1 Jakie są koszty postępowania sądowego i kto je zazwyczaj ponosi?
Koszty prawne zależą od rodzaju i wartości sprawy, zgodnie z odpowiednimi przepisami sądowymi, i obejmują wszystkie koszty postępowania sądowego. Zwykle zalicza się do nich koszty postępowania, koszty sporządzenia dokumentów procesowych i złożenia wniosków tymczasowych, koszty stawiennictwa, koszty związane z powołaniem świadków, koszty sporządzenia wykazu wydatków oraz koszty korespondencji listownej przed postępowaniem i w jego toku. Jeśli chodzi o sprawy cywilne i prywatne sprawy karne, sąd decyduje na koniec każdej sprawy, która strona poniesie koszty postępowania sądowego, uwzględniwszy specyfikę czy też okoliczności każdej sprawy.
W przypadku spraw cywilnych i prywatnych spraw karnych obowiązuje ogólna zasada, że strona przegrywająca pokrywa wszystkie koszty. Oznacza to, że strona wygrywająca jest zwykle uprawniona do odzyskania uzasadnionych kosztów i wydatków poniesionych w trakcie postępowania sądowego. Należy jednak zauważyć, że sąd może również ustanawiać wyjątki i odstępstwa od ogólnej zasady dotyczącej kosztów. Sąd może, ze względu na pewne cechy charakterystyczne lub okoliczności sprawy, zdecydować, że każda ze stron pokryje własne koszty.
W sprawach karnych sąd ustala koszty postępowania sądowego na podstawie stopnia zawiłości sprawy.
2 Na czym polega pomoc prawna?
Pomoc prawna to system wsparcia zapewniający publiczne finansowanie zastępstwa procesowego i dostępu do systemu sądowego osobom, których nie stać na usługi prawne.
Na Cyprze pomoc prawna obejmuje różne usługi prawne, w tym porady prawne i pomoc w sporządzaniu dokumentów prawnych oraz zastępstwo procesowe.
Zastępstwo procesowe obejmuje wszelkie formy pomocy zwykle świadczonej przez prawnika w związku z postępowaniem, na wszystkich jego etapach aż do wydania postanowienia, wraz z postępowaniem odwoławczym; w przypadku postępowania karnego obejmuje również każdy etap postępowania przed rozpoczęciem procesu.
3 Jakie wymogi należy spełnić, aby otrzymać pomoc prawną?
Istnieją dwa główne wymogi, których spełnienie sąd bada przed przyznaniem bezpłatnej pomocy prawnej:
a) kryteria ekonomiczne: wnioskodawca musi udowodnić, że nie stać go na opłacenie zastępstwa procesowego, a zatem nie ma wystarczających środków na opłacenie usług prawnych.
Konkretne kryteria ekonomiczne mogą się różnić w oparciu o raport społeczno-ekonomiczny Departamentu Opieki Społecznej (Tmíma Ypiresión Koinonikís Evimerías), w którym uwzględnia się dochód wnioskodawcy, rzeczywiste i oczekiwane zarobki, wszelkie inne dochody z pracy lub z innych źródeł, koszty zaspokojenia podstawowych potrzeb oraz inne zobowiązania i potrzeby wnioskodawcy i jego rodziny.
b) powaga sprawy: kryterium, które można wziąć pod uwagę w interesie wymiaru sprawiedliwości.
