Moje roszczenie ma zostać rozpatrzone w tym kraju

W związku z jakiego rodzaju czynem zabronionym mogę otrzymać kompensatę?

Ofierze przysługuje prawo do kompensaty od państwa (valsts kompensācija), jeżeli przestępstwo umyślne doprowadziło do śmierci osoby, jeżeli ofiara poniosła ciężki lub średni uszczerbek na zdrowiu, czyn popełniony na jej szkodę nosił znamiona przestępstwa przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności bądź napaści na tle seksualnym lub handlu ludźmi bądź została zakażona ludzkim wirusem niedoboru odporności lub wirusem zapalenia wątroby typu B lub C.

W związku z jakiego rodzaju uszczerbkiem na zdrowiu mogę otrzymać kompensatę?

Kompensata od państwa przysługuje ofierze przestępstwa umyślnego z tytułu doznania krzywdy (morālais aizskārums), cierpienia fizycznego (fiziskās ciešanas) lub szkody majątkowej (mantiskais zaudējums).

Czy mogę otrzymać kompensatę, jeżeli jestem bliskim lub osobą pozostającą na utrzymaniu ofiary czynu zabronionego zmarłej w następstwie jego popełnienia? Kto z krewnych lub jakie osoby pozostające na utrzymaniu ofiary czynu zabronionego mogą otrzymać kompensatę?

Jeżeli wskutek przestępstwa nastąpiła śmierć osoby, ofiarą w postępowaniu karnym może być bliski zmarłego (narzeczony, małżonek, rodzice, dziadkowie, dzieci, wnuki, rodzeństwo, a także osoby, z którymi dana osoba fizyczna zamieszkiwała i prowadziła wspólne gospodarstwo domowe).

Jeżeli wskutek przestępstwa nastąpiła śmierć osoby lub jeżeli ofiara zmarła, a przed śmiercią nie wystąpiła o kompensatę od państwa bądź wystąpiła o kompensatę, ale jej nie otrzymała, wnioskodawca ma prawo do otrzymania kompensaty od państwa. Wnioskodawca musi jednak zwrócić się do prowadzącego postępowanie (policja, prokuratura lub sąd) o przyznanie mu statusu ofiary w postępowaniu karnym dotyczącym przedmiotowego przestępstwa.

Czy mogę otrzymać kompensatę, jeżeli jestem bliskim lub osobą pozostającą na utrzymaniu ofiary czynu zabronionego, która pozostała przy życiu? Kto z krewnych lub jakie osoby pozostające na utrzymaniu ofiary czynu zabronionego mogą otrzymać kompensatę w tym przypadku?

Krewni i osoby pozostające na utrzymaniu ofiary, która pozostała przy życiu, nie są uprawnieni do kompensaty od państwa. W takim przypadku kompensata od państwa przysługuje samej ofierze.

Czy mogę otrzymać kompensatę, jeżeli nie jestem obywatelem państwa członkowskiego UE?

Wnioskodawca niebędący obywatelem państwa członkowskiego UE może otrzymać kompensatę od państwa.

Czy mogę dochodzić kompensaty od państwa, jeżeli w nim mieszkam lub z niego pochodzę (jest to państwo mojego zamieszkania lub obywatelstwa), nawet jeżeli czyn zabroniony został popełniony w innym państwie członkowskim UE? Czy mogę tak uczynić zamiast dochodzić kompensaty w państwie, w którym doszło do popełnienia czynu zabronionego? Jeżeli tak, na jakich warunkach?

Jeżeli przestępstwo popełniono w innym państwie członkowskim UE, wnioskodawca ma prawo ubiegać się o kompensatę od tego państwa członkowskiego bezpośrednio lub za pośrednictwem Biura ds. Organizacji Sądów (Tiesu administrācija).

Czy aby móc dochodzić kompensaty, muszę zawiadomić policję o popełnieniu przestępstwa?

Wnioskodawca musi najpierw złożyć na policji zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa.

Aby możliwe było dochodzenie kompensaty od państwa, konieczne jest wszczęcie postępowania karnego oraz przyznanie wnioskodawcy statusu ofiary w toku tego postępowania w drodze decyzji organu prowadzącego postępowanie (policji, prokuratury, sądu).

