Ouderlijke verantwoordelijkheid: gezag en omgangsrecht

1 Wat betekent het begrip “ouderlijke verantwoordelijkheid” in de praktijk? Wat zijn de rechten en plichten van degene die ouderlijke verantwoordelijkheid draagt?

De Children (Northern Ireland) Order 1995 definieert ouderlijke verantwoordelijkheid als het geheel aan wettelijke rechten, plichten, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van ouders ten aanzien van hun kind. Dat besluit bevat geen overzicht van die rechten en verantwoordelijkheden. Er is echter erkend dat degenen met ouderlijke verantwoordelijkheid:

• de plicht hebben het kind te beschermen, het een thuis te bieden en het te verzorgen;
• kunnen bepalen waar het kind moet wonen;
• kunnen beslissen wie er met het kind mag omgaan;
• voor de opvoeding en scholing van het kind moeten zorgen;
• kunnen instemmen met het verlenen van een paspoort;
• moeten zorgen voor medische behandeling of hulp en toestemming kunnen verlenen voor die behandeling of hulp;
• het kind een naam kunnen geven;
• mogen zorgen voor godsdienstig onderricht voor het kind.

Ouderlijke verantwoordelijkheid moet altijd worden uitgeoefend in het belang van het kind en voorafgaand aan een belangrijke beslissing moet worden overlegd met iedereen met ouderlijke verantwoordelijkheid. Als er echter geen overeenstemming wordt bereikt, kan de rechter worden verzocht om een beslissing.

2 Wie heeft normaal gesproken de ouderlijke verantwoordelijkheid voor een kind?

Als de ouders met elkaar waren gehuwd ten tijde van de geboorte van het kind, heeft elk van hen ouderlijke verantwoordelijkheid.

Als de ouders niet met elkaar waren gehuwd ten tijde van de geboorte van het kind, heeft de moeder automatisch ouderlijke verantwoordelijkheid en kan de vader ouderlijke verantwoordelijkheid verkrijgen door:

• de moeder te huwen;
• de rechter te verzoeken om hem ouderlijke verantwoordelijkheid toe te kennen;
• met de moeder een overeenkomst over ouderlijke verantwoordelijkheid aan te gaan (zie vraag 5); of
• als de vader van het kind te worden geregistreerd (geldt alleen voor geboorten die in het VK na 15 april 2002 zijn aangegeven).

Als een ongehuwde vader ouderlijke verantwoordelijkheid heeft gekregen op grond van een gerechtelijke beslissing, overeenkomst of registratie, kan die verantwoordelijkheid alleen bij gerechtelijke beslissing worden beëindigd.

Een rechter die in een residence order (beschikking over verblijfplaats) beschikt ten gunste van een ongehuwde vader die anders geen ouderlijke verantwoordelijkheid zou hebben, moet hem in een beschikking tevens ouderlijke verantwoordelijkheid toekennen.

Andere personen dan ouders kunnen ouderlijke verantwoordelijkheid verkrijgen middels een rechterlijke beschikking.

3 Kan een andere persoon in plaats van de ouders worden aangewezen, als de ouders de verantwoordelijkheid voor hun kinderen niet kunnen of willen uitoefenen?

Personen met ouderlijke verantwoordelijkheid kunnen die verantwoordelijkheid niet afstaan of overdragen. Zij kunnen echter wel een regeling treffen waarbij iemand anders die verantwoordelijkheid namens hen vervult.

Daarnaast kunnen andere personen dan ouders ouderlijke verantwoordelijkheid verkrijgen via een rechterlijke beschikking (bv. een residence order (beschikking over verblijfplaats), emergency protection order (spoedbesluit bij gevaar voor kind) of care order (zorgbeschikking).

In beginsel raakt een ouder ouderlijke verantwoordelijkheid niet kwijt alleen omdat die aan iemand anders wordt toegekend. Bij een adoption order (adoptiebeschikking) gaat de ouderlijke verantwoordelijkheid echter over van de biologische ouders op de adoptieouders.

Een ouder met ouderlijke verantwoordelijkheid kan iemand anders aanwijzen om als voogd op te treden na het overlijden van die ouder.

4 Hoe wordt de ouderlijke verantwoordelijkheid geregeld als de ouders van echt scheiden of uit elkaar gaan?

Ouderlijke verantwoordelijkheid blijft bestaan na een (echt)scheiding en wordt slechts beperkt voor zover er in een vrijwillige overeenkomst of rechterlijke beschikking problemen tussen de ouders of tussen de ouders en derden worden opgelost.

