Διεξαγωγή αποδείξεων με τηλεδιάσκεψη | Διαδικτυακή πύλη της ευρωπαϊκής ηλεκτρονικής δικαιοσύνης

1 Είναι δυνατή η διεξαγωγή αποδείξεων μέσω βιντεοδιάσκεψης, είτε με τη συμμετοχή δικαστηρίου στο αιτούν κράτος μέλος είτε απευθείας από δικαστήριο του εν λόγω κράτους μέλους; Εάν ναι, ποιες είναι οι σχετικές εθνικές διαδικασίες ή οι νόμοι που εφαρμόζονται;

Το νομοθετικό διάταγμα αριθ. 149, της 10ης Οκτωβρίου 2022, εισήγαγε στο ιταλικό δίκαιο τη δυνατότητα, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να διεξάγονται ακροαματικές διαδικασίες μέσω εξ αποστάσεως οπτικοακουστικών συνδέσεων (άρθρο 127-bis του κώδικα πολιτικής δικονομίας). Στη διαδικασία ενώπιον των ιταλικών πολιτικών δικαστηρίων, ο δικαστής μπορεί να διατάξει ακροαματική διαδικασία μέσω βιντεοδιάσκεψης, στην οποία παρίστανται μόνο οι διάδικοι, οι δικηγόροι τους, ο εισαγγελέας και τα επικουρικά μέλη του δικαστηρίου. Ωστόσο, εάν πρόκειται να εξεταστούν μάρτυρες, είναι υποχρεωτικό να εμφανιστούν αυτοπροσώπως ενώπιον του δικαστηρίου. Ως εκ τούτου, δεν επιτρέπεται η βιντεοδιάσκεψη για την εξέταση μαρτύρων ενώπιον των ιταλικών δικαστηρίων.

Αυτό σημαίνει ότι, όταν ένα ιταλικό δικαστήριο λαμβάνει παραγγελία για τη διεξαγωγή αποδείξεων κατά την έννοια του άρθρου 12 επ. του κανονισμού για τη διεξαγωγή αποδείξεων, ο μάρτυρας πρέπει πάντοτε να παρίσταται αυτοπροσώπως ενώπιον του δικαστηρίου.

Ωστόσο, εάν το ιταλικό δικαστήριο προβεί σε εξέταση μάρτυρα σε εκτέλεση παραγγελίας κατά την έννοια του άρθρου 12 επ. του κανονισμού, παρέχεται η δυνατότητα ο αιτών δικαστής να παραστεί στην ακροαματική διαδικασία μέσω βιντεοδιάσκεψης, ακόμα και αν αυτό δεν προβλέπεται στην περίπτωση εθνικών αστικών υποθέσεων, δεδομένου ότι πρόκειται για ρυθμίσεις που δεν παραβιάζουν τις θεμελιώδεις αρχές της ιταλικής έννομης τάξης, με την επιφύλαξη της αρχής της ελεύθερης επιλογής των πολιτών να εξετάζονται με τέτοια μέσα (δεν υπάρχει δυνατότητα καταναγκασμού στην Ιταλία).

Όσον αφορά τη διαφορετική περίπτωση διεξαγωγής αποδείξεων από δικαστική αρχή άλλου κράτους μέλους, είναι δυνατή η χρήση βιντεοδιάσκεψης σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 19 και 20 του κανονισμού, δεδομένου ότι η απαγόρευση εξέτασης μαρτύρων μέσω βιντεοδιάσκεψης δεν συνιστά δικονομικό κανόνα δημόσιας τάξης.

Στο πλαίσιο αυτό, η διαδικασία που εφαρμόζεται συνήθως προβλέπει ότι ο μάρτυρας εξετάζεται από το αλλοδαπό δικαστήριο μέσω βιντεοδιάσκεψης μόλις η παραγγελία εγκριθεί από την κεντρική αρχή που έχει συσταθεί στη Γενική Διεύθυνση Διεθνών Υποθέσεων και Δικαστικής Συνεργασίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης.

