1 Czy zgodnie z prawem danego państwa członkowskiego istnieją szczególne zasady nakładające, ze względów gospodarczych, rodzinnych lub społecznych, ograniczenia dotyczące dziedziczenie nieruchomości, niektórych przedsiębiorstw lub innych specjalnych kategorii aktywów znajdujących się w tym państwie członkowskim lub wpływające na ich dziedziczenie?
- Aby rzeczy pozostały w tej samej linii rodzinnej, wstępny, który je odziedziczył, z mocy prawa zobowiązany jest je zachować dla krewnych należących do linii, z której te rzeczy pochodzą (art. 811 hiszpańskiego kodeksu cywilnego – Código Civil, kc), zaś małżonek spadkodawcy zobowiązany jest przeznaczyć na rezerwę wszystkie rzeczy, które po nim odziedziczył, jeżeli ponownie wstąpił w związek małżeński lub narodziło mu się kolejne dziecko (art. 968 kc). Wstępni dziedziczą z wyłączeniem innych osób te rzeczy, które podarowali swoim dzieciom lub zstępnym zmarłym bezpotomnie (art. 812 kc).
- Aby ze względów ekonomicznych lub w interesie rodziny uchronić przedsiębiorstwo rodzinne przed podziałem, spadkodawca może postanowić, że spadkobiercy, którym ono nie przypadnie, zostaną w odpowiedniej części spłaceni, nawet jeżeli w spadku nie ma na to wystarczających środków, przy czym spłata może nastąpić w późniejszym czasie (art. 1056 ust. 2 kc).
- Obowiązujące na niektórych obszarach prowincji Vizcaya prawo do majątku rodzinnego (derecho de troncalidad) pozwala na dziedziczenie majątku rodzinnego przez cudzoziemców lub krewnych nienależących do preferowanej linii rodzinnej, jednak umożliwia unieważnienie takiego zapisu testamentowego na wniosek członków preferowanej linii rodzinnej w ciągu czterech lat od dnia, w którym powzięli oni wiadomość o rozrządzeniu, a w każdym razie od dnia wpisania go do księgi wieczystej (art. 69 ustawy 5/2015 z dnia 25 czerwca 2015 r. – baskijski kodeks cywilny – Derecho Civil Vasco).
- W Nawarrze przepis 273 kodeksu cywilnego Nawarry (Compilación de Derecho Foral de Navarra) stanowi, że rodzic, który zawarł związek małżeński lub związek partnerski z osobą niebędącą drugim rodzicem, jest zobowiązany zastrzec dla dzieci z poprzedniego związku lub ich zstępnych dziedziczenie własności całości majątku otrzymanego na podstawie jakiegokolwiek tytułu prawnego od byłego małżonka lub partnera, jego dzieci lub zstępnych tych dzieci. Obowiązek ten nie wygasa w przypadku rozwiązania wspomnianego małżeństwa lub związku partnerskiego i utrzymuje się dopóki istnieją uprawnieni zstępni. Jeżeli jedno z rodziców zwolni drugie z obowiązku dokonania takiego zastrzeżenia w przypadku zawarcia kolejnego małżeństwa lub związku partnerskiego z inną osobą, takie zwolnienie jest nieważne, podobnie jak wszelkie rozrządzenia rodzica zawierającego nowe małżeństwo lub nowy związek partnerski, które w inny sposób naruszają wspomniany przepis. Przepisy 305–307 przewidują również dziedziczenie majątku rodzinnego.
- W Aragonii istnieje forma współwłasności zwana consorcio foral, która powstaje, gdy po wstępnym dziedziczy kilkoro rodzeństwa lub ich dzieci. Podczas gdy ona obowiązuje czynności faktycznego (mortis causa) lub przewidywanego (intervivos) dziedziczenia dokonywane przez jednego ze współwłaścicieli w odniesieniu do jego udziału we współwłasności lub do majątku wchodzącego w jej skład są ważne jedynie, gdy dokonuje ich na rzecz swoich zstępnych, którzy tym samym wchodzą w prawa tego współwłaściciela.
- W umowie / statucie spółki kapitałowej (sociedad de capital) można ograniczyć możliwość przenoszenia udziałów/akcji spółki, w tym również ich dziedziczenia po zmarłym wspólniku. Jeżeli wprowadzono takie ograniczenie, spółka powinna wyznaczyć osobę, która nabędzie te udziały od spadkobiercy lub bezpośrednio od spółki (art. 124 hiszpańskiego królewskiego dekretu ustawodawczego 1/2010 o spółkach kapitałowych – Ley de sociedades de capital).
- Ze względów ekonomicznych ustanowiono zakaz podziału nieruchomości rolnych pomiędzy spadkobierców poniżej minimalnej normy obszarowej (art. 23 i nast. ustawy 15/1995 o modernizacji gospodarstw rolnych).
- Ze względów społecznych w ustawodawstwie krajowym i ustawodawstwie wspólnot autonomicznych ograniczono obrót lokalami socjalnymi.
- Przepisy regulujące najem i dzierżawę nieruchomości rolnych i miejskich zezwalają określonym spadkobiercom najemcy/dzierżawcy na nabycie jego praw w drodze subrogacji (art. 24 ustawy 49/2003 o dzierżawie rolniczej, art. 16 i art. 33 ustawy 29/1994 o dzierżawie na obszarach miejskich).
- Nabywanie nieruchomości położonych w strefach, które ograniczyły prawo własności obcokrajowców, wymaga uzyskania, ze względów bezpieczeństwa narodowego lub suwerenności państwa, zezwolenia władz wojskowych (art. 4, art. 16 i art. 18 ustawy 8/1975 z dnia 12 marca 1975 r. o strefach i instalacjach istotnych dla bezpieczeństwa narodowego oraz art. 46 dekretu królewskiego 689/1978 z dnia 10 lutego 1978 r.).
2 Czy zgodnie z prawem danego państwa członkowskiego te szczególne zasady mają zastosowanie do powyższych rodzajów aktywów niezależnie od prawa mającego zastosowanie do dziedziczenia?
Ograniczenia określone w punktach b), g), h), i) i j) stosuje się do nieruchomości położonych na terytorium Hiszpanii niezależnie od tego, które prawo jest właściwe dla dziedziczenia. Ograniczenie określone w punkcie d) stosuje się, jeżeli dana spółka kapitałowa podlega prawu hiszpańskiemu.
3 Czy zgodnie z prawem danego państwa członkowskiego istnieją szczególne procedury mające na celu zapewnienie przestrzegania wspomnianych wyżej szczególnych zasad?
Nad zgodnością przeniesienia własności nieruchomości z prawem czuwają notariusz dokumentujący tę czynność i urzędnik, który ją rejestruje. Można również wystąpić do sądu o potwierdzenie zgodności czynności z prawem.