5 Welke formaliteiten moeten in acht worden genomen om onderlinge overeenstemming van de ouders betreffende de ouderlijke verantwoordelijkheid juridisch bindend te maken?

Als de ouders niet zijn gehuwd, kunnen zij een overeenkomst over ouderlijke verantwoordelijkheid sluiten. Die overeenkomst moet:

• voldoen aan de vormvoorschriften van de Children (Parental Responsibility Agreement) Regulations (Northern Ireland) 1996;
• in het bijzijn van een bevoegde ambtenaar worden ondertekend; en
• samen met twee kopieën worden ingediend bij het Office of Care and Protection van de Royal Courts of Justice, Chichester Street, Belfast, BT1 3JF, Ierland.

Als de ouders voor hun scheiding waren gehuwd, kunnen zij overeenkomen hoe zij aan hun ouderlijke verantwoordelijkheid zullen voldoen en die overeenkomst laten bekrachtigen via een rechterlijke beschikking, die later kan worden aangepast aan veranderde omstandigheden.

6 Als de ouders het niet eens worden over de ouderlijke verantwoordelijkheid, wat voor mogelijkheden zijn er dan om het conflict buiten het gerecht om op te lossen?

Noord-Ierland kent een aantal instellingen die bemiddelingsdiensten verlenen en bij geschillen kunnen helpen met het vinden van een minnelijke schikking. Informatie is te vinden op de volgende websites: UK College of Family Mediators, Family Mediation Northern Ireland, Barnado’s Northern Ireland, Family Support Northern Ireland, Dispute Resolution Service Northern Ireland en Mediation and Counselling Northern Ireland.

7 Over welke zaken betreffende het kind kan de rechter beslissen als de ouders de zaak aan de rechter voorleggen?

De rechtbanken in Noord-Ierland beschikken over een breed scala aan bevoegdheden en kunnen in het bijzonder zaken oplossen in verband met

• overbrenging van een kind uit Noord-Ierland naar een ander land;
• verblijfplaats (waar en bij wie een kind moet wonen);
• omgang (wanneer, waar en met wie een kind kan omgaan);
• alimentatie;
• opvoeding en onderwijs;
• godsdienstig onderricht;
• medische behandeling;
• beheer van het vermogen van het kind.

8 Als het gerecht de voogdij over een kind toewijst aan een van de ouders, betekent dit dan dat deze ouder over alle zaken betreffende het kind kan beslissen zonder eerst de andere ouder te raadplegen?

De rechtbanken hebben erkend dat het nodig is waar mogelijk flexibele en praktische regelingen te treffen. Dus als een kind wordt verzorgd door één ouder, moet die ouder de beslissingen kunnen nemen die nodig zijn terwijl het kind door die ouder wordt verzorgd.

Tegelijkertijd is de verwachting dat belangrijke beslissingen in overleg met de andere ouder en op minnelijke wijze tot stand komen. Als zij echter geen overeenstemming bereiken, kan de rechter via een specific issue order (beschikking over een specifiek onderwerp) een bepaalde zaak oplossen of via een prohibited steps order (verbodsbeschikking) bepalen welke beslissing kan worden genomen zonder toestemming van de rechter.

Als er voor een kind een residence order van kracht is, mag het kind door niemands toedoen onder een andere achternaam bekend zijn of voor een periode van een maand of langer naar buiten het Verenigd Koninkrijk worden overgebracht zonder schriftelijke toestemming van iedereen met ouderlijke verantwoordelijkheid of zonder toestemming van de rechter.

9 Wat betekent het in de praktijk als het gerecht beslist dat de ouders gezamenlijk ouderlijke verantwoordelijkheid dragen?

Als het kind bij één ouder verblijft, neemt die ouder de benodigde alledaagse beslissingen. De verwachting is echter dat de andere ouder wordt geraadpleegd over belangrijke beslissingen.

10 Tot welk gerecht of welke instantie moet ik mij wenden om een verzoek betreffende ouderlijke verantwoordelijkheid te doen? Aan welke formaliteiten moet ik voldoen en welke documenten moet ik bij mijn verzoek voegen?

Gewoonlijk wordt een verzoek om een beschikking over de toekenning van ouderlijke verantwoordelijkheid ingediend bij een Family Proceedings Court. Als er echter al een gezinsprocedure in verband met het kind loopt bij een andere rechtbank, kan het verzoek bij die rechtbank worden ingediend.

Een bij een Family Proceedings Court ingeleide procedure kan op een aantal gronden worden verwezen naar een Family Care Centre of het High Court (bv. de zaak is complex of er is een algemeen belang mee gemoeid).