Μετά την αποδοχή της παραγγελίας, το αλλοδαπό δικαστήριο μπορεί να προβεί στην εξέταση του μάρτυρα χρησιμοποιώντας το σύστημα οπτικοακουστικής σύνδεσης που θεωρεί προτιμότερο, χωρίς καμία παρέμβαση της ιταλικής δικαστικής αρχής. Σε κάθε περίπτωση, το αιτούν δικαστήριο πρέπει να ενημερώσει το πρόσωπο το οποίο ζητείται να καταθέσει ότι η διεξαγωγή αποδείξεων διεξάγεται οικειοθελώς και να απέχει από τη χρήση οποιουδήποτε μέτρου καταναγκασμού, σύμφωνα με το άρθρο 19 παράγραφοι 2 και 3 του κανονισμού.

Εάν η αιτούσα αρχή ή το πρόσωπο που καλείται να καταθέσει το ζητήσει ρητώς, η βιντεοδιάσκεψη μπορεί να πραγματοποιηθεί στους χώρους του δικαστηρίου με τη χρήση εξοπλισμού που διατίθεται από το Τμήμα Διοίκησης Φυλακών.

2 Υπάρχουν περιορισμοί όσον αφορά τα πρόσωπα που μπορούν να εξεταστούν μέσω βιντεοδιάσκεψης — για παράδειγμα, πρόκειται μόνο για μάρτυρες ή μπορούν να εξεταστούν κατ’ αυτόν τον τρόπο και άλλα πρόσωπα, όπως πραγματογνώμονες ή διάδικοι;

Συμβουλευθείτε την απάντηση στην ερώτηση 1. Οι μάρτυρες δεν μπορούν να εξεταστούν μέσω βιντεοδιάσκεψης από ιταλικό δικαστήριο, ωστόσο μπορούν να εξεταστούν μέσω βιντεοδιάσκεψης από δικαστήριο του εξωτερικού το οποίο έχει ζητήσει την απευθείας διεξαγωγή αποδείξεων.

Οι διάδικοι και οι τεχνικοί σύμβουλοι μπορούν επίσης να εξεταστούν μέσω βιντεοδιάσκεψης, σύμφωνα με τις διαδικασίες που προβλέπονται στο άρθρο 127-bis του κώδικα πολιτικής δικονομίας και στο άρθρο 196-duodecies των εκτελεστικών διατάξεων του κώδικα πολιτικής δικονομίας, και από τα ιταλικά δικαστήρια.

3 Ποιοι περιορισμοί, εφόσον υπάρχουν, διέπουν το είδος των αποδεικτικών μέσων που μπορούν να υποβληθούν με βιντεοδιάσκεψη;

Δεν υπάρχουν περιορισμοί όσον αφορά το είδος των αποδείξεων που μπορούν να διεξαχθούν μέσω βιντεοδιάσκεψης.

4 Υπάρχουν περιορισμοί σχετικά με τον τόπο όπου πρέπει να εξεταστεί το πρόσωπο μέσω βιντεοδιάσκεψης — πρέπει, δηλαδή, να βρίσκεται σε δικαστήριο;

Συμβουλευθείτε την απάντηση στην ερώτηση 1. Ειδικότερα, δεδομένου ότι, όπως προαναφέρθηκε, η χρήση βιντεοδιάσκεψης επιτρέπεται μόνο σε περίπτωση άμεσης απόδειξης, η επιλογή συγκεκριμένων ρυθμίσεων επαφίεται στο αιτούν δικαστήριο. Δεν υπάρχουν περιορισμοί και το πρόσωπο μπορεί επίσης να εξεταστεί από την οικία του· ωστόσο, το ιταλικό κράτος μπορεί να παράσχει αίθουσα στους χώρους του δικαστηρίου και εξοπλισμό του Τμήματος Διοίκησης Φυλακών, εφόσον ζητηθεί ρητά.

