1 X’inhuma t-tipi ta' skadenzi rilevanti għall-proċeduri ċivili?
Hemm tipi differenti ta’ skadenzi fil-liġi Awstrijaka.
Issir distinzjoni bejn it-termini proċedurali, jiġifieri l-iskadenzi sa meta parti jew persuna oħra involuta fil-proċedimenti tista’ jew jeħtieġilha tieħu azzjoni speċifika għall-finijiet tal-proċedimenti, u t-termini sostantivi, jiġifieri l-iskadenzi sa meta jrid ikun seħħ avveniment partikolari sabiex jinħolqu ċerti effetti sostantivi taħt l-ordinament ġuridiku (eż. l-iskadenza għall-preżentata ta’ talba dwar dħul mingħajr permess skont l-Artikolu 454 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili (Zivilprozessordnung, ZPO) jew għall-għoti ta’ avviż lill-inkwilini skont l-Artikolu 560 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili). Punt importanti huwa li ż-żmien meħtieġ għat-twassil bis-servizzi tal-posta mhuwiex inkluż għat-terminu proċedurali, iżda l-kuntrarju jgħodd għat-termini sostantivi. Dan ifisser, pereżempju, li appell (ħin proċedurali) ikun ikkunsidrat li sar f’waqtu jekk jintbagħat lill-uffiċċju postali sal-aħħar jum tal-limitu ta’ żmien għall-preżentazzjoni ta’ appell (id-data tat-timbru tal-posta), anki jekk il-qorti tirċevih wara l-iskadenza.
Issir distinzjoni ulterjuri bejn jekk it-tul ta’ żmien tal-perjodu jkunx determinat direttament mil-liġi (eż. il-limiti ta’ żmien biex jiġi ppreżentat appell) jew jekk iridx jiġi ddeterminat mill-imħallef abbażi tar-rekwiżiti tal-każ individwali (eż. l-iskadenza biex jinkiseb depożitu tal-kawzjoni tal-attur). L-iskadenzi ta’ investigazzjoni, li għalihom il-liġi tippreskrivi biss qafas ta’ żmien partikolari (durata minima jew massima jew durata approssimattiva, bħal fl-Artikolu 257(1) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili għad-data ta’ seduta preliminari), jirrappreżentaw taħlita tat-tnejn li huma.
It-termini assoluti huma ddeterminati skont id-data meta jintemmu (normalment jum kalendarju wieħed), filwaqt li t-termini relattivi jiġu ddefiniti skont id-durata. id-dati tal-bidu tagħhom huma ddeterminati abbażi tal-avveniment li jiskatta l-iskadenza taż-żmien.
Ġeneralment, l-imħallfin jistgħu jestendu l-iskadenzi (skadenzi rinnovabbli). F’każijiet eċċezzjonali li għalihom il-liġi tipprojbixxi l-estensjoni, l-iskadenzi huma magħrufa bħala skadenzi mhux estendibbli jew skadenzi mandatorji.
Issir distinzjoni bejn skadenzi riversibbli u skadenzi mhux riversibbli, jiddependi jekk ir-restituzzjoni tal-pożizzjoni preċedenti tkunx possibbli, jekk l-iskadenza tinqabeż. L-iskadenza riversibbli hija r-regola ġenerali; F’każijiet eċċezzjonali fejn ir-restitutio in integrum ikun ipprojbit, l-iskadenza tissejjaħ perentorja jew terminu fiss (Fallfrist). (l-Artikolu 534 (3) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).
2 Il-lista tal-jiem varji li mhumiex meqjusa jiem tax-xogħol skont ir-Regolament (KEE, Euratom) nru 1182/71 tat-3 ta’ Ġunju 1971.