Zie voor de adressen en telefoonnummers van de rechtbanken de website van de Northern Ireland Courts and Tribunal Service.

Er zijn enkele formulieren die ingevuld moeten worden ingediend bij de bevoegde griffie. De meeste daarvan betreffen standaardformulieren. De griffie kan exemplaren van de formulieren verstrekken en uitleggen hoe zij moeten worden ingevuld. De griffie kan echter geen juridisch advies geven of u vertellen wat u moet zeggen. Aan de procedure zijn verder griffierechten verbonden.

11 Welke procedure geldt in deze zaken? Is er een spoedprocedure?

Na indiening van het verzoek bepaalt de griffie een datum voor de hoorzitting en ontvangt de andere partij een kennisgeving van die datum. Als de zaak op de datum van de zitting niet al is opgelost, geeft een magistrate of rechter een beslissing na het bewijs te hebben onderzocht. Er zijn geen spoedprocedures voor het verkrijgen van ouderlijke verantwoordelijkheid.

12 Kan ik een vergoeding krijgen van de kosten van rechtshulp en de procedure?

U kunt een verzoek om vergoeding van de kosten van indienen. De hoogte van een eventuele vergoeding hangt echter af van een beoordeling van uw financiële situatie. Het kan zijn dat, ook als blijkt dat u in aanmerking komt voor een vergoeding, van u een bijdrage in de kosten wordt gevraagd. In overleg kan die bijdrage in termijnen worden betaald aan het Legal Services Agency. Naast de criteria voor financiële hulp is er een onderzoek naar de juridische merites van uw verzoek, d.w.z. er moeten redelijke gronden zijn voor instelling van of verweer in de procedure, en wel onder alle omstandigheden.

13 Is het mogelijk in beroep te gaan tegen een beslissing over ouderlijke verantwoordelijkheid?

Er kan beroep worden ingesteld tegen een beslissing of tegen een weigering tot het geven van een beslissing:

1. van een Family Proceedings Court bij een Family Care Centre; en
2. van een Family Care Centre bij het High Court.

against the making or refusal to make an order.

Bij instelling van een beroep kan het High Court op verzoek van een partij het Court of Appeal vragen uitspraak te doen over een rechtsvraag. Anders is de beslissing van het High Court definitief.

De uitspraak van het Court of Appeal over de door het High Court voorgelegde rechtsvraag is definitief.

14 Als het nodig is zich te wenden tot een gerecht of een andere instantie om een beslissing over ouderlijke verantwoordelijkheid ten uitvoer te leggen, welke procedure moet ik dan toepassen?

Bij een Family Proceedings Court (dat de meeste zaken in verband met kinderen behandelt) kan worden verzocht om een bepaalde kwestie inzake de uitoefening van ouderlijke verantwoordelijkheid te onderzoeken. Zie hierboven voor de contactgegevens.

15 Wat moet ik doen om een beslissing over ouderlijke verantwoordelijkheid die door een gerecht in een andere lidstaat is gegeven, in deze lidstaat te laten erkennen en ten uitvoer te laten leggen?

Krachtens Verordening (EG) nr. 2201/2003 (“Brussels II bis”) kunnen bepaalde beslissingen over ouderlijke verantwoordelijkheid die in de ene lidstaat zijn gegeven, in een andere lidstaat worden uitgevoerd.

De beslissing moet in die andere lidstaat uitvoerbaar zijn verklaard. In Noord-Ierland moet u een verzoek indienen om de beslissing te laten registreren bij het High Court.

16 Tot welk gerecht in deze lidstaat moet ik mij wenden om mij te verzetten tegen de erkenning van een beslissing over ouderlijke verantwoordelijkheid die is gegeven door een gerecht in een andere lidstaat? Welke procedure is in dit geval van toepassing?

U zou zich tegen de erkenning door het gerecht in de andere lidstaat moeten verzetten volgens de procedure die van toepassing is in dat gerecht.

17 Welk recht wordt door het gerecht toegepast in een proces over ouderlijke verantwoordelijkheid waarbij het kind of de partijen niet in deze lidstaat wonen of verschillende nationaliteiten hebben?

De procedure moet worden ingesteld bij de rechter met bevoegdheid in de gewone verblijfplaats van het kind.

Als het gerecht in Noord-Ierland zich bevoegd verklaart om de zaak te behandelen, past het gerecht Noord-Iers recht toe.

 

Deze webpagina maakt deel uit van de website Uw Europa.

Al uw feedback over de verstrekte informatie is welkom.