Terminy proceduralne

1 Jakie rodzaje terminów wyróżnia się w postępowaniu cywilnym?

W sprawach cywilnych przewidziano kilka różnych rodzajów terminów, jak również terminy określone w konstytucji. Należą do nich na przykład termin na wniesienie odwołania lub skargi oraz termin na wznowienie postępowania (termin, w którym taką sprawę należy wnieść do sądu). W niektórych przepisach wymaga się jedynie podjęcia określonej czynności, a termin na jej podjęcie określa sąd; dotyczy to np. terminu na przedstawienie informacji uzupełniających, dowodów lub odpowiedzi na pozew.

2 Wykaz różnych dni uznawanych za dni wolne od pracy na podstawie rozporządzenia (EWG, Euratom) nr 1182/71 z dnia 3 czerwca 1971 r.

Za dni wolne od pracy uznaje się soboty, niedziele oraz inne dni ustawowo wolne od pracy.

Poniżej przedstawiono wykaz dni ustawowo wolnych od pracy na terytorium Szwecji (ustawa (1989:253) o dniach ustawowo wolnych od pracy, lagen om allmänna helgdagar):

• Nowy Rok (1 stycznia)
• Święto Objawienia Pańskiego (6 stycznia)
• Wielki Piątek (ostatni piątek przed Wielkanocą)
• Niedziela Wielkanocna (pierwsza niedziela po pełni księżyca przypadająca w dniu 21 marca lub po tej dacie)
• Poniedziałek Wielkanocny (dzień następujący po Niedzieli Wielkanocnej)
• Wniebowstąpienie Pańskie (szósty czwartek po Niedzieli Wielkanocnej)
• Zielone Świątki (siódma niedziela po Wielkanocy)
• Święto Narodowe Szwecji (6 czerwca)
• Dzień św. Jana (sobota wypadająca pomiędzy 20 a 26 czerwca)
• Wszystkich Świętych (sobota pomiędzy 31 października a 6 listopada)
• Boże Narodzenie (25 grudnia)
• drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia (26 grudnia)

3 Jakie ogólne zasady regulują terminy w postępowaniu cywilnym?

Zgodnie z podstawową zasadą regulującą kwestię terminów osoba wezwana przez sąd do wykonania określonej czynności w toku postępowania powinna mieć zapewnioną odpowiednią ilość czasu na zastosowanie się do takiego wezwania (rozdział 32 art. 1 szwedzkiego kodeksu postępowania sądowego, rättegångsbalken). W większości przypadków termin wyznaczony zostaje przez sąd, który w takim momencie musi wskazać okres zapewniający stronie odpowiednią ilość czasu na wykonanie czynności.

W nielicznych przypadkach konkretny termin jest określony w szwedzkim kodeksie postępowania sądowego. Dotyczy to głównie terminów na odwołanie się od wyroku lub postanowienia sądu, na złożenie wniosku o wznowienie zamkniętego postępowania, a w niektórych przypadkach – na zmianę terminu.

Osobie zamierzającej odwołać się od wyroku sądu rejonowego w sprawie cywilnej przysługuje termin trzech tygodni od dnia wydania wyroku. Osobie zamierzającej odwołać się od postanowienia sądu rejonowego (tingsrätt) w sprawie cywilnej przysługuje taki sam termin. Jeżeli jednak postanowienie wydane w toku postępowania nie zostało ogłoszone na rozprawie oraz nie wydano w sądzie oświadczenia na temat terminu ogłoszenia takiego postanowienia, bieg terminu na wniesienie odwołania rozpoczyna się w dniu otrzymania postanowienia przez skarżącego. Termin na wniesienie odwołania od wyroku lub zażalenia na postanowienie sądu apelacyjnego (hovrätt) wynosi cztery tygodnie (rozdział 50 art. 1, rozdział 52 art. 1, rozdział 55 art. 1 i rozdział 56 art. 1 szwedzkiego kodeksu postępowania sądowego).

Strona, na niekorzyść której sąd rejonowy (tingsrätt) wydał wyrok zaoczny, może złożyć wniosek o wznowienie postępowania w terminie miesiąca od daty doręczenia jej wyroku (rozdział 44 art. 9 szwedzkiego kodeksu postępowania sądowego).

Jeżeli termin na wniesienie odwołania upłynął ze względu na fakt, że skarżący nie uczestniczył w postępowaniu przed sądem apelacyjnym (hovrätt), skarżący może w terminie trzech tygodni od daty wydania postanowienia wystąpić do sądu o wznowienie postępowania (rozdział 50 art. 22 szwedzkiego kodeksu postępowania sądowego).

W przypadku niedotrzymania przez stronę terminu na wniesienie odwołania lub złożenie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy lub wznowienie postępowania może ona złożyć wniosek o przywrócenie terminu. Wniosek należy złożyć w terminie trzech tygodni po ustaniu okoliczności uzasadniających niedotrzymanie terminu, lecz nie później niż rok po upływie terminu (rozdział 58 art. 12 szwedzkiego kodeksu postępowania sądowego).

