European e-Justice Portal

Case Details
- National ID: Court decision number 801/2013 (Α1, Civil Cases)
- Member State: Greece
- Common Name:link
- Decision type: Supreme court decision
- Decision date: 23/04/2013
- Court: Areios Pagos (Supreme civil and criminal court of Greece)
- Subject:
- Plaintiff: 1. Unknown, 2. Unknown, 3. Unknown, 4. Unknown
- Defendant: Ιντερλάϊφ Ανώνυμη Ασφαλιστική Εταιρεία Γενικών Ασφαλίσεων (Interlife Insurance Company S.A.)
- Keywords: good faith, insurance policy, standard contract, supplier, unfair terms

Directive Articles

Unfair Contract Terms Directive, Article 3, 1. Unfair Contract Terms Directive, Article 3, 2. Unfair Contract Terms Directive, Article 3, 3.
Headnote

(1) Any pre-formulated standard contractual terms for future contracts (General Terms of Transactions), are not binding if the consumer was not aware of them, without any fault from his/her part.

(2) In addition, any other term of a contract that has not been individually negotiated (namely a term that the consumer did not influence its content) is also subject to the general abusiveness principle (assessment) that applies for the General Terms of Transactions. The validity and the abusiveness of such terms is assessed taking into account the nature of the goods or services for which the contract was concluded and by referring, at the time of conclusion of the contract, to all the circumstances attending the conclusion of the contract and to all the other terms of the contract or of another contract on which it is dependent. The supplier bears the burden of proof whether a term has been individually negotiated or not.
Facts

The plaintiffs who were family members of the insured person who had signed an insurance policy agreement with the defendant (insurance company), filed an appeal before the Supreme Court against the decision no. 86/2009 of the court of First Instance of Heraklion, Crete – which in this case convened as a court of Second Instance. They claimed that the insured person was not aware of the pre-formulated standard term (General Term of Transaction) in the insurance agreement which had set an exception from the right to receive compensation in the event of a car accident if the insured person was not wearing his safety belt. The plaintiffs further argued that this term is in principle abusive (under the abusiveness principle assessment that apply to the General Terms of Transactions) since it disturbs the balance of the rights of the contracting parties to the detriment of the consumer; it is also automatically regarded as abusive (without any abusiveness assessment) since it is included in the list of the “per se” abusive clauses laid down in the law 2251/1994 (in specific in article 2 par. 7b of that law – “a clause that restricts the contractual obligations and responsibilities of the supplier”).
Legal issue

The court ruled that the specific General Term of Transaction in the insurance policy that laid down that no compensation is granted in case the insured person was not wearing his belt on in the event of a car accident, cannot be regarded as abusive because it did not cause a significant imbalance to the rights and the obligations of the contracting parties to the detriment of the consumer. In addition it cannot be held as a “per se” abusive clause (under the list provided in article 2 par. 7 of the law 2251/1994) since it did not restrict the contractual obligations of the supplier. Further the court also held that in case that a term is characterized as a pre-defined standard contractual term (General Term of Transaction) as set in article 2 par. 1 of the Law 2251/1994, there is no need to further examine whether that term has been individually negotiated too or not (as set in article 2 par. 10 of the same law). The court shall proceed immediately to the abusiveness principle assessment subject to the provisions applicable in the law for the pre-defined standard contract terms.
Decision

(1) In which case pre-formulated standard contractual terms do not bind a consumer?

(2) How should a contractual term that has not been individually negotiated be assessed for abusiveness and who bears the burden of proof?

URL: http://www.areiospagos.gr/nomologia/apofaseis_DISPLAY.asp?cd=GCUPAGVOAVNHLWUH9BKLFIALXM8CA2&apof=801_2013&lang=EN

Full text: Full text
Related Cases

No results available
Legal Literature

No results available
Result

The court rejected the plaintiffs’ requests and their claims regarding abusiveness of the pre-formulated standard contractual clause included in the insurance policy agreement and awarded the judicial costs to the defendant as the successful party (plaintiffs’ appeal was dismissed).

Full text

Αριθμός 801/2013

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

Α1' Πολιτικό Τμήμα

Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Βασίλειο Λυκούδη, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Ιωάννη Σίδερη, Νικόλαο Λεοντή, Γεώργιο Γεωργέλλη και Ιωάννη Χαμηλοθώρη, Αρεοπαγίτες.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 5 Νοεμβρίου 2012, με την παρουσία και της Γραμματέως Χριστίνας Σταυροπούλου, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:

Των αναιρεσειόντων: 1. Ά. χας Σ. Ζ., το γένος Π., 2. Μ. Ζ. του Σ., 3. Κ. - Θ. Ζ. του Σ. και 4. Μ. Ζ. του Σ., κατοίκων ..., οι οποίοι εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Αντώνιο Επιτροπάκη, με δήλωση κατ' άρθρο 242 παρ. 2 ΚΠολΔ.
Της αναιρεσιβλήτου: Ανώνυμης ασφαλιστικής εταιρείας με την επωνυμία "INTERLIFE Α.Α.Ε.Γ.Α", που εδρεύει στη ... και εκπροσωπείται νόμιμα, η οποία εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Δημήτριο Παπαδόπουλο, με δήλωση κατ' άρθρο 242 παρ. 2 ΚΠολΔ.

Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 5 Αυγούστου 2005 αγωγή των ήδη αναιρεσειόντων που κατατέθηκε στο Ειρηνοδικείο Ηρακλείου. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 256/2007 οριστική του ιδίου Δικαστηρίου και 86/2009 του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ηρακλείου. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητούν οι αναιρεσείοντες με την από 15 Σεπτεμβρίου 2010 αίτησή τους.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης, Ιωάννης Χαμηλοθώρης, ανέγνωσε την από 2 Ιουλίου 2012 έκθεση του κωλυομένου να συμμετέχει στη σύνθεση Αρεοπαγίτη Βασιλείου Φούκα, με την οποία εισηγήθηκε να απορριφθεί ο λόγος αναιρέσεως.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Από το άρθρο 560 ΚΠολΔ προκύπτει ότι κατά των αποφάσεων των ειρηνοδικείων και κατά των αποφάσεων των πολυμελών Πρωτοδικείων, οι οποίες εκδίδονται σε εφέσεις κατά των αποφάσεων των Ειρηνοδικείων, επιτρέπεται αναίρεση για ορισμένους λόγους, που αναφέρονται περιοριστικός στην εν λόγω διάταξη και συγκεκριμένα, 1) αν παραβιάστηκε κανόνας του ουσιαστικού δικαίου, 2) αν το δικαστήριο δεν συγκροτήθηκε όπως ορίζει ο νόμος ή δίκασε ειρηνοδίκης του οποίου είχε γίνει δεκτή η εξαίρεση, 3) αν το δικαστήριο έχει υπερβεί τη δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων ή δεν είχε καθ' ύλην αρμοδιότητα και 4) αν παράνομα αποκλείστηκε η δημοσιότητα της διαδικασίας. Οι διατάξεις αυτές του άρθρου 560 ΚΠολΔ είναι ειδικές ως προς τους λόγους αναίρεσης των πιο πάνω αποφάσεων και αποκλείουν την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 559 ΚΠολΔ που αναφέρονται στους λόγους αναίρεσης των αποφάσεων των υπόλοιπων δικαστηρίων. Εξάλλου, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 1 του ν. 2251/1994 για την προστασία των καταναλωτών, οι γενικοί όροι των συναλλαγών, δηλαδή οι όροι που έχουν διατυπωθεί εκ των προτέρων για αόριστο αριθμό μελλοντικών συμβάσεων, δεν δεσμεύουν τον καταναλωτή, εάν κατά την κατάρτιση της σύμβασης τους αγνοούσε ανυπαιτίως, κατά δε την παράγραφο 6 του ίδιου άρθρου, γενικοί όροι των συναλλαγών απαγορεύονται και είναι άκυροι, αν έχουν ως αποτέλεσμα τη σημαντική διατάραξη της ισορροπίας των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλομένων σε βάρος του καταναλωτή, όπως είναι και ο ασφαλισμένος σε ασφαλιστική εταιρεία, στον οποίο αυτή, χωρίς ουσιαστική διαπραγμάτευση, αλλά με βάση προδιατυπωμένους γενικούς όρους, παρέχει, εκτός άλλων, κάλυψη κινδύνων ζωής ή ατυχήματος. Ο καταχρηστικός χαρακτήρας γενικού όρου ενσωματωμένου σε σύμβαση, κρίνεται αφού ληφθούν υπόψη η φύση των αγαθών ή υπηρεσιών, το σύνολο των ειδικών συνθηκών κατά τη σύναψη της και όλες οι υπόλοιπες ρήτρες της σύμβασης ή άλλης σύμβασης από την οποία αυτή εξαρτάται. Περαιτέρω, εκτός από την πιο πάνω γενική ρήτρα για την καταχρηστικότητα των γενικών όρων των συναλλαγών, στην παράγραφο 7 του άρθρου 2 του ν. 2251/1994 απαριθμούνται ενδεικτικώς και τριάντα μία περιπτώσεις γενικών όρων που θεωρούνται καταχρηστικοί, χωρίς έρευνα της συνδρομής των προϋποθέσεων της γενικής ρήτρας, αφού στις περιπτώσεις αυτές οι γενικοί όροι θεωρούνται κατ' αμάχητο τεκμήριο ότι έχουν καταχρηστικό χαρακτήρα (ΟλΑΠ 