Διαδικασίες διαμεσολάβησης σε υποθέσεις οικογενειακού δικαίου, διαζυγίου και δικαστικού χωρισμού
Η διαμεσολάβηση είναι μια οικειοθελής και εμπιστευτική μορφή επίλυσης διαφορών, στο πλαίσιο της οποίας τα μέρη μιας διένεξης ή διαφοράς επιχειρούν από μόνα τους να καταλήξουν σε συμφωνία με τη συνδρομή ενός ουδέτερου και αμερόληπτου διαμεσολαβητή. Τα ζητήματα που θα εξεταστούν κατά τη διάρκεια της διαμεσολάβησης καθορίζονται από τους συμμετέχοντες. Τα θέματα στα οποία μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία μπορεί να αφορούν: τη συμφιλίωση των συζύγων, τον καθορισμό των όρων δικαστικού χωρισμού, την άσκηση της γονικής μέριμνας, την επικοινωνία με τα τέκνα, την κάλυψη των οικογενειακών αναγκών, τη διατροφή των τέκνων ή άλλη διατροφή, καθώς και περιουσιακά ζητήματα και ζητήματα στέγασης. Η συμφωνία που προκύπτει από τη διαμεσολάβηση μπορεί επίσης να συμβάλει στη διευθέτηση θεμάτων όπως η έκδοση διαβατηρίου, η επιλογή της εκπαίδευσης του παιδιού, η επικοινωνία με τα μέλη της ευρύτερης οικογένειας και/ή η διαχείριση της περιουσίας του παιδιού.
Τα πλεονεκτήματα της διαμεσολάβησης
Η διαμεσολάβηση συμβάλλει στον κατευνασμό των αρνητικών συναισθημάτων και στην κατανόηση των αναγκών τόσο του ίδιου του προσώπου όσο και του άλλου μέρους, κάτι που μειώνει την ψυχολογική πίεση που ασκείται λόγω της διένεξης.
Πώς παραπέμπεται ζήτημα σε διαμεσολάβηση;
- Η διαμεσολάβηση μπορεί να διεξαχθεί πριν από την παραπομπή της υπόθεσης στο δικαστήριο ή μετά την έναρξη της διαδικασίας, βάσει δικαστικής απόφασης.
- Σε κάθε περίπτωση, η υπαγωγή σε διαμεσολάβηση προϋποθέτει τη συναίνεση των μερών.
- Κάθε διάδικος μπορεί να υποβάλει αίτηση διαμεσολάβησης σε οποιοδήποτε στάδιο της δικαστικής διαδικασίας.
Ποιος επιλέγει τον διαμεσολαβητή;
Ο διαμεσολαβητής επιλέγεται από κοινού από τους διαδίκους ή ορίζεται από το δικαστήριο· προτεραιότητα δίνεται στα πρόσωπα που είναι εγγεγραμμένα στο κατάλογο των μόνιμων διαμεσολαβητών.
Πόσο μπορεί να διαρκέσει η διαμεσολάβηση;
Η διαδικασία διαμεσολάβησης που έχει κινηθεί κατόπιν δικαστικής απόφασης δεν πρέπει να υπερβαίνει τους 3 μήνες, αλλά μπορεί να παραταθεί κατόπιν κοινού αιτήματος ή για οποιονδήποτε άλλο βάσιμο λόγο, αν αυτό διευκολύνει τη διευθέτηση της διαφοράς.
Η διαδικασία διαμεσολάβησης
- Ο διαμεσολαβητής, μόλις λάβει τη δικαστική απόφαση, επικοινωνεί με τους διαδίκους προκειμένου να καθορίσει την ημερομηνία και τον τόπο διεξαγωγής της διαμεσολάβησης.
- Ο διαμεσολαβητής εξηγεί τους κανόνες και τα στάδια της διαδικασίας διαμεσολάβησης, και ρωτά τους διαδίκους αν αποδέχονται τη διαμεσολάβηση.
- Η διαμεσολάβηση συνιστά συζήτηση μεταξύ των διαδίκων παρουσία ενός διαμεσολαβητή. Μπορεί επίσης να διεξαχθεί διαμεσολάβηση μεταξύ του διαμεσολαβητή και ενός μόνο εκ των διαδίκων.
- Οι διάδικοι έχουν το δικαίωμα να αρνηθούν να συμμετάσχουν σε διαμεσολάβηση.
- Η διαμεσολάβηση έχει εμπιστευτικό χαρακτήρα. Ο διαμεσολαβητής δεν πρέπει να αποκαλύπτει στοιχεία της διαμεσολάβησης σε τρίτους. Τα πρακτικά της διαμεσολάβησης δεν περιλαμβάνουν κρίσεις ή θέσεις των διαδίκων.
- Ο διαμεσολαβητής δεν μπορεί να ενεργήσει ως μάρτυρας όσον αφορά τα πραγματικά περιστατικά των οποίων λαμβάνει γνώση στο πλαίσιο της διαμεσολάβησης, εκτός αν οι διάδικοι τον απαλλάξουν από την υποχρέωση τήρησης του απορρήτου.