Is-Sibt, il-Ħadd, il-Ġimgħa l-Kbira u l-vaganzi uffiċjali fl-Awstrija mhumiex jiem ta’ xogħol. L-1 ta’ Jannar (l-Ewwel tas-Sena), is-6 ta’ Jannar (l-Epifanija), it-Tnejn tal-Għid, l-1 ta’ Mejju (Jum il-Ħaddiem), Nhar Lapsi, it-Tnejn ta’ wara l-Għid il-Ħamsin, Corpus Christi, il-15 ta’ Awwissu (Santa Marija), is-26 ta’ Ottubru (Festa Nazzjonali Awstrijaka), l-1 ta’ Novembru (Jum il-Mejtin), it-8 ta’ Diċembru (il-Kunċizzjoni), il-25 ta’ Diċembru (il-Milied) u s-26 ta’ Diċembru (San Stiefnu) huma kollha jiem ta’ vaganza pubblika fl-Awstrija.
3 Liema huma r-regoli ġenerali li japplikaw għall-iskadenzi fir-rigward ta’ proċeduri ċivili differenti?
Il-biċċa l-kbira tad-dispożizzjonijiet dwar it-termini jistgħu jinstabu fl-Artikoli 123 sa 129 u 140 sa 143 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili (ZPO), fl-Artikolu 222 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili u fl-Artikolu 89 tal-Att dwar l-Organizzazzjoni tal-Qorti (Gerichtsorganisationsgesetz, GOG).
Barra minn hekk, bosta liġijiet oħrajn dwar forom speċjali ta’ proċedura jistabbilixxu dispożizzjonijiet li huma differenti fid-dettall minn dawn, iżda ma jistgħux jiġu elenkati kollha hawnhekk minħabba raġunijiet ta’ konċiżjoni.
4 Meta jkun meħtieġ li att jew formalità jitwettqu fi żmien stabbilit minn qabel, dan meta jibda jiddekorri?
Skadenza, bħala regola ġenerali, tibda tiddekorri minn d-data tas-servizz tad-deċiżjoni li tagħti avviż li tordna jew tiskatta l-iskadenza; inkella, tibda meta tinqata’ s-sentenza (l-Artikolu 124 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).
5 Il-bidu tad-dekorrenza jista’ jiġi affettwat jew modifikat mill-metodu ta’ trażmissjoni jew ta’ notifika tad-dokumenti (servizz personali minn marixxall jew servizz postali)?
Iva; Iva, permezz ta’ deroga mir-regola ġenerali li skontha d-data tan-notifika tkun in-notifika jew il-qtugħ tas-sentenza li tiskatta jew tordna l-iskadenza, riżoluzzjonijiet ġudizzjarji trażmessi b’mod elettroniku, u petizzjonijiet legali, (l-Artikolu 89a (2))(GOG) jitqiesu li jkunu twettqu fil-jum ta’ xogħol li jkun imiss wara l-wasla tagħhom fid-dominju elettroniku tar-riċevitur (is-Sibtijiet ma jitqisux bħala jiem ta’ xogħol (l-Artikolu89d (2) GOG).
6 Jekk iż-żmien jibda jiddekorri meta jitwettaq xi avveniment, il-jum li fih jitwettaq l-avveniment ikun jgħodd għall-kalkolu taż-żmien?
Meta skadenza tkun espressa f’jiem, id-data jew id-data tal-avveniment, li tintuża għall-kalkolu tal-jum ta’ bidu, ma tkunx inkluża għall-finijiet tal-kalkolu tal-iskadenza.
Min-naħa l-oħra, l-iskadenzi espressi f’ġimgħat, xhur jew snin, jintemmu f’nofs il-lejl fil-jum tal-aħħar ġimgħa jew l-aħħar xahar li jikkorrispondi fl-isem jew fl-għadd, mad-data ta’ bidu. Jekk dan il-jum ma jkunx jeżisti fl-aħħar xahar, l-iskadenza tintemm fl-aħħar jum ta’ dak ix-xahar.
7 Meta skadenza tkun espressa f’jiem, l-għadd ta’ jiem indikat ikun jinkludi l-jiem tal-kalendarju jew il-jiem tax-xogħol?
