1 Wpływ Covid-19 na postępowanie cywilne
1.1 Terminy w postępowaniu cywilnym
Ogólne informacje w języku angielskim można znaleźć na stronie internetowej rządu.
Sądy przedłużają terminy procesowe w zależności od konkretnej sprawy. Sądy uwzględniają dodatkowe obciążenie, zadania lub trudności, które mogą napotkać strony postępowania w związku z sytuacją kryzysową.
Nie przyjęto żadnych przepisów w zakresie przedłużenia terminów – sędziowie mogą samodzielnie wyznaczać dłuższe terminy lub przedłużać istniejące terminy.
Aby zapobiegać rozprzestrzenianiu się wirusa SARS-CoV-2 przez unikanie fizycznego kontaktu w zakładach opiekuńczych, planuje się jednak zawieszenie biegu terminów, na jakie umieszczono chore psychicznie osoby w szpitalach psychiatrycznych lub zakładach opieki społecznej:
- w przypadku przedłużenia okresu obowiązywania tymczasowych środków ochrony – na czas trwania stanu wyjątkowego;
- w przypadku umieszczenia osoby w zakładzie – na czas trwania stanu wyjątkowego oraz do dwóch miesięcy po zakończeniu stanu wyjątkowego.
Powyższe pozostaje bez wpływu na obowiązek zakończenia okresu przebywania osoby w zakładzie oraz na ewentualne zastosowanie tymczasowych środków ochrony prawnej po ustaniu przesłanek do przebywania takiej osoby w zakładzie lub jeżeli stanie się oczywiste, że takie przesłanki nie zostały spełnione.
Jeżeli chodzi o prawo zobowiązań, jak dotąd nie wprowadzono żadnych zasadniczych zmian. Ministerstwo Sprawiedliwości przeanalizowało różne możliwości prawne dostępne w ramach obowiązującego prawa estońskiego, które można wykorzystać w tym trudnym okresie. Skupiono się na udzielaniu wyjaśnień i odpowiadaniu na wnioski o udzielenie informacji. Ponadto pojawiły się propozycje zmiany niektórych przepisów prawa zobowiązań, ale rozmowy na ten temat wciąż trwają.
1.2 Organizacja wymiaru sprawiedliwości i sądownictwo
Stan wyjątkowy trwa od 12 marca do 17 maja.
Stworzono wirtualne pokoje spotkań, aby zwiększyć możliwości Ministerstwa Sprawiedliwości, sądów, prokuratury i zakładów karnych w zakresie przeprowadzania wideokonferencji. Rozwiązanie to można również wykorzystywać w celu przeprowadzania rozpraw z udziałem stron postępowania. Ponadto przemieszczono dostępny sprzęt do wideokonferencji, aby zaspokoić zwiększone zapotrzebowanie w sądach i zakładach karnych.
Nie wprowadzono żadnych zmian w przepisach w zakresie postępowań sądowych. Rada ds. Administracji Sądowej wydała zalecenia. Przeorganizowano pracę sądów estońskich: kancelarie pracują w godzinach 9.00–13.00, zaś budynki sądów są otwarte w dni robocze do godziny 14.00.
W miarę możliwości postępowania prowadzone są pisemnie za pośrednictwem systemu informatycznego sądów i z wykorzystaniem cyfrowej aplikacji umożliwiającej dostęp do akt sądowych.
Pilne rozprawy i postępowania przeprowadza się drogą elektroniczną. Jeżeli nie jest to możliwe, sąd wydaje stosowne zarządzenie w każdym przypadku z osobna. Za sprawy pilne można uznać: umieszczenie osoby w zakładzie zamkniętym; odebranie dziecka z rodziny; ustanowienie opieki dla osoby pełnoletniej. W sprawach, które nie mają pilnego charakteru, sąd może korzystać ze środków komunikacji elektronicznej (lub dowolnych innych niezbędnych środków), ale zasadniczo sądom zaleca się odraczanie rozpraw lub postępowań.
Zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego w wyjątkowych i pilnych sprawach dotyczących dzieci sąd może zarządzić środki wstępne/zabezpieczające bez konieczności przesłuchania dzieci – jak dotąd wielu sędziów skorzystało z tej możliwości.