4 Czy pomoc prawna przysługuje we wszystkich rodzajach postępowań?
Pomoc prawną przyznaje się w postępowaniach przed sądami cypryjskimi, w szczególności:
a) w postępowaniu karnym, od etapu postępowania przygotowawczego do procesu przed sądem rejonowym (Eparchiakó Dikastírio), sądem przysięgłych (Kakourgiodikeío) lub sądem wojskowym (Stratiotikó Dikastírio);
b) w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania;
c) w postępowaniu cywilnym i karnym w przypadku konkretnych naruszeń praw człowieka [zgodnie z przepisami prawa naruszenia praw człowieka to naruszenia praw przewidzianych w części II Konstytucji Republiki Cypryjskiej, w europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka (akt ratyfikacyjny) z 1962 r., Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej (akt ratyfikacyjny) z 1967 r., Międzynarodowych Paktach (Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych oraz Praw Obywatelskich i Politycznych) (akt ratyfikacyjny) z 1969 r., Europejskiej konwencji o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu (akt ratyfikacyjny) z 1989 r., Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (akt ratyfikacyjny) z 1990 r., Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (akt ratyfikacyjny) z 1985 r. oraz Konwencji o prawach dziecka (akt ratyfikacyjny) z 1990 r.];
d) w postępowaniu przed sądem rodzinnym (Oikogeneiakó Dikastírio) w sprawach rodzinnych, odpowiedzialności rodzicielskiej, alimentów, uznania dziecka, adopcji, majątku małżeńskiego i wszelkich innych sporów małżeńskich lub rodzinnych;
e) w sporach transgranicznych;
f) w składaniu odwołań przed sądem administracyjnym (Dioikitikó Dikastírio) przez wnioskodawców, beneficjentów ochrony międzynarodowej i obywateli państw trzecich nielegalnie przebywających na Cyprze, zgodnie z art. 146 konstytucji;
g) w postępowaniach cywilnych o odszkodowanie (na podstawie dyrektyw europejskich) ofiarom handlu ludźmi i dzieciom będącym ofiarami nagabywania w celach seksualnych, pornografii dziecięcej, wykorzystywania seksualnego lub niegodziwego traktowania w celach seksualnych;
h) w postępowaniu przed dowolnym sądem na Cyprze, które dotyczy sprzedaży nieruchomości obciążonej hipoteką, dłużnikowi hipotecznemu lub dowolnej zainteresowanej osobie;
i) w postępowaniu odwoławczym przed sądem administracyjnym, prowadzonym zgodnie z art. 146 konstytucji, które dotyczy praw obywateli Unii i członków ich rodzin (na podstawie dyrektywy europejskiej).
5 Czy istnieje odrębna procedura odnosząca się do sytuacji wyjątkowych?
Jeśli sprawa jest pilna, prawnik może zwrócić się do sądu rozpatrującego sprawę o wydanie zaświadczenia o przyznaniu bezpłatnej pomocy prawnej. W takich sprawach sąd nadaje wnioskowi niezbędny priorytet.
6 Gdzie można uzyskać formularz wniosku o pomoc prawną?
Specjalny formularz można uzyskać w sekretariacie sądu właściwego do rozpatrzenia wniosku o pomoc prawną. Następnie wnioskodawca lub jego prawnik wypełnia formularz i składa go do sądu rozpatrującego sprawę, który wpisuje go do specjalnej ewidencji prowadzonej przez ten sekretariat.
7 Jakie dokumenty należy załączyć do wniosku o pomoc prawną?
Do wniosku o pomoc prawną należy załączyć wszystkie niezbędne dokumenty – takie jak dokumenty tożsamości, dokumenty dotyczące sytuacji finansowej (także osób mieszkających na stałe z wnioskodawcą), ewentualne dokumenty sądowe oraz wszelkie inne dowody – wskazane poniżej:
- dokumenty tożsamości: na przykład kopia ważnego paszportu lub dowodu osobistego;
- aktualne dokumenty dotyczące sytuacji finansowej: dokumenty potwierdzające niezdolność do ubiegania się o zastępstwo prawne, takie jak wyciągi bankowe, odcinki płatności lub zeznania podatkowe, zaświadczenie o bezrobociu, zaświadczenie potwierdzające wszelkie świadczenia przyznane przez państwo, dowody innych źródeł dochodów lub innych składników majątku;
- dokumenty sądowe: jeśli wnioskodawca wszczął już postępowanie sądowe lub posiada dokumenty sądowe związane ze swoją sprawą, zaleca się dołączenie ich kopii;
- dowody uzupełniające: wszelkie dodatkowe dowody związane ze sprawą, takie jak orzeczenia lekarskie, korespondencja lub inne istotne dokumenty.
