Ποια είναι η διαδικασία για την αξίωση αποζημίωσης από τον δράστη; (π.χ. δικαστική υπόθεση, δήλωση παράστασης πολιτικής αγωγής ή άσκηση αγωγής)
Μπορείτε να διεκδικήσετε αποζημίωση από τον δράστη δηλώνοντας παράσταση πολιτικής αγωγής στην ποινική διαδικασία. Θα πρέπει να προβείτε σε αυτή την ενέργεια πριν από την έναρξη της διαδικασίας διεξαγωγής αποδείξεων. Οι δικαστικές αρχές πρέπει να σας ενημερώσουν σχετικά με το δικαίωμα αυτό. Μπορείτε να δηλώσετε παράσταση πολιτικής αγωγής σε ποινική διαδικασία είτε γραπτά είτε προφορικά. Ωστόσο, πρέπει να καθορίσετε την αποζημίωση που διεκδικείτε, τους λόγους και τα αποδεικτικά στοιχεία στα οποία βασίζεται η αξίωσή σας.
Η αξίωση αυτή πρέπει να υποβληθεί είτε στην εισαγγελία είτε στο δικαστήριο που θα εξετάσει την ουσία της υπόθεσης.
Η απόφαση του δικαστηρίου θα περιλαμβάνει και την αποζημίωση που επιδίκασε το δικαστήριο σε βάρος του δράστη.
Ακόμη και αν δεν είστε πολιτικώς ενάγων στην ποινική διαδικασία, μπορείτε να ασκήσετε χωριστή αγωγή στα πολιτικά δικαστήρια για να διεκδικήσετε αποζημίωση.
Το δικαστήριο διέταξε τον δράστη να μου καταβάλει αποζημίωση/αποκατάσταση. Πώς μπορώ να διασφαλίσω ότι ο δράστης θα καταβάλει την αποζημίωση/αποκατάσταση;
Από τη στιγμή που υπάρχει απόφαση που διατάσσει τον δράστη να καταβάλει αποζημίωση, αυτός οφείλει να το πράξει χωρίς εσείς να προβείτε σε άλλη ενέργεια. Αν ο δράστης δεν πληρώσει την αποζημίωση, μπορείτε να ζητήσετε την εκτέλεση της απόφασης.
Για να γίνει αυτό πρέπει να υποβάλετε την απόφαση που επιδικάζει αποζημίωση σε δικαστικό επιμελητή. Ο δικαστικός επιμελητής θα προβεί στις απαραίτητες ενέργειες για την εκτέλεση της δικαστικής απόφασης και θα σας ενημερώσει για όσα πρέπει να κάνετε στη συνέχεια.
Εάν ο δράστης δεν πληρώσει, μπορεί το κράτος να μου καταβάλει προκαταβολή; Υπό ποιες προϋποθέσεις;
Το κράτος μπορεί να σας καταβάλει αποζημίωση υπό ορισμένες προϋποθέσεις.
Αν ο δράστης είναι αφερέγγυος ή έχει εξαφανιστεί, το κράτος μπορεί να σας καταβάλει αποζημίωση, εφόσον υποβάλετε αίτημα για χρηματική αποζημίωση. Θα πρέπει να υποβάλετε την αίτηση εντός ενός έτους. Η ημερομηνία κατά την οποία αρχίζει η προθεσμία εξαρτάται από τη λύση που διατάχθηκε από τις δικαστικές αρχές.
Αν ο δράστης είναι άγνωστος, θα πρέπει να υποβάλετε αίτηση για χρηματική αποζημίωση εντός 3 ετών από τη διάπραξη της αξιόποινης πράξης, εκτός αν έχετε αποζημιωθεί πλήρως από ασφαλιστή.
Μπορείτε να υποβάλετε αίτηση για προκαταβολή της χρηματικής αποζημίωσης. Για να το κάνετε αυτό, θα πρέπει να υποβάλετε πρώτα την αίτηση για χρηματική αποζημίωση που αναφέρεται παραπάνω. Η προκαταβολή μπορεί να ζητηθεί στην αίτηση για χρηματική αποζημίωση ή μεταγενέστερα, εντός 30 ημερών. Δικαιούστε προκαταβολή αν βρίσκεστε σε δύσκολη οικονομική κατάσταση.
