1 Moet ik mij wenden tot een gewone rechtbank of tot een gespecialiseerde rechtbank (bijvoorbeeld een arbeidsrechtbank)?
In het Portugese recht geldt in het algemeen dat de arrondissementsrechtbanken (tribunais de comarca) zaken voorbereiden en behandelen die niet binnen de bevoegdheid van andere gerechten vallen. De arrondissementsrechtbanken hebben een algemene bevoegdheid of een speciale bevoegdheid (artikel 80 van wet nr. 62/2013 van 26 augustus 2013)).
De bevoegdheid van gewone rechtbanken is gebaseerd op onderwerp, waarde, hiërarchie en gebied. (artikelen 37, 40, 41, 42 en 43 van wet nr. 62/2013 van 26 augustus 2013).
Op deze kwestie zijn de volgende wetten van toepassing:
- wet nr. 62/2013 van 26 augustus 2013 (wet op de rechterlijke organisatie);
- wetsbesluit nr. 49/2014 van 27 maart 2014 (regels voor de organisatie en de werking van gewone rechtbanken).
2 Als de gewone rechtbanken bevoegd zijn (dus als dit de rechtbanken zijn die bevoegd zijn voor dergelijke zaken), hoe kan ik dan te weten komen welke van die rechtbanken bevoegd is voor mijn zaak?
Zoals hierboven is beschreven, zijn de arrondissementsrechtbanken in beginsel bevoegd. Met andere woorden, zij zijn bevoegd zaken voor te bereiden en te behandelen die niet binnen de bevoegdheid van andere gerechten vallen. De arrondissementsrechtbanken zijn onderverdeeld in kamers (juízos) met speciale bevoegdheid, algemene bevoegdheid en nabijheidskamers (artikel 81 van
wet nr. 62/2013 van 26 augustus 2013).
Zie, om erachter te komen of u bij de lokale civiele kamer of de lokale kamer met algemene bevoegdheid moet zijn of bij een centrale gespecialiseerde kamer, ook het antwoord op vraag 3.
U moet bijvoorbeeld naar de centrale civiele kamer voor burgerlijke rechtsvorderingen van algemene aard met een waarde van meer dan 50 000,00 EUR (artikel 117 van wet nr. 62/2013 van 26 augustus 2013).
2.1 Is er een onderscheid tussen lagere en hogere gewone burgerlijke rechtbanken (bijvoorbeeld districtsrechtbanken als lagere rechtbanken en regionale rechtbanken als hogere rechtbanken), en zo ja, welke is dan bevoegd voor mijn zaak?
Ja. De gewone rechtbanken hanteren een hiërarchie voor beroepsprocedures tegen hun beslissingen. In de regel behandelt het hooggerechtshof beroepen waarvan de waarde de grenswaarden van de hoven van beroep overstijgt, en behandelen hoven van beroep zaken waarvan de waarde de grenswaarde van de gewone rechtbanken van eerste aanleg overstijgt (artikel 42 van wet nr. 62/2013 van 26 augustus 2013).
De grenswaarde van de gerechten is vastgesteld in artikel 44 van wet nr. 62/2013 van 26 augustus 2013.
Om vast te stellen welk gerecht bevoegd is, moeten de bevoegdheidsregels worden toegepast op basis van onderwerp, waarde, hiërarchie en gebied, zoals is bepaald in wet nr. 62/2013 van 26 augustus 2013.
2.2 Territoriale bevoegdheid (is de rechtbank van stad A of van stad B bevoegd voor mijn zaak?)
De territoriale bevoegdheid is geregeld in artikel 43 van wet nr. 62/2013 van 26 augustus 2013.
Om erachter te komen of het gerecht uit plaats A of plaats B bevoegd is, moeten de bijlagen I, II en III van wet nr. 62/2013 van 26 augustus 2013 worden geraadpleegd.
2.2.1 De basisregel voor de territoriale bevoegdheid
Natuurlijke personen
De algemene regel staat in artikel 80 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering.
Rechtspersonen en ondernemingen
De algemene regel staat in artikel 81 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering.
Meerdere verweerders en cumulatieve zaken
De algemene regel staat in artikel 82 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering.
Zaken waarbij een van de partijen een rechter of de echtgenoot of een bepaald familielid van een rechter is
De algemene regel staat in artikel 84 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering.
Behandeling van beroepen
De regel voor de bevoegdheid voor de behandeling van beroepen staat in artikel 83 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering.
2.2.2 Uitzonderingen op de basisregel
2.2.2.1 Wanneer mag ik kiezen tussen de rechtbank van de woonplaats van de verweerder (aangewezen door de basisregel) en een andere rechtbank?
