Jeżeli dziecko zostało bezprawnie uprowadzone do innego państwa członkowskiego niż to, w którym miało wcześniej miejsce zwykłego pobytu, lub jest tam bezprawnie przetrzymywane, zastosowanie ma konwencja haska z 1980 r. uzupełniona rozdziałami III i IV rozporządzenia Bruksela II ter.
W jaki sposób przepisy UE pomagają zapobiec uprowadzeniu dziecka przez jedno z rodziców?
Sąd w państwie, w którym dziecko miało miejsce zwykłego pobytu przed uprowadzeniem, pozostaje odpowiedzialny za kwestie związane z odpowiedzialnością (władzą) rodzicielską, takie jak prawo do pieczy nad dzieckiem i prawo do osobistej styczności z dzieckiem, do czasu rozstrzygnięcia sprawy dotyczącej uprowadzenia. Ma to zniechęcić rodziców do uprowadzenia dziecka w nadziei, że we własnym państwie uzyskają bardziej korzystny dla siebie wyrok.
W jaki sposób rodzic może odzyskać uprowadzone dziecko?
We wszystkich państwach UE funkcjonują organy centralne pomagające rodzicom, których dziecko zostało uprowadzone za granicę. Istnieje możliwość wszczęcia postępowania o powrót dziecka. W takim przypadku sąd musi rozstrzygnąć sprawę w terminie sześciu tygodni od chwili wniesienia sprawy do sądu. Sąd powinien zapewnić dziecku zdolnemu do kształtowania własnych poglądów możliwość bycia wysłuchanym w toku postępowania.
Czy sąd w państwie, do którego dziecko zostało uprowadzone, może odmówić wydania orzeczenia o powrocie dziecka?
Sąd w państwie, do którego dziecko zostało uprowadzone, może odmówić wydania orzeczenia o powrocie dziecka tylko w następujących przypadkach:
- jeżeli nie doszło do bezprawnego uprowadzenia lub zatrzymania (art. 3 konwencji haskiej z 1980 r.);
- jeżeli w chwili uprowadzenia pozostawiony rodzic nie wykonywał faktycznie prawa do pieczy nad dzieckiem (art. 13 akapit pierwszy lit. a) konwencji haskiej z 1980 r.);
- jeżeli istnieje poważne ryzyko, że powrót dziecka naraziłby je na szkodę fizyczną lub psychiczną (art. 13 akapit pierwszy lit. b) konwencji haskiej z 1980 r.). Nie można jednak odmówić zarządzenia powrotu dziecka, jeżeli zastosowano odpowiednie środki w celu zapewnienia ochrony dziecka po jego powrocie. Jeżeli sąd uzna, że nie należy zarządzać powrotu dziecka, musi zwrócić się do sądu w państwie, z którego dziecko zostało uprowadzone (art. 27 akapit trzeci rozporządzenia Bruksela II ter);
- jeżeli dziecko sprzeciwia się powrotowi (art. 13 akapit drugi konwencji haskiej z 1980 r.);
- jeżeli powrót nie był dopuszczony w świetle podstawowych zasad państwa wezwanego dotyczących ochrony praw człowieka i podstawowych wolności (art. 20 konwencji haskiej z 1980 r.).
Sąd w państwie, z którego dziecko zostało uprowadzone, dokona następnie ostatecznego rozstrzygnięcia, uwzględniając dowody i argumentację drugiego sądu. Sąd musi również wysłuchać dziecko i obydwie strony.
Czy orzeczenie sądu będzie automatycznie podlegało wykonaniu?
Prawomocne orzeczenie sądowe wydane w państwie pochodzenia jest automatycznie uznawane i wykonywane w innym państwie UE bez potrzeby stwierdzenia wykonalności (zniesienie exequatur), pod warunkiem że sędzia wystawił odpowiednie zaświadczenie przewidziane w rozporządzeniu Bruksela II ter.
Praktyczny przewodnik dotyczący stosowania rozporządzenia Bruksela II ter znajduje się na stronie: Publikacje Europejskiej Sieci Sądowej
Powiązane strony:
- Znajdź organ centralny w swoim państwie
- Przewodnik po najlepszych praktykach (243 Kb) – zawiera informacje na temat krajowych postępowań administracyjnych i sądowych dotyczących powrotu dziecka.
- Ulotka