Il-limiti ta’ żmien espressi f’jiem jingħaddu bħala jiem kalendarji.
8 Meta skadenza bħal din tkun espressa f’ġimgħat, xhur jew snin?
Minħabba l-mod li bih jiġu kkalkulati l-iskadenzi espressi f’ġimgħat, xhur jew snin (ara l-mistoqsijiet 6. u 9.), din il-kwistjoni ma tgħoddx fil-każ ta’ dawn l-iskadenzi.
9 Jekk skadenza bħal din tkun espressa f’ġimgħat, xhur jew snin, meta tiskadi?
Skadenzi espressi f’ġimgħat, xhur jew snin jintemmu f’nofs il-lejl fil-jum tal-aħħar ġimgħa jew l-aħħar xahar li jikkorrispondi fl-isem jew fin-numru mad-data ta’ bidu. Jekk ma jkunx hemm tali data fl-aħħar xahar tat-terminu (pereżempju, jekk terminu ta’ xahar jibda fil-31 ta’ Jannar), it-terminu jintemm fl-aħħar jum ta’ dak ix-xahar (f’dan il-każ, fit-28 jew fid-29 ta’ Frar). Is-Sibtijiet, il-Ħdud, il-festi pubbliċi jew il-Ġimgħa l-Kbira ma jaffettwawx id-data ta’ bidu jew id-durata tal-iskadenzi.
10 Jekk meta tiskadi d-data tal-iskadenza jkun nhar ta' Sibt, Ħadd jew festa pubblika jew jum mhux tax-xogħol, din tiġi estiża sal-ewwel jum tax-xogħol li jkun imiss?
Iva. Jekk skadenza taħbat is-Sibt, il-Ħadd, festa pubblika jew il-Ġimgħa l-Kbira, din tintemm fil-jum tax-xogħol li jmiss (li ma għandux ikun wieħed mill-jiem imsemmija hawn fuq).
11 Hemm ċirkostanzi li fihom jiġu estiżi l-iskadenzi? X’inhuma l-kundizzjonijiet biex wieħed jibbenefika minn dawn l-estensjonijiet?
L-iskadenzi mandatorji fi proċedimenti ta’ appell huma sospiżi matul il-perjodu mill-15 ta’ Lulju sas-17 ta’ Awwissu u mill-24 ta’ Diċembru sas-6 ta’ Jannar. Jekk wieħed minn dawn il-perjodi jibda matul skadenza mandatorja, jew il-bidu ta’ skadenza mandatorja jaħbat f’wieħed minn dawn il-perjodi, l-iskadenza tiġi estiża bit-tul ta’ żmien kollu jew bil-bqija ta’ dak il-perjodu.
Dan ma japplikax f’ċerti proċedimenti speċjali, b’mod partikolari mhux f’tilwim li jinvolvi każijiet ta’ dħul mingħajr permess, manteniment, talbiet ta’ eżekuzzjoni u mandati ta’ inibizzjoni proviżorji, u lanqas ma japplika għal skadenzi għal appelli kontra sentenzi ta’ rikonoxximent ta’ kontumaċja.
12 X’inhuma l-iskadenzi għall-appelli?
Il-limiti ta’ żmien għall-appell jiddependu, fil-prinċipju, fuq il-forma tad-deċiżjoni (sentenza jew deċiżjoni) u fuq is-suġġett materjali. F’kawżi ċivili kontenzjużi, it-terminu għal appell kontra digriet (Rekurs) ġeneralment ikun ta’ 14-il jum, filwaqt li t-terminu għal appell kontra sentenza (Berufung) ikun ta’ 4 ġimgħat.
13 Il-qrati jistgħu jimmodifikaw l-iskadenzi, b'mod partikolari l-iskadenzi għad-dehra jew jiffissaw data speċjali għad-dehra?