Αν η αίτησή σας για αποζημίωση/αποκατάσταση απορριφθεί, πρέπει να επιστρέψετε τυχόν ποσό που σας προκαταβλήθηκε. Η αίτηση για χρηματική αποζημίωση θα πρέπει να υποβάλλεται στο δικαστήριο στη δικαιοδοσία του οποίου υπάγεται ο τόπος κατοικίας σας.
Δικαιούμαι να λάβω αποζημίωση από το κράτος;
Ναι. Χρηματική αποζημίωση χορηγείται, κατόπιν αιτήματος, εάν είστε θύμα απόπειρας ανθρωποκτονίας με επιβαρυντική περίσταση ή απλής ανθρωποκτονίας, σωματικής επίθεσης, εκ πρόθεσης εγκλήματος το οποίο είχε ως αποτέλεσμα σωματική βλάβη, βιασμού, σεξουαλικής πράξης με ανήλικο ή σεξουαλικής επίθεσης, εμπορίας ανθρώπων ή εμπορίας ανηλίκων, τρομοκρατικού εγκλήματος ή οποιουδήποτε άλλου βίαιου εγκλήματος που διαπράχθηκε με δόλο.
Μπορείτε να λάβετε χρηματική αποζημίωση εάν μία από τις ανωτέρω αξιόποινες πράξεις διαπράχθηκε στη ρουμανική επικράτεια και είστε Ρουμάνος πολίτης, αλλοδαπός πολίτης ή ανιθαγενής που διαμένει νόμιμα στη Ρουμανία, πολίτης κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο οποίος βρίσκεται νόμιμα στη Ρουμανία κατά τον χρόνο τέλεσης του εγκλήματος ή αλλοδαπός πολίτης ή ανιθαγενής που διαμένει στην επικράτεια κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και βρίσκεται νόμιμα στη Ρουμανία κατά τον χρόνο τέλεσης της αξιόποινης πράξης.
Αποζημίωση χορηγείται μόνο εάν έχετε καταγγείλει την αξιόποινη πράξη στις ανακριτικές αρχές εντός 60 ημερών από την ημερομηνία τέλεσής της. Εάν το θύμα δεν ήταν σωματικά ή διανοητικά σε θέση να καταγγείλει την πράξη στις εν λόγω αρχές, η προθεσμία των 60 ημερών υπολογίζεται από την ημερομηνία κατά την οποία παύει αυτή η ανικανότητα.
Εάν είστε κάτω των 18 ετών, δεν έχετε την υποχρέωση να καταγγείλετε την αξιόποινη πράξη στις ανακριτικές αρχές, ο νόμιμος εκπρόσωπός σας μπορεί να το πράξει για λογαριασμό σας. Εάν ο νόμιμος εκπρόσωπός σας δεν υποβάλει αίτηση οικονομικής αποζημίωσης εντός των προβλεπόμενων προθεσμιών, οι προθεσμίες αυτές αρχίζουν να τρέχουν από την ημερομηνία κατά την οποία συμπληρώσατε το 18ο έτος της ηλικίας σας.
Εάν ο δράστης είναι γνωστός, μπορεί να σας χορηγηθεί χρηματική αποζημίωση εφόσον πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
- υποβάλατε αίτηση για χρηματική αποζημίωση εντός ενός έτους
- ασκήσατε αγωγή ως πολιτικώς ενάγων στην ποινική διαδικασία, εκτός εάν η υπόθεση κλείσει
- ο δράστης είναι αφερέγγυος ή δεν μπορεί να βρεθεί
- δεν έχετε λάβει πλήρη αποζημίωση από ασφαλιστική εταιρεία για τη ζημία που έχετε υποστεί.
Εάν δεν μπορείτε να υποβάλετε την αίτησή σας για χρηματική αποζημίωση, η προθεσμία του ενός έτους υπολογίζεται από την ημερομηνία λήξης του κωλύματος.
Εάν ο δράστης είναι άγνωστος, μπορείτε να ζητήσετε χρηματική αποζημίωση εντός 3 ετών από την ημερομηνία τέλεσης της αξιόποινης πράξης.
Δικαιούστε χρηματική αποζημίωση για τις ακόλουθες κατηγορίες ζημιών που έχετε υποστεί ως αποτέλεσμα της αξιόποινης πράξης: νοσηλεία και άλλα ιατρικά έξοδα υλική βλάβη που προκλήθηκε από τη καταστροφή ή τη φθορά των περιουσιακών στοιχείων του θύματος ή επειδή τα περιουσιακά στοιχεία έχουν καταστεί άνευ χρησιμότητας ή το θύμα τα έχει απωλέσει ως συνέπεια της αξιόποινης πράξης κέρδη που έχετε απωλέσει λόγω της αξιόποινης πράξης.
