In Frankrijk maken rechters, advocaten, notarissen en gerechtelijke commissarissen deel uit van het Europees justitieel netwerk in burgerlijke en handelszaken. Het netwerk blijft echter openstaan voor alle beoefenaars van juridische beroepen die daarin geïnteresseerd zijn, met name wanneer zij meewerken aan de tenuitvoerlegging van het Unierecht in burgerlijke en handelszaken (griffiers, directeuren van griffiediensten, rechters en griffiers van handelsrechtbanken).
Sinds de oprichting van het netwerk ressorteerde het Franse contactpunt altijd onder het directoraat burgerlijke zaken (direction des affaires civiles et du Sceau) van het ministerie van Justitie. In december 2023 werden er twee nationale contactpunten aangewezen. Meer bepaald werken deze contactpunten bij de afdeling wederzijdse rechtshulp, internationaal privaatrecht en Europees recht (Département de l’entraide, du droit international privé et européen, DEDIPE), die is aangewezen als centrale autoriteit voor de toepassing van talloze instrumenten op het gebied van internationale samenwerking in burgerlijke en handelszaken. Het contactpunt biedt Franse rechtsbeoefenaars en andere Europese leden van het netwerk expertise op het gebied van de justitiële samenwerking in burgerlijke en handelszaken en hulp bij het wegnemen van belemmeringen in grensoverschrijdende zaken.
Het Franse netwerk is op nationaal en lokaal niveau georganiseerd. Zo is zowel bij elk gerechtshof (cour d’appel) in Frankrijk als bij het hof van cassatie (Cour de cassation) een rechter als contactpersoon (magistrat référent) aangewezen. Zijn taak bestaat erin om de samenwerking op lokaal niveau te faciliteren en om rechters te informeren over de toepassing van de instrumenten van justitiële samenwerking in burgerlijke zaken, en met name over het recht van de Unie. De contactpersonen bij de gerechtshoven en het hof van cassatie kunnen problemen met de toepassing van de Europese wetgeving melden bij de nationale contactpunten, die deze problemen vervolgens voorlegt aan het secretariaat van het netwerk bij de Europese Commissie.
De andere beroepsgroepen zijn leden en nemen deel aan de activiteiten van het netwerk via hun nationale vertegenwoordigende organisatie:
- De gerechtelijke commissarissen (voorheen gerechtsdeurwaarders) worden vertegenwoordigd door de nationale kamer van gerechtelijke commissarissen (Chambre nationale des commissaires de justice).
- De advocaten worden vertegenwoordigd door de nationale raad van de balies (Conseil national des barreaux) en door de delegatie van de orde van Franse balies (Délégation des barreaux de France), delegatie van de nationale raad van de balies te Brussel. Op de website van de delegatie van de orde van Franse balies is onder “Infos prof.” – “Le Réseau Judiciaire Européen” veel informatie te vinden over de betrokkenheid van het netwerk van advocaten in Frankrijk.
- De notarissen worden vertegenwoordigd door de hoge raad voor het notariaat (Conseil supérieur du notariat).
Voorts maken de Franse verbindingsmagistraten die werkzaam zijn in de Europese Unie (Duitsland, België, Spanje, Zuidoost-Europa, Italië, Nederland en Roemenië) en in het Verenigd Koninkrijk, ook deel uit van het netwerk, alsmede de centrale autoriteiten die zijn aangewezen voor de toepassing van de instrumenten voor samenwerking in burgerlijke en handelszaken (bijvoorbeeld het bureau voor de inning van onderhoudsbijdragen (Bureau de recouvrement des créances alimentaires) bij het ministerie van Europa en Buitenlandse Zaken).
Via het project CLUE (Connaître la législation de l’Union européenne), dat mogelijk is gemaakt door een subsidie van het programma Justitie van de Europese Commissie, zijn en worden er tal van acties en activiteiten ondernomen om in Frankrijk meer bekendheid te geven aan het Europees justitieel netwerk in burgerlijke en handelszaken.
Dankzij het project CLUE I zijn de afgelopen jaren: de instrumenten van justitiële samenwerking en van het EU-recht zichtbaarder geworden (door de verspreiding van een maandelijkse nieuwsbrief, een video op het netwerk en een speciale webpagina op het intranet van het ministerie); goede praktijken soepeler uitgewisseld tussen rechtsbeoefenaars (door seminars over het internationaal privaatrecht op familierechtelijk vlak en een praktische handleiding voor rechters-contactpersonen bij de gerechtshoven). Het project CLUE II is verder gegaan op de ingeslagen weg, waarbij de lat nog wat hoger wordt gelegd (meer seminars, meer onderwerpen, meer instrumenten voor de verspreiding van het EU-recht - zoals de podcasts “Droit vers l’Europe”) en de wens wordt uitgesproken om beste praktijken met andere nationale netwerken te delen. Het project CLUE III is in februari 2024 van start gegaan. Het heeft dezelfde doelstellingen als de vorige projecten, met name het netwerk meer bekendheid geven en het netwerk openstellen voor een nieuw publiek. Er zijn ook nieuwe activiteiten gepland. Zo zal de caravane du droit, bestaande uit een van de contactpunten en contactpersonen van de beroepsgroepen, vijf verschillende rechterlijke instanties van eerste aanleg bezoeken om ter plaatse rechtsbeoefenaars te ontmoeten en met hen van gedachten te wisselen over de moeilijkheden waarmee zij in de praktijk worden geconfronteerd. Op basis van deze discussies zullen er vervolgens bij elk van deze rechterlijke instanties seminars op maat worden aangeboden.
Tot slot komen alle leden van het Franse netwerk eenmaal per jaar bijeen in Parijs om de activiteiten van het netwerk te bespreken en om informatie uit te wisselen over de ontwikkelingen binnen het Unierecht op het gebied van burgerlijke en handelszaken.
Alle informatie over het Franse netwerk is te vinden op de website justice.gouv.fr