5 Επιτρέπεται η καταγραφή των ακροάσεων μέσω βιντεοδιάσκεψης και, εάν ναι, είναι διαθέσιμη η δυνατότητα;

Η μαγνητοσκόπηση των ακροαματικών διαδικασιών μέσω βιντεοδιάσκεψης κατά κανόνα δεν επιτρέπεται (άρθρο 196-duodecies των εκτελεστικών διατάξεων του κώδικα πολιτικής δικονομίας). Ωστόσο, εάν η μαγνητοσκόπηση είναι αναγκαία σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους στο οποίο διεξάγεται η δίκη, το αιτούν δικαστήριο μπορεί να αδειοδοτηθεί να μαγνητοσκοπήσει την ακροαματική διαδικασία με μέσα που έχει στη διάθεσή του. Η ηχητική καταγραφή των ακροαματικών διαδικασιών σε θέματα απασχόλησης και κοινωνικής ασφάλισης επιτρέπεται σε κάθε περίπτωση (άρθρο 422 του κώδικα πολιτικής δικονομίας). Στις περιπτώσεις στις οποίες το αλλοδαπό δικαστήριο διεξάγει αποδείξεις απευθείας, η μαγνητοσκόπηση επιτρέπεται εφόσον επιτρέπεται από το νομικό σύστημα της αιτούσας αρχής.

6 Σε ποια γλώσσα πρέπει να διεξαχθεί η ακρόαση: α) όταν διαβιβάζονται παραγγελίες βάσει των άρθρων 12 έως 14 του κανονισμού για τη διεξαγωγή αποδείξεων· και β) όταν διεξάγονται αποδείξεις απευθείας βάσει των άρθρων 19 έως 21 του κανονισμού για τη διεξαγωγή αποδείξεων;

α) Τα ιταλικά δικαστήρια διεξάγουν ακροαματικές διαδικασίες στα ιταλικά και συλλέγουν αποδεικτικά στοιχεία στη γλώσσα αυτή· εάν απαιτείται διερμηνέας, αυτό είναι δυνατό, αλλά τα έξοδα βαρύνουν τους διαδίκους της υπόθεσης στο αιτούν κράτος.

β) Το δικαστήριο του αιτούντος κράτους χρησιμοποιεί τη γλώσσα που προβλέπεται στην έννομη τάξη του, με τη συμμετοχή διερμηνέα, εάν χρειαστεί.

7 Εάν απαιτούνται διερμηνείς, ποιος είναι υπεύθυνος για την εξεύρεσή τους και πού πρέπει να βρίσκονται α) όταν διαβιβάζονται παραγγελίες βάσει των άρθρων 12 έως 14 του κανονισμού για τη διεξαγωγή αποδείξεων· και β) όταν διεξάγονται αποδείξεις απευθείας βάσει των άρθρων 19 έως 21 του κανονισμού για τη διεξαγωγή αποδείξεων;

Βλ. σημείο 6.

8 Ποια διαδικασία διέπει τις λεπτομέρειες της ακρόασης και την ενημέρωση του προς εξέταση προσώπου σχετικά με τον χρόνο και τον τόπο αυτής α) όταν διαβιβάζονται παραγγελίες βάσει των άρθρων 12 έως 14 του κανονισμού για τη διεξαγωγή αποδείξεων· και β) όταν διεξάγονται αποδείξεις απευθείας βάσει των άρθρων 19 έως 21 του κανονισμού για τη διεξαγωγή αποδείξεων; Και στις δύο περιπτώσεις, μετά από ποιο χρονικό διάστημα θα πρέπει να προσδιοριστεί η ακρόαση, ώστε να μπορεί το πρόσωπο που θα εξεταστεί να ενημερωθεί καταλλήλως;

α) Στις περιπτώσεις που καλύπτονται από το άρθρο 12 επ. του κανονισμού, το δικαστήριο διοργανώνει την ακροαματική διαδικασία, αλλά ο δικηγόρος του διαδίκου που ζητεί τη διεξαγωγή αποδείξεων πρέπει να μεριμνήσει για την κλήτευση του μάρτυρα.