Zaleca się doręczanie pism procesowych za pośrednictwem systemu e-File (E-toimik) i pocztą elektroniczną.
Izba Notarialna zezwoliła notariuszom na korzystanie z wszystkich niezbędnych narzędzi, takich jak serwis zdalnego poświadczania e-Notar, który umożliwia dokonywanie czynności notarialnych za pośrednictwem połączenia wideo. Do 6 kwietnia zdalnie można było dokonywać wyłącznie niektórych czynności (udzielanie pełnomocnictw, sprzedaż udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kilka innych rodzajów czynności), natomiast od 6 kwietnia możliwe jest zdalne poświadczenie niemal wszystkich rodzajów czynności (z wyjątkiem zawierania małżeństw lub udzielania rozwodów). W związku z tym obecnie można nawet sprzedać nieruchomość i przenieść prawo własności nieruchomości z wykorzystaniem poświadczenia przez internet. Z rozwiązania tego będzie można również korzystać po zniesieniu stanu wyjątkowego. Estońska Izba Adwokacka również zachęciła swoich członków do pracy zdalnej i korzystania z wszystkich technicznych środków komunikacji, aby w dalszym ciągu udzielać porad prawnych. Podkreśliła również konieczność zapewnienia przestrzegania tajemnicy adwokackiej. Izba Adwokacka wskazała również, że ograniczenia praw nałożone w związku ze stanem wyjątkowym muszą być uzasadnione oraz że należy je kwestionować, jeżeli wymagają tego okoliczności sprawy. Ponadto adwokaci mają obowiązek szybko dostosowywać się do zmian w środowisku pracy, wykazać się elastycznością i innowacyjnym podejściem oraz zapewnić, by nie wykorzystywano niewłaściwie możliwości wnoszenia o przedłużenie terminów.
Izba Komorników i Syndyków Masy Upadłości również ogłosiła, że komornicy i syndycy masy upadłości przeorganizowali swoją pracę tak, aby można ją było wykonywać zdalnie.
1.3 Współpraca sądowa UE
Od 13 marca estoński organ centralny pracuje w trybie zdalnym. Korespondencja (przesyłanie wiadomości i dokumentów) odbywa się pocztą elektroniczną (w sprawach cywilnych i w większości spraw karnych). W razie konieczności oryginały dokumentów zostaną wysłane pocztą lotniczą po zakończeniu stanu wyjątkowego.
2 Środki dotyczące upadłości, które przyjęto lub planuje się przyjąć w państwach członkowskich od wybuchu pandemii
2.1 Istotne środki dotyczące upadłości i powiązane środki mające wpływ na wykonanie umów
2.1.1 Zawieszenie postępowania upadłościowego
2.1.1.1 Zawieszenie obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości (przez dłużników)
-
2.1.1.2 Ochrona dłużników przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości przez wierzycieli
-
2.1.2 Zawieszenie prawa do dochodzenia wierzytelności i zawieszenie prawa do odstąpienia od umowy
2.1.2.1 Ogólne/szczególne przypadki zawieszenia prawa do dochodzenia roszczeń / dochodzenia niektórych rodzajów roszczeń
-
2.1.2.2 Zawieszenie prawa do odstąpienia od umowy (umowy ramowe/szczegółowe)
-
2.2 Zawieszenie pracy sądów cywilnych, w tym sądów upadłościowych, oraz zawieszenie postępowań
-
2.3 Inne środki dotyczące upadłości (np. związane z postępowaniami o stwierdzenie bezskuteczności czynności, planami restrukturyzacyjnymi, nieformalnymi porozumieniami)
Obecnie analizuje się potrzebę wprowadzenia kolejnych zmian w dziedzinie niewypłacalności (np. dotyczących planów restrukturyzacyjnych), które mogłyby pomóc w przetrwaniu kryzysu.
2.4 Powiązane środki inne niż dotyczące upadłości (odroczenie płatności, kredyty bankowe, zabezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, pomoc dla przedsiębiorców)
-