Czy muszę czekać na zakończenie dochodzenia policyjnego lub postępowania karnego, zanim wystąpię o kompensatę?

Aby ubiegać się o kompensatę od państwa, wnioskodawca nie musi czekać na wydanie prawomocnej decyzji lub prawomocnego orzeczenia przez organ prowadzący postępowanie (policję, prokuraturę, sąd).

Aby Biuro ds. Organizacji Sądów mogło podjąć decyzję o wypłacie kompensaty od państwa lub odmowie jej wypłaty, organ prowadzący postępowanie (policja, prokuratura, sąd) musi dostarczyć następujące informacje:

1. czas i miejsce popełnienia przestępstwa;
2. kwalifikacja prawna czynu, forma winy sprawcy ustalona w momencie wydania zaświadczenia przez organ, data wszczęcia postępowania karnego oraz sygnatura sprawy karnej;
3. informacje o osobie, której przyznano status ofiary w postępowaniu karnym;
4. informacje o osobie posiadającej status pełnomocnika ofiary w postępowaniu karnym, jeżeli ofiara wykonuje swoje prawa za pośrednictwem pełnomocnika;
5. charakter szkody wyrządzonej przestępstwem (śmierć osoby, ciężki uszczerbek na zdrowiu, szkoda wyrządzona przestępstwem przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności bądź napaścią na tle seksualnym, szkoda wyrządzona czynem wypełniającym znamiona handlu ludźmi bądź stwierdzone zakażenie ludzkim wirusem niedoboru odporności lub wirusem zapalenia wątroby typu B lub C);
6. data wydania opinii przez biegłego, sygnatura dokumentu i dane biegłego, który wydał opinię;
7. liczba osób, które uzyskały status ofiary w tym samym postępowaniu karnym dotyczącym śmierci osoby, oraz informacje o takich osobach.

Czy muszę dochodzić najpierw odszkodowania od sprawcy – jeżeli został zidentyfikowany?

Ofiara nie ma obowiązku dochodzenia odszkodowania w pierwszej kolejności od sprawcy. Kompensata od państwa pozostaje bez uszczerbku dla prawa ofiary do dochodzenia odszkodowania w postępowaniu karnym poprzez zgłoszenie roszczenia odszkodowawczego na dowolnym etapie postępowania karnego aż do momentu wszczęcia postępowania przez sąd pierwszej instancji oraz w postępowaniu cywilnym poprzez wytoczenie powództwa cywilnego przed sąd, jeśli ofiara uważa, że poniesiona przez nią szkoda nie została w pełni naprawiona.

Jeżeli sprawca nie został zidentyfikowany lub skazany, czy jestem nadal uprawniony do otrzymania kompensaty? Jeżeli tak, jakie dowody powinienem przedstawić na potwierdzenie mojego roszczenia?

Wnioskodawca ma prawo do kompensaty od państwa również wówczas, gdy nie ustalono sprawcy ani współsprawcy, bądź gdy nie pociągnięto ich do odpowiedzialności karnej.

Do wniosku należy załączyć zaświadczenie wydane przez organ prowadzący postępowanie (policję), a także wszelkie niezbędne informacje.

Czy istnieje termin do wniesienia wniosku o kompensatę?

Wniosek o kompensatę od państwa należy złożyć do Biura ds. Organizacji Sądów w terminie roku od dnia, w którym wnioskodawca uzyskał status ofiary lub dowiedział się o okolicznościach faktycznych, które uprawniają go do wnioskowania o taką kompensatę.

Jakie straty i wydatki zostaną pokryte przez kompensatę?

Kompensata od państwa pokrywa krzywdę lub cierpienie fizyczne wyrządzone przestępstwem lub utratę mienia w wyniku przestępstwa, przy czym organ nie rozróżnia poszczególnych rodzajów szkód, z tytułu których wypłaca kompensatę. Wysokość kompensaty wypłacanej przez państwo określono w ustawie o kompensatach od państwa dla ofiar przestępstw (Likums par valsts kompensāciju cietušajiem), przy czym jest ona uzależniona od skutków przestępstwa.

Czy kompensata zostanie wypłacona jednorazowo czy będzie wypłacana w miesięcznych ratach?

Kompensatę od państwa wypłaca się w formie jednorazowej płatności, którą przelewa się na rachunek instytucji płatniczej wskazany we wniosku.