Ġeneralment, l-imħallfin jistgħu jestendu l-iskadenzi (skadenzi rinnovabbli). Każijiet eċċezzjonali li fihom il-liġi tipprojbixxi estensjoni, jissejħu skadenzi mhux estendibbli jew skadenzi mandatorji (eżempju skadenzi għall-appelli).
Il-limiti kollha ta’ żmien jistgħu jitqassru bi qbil tal-partijiet li jridu jiġu evidenzjati b’dokumenti. Il-qorti tista’ tqassar terminu fuq talba ta’ waħda mill-partijiet, dment li din tal-aħħar tista’ turi li huwa meħtieġ terminu iqsar sabiex jiġi evitat ir-riskju ta’ telf konsiderevoli u l-parti l-oħra tkun tista’ tieħu azzjoni proċedurali faċilment sal-iskadenza mqassra (l-Artikolu 129 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).
Estensjoni ta’ skadenza tista’ tingħata jekk tintalab, jekk il-parti li tibbenefika mill-estensjoni jkollha raġunijiet inevitabbli jew serji ħafna għall-adozzjoni f’waqtha tal-azzjoni proċedurali u, b’mod partikolari, jekk mingħajr l-estensjoni tal-limitu ta’ żmien, issofri dannu irreparabbli (l-Artikolu 128 (2) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili). Il-perjodu ta’ żmien ma jistax jiġi estiż bi ftehim bejn il-partijiet (l-Artikolu 128 (1) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).
Madankollu, taħrika ġeneralment tkun marbuta ma’ ċerta data. Għalhekk, il-modifika ta’ “termini għal taħrika” jew “dati speċjali” ma tapplikax għal taħrika.
14 Meta att maħsub għal parti li tkun residenti f’post fejn hija tibbenefika minn estensjoni tal-iskadenza jiġi nnotifikat f’post fejn min jirrisjedi fih ma jibbenefikax minn estensjoni bħal din, il-persuna titlef il-benefiċċju ta’ din l-iskadenza?
Il-liġi proċedurali ċivili Awstrijaka ma tipprovdix espliċitament li t-termini – inkwantu jkunu jistgħu jiġu estiżi [ara l-mistoqsija 13] – għandhom jiġu estiżi skont id-domiċilju jew ir-residenza abitwali. Madankollu, dawn iċ-ċirkostanzi jistgħu jiġu ppreżentati bħala waħda mir-raġunijiet biex tintalab estensjoni fuq bażi ta’ każ b’każ.
Barra minn hekk, fil-prinċipju l-liġi tal-proċedura ċivili Awstrijaka ma tipprevedix termini legali differenti għall-partijiet skont id-domiċilju, ir-residenza abitwali jew il-post tan-notifika tagħhom.
Meta d-dispożizzjonijiet speċjali jistabbilixxu termini li jvarjaw skont id-domiċilju (eż. l-Artikolu 411(2) tal-Kodiċi tal-Eżekuzzjoni (Exekutionsordnung)), dawn huma marbuta espliċitament ma’ dan il-kriterju u ma jistipulawx li n-notifika f’post ieħor tqassar jew testendi t-terminu. Meta dispożizzjonijiet speċjali jipprevedu termini differenti skont il-post tan-notifika (eż. l-Artikolu 123 tal-Liġi Ġenerali dwar ir-Reġistrazzjoni tal-Art (Allgemeines Grundbuchsgesetz), dawn ikunu marbuta espliċitament ma’ dan il-kriterju u ma jistipulawx li domiċilju jew post speċifiku jew residenza abitwali tqassar jew testendi t-terminu.
15 X’inhuma l-konsegwenzi jekk ma jiġux rispettati l-iskadenzi?
B’mod ġenerali, parti li tonqos milli twettaq l-att proċedurali sal-iskadenza legali hija b’konsegwenza ta’ dan, eskluża mill-fażi segwenti tal-proċedura (effett preklużiv, l-Artikolu 144 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili). L-eċċezzjonijiet għal din ir-regola huma, pereżempju, l-Artikolu 289 (2) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili (il-konsegwenzi tan-nuqqas ta’ preżenza tax-xhieda fil-kumpilazzjoni ta’ xhieda) u l-Artikolu 491 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili (il-konsegwenzi tan-nuqqas ta’ dehra għal seduta ta’ appell).
