Welke informatie kan ik verwachten van de autoriteiten (met name de politie en het openbaar ministerie) nadat het misdrijf is gepleegd, maar nog vóór er een klacht is ingediend?
Vanaf het eerste contact met de diensten van de justitiële politie (polícia criminal) of het openbaar ministerie (Ministério Publico) hebt u als slachtoffer het recht geïnformeerd te worden over de volgende aspecten:
- welke soorten steun u kunt krijgen en wie deze kan verlenen, met name op het gebied van medische bijstand, psychologische begeleiding, gespecialiseerde hulp en, in voorkomend geval, opvang;
- hoe en waar u een klacht kunt indienen of aangifte kunt doen van een misdrijf;
- hoe en onder welke voorwaarden u bescherming kunt krijgen;
- hoe en onder welke voorwaarden u juridisch advies en rechtsbijstand kunt krijgen;
- hoe en onder welke voorwaarden u een schadeloosstelling kunt verkrijgen van de dader van het misdrijf;
- in gevallen van geweldsmisdrijven of huiselijk geweld, hoe en onder welke voorwaarden u schadeloosstelling van de staat kunt verkrijgen;
- hoe u gebruik kunt maken van tolk- en vertaaldiensten;
- de contactgegevens van de autoriteiten voor het doorgeven en opvragen van informatie over de procedure;
- hoe en onder welke voorwaarden u de kosten van uw deelname aan de procedure vergoed kunt krijgen.
Deze gegevens kunnen variëren naargelang van de specifieke behoeften en persoonlijke omstandigheden van het slachtoffer en van het soort misdrijf. In andere stadia van de procedure kan er aanvullende informatie worden verstrekt.
Ik woon niet in het EU-land waar het misdrijf is gepleegd (EU-burgers en niet-EU burgers). Hoe worden mijn rechten beschermd?
Als u in een lidstaat van de Europese Unie woont, in Portugal het slachtoffer bent geworden van een misdrijf en daarvan geen aangifte hebt gedaan, kunt u een klacht indienen bij de autoriteiten van het land waar u woont. De autoriteiten van het land waar u woont moeten de klacht onverwijld doorgeven aan de autoriteiten die bevoegd zijn op het grondgebied waar de feiten zich hebben voltrokken.
Als u in een andere EU-lidstaat of in een derde land woont, kunt u een verklaring afleggen om informatie vast te leggen, die later tijdens het proces als bewijs kan worden gebruikt. Op deze manier hoeft u niet naar Portugal terug te keren. Mocht het echter nodig blijken u opnieuw te horen, terwijl u zich niet meer in het land bevindt waar het misdrijf heeft plaatsgevonden, dan moet dit via een telefonisch conferentiegesprek of per videoconferentie gebeuren vanuit het land waar u woont.
Welke informatie krijg ik als ik een misdrijf aangeef?
Wanneer u verklaart geïnformeerd te willen worden over alle in de strafprocedure gewezen beslissingen, hebt u, behalve de reeds genoemde informatie, ook recht op informatie over het gevolg dat aan de klacht wordt gegeven, waaronder de beslissing om de verdachte in staat van beschuldiging te stellen of de procedure te beëindigen of voorlopig op te schorten, of de dwangmaatregelen die worden toegepast. U hebt bovendien het recht om in kennis te worden gesteld van de dag, het tijdstip en de plaats van het proces en van het vonnis.
Kom ik in aanmerking voor gratis vertolking of vertaling (wanneer ik contact opneem met de politie of andere autoriteiten of tijdens het onderzoek en het proces)?
Ja. Wanneer u de taal niet beheerst en aan een proceshandeling moet deelnemen, hebt u het recht om, op verzoek van de autoriteit die voor die handeling verantwoordelijk is, een tolk toegewezen te krijgen die de Portugese taal en de door u gesproken taal goed beheerst.
Aan de aanstelling van een tolk zijn geen kosten verbonden.
Hoe zorgen de autoriteiten ervoor dat ik alles kan begrijpen en ook begrepen word (als ik een kind ben; als ik een handicap heb)?