Ποια είναι τα πιθανά αποτελέσματα της διαμεσολάβησης;
- Η διαμεσολάβηση μπορεί να καταλήξει σε αμοιβαία αποδεκτό συμβιβασμό, που υπογράφεται από τους διαδίκους.
- Σε υποθέσεις διαζυγίου ή δικαστικού χωρισμού, η διαμεσολάβηση μπορεί να καταλήξει στη συμφιλίωση και/ή σε συμφωνία μεταξύ των συζύγων, ή στη διαμόρφωση κοινών νομικών θέσεων. Τα στοιχεία αυτά αποτελούν τη βάση επί της οποίας το δικαστήριο θα επιλύσει το ζήτημα.
- Ο διαμεσολαβητής παρέχει στους διαδίκους αντίγραφο των πρακτικών.
- Ο διαμεσολαβητής υποβάλλει τα πρακτικά, και τον τυχόν συμβιβασμό που επιτεύχθηκε, στο δικαστήριο.
- Η συμφωνία που προκύπτει από τη διαμεσολάβηση και έχει εγκριθεί από το δικαστήριο έχει τη νομική ισχύ δικαστικού συμβιβασμού και περατώνει τη διαδικασία.
- Το δικαστήριο αρνείται να εγκρίνει τον συμβιβασμό, αν αυτός αντίκειται στη νομοθεσία ή στα χρηστά ήθη, αποσκοπεί στην καταστρατήγηση της νομοθεσίας, προκαλεί σύγχυση ή περιέχει αντιφάσεις.
- Εάν ένας συμβιβασμός που έχει κηρυχθεί εκτελεστός παραμένει ανεκτέλεστος, μπορεί να παραπεμφθεί σε δικαστικό επιμελητή ο οποίος ορίζεται από το δικαστήριο.
- Εάν δεν επιτευχθεί συμβιβασμός, τα μέρη μπορούν να επιδιώξουν να ασκήσουν τα δικαιώματά τους στο πλαίσιο δικαστικής διαδικασίας.
- Σε υποθέσεις που αφορούν την επιστροφή παιδιού βάσει της σύμβασης της Χάγης, της 25ης Οκτωβρίου 1980, για τα αστικά θέματα της διεθνούς απαγωγής παιδιών, οι διάδικοι μπορούν να συνάψουν συμφωνία για την επιστροφή ή τη μη επιστροφή του παιδιού στη χώρα της προηγούμενης συνήθους διαμονής του. Η συμφωνία μπορεί επίσης να αφορά την άσκηση της γονικής μέριμνας ή της επιμέλειας του τέκνου, την επικοινωνία με το τέκνο, τη διατροφή του τέκνου ή άλλη διατροφή. Η εν λόγω συμφωνία θα αποτελέσει τη βάση για την έκδοση απόφασης από το δικαστήριο που εκδικάζει την υπόθεση (ειδικό δικαστήριο).
Ποιο είναι το κόστος της διαμεσολάβησης;
- Τα έξοδα που συνεπάγεται η διαμεσολάβηση βαρύνουν τους διαδίκους. Κάθε διάδικος καταβάλλει κατά κανόνα το ήμισυ των εξόδων, εκτός αν οι διάδικοι συμφωνήσουν διαφορετικά.
- Διάδικος μπορεί να ζητήσει απαλλαγή από τα έξοδα της διαμεσολάβησης.
- Ανεξάρτητα από την έκβαση της υπόθεσης, το δικαστήριο μπορεί να διατάξει έναν διάδικο να καταβάλει τα έξοδα που προκύπτουν από προδήλως αδικαιολόγητη άρνηση συμμετοχής του σε διαμεσολάβηση.
- Εάν ο συμβιβασμός επιτευχθεί πριν από την έναρξη της ακροαματικής διαδικασίας ενώπιον του δικαστηρίου, επιστρέφεται στον διάδικο το 100 % των δικαστικών τελών.
- Εάν ο συμβιβασμός επιτευχθεί ενώπιον του διαμεσολαβητή σε μεταγενέστερο στάδιο της διαδικασίας (μετά την έναρξη της ακροαματικής διαδικασίας), επιστρέφεται το 75 % των δικαστικών τελών.
- Στις υποθέσεις διαζυγίου ή δικαστικού χωρισμού, εάν οι διάδικοι καταλήξουν σε συμφιλίωση ενώπιον του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου και αποσύρουν την αγωγή, επιστρέφεται το 100 % των δικαστικών τελών τα οποία καταβλήθηκαν κατά την άσκηση της αγωγής. Εάν οι διάδικοι συμφιλιωθούν πριν από την ολοκλήρωση της διαδικασίας ενώπιον του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου, επιστρέφεται το 50 % των δικαστικών τελών τα οποία καταβλήθηκαν για την άσκηση της έφεσης.
- Σε περίπτωση εξωδικαστικής διαμεσολάβησης, η αμοιβή του διαμεσολαβητή καθορίζεται από το κέντρο διαμεσολάβησης ή συμφωνείται από τα μέρη μαζί με τον διαμεσολαβητή πριν από την έναρξη της διαμεσολάβησης.