Przewidziano również wiele terminów w postępowaniu uproszczonym prowadzonym przez Szwedzką Służbę Komorniczą. Pozwany zostaje wezwany do złożenia uwag do wniosku w określonym terminie liczonym od daty powiadomienia. Z wyłączeniem szczególnych okoliczności termin taki nie może przekraczać dwóch tygodni (art. 25 ustawy (1990:746) o nakazach zapłaty i pomocy, lagen om betalningsföreläggande och handräckning). Jeżeli pozwany wyrazi sprzeciw, powodowi przysługuje termin na złożenie wniosku o przekazanie sprawy do dalszego rozpatrzenia przez sąd rejonowy (tingsrätt) wynoszący maksymalnie cztery tygodnie od dnia przesłania mu powiadomienia o przedstawionych zarzutach (art. 34). W przypadku wydania w danej sprawie przez Szwedzką Służbę Komorniczą decyzji w przedmiocie nakazu zapłaty lub ogólnej pomocy pozwany może złożyć wniosek o wznowienie postępowania w terminie miesiąca od dnia wydania decyzji (art. 53). Odwołanie od innych rodzajów decyzji tego organu można wnieść w terminie trzech tygodni od daty wydania decyzji (art. 55–57).

4 W którym momencie rozpoczyna się bieg terminu, jeżeli dana czynność ma zostać wykonana w danym okresie?

Jeżeli dana czynność musi zostać wykonana w określonym terminie, bieg terminu rozpoczyna się zazwyczaj w dniu wydania decyzji lub nakazu. W przypadkach, w których wymagane jest doręczenie dokumentu stronie, bieg terminu rozpoczyna się jednak dopiero od momentu otrzymania dokumentu przez stronę (od daty doręczenia).

5 Czy na rozpoczęcie biegu terminu może wpłynąć lub go zmienić sposób przekazywania lub doręczenia dokumentów (doręczenie osobiste przez posłańca lub drogą pocztową)?

W przypadkach, w których wymagane jest doręczenie dokumentu stronie, bieg terminu rozpoczyna się dopiero od momentu otrzymania dokumentu przez stronę (od daty doręczenia).

6 Jeżeli dojdzie do zdarzenia, które rozpocznie bieg terminu, czy do terminu wlicza się dzień, w którym doszło do zdarzenia?

W przypadku gdy początkiem terminu jest dzień wydania decyzji lub nakazu, termin często wyrażony jest w postaci konkretnej daty, do której czynność wynikająca z danej decyzji lub nakazu musi zostać wykonana. Niekiedy jednak termin wyznaczony zostaje również poprzez nakazanie wykonania danej czynności w ciągu określonej liczby dni, tygodni, miesięcy lub lat, zawsze licząc od daty początkowej. W każdym przypadku gdy datą początkową jest dzień doręczenia, określa się, że czynność musi zostać wykonana w ciągu określonej liczby dni, tygodni, miesięcy lub lat od dnia doręczenia, za który uważa się dzień otrzymania dokumentu przez stronę.

7 Jeżeli termin jest oznaczony w dniach, czy liczba dni obejmuje dni kalendarzowe czy dni robocze?

Jeżeli termin jest oznaczony w dniach, wyznaczona liczba dni obejmuje dni kalendarzowe, a nie wyłącznie dni robocze.

8 Kiedy taki termin jest wyrażony w tygodniach, miesiącach lub latach?

Jeżeli dana czynność musi zostać wykonana w określonym terminie, bieg terminu rozpoczyna się zazwyczaj w dniu wydania decyzji lub nakazu. W przypadkach, w których wymagane jest doręczenie dokumentu stronie, bieg terminu rozpoczyna się jednak dopiero od momentu otrzymania dokumentu przez stronę (od daty doręczenia).

9 Kiedy upływa termin, jeżeli jest wyrażony w tygodniach, miesiącach lub latach?

Zgodnie z ustawą (1930:173) o obliczaniu terminów ustawowych (lag om beräkning av lagstadgad), jeżeli terminy są wyrażone w tygodniach, miesiącach lub latach, datą końcową jest dzień, którego nazwa lub numer w miesiącu odpowiada dniowi, w którym rozpoczął się bieg terminu. Jeżeli w ostatnim miesiącu brak jest analogicznego dnia, za datę końcową terminu uznaje się ostatni dzień miesiąca.

Jeżeli termin na wykonanie czynności wypada w sobotę, niedzielę lub inny dzień ustawowo wolny od pracy (zob. powyżej pkt 2), wigilię św. Jana (dzień przed Dniem św. Jana), Wigilię Bożego Narodzenia (24 grudnia) lub sylwestra (31 grudnia), termin na wykonanie czynności zostaje przedłużony do kolejnego dnia roboczego. Dotyczy to również terminów, których bieg rozpoczyna się w dniu doręczenia.

