Orzecznictwo międzynarodowe

Społeczność międzynarodowa powołała wiele sądów do rozstrzygania sporów z zakresu prawa międzynarodowego. Ich status prawny jest różny, a zakres ich właściwości i moc wiążąca wydawanego orzecznictwa zależy zasadniczo od aktu założycielskiego, na podstawie którego dany sąd został utworzony.

Większość międzynarodowych sądów posiada strony internetowe, za pośrednictwem których można uzyskać dostęp do ich orzeczeń i opinii. Poniżej znajduje się niewyczerpująca lista takich stron:

  • ETPC – Europejski Trybunał Praw Człowieka: sąd utworzony przez Radę Europy, którego zadaniem jest zapewnianie przestrzegania praw człowieka, o których mowa w europejskiej konwencji praw człowieka. Baza danych ETPC zawiera również informacje dotyczące orzecznictwa.
  • MTS – Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości: główny organ sądowy Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) utworzony na podstawie Karty Narodów Zjednoczonych. Zadaniem Trybunału jest rozstrzyganie zgodnie z przepisami prawa międzynarodowego sporów prawnych skierowanych do Trybunału przez państwa oraz wydawanie opinii doradczych w odpowiedzi na pytania prawne skierowane przez uprawnione do tego organy i wyspecjalizowane agencje ONZ.
  • MTK – Międzynarodowy Trybunał Karny: niezależny stały sąd powołany do sądzenia osób oskarżonych o najcięższe zbrodnie dotykające społeczność międzynarodową, a mianowicie o ludobójstwo, zbrodnie przeciwko ludzkości i zbrodnie wojenne.
  • MTPM – Międzynarodowy Trybunał Prawa Morza: sąd utworzony na podstawie Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza.
  • Trybunał EFTA: sąd ten, utworzony przez Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA), pełni rolę sądowniczą w ramach systemu EFTA, zapewniając wykładnię Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym w odniesieniu do państw EFTA, które są jedną ze stron tego porozumienia. Obecnie tymi państwami są: Islandia, Liechtenstein i Norwegia.

Ponadto istnieją różne bazy danych i źródła informacji na temat orzecznictwa międzynarodowego. Poniżej przedstawiono kilka przykładów (lista ta nie została sporządzona według kryteriów jakości ani treści):

  • JURE – baza danych stworzona przez Komisję Europejską zawierająca orzecznictwo dotyczące jurysdykcji w sprawach cywilnych i handlowych oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w innych państwach niż państwo, w którym wydano orzeczenie. Baza danych obejmuje również orzecznictwo dotyczące istotnych konwencji międzynarodowych (np. konwencji brukselskiej z 1968 roku, konwencji z Lugano z 1988 roku), a także orzecznictwo UE i państw członkowskich;
  • World Legal Information Institute – instytucja zajmująca się prowadzeniem badań z dziedziny prawa, powołana wspólnie przez klika instytutów informacji prawnej i innych organizacji: baza danych i łącza do sądów oraz orzecznictwa;
  • Lauterpacht Centre for International Law Uniwersytetu Cambridge.

Także sądy krajowe stosują prawo międzynarodowe i dokonują jego wykładni, zatem również ich orzeczenia i opinie są istotne. Niektóre z wyżej wspomnianych baz danych zawierają orzecznictwo sądów krajowych. Istotne informacje można również znaleźć za pośrednictwem stron internetowych dotyczących orzecznictwa państw członkowskich i orzecznictwa UE.

Ostatnia aktualizacja: 17/11/2021

Stroną zarządza Komisja Europejska. Informacje na tej stronie nie muszą odzwierciedlać oficjalnego stanowiska Komisji Europejskiej, nie ponosi ona również odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane czy odniesienia na niej zawarte. Więcej informacji na temat praw autorskich odnoszących się do stron UE znajduje się na stronie „Informacje prawne”.