Passi proċedurali li jittieħdu tard huma normalment miċħuda mil-liġi, madankollu f’xi każijiet dan huwa possibbli wara talba min-naħa tal-konvenut.
F’ċerti każijiet, in-nuqqas ta’ aġir jista’ jkollu konsegwenzi speċifiċi li jiżdiedu mal-konsegwenzi ġenerali. Dawn ivarjaw b’mod konsiderevoli. L-aktar konsegwenza speċifika importanti ta’ nuqqas ta’ aġir hija li meta fil-proċedimenti ċivili, parti waħda tonqos milli taġixxi, il-parti l-oħra tista’, f’ċerti ċirkostanzi, tapplika għal sentenza fil-kontumaċja (l-Artikoli 396 u 442 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili). Eżempji oħrajn jinkludu: Jekk iż-żewġ partijiet jonqsu milli jidhru fil-qorti, il-proċedimenti jiġu sospiżi għal tal-inqas 3 xhur, f’konformità mal-Artikolu 170 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili. Jekk ir-rikorrent jonqos milli jidher fi proċedimenti matrimonjali, ir-rikors jista’ jiġi sospiż biex jiġi rtirat, iżda mhux abbandunat, fuq talba tal-intimat (l-Artikolu 460, il-punt 5, tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).
16 Jekk id-data ta’ l-iskadenza tkun għaddiet, x’inhuma r-rimedji disponibbli għal dawk li ma jkunux irrispettawha, jiġifieri l-partijiet inadempjenti?
Sabiex jiġu eliminati l-konsegwenzi ġuridiċi minħabba nuqqas ta’ osservazzjoni ta’ skadenza jew ta’ dehra quddiem it-tribunal, għandhom jiġu kkunsidrati l-proċeduri li ġejjin:
Restitutio in integrum (l-Artikolu146 et seq tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili):
Ir-restitutio in integrum jista’ jintuża biex ireġġa’ lura l-konsegwenzi tan-nuqqas ta’ osservazzjoni ta’ skadenza jew ta’ dehra quddiem it-tribunal għal att proċedurali f’każ li n-nuqqas tal-parti jew tar-rappreżentant tagħha jkun dovut għal avveniment anormali jew imprevedibbli u jekk il-parti jew ir-rappreżentant tagħha ma jkollux tort jew ikollu tort parzjali minimu (negliġenza żgħira). Tali rimedju ġudizzjarju għandu jintalab fi żmien 14 jum mit-tneħħija tal-ostaklu.
L-oppożizzjoni (l-Artikoli 397a u 442a tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili):
L-oppożizzjoni hija rimedju ġudizzjarju bl-għan li treġġa’ lura sentenza fil-kontumaċja skont l-Artikolu 396 jew l-Artikolu 442 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili. Bħala regola, l-oppożizzjoni trid titressaq quddiem il-qorti tal-proċess fil-forma ta’ sottomissjoni preparatorja fi żmien 14-il jum mis-sentenza fil-kontumaċja.
L-appell (l-Artikoli 461 et seq tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili):
Jista’ jitressaq appell kontra sentenza fil-kontumaċja l-aktar fuq il-bażi li ma kienx hemm inadempjenza, peress li tapplika waħda mir-raġunijiet għall-invalidità elenkati fl-Artikolu 477(1)(4) u (5) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili (notifika skorretta jew nuqqas ta’ rappreżentanza tal-parti fil-proċedimenti). Madankollu, l-appell għal invalidità ma jistax ikun ibbażat fuq inadempjenza attwali ta’ parti; bħar-rimedji legali kollha, dan irid ikun ibbażat fuq żball tal-qorti, li minħabba fih jidher li parti kienet inadempjenti.