2.2.2.2 Wanneer moet ik kiezen voor een andere rechtbank dan die van de woonplaats van de verweerder (aangewezen door de basisregel)?
Hieronder volgt een gecombineerd antwoord op deze drie vragen.
De uitzonderingen op de voornoemde algemene regels zijn vastgesteld in de artikelen 70 tot en met 79 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering.
Bijzondere uitvoeringsbepalingen zijn vastgesteld in de artikelen 85 tot en met 90 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering.
Arbeidsrecht
De algemene regel staat in artikel 13 van het wetboek van rechtsvordering in arbeidszaken.
Insolventie
De algemene regel staat in artikel 7 van het wetboek inzake insolventie en herstel van ondernemingen .
Inventaris
Zie voor de bevoegdheid bij inventarisprocedures het informatieblad over erfopvolging.
Onderhoudsplicht jegens volwassenen en minderjarigen en regeling van ouderlijke verantwoordelijkheid
Zie het informatieblad over onderhoudsplicht voor de bevoegdheid bij rechtsvorderingen in verband met onderhoudsbetalingen aan volwassenen en minderjarigen, bij de uitvoering daarvan en bij vorderingen in verband met de regeling van de ouderlijke verantwoordelijkheid.
2.2.2.3 Mogen de partijen zelf een rechtbank aanwijzen die normaal gezien niet bevoegd zou zijn?
Ja. De overeengekomen bevoegdheid staat in artikel 95 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering.
3 Als een gespecialiseerde rechtbank bevoegd is, hoe kan ik dan te weten komen tot welke rechtbank ik mij moet wenden?
De gerechten hebben uit de aard der zaak de volgende bevoegdheid:
Centrale civiele kamers (Juízos centrais cíveis)
De bevoegdheid van de centrale civiele kamers is vastgesteld in artikel 117 van wet nr. 62/2013 van 26 augustus 2013.
Centrale familie- en jeugdkamers (Juízos centrais de família e menores)
De bevoegdheid van de centrale familie- en jeugdkamers is vastgesteld in de artikelen 122 tot en met 124 van wet nr. 62/2013 van 26 augustus 2013.
Centrale arbeidskamers (Juízos centrais do trabalho)
De civiele bevoegdheid van de arbeidskamers is vastgesteld in artikel 126 van wet nr. 62/2013 van 26 augustus 2013.
Centrale handelskamers (Juízos centrais de comércio)
De bevoegdheid van de handelskamers is vastgesteld in artikel 128 van wet nr. 62/2013 van 26 augustus 2013.
Centrale uitvoeringskamers (Juízos centrais de execução)
De bevoegdheid van de uitvoeringskamers is vastgesteld in artikel 129 van wet nr. 62/2013 van 26 augustus 2013.
RECHTBANKEN MET BREDERE BEVOEGDHEID
Rechtbank voor intellectuele eigendom (Tribunal da propriedade intelectual)
De bevoegdheid van de rechtbank voor intellectuele eigendom is vastgesteld in artikel 111 van wet nr. 62/2013 van 26 augustus 2013.
Rechtbank voor mededinging, regelgeving en toezicht (Tribunal da concorrência, regulação e supervisão)
De bevoegdheid van de rechtbank voor mededinging, regelgeving en toezicht is vastgesteld in artikel 112 van wet nr. 62/2013 van 26 augustus 2013.
Scheepvaartrechtbank (Tribunal marítimo)
De bevoegdheid van de scheepvaartrechtbank is vastgesteld in artikel 113 van wet nr. 62/2013 van 26 augustus 2013.
HOGERE RECHTBANKEN
Hoven van beroep (Tribunais da Relação)
De definiëring, organisatie en werking van de hoven van beroep zijn vastgesteld in artikel 67 van wet nr. 62/2013 van 26 augustus 2013.
Hooggerechtshof (Supremo Tribunal de Justiça)
De organisatie van het hooggerechtshof is vastgesteld in artikel 47 van wet nr. 62/2013 van 26 augustus 2013.
Toepasselijke wetgeving
Wetboek van burgerlijke rechtsvordering
Wet nr. 62/2013 van 26 augustus 2013 (wet op de rechterlijke organisatie)
Wetboek van rechtsvordering in arbeidszaken
Wetboek inzake insolventie en herstel van ondernemingen
Opmerking:
Het contactpunt, de rechtbanken of andere entiteiten en instanties zijn niet gebonden door de in dit informatieblad opgenomen gegevens. Ook de geldende wetteksten en de wijzigingen daarvan moeten worden geraadpleegd.