Na skutek prawa do swobodnego przemieszczania się w obrębie Unii Europejskiej (UE), tendencji państw członkowskich do rozszerzania własnej jurysdykcji oraz postępu technologicznego w ostatnich dekadach coraz częściej dochodzi do sytuacji, w których szereg państw członkowskich ma jurysdykcję do przeprowadzenia czynności dochodzeniowych oraz prowadzenia postępowania karnego w odniesieniu do tych samych czynów.
Gdyby państwa członkowskie nie były obowiązane do wzajemnego powiadamiania się o sprawach mogących wywołać konflikt jurysdykcji ani nie konsultowały się ze sobą, by takiego konfliktu uniknąć, mogłaby zaistnieć sytuacja, w której postępowanie toczyłoby się w państwie członkowskim, gdzie nie jest to najbardziej dogodne (np. kiedy odpowiednie dowody i świadkowie znajdują się lub przebywają w innym państwie członkowskim) lub postępowania byłyby prowadzone równolegle w różnych państwach członkowskich.
Aby zminimalizować takie ryzyko, pod koniec 2009 r. przyjęto decyzję ramową w sprawie zapobiegania konfliktom jurysdykcji. Celem tego dokumentu jest propagowanie ściślejszej współpracy między państwami członkowskimi prowadzącymi postępowanie karne. Współpraca ta ma na celu:
- zapobieganie sytuacjom, w których w różnych państwach członkowskich toczą się wobec tej samej osoby równoległe postępowania karne w sprawie tych samych czynów, oraz
- wypracowywanie skutecznego rozwiązania, które pozwoli uniknąć negatywnych skutków równoległych postępowań karnych.
W tym celu w decyzji ramowej ustanowiono procedurę obligatoryjnych konsultacji w sprawach, w których toczą się równoległe postępowania w różnych państwach członkowskich. Jeżeli w ramach procedury konsultacji nie uda się wypracować porozumienia, zainteresowane państwa członkowskie w stosownych przypadkach kierują sprawę do Eurojustu.
Oprócz wspomnianej decyzji ramowej, która ma zastosowanie do postępowań karnych w ogólności, istnieje szereg unijnych instrumentów zawierających szczegółowe unormowania w zakresie zapobiegania konfliktom jurysdykcji i ich rozstrzygania, m.in.:
decyzja ramowa w sprawie europejskiego nakazu aresztowania (art. 16 decyzji ramowej 2002/584/WSiSW)
decyzja ramowa w sprawie zwalczania terroryzmu (art. 9 decyzji ramowej 2002/475/WSiSW)
decyzja ramowa dotycząca ataków na systemy informatyczne (art. 10 decyzji ramowej 2005/222/WSiSW)