Ustawodawstwo krajowe

Źródła prawa

Rodzaje instrumentów prawnych – opis

Konstytucja zapewnia ramy prawne organizacji państwa niderlandzkiego oraz tworzy podstawę ustawodawstwa. Umowy pomiędzy Niderlandami a innymi państwami stoją najwyżej w hierarchii źródeł prawa. Artykuł 93 konstytucji stanowi, że postanowienia traktatów i decyzji organizacji międzynarodowych mogą mieć bezpośredni skutek w niderlandzkim porządku prawnym. W takim przypadku przepisy te wykraczają poza ustawodawstwo niderlandzkie. Na terytorium Królestwa Niderlandów nie stosuje się obowiązujących przepisów ustawowych, jeżeli są niezgodne z tymi postanowieniami. Stąd też regulacje unijne w traktatach, rozporządzeniach i dyrektywach są głównym źródłem prawa w Niderlandach.

Statut Królestwa Niderlandów jest dokumentem regulującym stosunki konstytucyjne między Niderlandami, Arubą, Curaçao i Sint Maarten.

Prawo stanowi się na szczeblu krajowym. W drodze delegacji ustawowej, rząd centralny może określać (dalsze) przepisy w formie zarządzeń oraz rozporządzeń ministerialnych. Przewidziano również możliwość wydawania zarządzeń o charakterze niezależnym (niemających podstawy ustawowej). Konstytucja nadaje uprawnienia do przyjmowania aktów normatywnych organom niższego szczebla podlegającym prawu publicznemu (prowincjom, miastom oraz zarządom gospodarki wodnej).

Orzecznictwo jest również źródłem prawa, bowiem znaczenie orzeczeń sądowych wykracza poza rozstrzygnięcie konkretnej sprawy, w której wydano dane orzeczenie. Orzeczenia sądów wyższej instancji służą jako wskazówki. Orzeczenia Sądu Najwyższego (Hoge Raad) mają szczególne znaczenie, ponieważ zadaniem tego sądu jest zapewnianie jednolitego stosowania prawa. Zatem w nowych sprawach sąd niższej instancji przy wydawaniu wyroku uwzględni orzeczenie Sądu Najwyższego.

Dla rządu oraz wymiaru sprawiedliwości istotne są również ogólne zasady prawa. Niekiedy do ogólnych zasad prawa odnoszą się same przepisy, na przykład kodeks cywilny (zasadność i uczciwość). Sąd może również uwzględniać ogólne zasady prawa przy wydawaniu orzeczeń.

Kolejnym źródłem prawa jest prawo zwyczajowe, nazywane również prawem niepisanym. Co do zasady zwyczaj stosuje się wyłącznie wówczas, gdy odsyła do niego akt normatywny, ale w przypadku sprzeczności sąd może również uwzględnić zwyczaj w swoim orzeczeniu. Prawo zwyczajowe nie może być źródłem prawa w przypadku orzekania o popełnieniu przestępstwa (art. 16 konstytucji).

Hierarchia norm prawnych

Art. 94 konstytucji stanowi, iż niektóre normy prawa międzynarodowego mają charakter nadrzędny w hierarchii norm prawnych. przepisy ustawowe niezgodne z tymi normami nie mają zastosowania. Prawo europejskie, ze względu na swój charakter, ma pierwszeństwo przed prawem krajowym. Po nim w hierarchii kolejno znajdują się statut, konstytucja oraz ustawy. Stoją one wyżej w hierarchii niż inne przepisy. Ustawy przyjmuje wspólnie rząd i parlament – „Staten-Generaal” (przedstawiciele narodu pochodzący z wyborów).

Przyjmuje się również, że akt normatywny może w całości lub w części stracić moc obowiązującą tylko w wyniku przyjęcia kolejnego aktu normatywnego. Ponadto zgodnie z ogólną zasadą wykładni przepisy szczególne stoją wyżej w hierarchii niż przepisy ogólne. Należy również zauważyć, że w tradycji kontynentalnej akt normatywny uznaje się za źródło prawa zajmujące wyższe miejsce w hierarchii niż orzecznictwo.

Struktury instytucjonalne

Organy odpowiedzialne za stanowienie prawa

Proces ustawodawczy

Akty normatywne przyjmuje wspólnie rząd i parlament. Projekty ustaw może przedstawiać rząd lub niższa izba parlamentu (Tweede Kamer der Staten-Generaal). Rada Państwa (Raad van State) doradza na temat projektów ustaw i zarządzeń. Opinii pozostałych zainteresowanych stron zasięga się zazwyczaj na etapie przygotowywania projektu ustawy.

Co do zasady Rada Ministrów przyjmuje projekty ustaw i przekazuje je Wydziałowi Doradczemu Rady Państwa celem uzyskania jego rekomendacji. Rząd przygotowuje odpowiedź na zalecenia w formie sprawozdania. Następnie przesyła projekt ustawy – z wszelkimi niezbędnymi zmianami – izbie niższej listem królewskim (Koninklijke boodschap). Zmiany do projektu ustawy można wprowadzać podczas debaty w izbie niższej. To właśnie izbie niższej przysługuje prawo wprowadzania zmian. Po przyjęciu przez izbę niższą, nad projektem debatuje izba wyższa (Eerste Kamer der Staten-Generaal). Izba wyższa może jedynie przyjąć lub odrzucić projekt ustawy. Na tym etapie nie można już wprowadzać dalszych zmian. Po przyjęciu projektu przez izbę wyższą monarcha i minister podpisują akt, dzięki czemu zyskuje on przymiot ustawy.

Prawne bazy danych

Overheid.nl jest centralnym punktem dostępu do wszystkich oficjalnych informacji od niderlandzkich organizacji sektora publicznego. Na stronie tej można uzyskać dostęp do przepisów na szczeblu lokalnym i krajowym. W portalu znajdują się następujące bazy danych.

Officielebekendmakingen.nl można znaleźć Biuletyn ustaw i dekretów, Dziennik Urzędowy, Tractatenblad i cztery dzienniki rządu regionalnego. Tutaj można również zapoznać się z dokumentami na posiedzenie holenderskiego parlamentu (w tym rozpatrywaniem przez parlament wniosków ustawodawczych).

Wetten.overheid.nl zawiera skonsolidowane teksty krajowych przepisów i konwencji.

Lokalregelelgeving.overheid.nl zawiera skonsolidowane przepisy wszystkich władz regionalnych (prowincji, gmin, rad ds. wody i organizacji współpracy).

Istnieje również baza danych zawierająca informacje na temat sposobu wdrożenia dyrektyw europejskich w Niderlandach.

Czy dostęp do tej bazy jest bezpłatny?

Wszystkie te bazy danych są dostępne bezpłatnie.

W jakich językach jest ona dostępna?

Wszystkie bazy danych są dostępne wyłącznie w języku niderlandzkim.