W jaki sposób moje zachowanie w związku z czynem zabronionym, moja karalność lub brak mojej współpracy w toku postępowania o kompensatę wpływają na otrzymanie kompensaty lub jej wysokość?

Kwalifikacja prawna czynu może mieć wpływ na wysokość kompensaty od państwa, na przykład gdy przestępstwo popełniono w afekcie lub z przekroczeniem niezbędnych granic obrony koniecznej bądź wyrządzono szkodę przez dokonanie ujęcia obywatelskiego sprawcy. W takich przypadkach kwotę kompensaty od państwa, której wysokość jest uzależniona od skutków przestępstwa, zmniejsza się o 50%.

Jeżeli Biuro ds. Organizacji Sądów nie otrzyma żądanych informacji w terminie 15 dni, może podjąć decyzję o odmowie wypłaty kompensaty od państwa. Wydana w tym przypadku decyzja odmowna pozostaje bez uszczerbku dla przysługującego wnioskodawcy prawa do składania kolejnych wniosków o kompensatę zgodnie z procedurami ubiegania się o tego rodzaju świadczenie.

W jaki sposób moja sytuacja finansowa może wpłynąć na szansę otrzymania przeze mnie kompensaty lub wysokość kwoty?

Sytuacja finansowa wnioskodawcy nie wpływa na jego szansę na otrzymanie kompensaty od państwa ani na wysokość kompensaty.

Jeśli wnioskodawca otrzymał odszkodowanie za szkody wyrządzone przestępstwem od sprawcy lub innej osoby, która wywiązała się z tego obowiązku zamiast sprawcy, kwotę kompensaty od państwa pomniejsza się o kwotę odszkodowania, którą wnioskodawca już otrzymał.

Czy istnieją jeszcze inne kryteria, które mogłyby wpłynąć na szansę otrzymania przeze mnie kompensaty lub wysokość kwoty?

W ustawie o kompensacie od państwa dla ofiar przestępstw określono inne kryteria, które mogą wpłynąć na szansę wnioskodawcy na otrzymanie kompensaty lub na jej wysokość. Na przykład:

• jeżeli przestępstwo miało jednocześnie szereg następstw, kompensatę od państwa wypłaca się z tytułu najpoważniejszego skutku, jakie wywołało;
• jeżeli ofiara przestępstwa zmarła w jego wyniku, wobec czego kilka osób uzyskało status ofiary w postępowaniu karnym, kompensatę od państwa na ich rzecz wypłaca się proporcjonalnie do ich liczby;
• jeżeli po wypłaceniu kompensaty organ (policja, prokuratura, sąd) prowadzący to samo postępowanie karne w przedmiocie śmierci osoby na skutek przestępstwa przyzna status ofiary innej osobie, kompensatę od państwa wypłaca się w takiej samej wysokości, w jakiej wypłacono ją ofierze lub ofiarom.

W jaki sposób zostanie obliczona kompensata?

Maksymalna kwota kompensaty, którą państwo może wypłacić na rzecz jednej ofiary przestępstwa, jest równa pięciokrotności minimalnego wynagrodzenia miesięcznego obowiązującego w Republice Łotewskiej. Kwotę kompensaty od państwa oblicza się z uwzględnieniem kwoty minimalnego miesięcznego wynagrodzenia na dzień, gdy dana osoba uzyskała status ofiary.

Wysokość kompensaty wynosi:

• 100% kwoty – w przypadku śmierci ofiary;
• 90% kwoty – jeżeli ofiara doznała ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub przestępstwo popełnione na jej szkodę zakwalifikowano jako zgwałcenie lub przemoc seksualną, przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności na szkodę małoletniego lub w przypadku kompensaty na rzecz ofiary handlu ludźmi;
• 70% kwoty – jeżeli małoletni doznał średniego uszczerbku na zdrowiu lub został zarażony ludzkim wirusem niedoboru odporności lub wirusem zapalenia wątroby typu B lub C.

Czy istnieje kwota minimalna/maksymalna kompensaty?