U krijgt een standaarddocument waarin uw rechten en plichten worden beschreven en vervolgens wordt u op een duidelijke en begrijpelijke manier – aangepast aan uw (culturele, intellectuele enz.) achtergrond – uitleg gegeven over uw rechten en plichten. Daarbij wordt bijvoorbeeld gewezen op de toepasbaarheid van de geldende wettelijke bepalingen betreffende de aanstelling van een tolk, in gevallen waarin u de Portugese taal niet beheerst of verstaat, of in het geval van andere communicatiebehoeften in verband met een handicap of invaliditeit.
Slachtofferhulpdiensten
Wie biedt slachtofferhulp?
De politie, het openbaar ministerie en de verschillende voorzieningen voor slachtofferhulp
Verwijst de politie mij automatisch door naar slachtofferhulp?
U wordt geïnformeerd over de beschikbare steunvoorzieningen en u kunt daar desgewenst gebruik van maken.
In het geval van huiselijk geweld zult u worden geïnformeerd over uw recht op begeleiding door een voorziening die gespecialiseerd is in de opvang van slachtoffers van huiselijk geweld. Als u ermee hebt ingestemd u te laten begeleiden door een opvangvoorziening in de plaats waar u woont (of werkt, of een andere plaats), neemt de politie contact op met de aangegeven voorziening.
Hoe wordt mijn persoonlijke levenssfeer beschermd?
Wanneer de bevoegde autoriteiten van oordeel zijn dat er een ernstige dreiging bestaat van represailles en u het risico loopt om opnieuw slachtoffer te worden, of wanneer er sterke aanwijzingen zijn dat uw persoonlijke levenssfeer kan worden verstoord, wordt er voor een passend beveiligingsniveau voor u gezorgd, met name als het gaat om de veiligheid en de bescherming van uw persoonlijke levenssfeer. Daartoe wordt erop toegezien dat elk contact tussen slachtoffers, hun familieleden en verdachten wordt vermeden op alle plaatsen waar zij in de loop van het proces aanwezig moeten zijn, en met name in de gerechtsgebouwen. U hebt het recht om te worden gehoord in een informele en afgezonderde omgeving. U kunt ook per videoconferentie worden gehoord.
Moet ik eerst aangifte van een misdrijf doen voordat ik toegang heb tot slachtofferhulp?
Nee. U kunt een beroep doen op een dienst voor slachtofferhulp, ongeacht of u aangifte hebt gedaan van een misdrijf of een klacht hebt ingediend.
Persoonlijke bescherming als ik in gevaar verkeer
Welke vormen van bescherming worden geboden?
Uw bescherming en de veiligheid kunnen worden gewaarborgd door de verdachte een of meer dwangmaatregelen op te leggen. De dwangmaatregel vormt een beperking van de vrijheid van de verdachte en kan tijdens de strafprocedure worden toegepast in het geval van risico op onderduiken, gevaar voor het verkrijgen en bewaren van bewijs van het misdrijf, gevaar voor de openbare orde en/of gevaar van voortzetting van criminele activiteiten.
Bovendien kan de speciale regeling voor getuigenbescherming worden toegepast, vooral als het gaat om de bescherming van uzelf en uw familieleden tegen represailles, intimidatie of voortzetting van een criminele activiteit en in het bijzonder handelingen die uw leven in gevaar kunnen brengen en inbreuk kunnen maken op uw lichamelijke integriteit, uw emotioneel en geestelijk welbevinden en uw waardigheid bij het afleggen van de getuigenis.
Wie kan mij bescherming bieden?
De politie, het openbaar ministerie, de rechtbank.
Welke autoriteit beoordeelt het risico dat de dader van het misdrijf mij verdere schade toebrengt?
Afhankelijk van de stand van zaken van de procedure wordt uw situatie beoordeeld door de politie, het openbaar ministerie of de rechtbank.
Is er iemand die het risico beoordeelt dat het strafrechtstelsel mij verdere schade toebrengt (tijdens het onderzoek en het proces)?
Ja. Zoals reeds vermeld, moet slachtoffers, de leden van hun gezin en andere personen uit hun omgeving een passend beschermingsniveau worden geboden, wanneer de autoriteiten van oordeel zijn dat er een ernstig risico bestaat of er sterke aanwijzingen zijn dat hun veiligheid en hun persoonlijke levenssfeer ernstig en opzettelijk kunnen worden bedreigd, afhankelijk van de stand van zaken van de procedure.