15/2007). Στις εν λόγω περιπτώσεις περιλαμβάνεται και εκείνη του στοιχείου β', σύμφωνα με την οποία καταχρηστικοί είναι και οι όροι, που περιορίζουν τις ανειλημμένες συμβατικές υποχρεώσεις και ευθύνες των προμηθευτών. Τέλος, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 2 παρ. 10 του ίδιου νόμου 2251/1994, όροι της σύμβασης που δεν μπορεί να χαρακτηριστούν ως γενικοί όροι των συναλλαγών, αποτελούν όμως προδιατυπωμένους όρους, που δεν έχουν καταστεί αντικείμενο ατομικής δίαπραγμάτευσης, γεγονός που εξ ορισμού συμβαίνει όταν ο καταναλωτής δεν μπόρεσε να επηρεάσει το περιεχόμενο τους, εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 2 του ν. 2251/1994, και ελέγχονται ως προς το κύρος και την καταχρηστικότητά τους με βάση τις προπαρατιθέμενες διατάξεις του νόμου αυτού. Για την ενίσχυση μάλιστα της θέσης του καταναλωτή προβλέπεται με την ίδια διάταξη ότι το βάρος απόδειξης ότι υπήρξε ατομική διαπραγμάτευση του σχετικού όρου, γεγονός το οποίο έχει ως συνέπεια να τίθεται ο όρος αυτός εκτός του προστατευτικού πεδίου του εν λόγω άρθρου, φέρει ο προμηθευτής.
Στην προκειμένη περίπτωση, το Πολυμελές Πρωτοδικείο Ηρακλείου, με την προσβαλλόμενη απόφαση του 86/2009, η οποία εκδόθηκε επί της από 15.10.2007 έφεσης των ήδη αναιρεσειόντων κατά της απόφασης 256/2007 του Ειρηνοδικείου Ηρακλείου, εξαφάνισε την τελευταία απόφαση και απέρριψε, ως ουσιαστικά αβάσιμη, την από 5.8.2005 αγωγή των εναγόντων και ήδη αναιρεσειόντων, με την οποία αυτοί ζήτησαν την καταδίκη της εναγομένης και ήδη αναiρεσίβλητης ασφαλιστικής εταιρίας στην πληρωμή του ποσού των 15.000 ευρώ, ως ασφαλιστικής αποζημίωσης από το θάνατο σε τροχαίο ατύχημα του Σ. Ζ., συζύγου της πρώτης και πατέρα των λοιπών, κίνδυνο τον οποίο εκείνος είχε καλύψει με σύμβαση ασφάλισης με την τελευταία. Οι αναιρεσείοντες προβάλλουν ήδη την αιτίαση ότι το Πολυμελές Πρωτοδικείο Ηρακλείου, το οποίο δίκασε ως εφετείο, εσφαλμένα δεν εφάρμοσε τη διάταξη της παραγράφου 10 του άρθρου 2 του ν. 2251/1994, με συνέπεια να δεχθεί ότι ο όρος της ασφαλιστικής σύμβασης "ότι εξαιρείται από την ασφαλιστική κάλυψη οποιοδήποτε τροχαίο ατύχημα όταν ο οδηγός δεν φέρει ζώνη ασφάλειας" ήταν γνωστός στον αντισυμβαλλόμενο στη σύμβαση Σ. Ζ. και δεν υπήρξε καταχρηστικός, παραγνωρίζοντας ότι το βάρος απόδειξης της ατομικής διαπραγμάτευσης και της γνώσης του όρου αυτού από τον ασφαλισμένο καταναλωτή κατά την κατάρτιση της σύμβασης, στοιχεία τα οποία οι ίδιοι αρνήθηκαν, έφερε η εναγομένη ασφαλιστική εταιρία και να υποπέσει έτσι στην πλημμέλεια του άρθρου 560 αριθ. 1 ΚΠολΔ. Όπως προκύπτει, από την επισκόπηση της αναιρεσιβαλλόμενης απόφασης, το Πολυμελές Πρωτοδικείο Ηρακλείου, το οποίο δίκασε ως εφετείο, έκρινε ότι ο περιεχόμενος στην ασφαλιστική σύμβαση όρος ότι "εξαιρείται από την κάλυψη του κινδύνου θανάτου ή ολικής ανικανότητας οποιοδήποτε τροχαίο ατύχημα, όταν ο οδηγός δεν φέρει ζώνη ασφάλειας", τον οποίο δεν αποδείχθηκε ότι ανυπαιτίως αγνοούσε ο ασφαλισμένος, αποτελεί γενικό όρο, που δεν μπορεί να χαρακτηριστεί καταχρηστικός, εφόσον δεν έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική διατάραξη της ισορροπίας των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλομένων σε