Maksymalna kwota kompensaty od państwa jest równa pięciokrotności minimalnego wynagrodzenia miesięcznego obowiązującego w Republice Łotewskiej, zaś minimalna kwota kompensaty wynosi 50% kwoty maksymalnej. Wraz ze zmianą kwoty minimalnego wynagrodzenia miesięcznego zmienia się również wysokość kompensaty od państwa.

Czy oczekuje się ode mnie podania we wniosku o kompensatę określonej kwoty? Jeżeli tak, czy dostanę instrukcje dotyczące sposobu jej obliczenia lub innych kwestii?

Wnioskodawca nie musi wskazywać wnioskowanej kwoty w formularzu wniosku o kompensatę od państwa, ponieważ kwotę kompensaty określono w ustawie o kompensacie od państwa dla ofiar przestępstw.

Czy kompensata wypłacana przez właściwy organ zostanie pomniejszona o odszkodowanie, które otrzymam z tytułu poniesienia szkody z innych źródeł (od pracodawcy lub z prywatnego systemu ubezpieczeń)?

Kwoty odszkodowania, którą wnioskodawca otrzyma z innych źródeł (np. od pracodawcy lub w ramach prywatnego systemu ubezpieczeń), nie odlicza się od kwoty kompensaty od państwa.

Czy mogę otrzymać zaliczkę na poczet kompensaty? Jeżeli tak, na jakich warunkach?

Nie istnieje możliwość otrzymania zaliczki na poczet kompensaty od państwa.

Czy po wydaniu przez organ rozstrzygnięcia w sprawie kompensaty mogę otrzymać kompensatę uzupełniającą lub dodatkową (ze względu na zmianę okoliczności lub pogorszenie stanu zdrowia itp.)?

Jeśli wnioskodawca otrzymał kompensatę od państwa, a następnie sąd stwierdzi w prawomocnym orzeczeniu, że poniesiona przez niego szkoda wyrządzona przestępstwem była dotkliwsza, może otrzymać różnicę między kwotą wypłaconej kompensaty od państwa a całkowitą kwotą należnej kompensaty.

Jakie dokumenty należy załączyć do wniosku o kompensatę?

Jeżeli w chwili złożenia wniosku o kompensatę od państwa przez wnioskodawcę sąd nie wydał jeszcze prawomocnego wyroku w postępowaniu karnym, do wniosku o kompensatę od państwa należy dołączyć zaświadczenie wydane przez organ prowadzący postępowanie (policja, prokuratura, sąd), zawierające następujące informacje:

1. czas i miejsce popełnienia przestępstwa;
2. kwalifikacja prawna czynu, forma winy sprawcy ustalona w momencie wydania zaświadczenia przez organ, data wszczęcia postępowania karnego oraz sygnatura sprawy karnej;
3. informacje o osobie, której przyznano status ofiary w postępowaniu karnym;
4. informacje o przedstawicielu ofiary w postępowaniu karnym;
5. charakter szkody wyrządzonej przestępstwem (śmierć osoby, ciężki uszczerbek na zdrowiu, szkoda wyrządzona przestępstwem przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności bądź napaścią na tle seksualnym, szkoda wyrządzona czynem wypełniającym znamiona handlu ludźmi bądź stwierdzone zakażenie ludzkim wirusem niedoboru odporności lub wirusem zapalenia wątroby typu B lub C);
6. data wydania opinii przez biegłego, sygnatura dokumentu i dane biegłego, który wydał opinię;
7. liczba osób, które uzyskały status ofiary w tym samym postępowaniu karnym dotyczącym śmierci osoby, oraz informacje o takich osobach.

Jeżeli w momencie złożenia wniosku o kompensatę postępowanie karne już się zakończyło, do wniosku o kompensatę od państwa należy dołączyć odpis prawomocnej decyzji lub prawomocnego orzeczenia wydanych przez organ prowadzący postępowanie, a także tytuł egzekucyjny, jeżeli odszkodowanie zasądzone w prawomocnym orzeczeniu nie zostało wypłacone lub zostało wypłacone jedynie częściowo.

Czy istnieją opłaty administracyjne lub inne należności, które należy uiścić w chwili wniesienia wniosku oraz w trakcie jego rozpatrywania?

Procedura rozpatrywania wniosków o kompensatę od państwa jest zwolniona z opłat.

Jaki organ wydaje rozstrzygnięcie dotyczące wniosków o kompensatę (w sprawach krajowych)?