Εάν είστε επιζών σύζυγος, τέκνο ή συντηρούμενο πρόσωπο θύματος που απεβίωσε, δικαιούστε χρηματική αποζημίωση για τα έξοδα κηδείας, καθώς και τη διατροφή που στερήθηκε το θύμα λόγω της αξιόποινης πράξης.
Μπορείτε επίσης να ζητήσετε χρηματική αποζημίωση για την ηθική βλάβη που υποστήκατε ως αποτέλεσμα της αξιόποινης πράξης.
Για την κάλυψη επειγουσών αναγκών, μπορείτε να λάβετε προκαταβολή επί της χρηματικής αποζημίωσης με τη μορφή κουπονιού. Τα κουπόνια χορηγούνται για ποσό ίσο έως και με 5 βασικούς μικτούς κατώτατους μισθούς ανά χώρα, οι οποίοι καθορίζονται για το έτος κατά το οποίο ζητάτε την προκαταβολή. Τα κουπόνια χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την κάλυψη δαπανών διατροφής, στέγασης, μεταφοράς, ιατρικού και υγειονομικού υλικού, καθώς και ειδών υγιεινής και προσωπικής χρήσης, και διανέμονται μέσω των αρμόδιων δημόσιων φορέων και αρχών, καθώς και των ενώσεων και ιδρυμάτων που δραστηριοποιούνται στον τομέα της προστασίας των θυμάτων και της κοινωνικής πρόνοιας. Η προκαταβολή επί της χρηματικής αποζημίωσης με τη μορφή κουπονιού πρέπει να επιστραφεί.
Δικαιούμαι αποζημίωση αν ο δράστης δεν καταδικαστεί;
Ακόμη και αν το δικαστήριο δεν επιδικάσει αποζημίωση στο πλαίσιο της αστικής αξίωσης, μπορείτε να ασκήσετε χωριστή αγωγή στα πολιτικά δικαστήρια για να διεκδικήσετε αποζημίωση.
Αν το ποινικό δικαστήριο κρίνει ότι δεν διαπράχθηκε αξιόποινη πράξη ή ότι αυτή δεν διαπράχθηκε από το πρόσωπο κατά του οποίου υποβάλατε την έγκληση, δεν δικαιούστε αποζημίωση στο ποινικό δικαστήριο ή στο πλαίσιο χωριστής αγωγής, καθώς η απόφαση του ποινικού δικαστηρίου αποκτά ισχύ δεδικασμένου έναντι του πολιτικού δικαστηρίου.
Αν δεν είστε πολιτικώς ενάγων σε ποινική διαδικασία, μπορείτε να υποβάλετε χωριστή αγωγή στα πολιτικά δικαστήρια κατά τη διάρκεια της ποινικής δίκης ή και με το πέρας αυτής, τηρουμένων των προθεσμιών παραγραφής.
Δικαιούμαι πληρωμή έκτακτης ανάγκης εν αναμονή της απόφασης σχετικά με την αίτησή μου για αποζημίωση;
Ναι, υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Μπορείτε να υποβάλετε αίτηση για προκαταβολή της χρηματικής αποζημίωσης. Βλ. απάντηση στην ερώτηση περί προκαταβολής.
Μπορείτε επίσης να λάβετε προκαταβολή επί της χρηματικής αποζημίωσης με τη μορφή κουπονιού για την κάλυψη επειγουσών αναγκών. Τα κουπόνια χορηγούνται για ποσό ίσο έως και με 5 βασικούς μικτούς κατώτατους μισθούς ανά χώρα, οι οποίοι καθορίζονται για το έτος κατά το οποίο ζητάτε την προκαταβολή. Τα κουπόνια μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο για την κάλυψη δαπανών διατροφής, στέγασης, μεταφοράς, φαρμάκων και υγειονομικού υλικού, καθώς και ειδών υγιεινής και προσωπικής χρήσης. Τα κουπόνια διανέμονται μέσω των αρμόδιων δημόσιων φορέων και αρχών, καθώς και ενώσεων και ιδρυμάτων που δραστηριοποιούνται στον τομέα της στήριξης και της προστασίας των θυμάτων και της κοινωνικής πρόνοιας.