8 Gdzie należy złożyć wniosek o pomoc prawną?
Wniosek składa się do sądu, przed którym toczy się sprawa.
9 W jaki sposób można się dowiedzieć o zakwalifikowaniu do uzyskania pomocy prawnej?
Takich informacji udzieli dowolny sekretarz sądu na Cyprze oraz Cypryjska Izba Adwokacka (Pagkýprios Dikigorikós Sýllogos).
10 Co należy zrobić w razie zakwalifikowania się do uzyskania pomocy prawnej?
Należy skontaktować się na piśmie z sądem, który rozpatruje lub będzie rozpatrywać sprawę, i złożyć wniosek o zaświadczenie o przyznaniu bezpłatnej pomocy prawnej.
11 Kto wybiera adwokata lub radcę prawnego dla osoby, której przyznano pomoc prawną?
Prawnika wybiera beneficjent bezpłatnej pomocy prawnej spośród prawników gotowych zaoferować swoje usługi. Jeżeli beneficjent nie wskaże wybranego przez siebie prawnika, sąd wydający zaświadczenie o przyznaniu bezpłatnej pomocy prawnej wzywa beneficjenta do wyboru prawnika ze sporządzonej przez Cypryjską Izbę Adwokacką listy prawników zainteresowanych świadczeniem pomocy prawnej.
12 Czy pomoc prawna obejmuje wszystkie koszty postępowania?
Jeśli sąd wyda zaświadczenie o przyznaniu bezpłatnej pomocy prawnej, wszystkie koszty zostaną pokryte.
13 Kto ponosi pozostałe koszty w razie zakwalifikowania się do uzyskania częściowej pomocy prawnej?
Cypryjskie prawo nie przewiduje przyznawania tylko częściowej pomocy prawnej. Zob. odpowiedź w pkt 12 powyżej.
14 Czy pomoc prawna obejmuje również koszty odwołań?
Pomoc prawną można uzyskać w każdej instancji (pierwszej i drugiej). Innymi słowy, jeśli przyznano pomoc prawną w postępowaniu w pierwszej instancji, można ubiegać się o pomoc prawną w odniesieniu do danej sprawy również w drugiej instancji.
W postępowaniu odwoławczym nie wymaga się nowego zaświadczenia, a sąd bierze pod uwagę raport społeczno-ekonomiczny Departamentu Opieki Społecznej sporządzony na potrzeby postępowania pierwszej instancji, pod warunkiem że wnioskodawca oświadczy pod przysięgą, że jego sytuacja finansowa nie uległa zmianie.
15 Czy pomoc prawna może zostać cofnięta przed zakończeniem postępowania (lub nawet odwołana po zakończeniu postępowania)?
Sąd może cofnąć zaświadczenie o przyznaniu pomocy prawnej w przypadku istotnej zmiany w informacjach o sytuacji osobistej i majątkowej. Cofnięcie zaświadczenia odbywa się automatycznie lub na wniosek Prokuratora Generalnego (Genikós Eisangeléas). Cofnięcie wydanego zaświadczenia nie wpływa na prawo prawnika do wynagrodzenia za usługi świadczone do dnia cofnięcia.
16 Czy można zaskarżyć odmowę udzielenia pomocy prawnej?
Można odwołać się od decyzji o niewydaniu zaświadczenia o przyznaniu pomocy prawnej w oparciu o podstawową zasadę, że od każdej decyzji sądu można się odwołać.
17 Czy złożenie wniosku o pomoc prawną powoduje zawieszenie biegu terminu przedawnienia?
Złożenie wniosku o pomoc prawną nie powoduje zawieszenia biegu terminu przedawnienia.
Termin przedawnienia biegnie niezależnie od wniosku o pomoc prawną.
Jednakże w niektórych rodzajach postępowań, takich jak postępowanie karne, przestępstwa zasadniczo nie ulegają przedawnieniu.