O wypłacie kompensaty od państwa lub odmowie jej wypłaty decyduje Biuro ds. Organizacji Sądów.

Na jaki adres należy wysłać wniosek (w sprawach krajowych)?

Aby otrzymać kompensatę od państwa, należy wysłać stosowny wniosek na adres Biura ds. Organizacji Sądów: Tiesu administrācija, Antonijas iela 6, Riga, LV-1010.

Czy muszę być obecny w trakcie postępowania lub kiedy mój wniosek jest rozpatrywany?

Uczestnictwo wnioskodawcy w procesie rozpatrywania wniosku o kompensatę od państwa nie jest wymagane.

Jak długo muszę czekać (w przybliżeniu) na decyzję dotyczącą kompensaty?

Biuro ds. Organizacji Sądów decyduje w przedmiocie wypłaty kompensaty od państwa w terminie miesiąca od dnia otrzymania wniosku o i wysyła decyzję na adres w nim wskazany.

Jeżeli Biuro ds. Organizacji Sądów zwróci się do wnioskodawcy lub organu prowadzącego postępowanie (policja, prokuratura, sąd) o dodatkowe informacje, bieg terminu wydania decyzji zawieszona się do momentu otrzymania wszystkich wymaganych informacji.

Jeżeli nie zgadzam się z rozstrzygnięciem organu, w jaki sposób mogę je zaskarżyć?

Wnioskodawca może zaskarżyć decyzję Biura ds. Organizacji Sądów w przedmiocie wypłaty kompensaty od państwa w terminie miesiąca od dnia jej wejścia w życie, wnosząc odwołanie do Biura ds. Organizacji Sądów, które przekaże je Ministerstwu Sprawiedliwości.

Gdzie mogę pobrać niezbędne formularze i uzyskać pozostałe informacje o możliwościach dochodzenia kompensaty?

Formularz wniosku o kompensatę od państwa (Valsts kompensācijas pieprasījuma veidlapa) oraz informacje o sposobie jego wypełniania można uzyskać:

• w portalu – http://www.latvija.lv;
• na stronie internetowej Biura ds. Organizacji Sądów – http://www.jpa.gov.lv, sekcja „Services”;
• w Biurze ds. Organizacji Sądów, pod adresem Antonijas iela 6 w Rydze (w godzinach urzędowania);
• od organu prowadzącego postępowanie (policji, prokuratury lub sądu);
• pod numerem bezpłatnej infolinii 80001801 (w godzinach pracy).

Czy istnieje specjalny numer telefonu, pod który mógłbym zadzwonić, lub strona internetowa, z którą mógłbym się zapoznać?

Codziennie w godzinach 12.00–22.00 można zadzwonić pod numer bezpłatnej infolinii (116006) – „Telefon zaufania dla ofiar przestępstw”, aby uzyskać:

• wsparcie emocjonalne i psychologiczne dla ofiar przestępstw;
• informacje o procesowych prawach ofiar (np. o prawach w postępowaniu karnym, prawie do odszkodowania, kompensaty od państwa itp.), dostępnych usługach i istniejących usługach wsparcia dla ofiar.

Można również skorzystać ze strony internetowej http://www.cietusajiem.lv.

Czy w trakcie sporządzania wniosku o kompensatę mogę otrzymać pomoc prawną (pomoc ze strony prawnika)?

Złożenie wniosku o kompensatę od państwa nie wymaga korzystania z pomocy prawnej. Biuro ds. Organizacji Sądów zapewnia niezbędną pomoc w procesie dochodzenia kompensaty od państwa.

Czy istnieją organizacje wspierające ofiary czynów zabronionych, które mogłyby mi pomóc w dochodzeniu kompensaty?

Stowarzyszenie Skalbes (Biedrība “Skalbes”) prowadzi bezpłatną infolinię 116006 „Telefon zaufania dla ofiar przestępstw” (codziennie w godzinach 12.00–22.00) udzielającą emocjonalnego i psychologicznego wsparcia ofiarom przestępstw, informacji o prawach procesowych ofiar (np. o prawach w postępowaniu karnym, prawie do odszkodowania, kompensaty od państwa itp.), dostępnych usługach i istniejących usługach wsparcia dla ofiar.