Welke bescherming wordt geboden voor zeer kwetsbare slachtoffers?
- De ondervraging moet zo spoedig mogelijk plaatsvinden en op een plaats waar slachtoffers zich op hun gemak voelen. Als een slachtoffer meer dan eens moet worden gehoord, moet de ondervraging, als het slachtoffer dat wenst, door dezelfde persoon worden verricht.
- Elk contact met de verdachte moet worden vermeden, bijvoorbeeld bij het afleggen van de getuigenis, door gebruik te maken van passende technologische middelen, zoals video- of teleconferentie.
- De getuigenis dient om informatie vast te leggen die later kan worden gebruikt.
- In het geval van een slachtoffer van seksueel of seksistisch geweld of geweld binnen een intieme relatie moet het verhoor worden afgenomen door een persoon van hetzelfde geslacht als het slachtoffer, indien het slachtoffer dat wenst, tenzij het verhoor wordt afgenomen door een rechter of een magistraat.
- De rechter kan voor een besloten zitting kiezen.
Ik ben minderjarig – heb ik bijzondere rechten?
Ongeacht het misdrijf waardoor zij getroffen zijn, worden minderjarigen als bijzonder kwetsbare slachtoffers beschouwd.
In die hoedanigheid hebben zij bepaalde rechten. Daarnaast worden minderjarige slachtoffers altijd vergezeld door een wettelijke vertegenwoordiger of, verplicht in het geval van belangenconflicten met hun wettelijke vertegenwoordigers, door een advocaat. Kinderen moeten altijd in een informele omgeving worden gehoord en kunnen ook worden vergezeld door een slachtofferhulpverlener en/of psycholoog.
Een familielid is overleden ten gevolge van het misdrijf – wat zijn mijn rechten?
In het geval van overlijden wordt het recht op schadeloosstelling uitgebreid tot de personen die, krachtens het burgerlijk recht, recht hebben op alimentatie en tot degenen die met het slachtoffer samenwoonden. Zij kunnen ook recht hebben op een voorschot op de schadevergoeding door de staat.
Een familielid is slachtoffer van een misdrijf – wat zijn mijn rechten?
Slachtoffers en hun familieleden hebben recht op bescherming tegen represailles, intimidatie of voortzetting van de criminele activiteit tegen hen. Zij hebben het recht te worden beschermd tegen handelingen die hun leven in gevaar kunnen brengen en inbreuk kunnen maken op hun lichamelijke integriteit, hun emotioneel en geestelijk welbevinden en hun waardigheid bij het afleggen van de getuigenis. Wanneer de autoriteiten van oordeel zijn dat er een ernstig risico bestaat of er sterke aanwijzingen zijn dat hun veiligheid en hun persoonlijke levenssfeer ernstig en opzettelijk kunnen worden bedreigd, moet slachtoffers, de leden van hun gezin en andere personen uit hun omgeving een passend beschermingsniveau worden geboden.
Heb ik toegang tot bemiddeling/mediation? Onder welke voorwaarden? Ben ik in veiligheid tijdens bemiddeling/mediation?
Ja. In procedures in verband met bepaalde lichte en middelzware misdrijven, bijvoorbeeld bedreiging, lichte schade, agressie enz., biedt de wet de mogelijkheid om te proberen tot een oplossing te komen door middel van bemiddeling tussen het slachtoffer en de verdachte, op voorwaarde dat laatstgenoemde al heeft erkend het misdrijf te hebben gepleegd.
Zo kan het openbaar ministerie in de onderzoeksfase, op eigen initiatief of op verzoek van het slachtoffer en de verdachte, de zaak aan bemiddeling onderwerpen. Het stelt hen dan op de hoogte van de procedure en van het feit dat een bemiddelaar contact met hen zal opnemen.
De bemiddelingsprocedure is gratis, vertrouwelijk en vrijwillig, dat wil zeggen dat het slachtoffer er alleen aan deelneemt als hij of zij dat wil, en zich te allen tijde kan terugtrekken.
Als er geen overeenstemming wordt bereikt, gaat het strafproces door.
Waar vind ik de wetgeving waarin mijn rechten zijn vastgesteld?
Op de website: https://www.pgdlisboa.pt/leis/lei_main.php