Internationaal recht

Gebieden

De term "internationaal recht" kan betrekking hebben op twee juridische disciplines.

• Het internationaal publiekrecht of volkenrecht: dit recht reguleert de betrekkingen tussen staten en internationale organisaties, waarbij het gaat om gebieden als de mensenrechten, het verdragsrecht, het zeerecht, het internationaal strafrecht en het internationaal humanitair recht.
• Het internationaal privaatrecht of het internationaal conflictenrecht: een samenstel van procesrechtsregels die bepalen welk rechtsstelsel en welk recht op een gegeven juridisch geschil van toepassing zijn. Deze regels gelden wanneer een juridisch geschil een grensoverschrijdend element bevat, zoals een geschil over een contract tussen partijen die in verschillende staten zijn gevestigd, of wanneer het grensoverschrijdende element betrekking heeft op een land met verschillende rechtsgebieden.

Relatie met het recht van de Europese Unie

Hoewel het EU-recht kan worden beschouwd als een specifieke vorm van internationaal recht, heeft het belangrijkste EU-recht enkele bijzondere kenmerken die het internationaal recht over het algemeen niet heeft. Zo kunnen burgers zich bij rechtbanken in de lidstaten beroepen op door het EU-recht gegarandeerde rechten, terwijl het internationaal recht meestal in nationaal recht moet zijn omgezet voordat burgers er een beroep op kunnen doen. Ook heeft het EU-recht vaak voorrang op het recht van de lidstaten. Daarom heeft dit portaal afzonderlijke pagina’s voor het EU-recht en het internationaal recht.

Bronnen en databanken

Het internationaal recht kan vooral worden gevonden in internationale overeenkomsten of verdragen en bestaat verder uit een aantal algemeen erkende waarden, normen en beginselen, waarnaar in een overeenkomst niet noodzakelijkerwijs expliciet hoeft te worden verwezen. Internationale overeenkomsten kunnen bilateraal zijn (dat wil zeggen tussen twee soevereine staten) of multilateraal (tussen meer dan twee staten). Vaak zijn deze overeenkomsten opgesteld en is erover onderhandeld binnen een internationale organisatie, zoals de Verenigde Naties (VN) of de Raad van Europa, naast vele andere. Een andere belangrijke bron van het internationaal recht is de jurisprudentie van internationale gerechtshoven.

Er zijn diverse voor het publiek toegankelijke informatiebronnen over internationaal recht. Hier volgt een niet-uitputtende lijst:

• verzameling van VN-verdragen;
• VN- Mensenrechten;
• de Raad van Europa - verdragen: mensenrechten, democratie, justitiële samenwerking;
• de Internationale Maritieme Organisatie (IMO): zeerecht;
• de Internationale Commissie van de Burgerlijke Stand (CIEC);
• de Wereldhandelsorganisatie (WTO): internationaal handelsrecht;
• de Europese Vrijhandelsassociatie (EVA) en de Europese Economische Ruimte (EER);
• de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) - Verdrag tegen omkoping;
• het elektronisch informatiesysteem voor internationaal recht (EISIL) van de American Law Society;
• de gids voor het internationaal recht van HG.org;
• de Haagse Conferentie voor internationaal privaatrecht (HCCH):  hier kunt u verdragen en overeenkomsten op dit gebied vinden, alsmede gespecialiseerde informatie over de legalisatie van documenten voor internationaal gebruik ("apostille"), de betekening en kennisgeving van documenten, kinderontvoering en adoptie.

De Verenigde Naties hebben ook de Commissie Internationaal Recht ingesteld. Deze commissie heeft tot taak om de ontwikkeling en de codificering van het internationaal recht te bevorderen. Hiertoe publiceert ze studies en overzichten, verzamelt ze precedenten en werkt ze voorstellen voor nieuwe verdragen uit. Het werk van de Commissie Internationaal Recht heeft tot een aantal belangrijke verdragen en ander belangrijke documenten in het kader van het internationaal recht geleid.