Natomiast w przypadkach, w których ma zastosowanie rozporządzenie Rady nr 1182/81 z dnia 3 czerwca 1971 r. określające zasady mające zastosowanie do okresów, dat i terminów, stosuje się przepisy tego rozporządzenia.

10 Czy w przypadku, gdy termin upływa w sobotę, niedzielę, oficjalny dzień świąteczny lub dzień wolny od pracy, termin taki zostaje przedłużony do kolejnego dnia roboczego następującego po takim dniu?

Jeżeli termin na wykonanie czynności wypada w sobotę, niedzielę lub inny dzień ustawowo wolny od pracy (zob. powyżej pkt 2), wigilię św. Jana (dzień przed Dniem św. Jana), Wigilię Bożego Narodzenia (24 grudnia) lub sylwestra (31 grudnia), termin na wykonanie czynności zostaje przedłużony do kolejnego dnia roboczego. Dotyczy to również terminów, których bieg rozpoczyna się w dniu doręczenia.

11 Czy w określonych okolicznościach można przedłużyć termin? Jakie warunki należy spełnić, aby skorzystać z takiego przedłużenia terminu?

Nie istnieją żadne szczególne zasady dotyczące przedłużania terminów w przypadkach, gdy strona ma miejsce zamieszkania lub siedzibę lub przebywa poza granicami Szwecji lub na oddalonych obszarach. Jak już jednak stwierdzono powyżej, w wielu przypadkach to sam sąd określa długość terminu, zapewniając stronie odpowiednią ilość czasu na podjęcie czynności.

12 Jakie terminy obowiązują w przypadku odwołań?

Terminy na wnoszenie odwołań od wyroków lub zażaleń na postanowienia sądu zazwyczaj wynoszą trzy lub cztery tygodnie.

13 Czy sądy mogą zmieniać terminy, w szczególności termin stawiennictwa lub oznaczać szczególną datę stawiennictwa?

Termin określony przepisami prawa (np. termin na wniesienie odwołania) nie może zostać skrócony ani przedłużony. W przypadku gdy stronie nakazano stawiennictwo w sądzie lub wykonanie innej czynności sąd może przedłużyć termin przez wyznaczenie nowej daty jego upływu. W nadzwyczajnych okolicznościach sąd może bez żadnych ograniczeń odwołać zaplanowaną rozprawę i zorganizować ją we wcześniejszym terminie. Stronom należy jednak zapewnić odpowiednią ilość czasu na przygotowanie się.

14 Jeżeli zawiadomienie o czynności dotyczącej strony zamieszkałej w miejscu, w którym mogłaby ona skorzystać z przedłużenia terminu, następuje w miejscu, w którym osoby tam zamieszkujące nie mogą skorzystać z przedłużenia, to czy osoba taka traci przywilej wspomnianego przedłużenia?

Nie, zob. pkt 11 powyżej.

15 Jakie konsekwencje ponosi się w przypadku niedochowania terminu?

Terminy wykonania nakazów itp.

W przypadku niewykonania przez powoda nakazu przedstawienia na wezwanie informacji uzupełniających do złożonego pozwu lub w przypadku jakichkolwiek innych przeszkód dla rozpatrzenia sprawy pozew zostaje oddalony. Jeżeli pozwany nie wniesie odpowiedzi na pozew, wyrok może zostać wydany zaocznie. Sąd może wydać wyrok w sprawie również w przypadku niewykonania nakazu w terminie.

Niestawiennictwo w sądzie

W sprawach podlegających rozstrzygnięciu w postępowaniu pozasądowym (jak np. spory handlowe) niestawiennictwo jednej ze stron w sądzie rejonowym (tingsrätt) może prowadzić do wydania wyroku zaocznego. W innych przypadkach mogą być nakładane grzywny. W przypadku spraw niepodlegających rozstrzygnięciu w postępowaniu pozasądowym (jak np. powództwo w sprawach rodzinnych) niestawiennictwo powoda w sądzie może spowodować umorzenie postępowania, a nieobecna strona przeciwna może zostać ukarana grzywną albo doprowadzona do sądu. Niestawiennictwo skarżącego w postępowaniu przed sądem apelacyjnym może skutkować niemożnością odwołania się. W przypadku niestawiennictwa strony przeciwnej strona taka może zostać ukarana grzywną.

Termin na wniesienie odwołania

Odwołanie wniesione przez stronę po terminie zostanie odrzucone.

16 Jeżeli termin upłynął, jakie środki przysługują osobom, które go nie dochowały, np. stronom niestawiającym się w sądzie?

Jeżeli termin nie jest określony przepisami prawa, przed jego upływem strona musi zwrócić się do sądu z wnioskiem o odroczenie i przedłużenie terminu. Jeżeli po upływie terminu sąd podjął określoną czynność, np. wydał wyrok w sprawie, stronie przysługuje wiele środków zwyczajnych i nadzwyczajnych. Ich celem jest możliwość ponownego rozpatrzenia zamkniętej sprawy albo, w określonych okolicznościach, zmiana terminu (zob. pkt 3 powyżej).