βάρος του καταναλωτή, σύμφωνα με την έννοια της παραγράφου 6 του άρθρου 2 του ν. 2251/1994, ούτε περιορίζει τις ανειλημμένες συμβατικές υποχρεώσεις και ευθύνες του προμηθευτή (ασφαλιστικής εταιρίας) κατά την έννοια της παραγράφου 7 (στοιχ. β') του ίδιου άρθρου 2 του ν. 2251/1994. Με την αίτηση όμως αναίρεσης, δεν τίθεται ζήτημα ψευδούς ερμηνείας ή εσφαλμένης εφαρμογής των εν λόγω διατάξεων του ν. 2251/1994, αφού αυτή περιορίζεται στη διατύπωση αιτιάσεων για εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή της παρ. 10 του άρθρου 2 του ν. 2251/1994, οι οποίες εστιάζονται ειδικότερα στον πιο πάνω ισχυρισμό ότι το πολυμελές πρωτοδικείο, παρά τη ρητή πρόβλεψη της τελευταίας διάταξης για επιβολή του, βάρους απόδειξης στην εναγομένη ασφαλιστική εταιρία, δέχθηκε ότι ο επίμαχος όρος ήταν γνωστός στον αντισυμβαλλόμενο Σ. Ζ. και δεν υπήρξε καταχρηστικός, χωρίς να προσκομιστεί καμιά απόδειξη εκ μέρους εκείνης και μάλιστα αναφορικά με την ύπαρξη ατομικής διαπραγμάτευσης για την ένταξη του όρου αυτού στη σύμβαση ασφάλισης. Θα πρέπει να παρατηρηθεί ότι στην ένδικη περίπτωση δεν τέθηκε, ούτε μπορούσε να τεθεί ζήτημα εφαρμογής της διάταξης της παρ. 10 του άρθρου 2 του ν. 2251/1994, αφού με τη διάταξη αυτή, όπως προεκτέθηκε, προβλέπεται απλώς η ένταξη στο προστατευτικό για τον καταναλωτή πεδίο του άρθρου 2 του ν. 2251/1994, που αναφέρεται στους γενικούς όρους των συναλλαγών, και των όρων εκείνων της σύμβασης που δεν μπορεί να χαρακτηριστούν ως γενικοί όροι των συναλλαγών, αποτελούν όμως προδιατυπωμένους όρους, που δεν έχουν καταστεί αντικείμενο ατομικής διαπραγμάτευσης. Πράγματι, το γεγονός ότι το Πολυμελές Πρωτοδικείο χαρακτήρισε τον επίμαχο όρο, ως γενικό όρο των συναλλαγών, συνεπαγόταν ευθέως την εξέταση του κύρους του υπό το πρίσμα των διατάξεων του πιο πάνω άρθρου 2 του ν. 2251/1994, όπως και συνέβη, και δεν ήταν αναγκαία για το σκοπό αυτό η προσφυγή στη διάταξη της παρ. 10 του άρθρου αυτού. Συνακόλουθα ο μοναδικός λόγος αναίρεσης από το άρθρο 560 αριθ. 1 ΚΠολΔ είναι αβάσιμος. Εξάλλου, με την εκδοχή ότι προβάλλεται από τους αναιρεσείοντες και η αιτίαση από το άρθρο 559 αριθ.13 ΚΠολΔ, για εσφαλμένη εφαρμογή .των ορισμών του νόμου ως προς το βάρος απόδειξης, ο λόγος αυτός είναι απαράδεκτος, διότι δεν περιλαμβάνεται στους λόγους, για τους οποίους, σύμφωνα με το άρθρο 560 ΚΠολΔ, περιοριστικά επιτρέπεται η αναίρεση κατά των αποφάσεων των πολυμελών πρωτοδικείων, που εκδίδονται σε εφέσεις κατά των αποφάσεων των ειρηνοδικείων. Επομένως πρέπει να απορριφθεί η ένδικη αίτηση αναίρεσης και να καταδικαστούν οι αναιρεσείοντες στα δικαστικά έξοδα της αναιρεσίβλητης (176, 183 ΚΠολΔ), όπως ορίζεται στο διατακτικό.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 15.9.2010 αίτηση για αναίρεση της απόφασης 86/2009 του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ηρακλείου.
Καταδικάζει τους αναιρεσείοντες στα δικαστικά έξοδα της αναιρεσίβλητης, τα οποία ορίζει στο ποσό των δύο χιλιάδων επτακοσίων (2.700) ευρώ.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 7.1.2013
Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 23 Απριλίου 2013.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Case law

Full text