- Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (zwany również niekiedy Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości) stanowi najwyższy organ sądowy UE. We współpracy z sądami i trybunałami państw członkowskich zapewnia on jednolitą wykładnię prawa Unii Europejskiej. W skład Trybunału Sprawiedliwości wchodzą sędziowie z państw członkowskich, po jednym z każdego państwa.
- Sąd rozpoznaje w pierwszej instancji sprawy, które nie są kierowane do sądów szczególnych ani bezpośrednio do Trybunału Sprawiedliwości. Rozpatruje także środki odwoławcze od orzeczeń sądów szczególnych (wydanych w pierwszej instancji). W skład Sądu wchodzą sędziowie z państw czlonkowskich, co najmniej po jednym z każdego państwa.
- Sądy szczególne są ustanawiane dla określonych dziedzin. Mogą one rozpoznawać i rozstrzygać sprawy w pierwszej instancji, w których przysługuje odwołanie do Sądu.
Sądy UE mają siedziby w Luksemburgu i są instytucjami wielojęzycznymi. Językiem sprawy sądowej może być każdy z języków urzędowych UE. Od sądów UE wymaga się przestrzegania zasady wielojęzyczności, ponieważ mają one obowiązek komunikować się ze stronami w języku postępowania oraz dopilnować, by ich orzecznictwo było rozpowszechniane we wszystkich państwach członkowskich.
Należy mieć na uwadze, że stosowanie prawa UE nie jest zadaniem wyłącznie sądów UE: sądy i trybunały państw członkowskich winny również stosować prawo UE. Innymi słowy, sądy UE i państw członkowskich współpracują ze sobą w celu rzetelnego i jednolitego stosowania oraz wykładni prawa.
Do rozstrzygania sporów pomiędzy UE a jej urzędnikami służby cywilnej (np. w sprawach dotyczących ich naboru, przebiegu pracy zawodowej i zabezpieczenia społecznego) utworzono Sąd do spraw Służby Publicznej składający się z siedmiu sędziów.
Trybunał Sprawiedliwości i Sąd wspomagają rzecznicy generalni, którzy wydają bezstronne opinie w określonych sprawach przed zapadnięciem orzeczenia.
Nie należy mylić Trybunału Sprawiedliwości UE z Europejskim Trybunałem Praw Człowieka (ETPCz). ETPCz nie jest sądem UE, ale został utworzony w ramach Rady Europy na mocy europejskiej konwencji praw człowieka, w celu zapewnienia poszanowania praw i wolności zagwarantowanych w tej konwencji. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka może jednak wywierać istotny wpływ na prawo UE, ponieważ prawa podstawowe zagwarantowane w europejskiej konwencji stanowią również ogólne zasady prawa UE.