1 W jakich okolicznościach rodzic może zgodnie z prawem wywieźć dziecko do innego państwa bez zgody drugiego rodzica?
W prawie Irlandii Północnej przewidziano możliwość legalnego wywiezienia dziecka poza granice Zjednoczonego Królestwa. Zgodnie z art. 13 ust. 1 zarządzenia królewskiego z 1995 r. o dzieciach w Irlandii Północnej [Children (Northern Ireland) Order 1995] osobie, na której korzyść sąd wydał postanowienie w sprawie miejsca zamieszkania dziecka (pieczy nad dzieckiem), przysługuje prawo do wywiezienia dziecka poza granice Zjednoczonego Królestwa na okres krótszy niż jeden miesiąc.
Jest to spójne z art. 3 ust. 2A zarządzenia królewskiego z 1995 r. w sprawie uprowadzenia dziecka w Irlandii Północnej [Child Abduction (Northern Ireland) Order 1985], w którym przewidziano, że wywiezienie lub wysłanie dziecka poza granice Zjednoczonego Królestwa nie stanowi przestępstwa, jeżeli odpowiada za nie osoba, na której korzyść sąd wydał postanowienie w sprawie miejsca zamieszkania dziecka, i jeżeli wyjazd trwa krócej niż jeden miesiąc (pod warunkiem że sąd nie wydał postanowienia zakazującego wywożenia dziecka).
Jeżeli sąd nie wydał postanowienia w sprawie miejsca zamieszkania dziecka, a matce dziecka przysługuje wyłączna władza rodzicielska, może ona legalnie wywieźć dziecko poza granice Zjednoczonego Królestwa bez zgody ojca. Ojciec, któremu nie przysługuje władza rodzicielska, może jednak spróbować zapobiec wywiezieniu dziecka poza granice jurysdykcji Irlandii Północnej, składając wniosek do sądu w Irlandii Północnej o wydanie postanowienia o zakazie dokonywania określonych czynności względem dziecka. Może on również złożyć wniosek do sądu o wydanie postanowienia o powierzeniu władzy rodzicielskiej lub postanowienia w sprawie miejsca zamieszkania dziecka (jeżeli sąd wyda postanowienie w sprawie miejsca zamieszkania dziecka na jego korzyść, powierzy mu również władzę rodzicielską). Definicję „władzy rodzicielskiej” (parental responsibility) zawiera art. 6 ust. 1 zarządzenia królewskiego z 1995 r. o dzieciach w Irlandii Północnej.
2 W jakich okolicznościach zgoda drugiego rodzica jest niezbędna dla wywiezienia dziecka do innego państwa?
Zgodnie z art. 13 zarządzenia królewskiego z 1995 r. o dzieciach w Irlandii Północnej, w przypadku gdy sąd wydał postanowienie w sprawie miejsca zamieszkania dziecka, nikt nie może wywieźć dziecka poza granice Zjednoczonego Królestwa na dłużej niż miesiąc bez pisemnej zgody każdej osoby, której przysługuje władza rodzicielska wobec dziecka, lub zezwolenia sądu.
Ponadto zgodnie z art. 3 ust. 1 zarządzenia królewskiego z 1985 r. w sprawie dzieci w Irlandii Północnej osoba powiązana z dzieckiem dopuszcza się przestępstwa (uprowadzenia dziecka), jeżeli wywozi lub wysyła dziecko poza granice Zjednoczonego Królestwa bez odpowiedniej zgody.
W przypadku gdy sąd nie wydał postanowienia w sprawie miejsca zamieszkania dziecka, żadna osoba, której przysługuje władza rodzicielska wobec dziecka, nie może go wywieźć poza granice Zjednoczonego Królestwa bez zgody pozostałych osób, którym przysługuje władza rodzicielska, lub zezwolenia sądu.
3 W jaki sposób można zgodnie z prawem wywieźć dziecko do innego państwa, jeżeli drugi rodzic nie udziela zgody na wywiezienie dziecka do innego państwa, mimo że jest to konieczne?
To z rodziców, na którego korzyść sąd wydał postanowienie w sprawie miejsca zamieszkania dziecka i które chce wywieźć dziecko na stałe poza granice Zjednoczonego Królestwa, może legalnie zmienić miejsce zamieszkania wraz z dzieckiem bez interwencji sądu, jeżeli dysponuje pisemną zgodą drugiego z rodziców, któremu przysługuje władza rodzicielska, lub dowolnej innej osoby, której taka władza przysługuje. W przypadku braku zgody konieczne jest złożenie wniosku do sądu o udzielenie zgody na wywiezienie dziecka poza granice Irlandii Północnej na stałe (art. 13 ust. 1 zarządzenia królewskiego z 1995 r. o dzieciach w Irlandii Północnej).
W Zjednoczonym Królestwie nadrzędnym kryterium i czynnikiem decydującym w sprawach związanych z przeprowadzką za granicę jest zawsze dobro dziecka. Przed wydaniem orzeczenia sędziowie orzekający w sądach rodzinnych w Irlandii Północnej uwzględniają wszystkie informacje dostępne w każdej sprawie. Orzekając w sprawie, sędziowie kierują się przede wszystkim dobrem dziecka.
W przypadku gdy sąd nie wydał postanowienia w sprawie miejsca zamieszkania dziecka, osoba, której przysługuje władza rodzicielska wobec dziecka i która chce wywieźć dziecko poza granice Zjednoczonego Królestwa na stałe, zawsze powinna postarać się o zgodę drugiego z rodziców lub zezwolenie sądu. W przeciwnym razie drugie z rodziców może złożyć zawiadomienie o uprowadzeniu dziecka.
4 Czy do tymczasowego wywiezienia dziecka (np. na wakacje, w celach związanych z opieką medyczną itd.) oraz wywiezienia dziecka na stałe takie mają zastosowanie te same zasady? Jeżeli dotyczy, proszę przedstawić właściwe formularze zgody.
W odpowiedzi na pyt. nr 1 powyżej wskazano przepisy dotyczące legalnego wywiezienia dziecka poza granice Zjednoczonego Królestwa na okres krótszy niż jeden miesiąc. Osoba, na której korzyść sąd wydał postanowienie w sprawie miejsca zamieszkania dziecka, może wywieźć dziecko za granicę na okres krótszy niż miesiąc, a zatem nie potrzebuje zgody drugiego z rodziców, aby zabrać dziecko na wakacje.