Punkt kontaktowy
Portugalia wyznaczyła punkt kontaktowy na potrzeby europejskiej sieci sądowej w sprawach cywilnych i handlowych. Punktem kontaktowym jest sędzia wyłoniony w konkursie (concurso) przez Wysoką Radę Sądownictwa (Conselho Superior da Magistratura).
Sieć krajowa
Sieć krajowa składa się z: organów centralnych przewidzianych w instrumentach prawnych UE, innych międzynarodowych instrumentach prawnych, których Portugalia jest stroną, lub krajowych przepisach prawa w dziedzinie współpracy sądowej w sprawach cywilnych i handlowych; organów administracji odpowiedzialnych za współpracę sądową w sprawach cywilnych i handlowych oraz samorządów zawodowych reprezentujących przedstawicieli zawodów prawniczych bezpośrednio zaangażowanych w stosowanie unijnych i międzynarodowych instrumentów związanych ze współpracą sądową w sprawach cywilnych i handlowych.
Sieć krajowa nie obejmuje sędziów łącznikowych ani ekspertów.
Krajowi członkowie sieci
Oprócz punktu kontaktowego w skład sieci krajowej wchodzi dwanaście podmiotów:
- Dyrekcja Generalna ds. Polityki w dziedzinie Wymiaru Sprawiedliwości (Direcção-Geral da Política de Justiça);
- Dyrekcja Generalna ds. Administracji w dziedzinie Wymiaru Sprawiedliwości (Direcção-Geral da Administração da Justiça);
- Instytut Rejestrów i Notariatu (Instituto dos Registos e do Notariado, I.P.)
- Instytut Zarządzania Finansami i Infrastruktury Wymiaru Sprawiedliwości (Instituto de Gestão Financeira e Equipamentos da Justiça, I.P.);
- Rada Sędziów Pokoju (Conselho dos Julgados de Paz);
- Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Instituto de Segurança Social, I.P.);
- Komitet ds. Ochrony Ofiar Przestępczości (Comissão de Protecção às Vítimas de Crimes);
- sędzia zrzeszony w międzynarodowej haskiej sieci sędziów;
- Izba Adwokacka (Ordem dos Advogados);
- Stowarzyszenie Doradców Prawnych i Komorników (Ordem dos Solicitadores e dos Agentes de Execução);
- Izba Notarialna (Ordem dos Notários);
- Prokuratoria Generalna Republiki (Procuradoria-Geral da República).
Organy centralne
Wśród wyżej wymienionych organów następujące organy są organami centralnymi lub podmiotami właściwymi do wykonywania określonych zadań przewidzianych w prawie Unii:
Dyrekcja Generalna ds. Administracji w dziedzinie Wymiaru Sprawiedliwości – Ministerstwo Sprawiedliwości
- Rozporządzenie (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r.
- Rozporządzenie (UE) 2020/1784 z dnia 25 listopada 2020 r.
- Rozporządzenie (UE) 2020/1783 z dnia 25 listopada 2020 r.
- Konwencja o doręczaniu za granicą dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych lub handlowych, sporządzona w Hadze w 1965 r.
- Konwencja o przeprowadzaniu dowodów za granicą w sprawach cywilnych lub handlowych, sporządzona w Hadze w 1970 r.
- Konwencja o międzynarodowym dochodzeniu alimentów na rzecz dzieci i innych członków rodziny, sporządzona w Hadze w 2007 r.
- Konwencja o dochodzeniu roszczeń alimentacyjnych za granicą, sporządzona w Nowym Jorku w 1956 r.
1 marca 2024 r. Dyrekcja Generalna ds. Administracji w dziedzinie Wymiaru Sprawiedliwości przejęła pełnione dotychczas przez Dyrekcję Generalną ds. Resocjalizacji i Służby Więziennej (Direcção-Geral de Reinserção e Serviços Prisionais) zadania określone w następujących aktach prawnych:
- Rozporządzenie (UE) 2019/1111 z dnia 25 czerwca 2019 r.
- Konwencja o cywilnych aspektach uprowadzenia dziecka za granicę, sporządzona w Hadze w 1980 r.
- Konwencja o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej oraz środków ochrony dzieci, sporządzona w Hadze w 1996 r.
Instytut Rejestrów i Notariatu – Ministerstwo Sprawiedliwości
- Rozporządzenie (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Ministerstwo Solidarności i Ubezpieczeń Społecznych (Ministério da Solidariedade e da Segurança Social)
- Dyrektywa 2003/8/WE z dnia 27 stycznia 2003 r.
Komitet ds. Ochrony Ofiar Przestępczości – Ministerstwo Sprawiedliwości
- Dyrektywa 2004/80/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r.
Prokuratoria Generalna Republiki (Procuradoria-Geral da República).
- Konwencja haska z 2000 r. o międzynarodowej ochronie dorosłych
Koordynacja sieci krajowej w ramach niehierarchicznego systemu
W Portugalii sieć krajowa charakteryzuje się niehierarchiczną strukturą. Koordynacja, za której zapewnienie odpowiada punkt kontaktowy, opiera się na dobrowolnej współpracy między członkami krajowymi, którzy regularnie uczestniczą w cokwartalnych spotkaniach organizowanych przez punkt kontaktowy. Jeżeli stosowanie prawa Unii wymaga zmian w krajowym systemie, zwoływane są posiedzenia, w których udział biorą wyłącznie zainteresowani członkowie krajowi.
W skład sieci nie wchodzą eksperci. Jeżeli dana kwestia wymaga sporządzenia opinii przez eksperta, punkt kontaktowy wnosi o współpracę najodpowiedniejszego organu krajowego na zasadzie dobrowolnej i nieformalnej. Punkt kontaktowy regularnie zachęca wszystkich członków krajowych do współpracy w poszczególnych obszarach ich kompetencji i odpowiedzialności w zakresie współpracy sądowej w sprawach cywilnych i handlowych.