β) Στις περιπτώσεις κατά την έννοια του άρθρου 19 επ. του κανονισμού, οι διάδικοι πρέπει να ορίσουν το πρόσωπο που θα εξεταστεί μέσω βιντεοδιάσκεψης, αναφέροντας τον τόπο, την ημερομηνία και την ώρα που θα καθορίσει το δικαστήριο, τον τρόπο σύνδεσης και την πλατφόρμα που θα χρησιμοποιηθεί. Στις περιπτώσεις που ο μάρτυρας πρόκειται να εξεταστεί με τη χρήση εξοπλισμού του Τμήματος Διοίκησης Φυλακών στους χώρους του δικαστηρίου, απαιτούνται περίπου 30 ημέρες για την οργάνωση της σύνδεσης. Η ημερομηνία πρέπει να συμφωνηθεί με το γραφείο της ιταλικής κεντρικής αρχής, διότι εξαρτάται από τη διαθεσιμότητα των εγκαταστάσεων.

9 Τι κόστος συνεπάγεται η χρήση βιντεοδιάσκεψης και πώς πρέπει να καταβληθεί;

Η Ιταλία δεν ζητεί επιστροφή των εξόδων για την παροχή των εγκαταστάσεων βιντεοδιάσκεψης. Τα εν λόγω έξοδα επιβαρύνουν το Υπουργείο Δικαιοσύνης.

10 Ποιες απαιτήσεις, εφόσον υπάρχουν, εξασφαλίζουν ότι το πρόσωπο που εξετάζεται απευθείας από το αιτούν δικαστήριο έχει ενημερωθεί ότι η διεξαγωγή των αποδείξεων θα πραγματοποιηθεί σε εθελοντική βάση;

Η υποχρέωση παροχής των πληροφοριών αυτών βαρύνει το αιτούν κράτος.

11 Ποια διαδικασία ακολουθείται για την εξακρίβωση της ταυτότητας του προς εξέταση προσώπου;

Εάν η βιντεοδιάσκεψη πραγματοποιείται σε γραφείο δικαστή, γραμματέας του δικαστηρίου ελέγχει την ταυτότητα του προσώπου.

12 Ποιες απαιτήσεις ορκοδοσίας ισχύουν και ποιες πληροφορίες απαιτούνται από το αιτούν δικαστήριο όταν απαιτείται ορκοδοσία κατά την απευθείας διεξαγωγή αποδείξεων σύμφωνα με τα άρθρα 19 έως 21 του κανονισμού για τη διεξαγωγή αποδείξεων;

Το δικαστήριο του αιτούντος κράτους και το δίκαιό του ρυθμίζουν επίσης τον τρόπο με τον οποίο πραγματοποιείται η ορκοδοσία· δεν επιβάλλεται η ιταλική εκδοχή. Σύμφωνα με το ιταλικό Συνταγματικό Δικαστήριο, ένας μάρτυρας μπορεί να αρνηθεί να δώσει θρησκευτικό όρκο, αλλά δεν μπορεί να αρνηθεί να προβεί σε δήλωση με την οποία δεσμεύεται επισήμως να πει την αλήθεια.

13 Πώς διασφαλίζεται ότι υπάρχει υπεύθυνος επικοινωνίας στον τόπο της βιντεοδιάσκεψης με τον οποίο μπορεί να επικοινωνήσει το αιτούν δικαστήριο, καθώς και πρόσωπο διαθέσιμο κατά την ημέρα της ακρόασης για τον χειρισμό των εγκαταστάσεων βιντεοδιάσκεψης και την αντιμετώπιση τυχόν τεχνικών προβλημάτων;

Σε περίπτωση συνέντευξης με τη χρήση εξοπλισμού που παρέχεται από το Τμήμα Διοίκησης Φυλακών, το τμήμα που διαθέτει τις εγκαταστάσεις διενεργεί δοκιμές για να επαληθεύσει τη συμβατότητα του λογισμικού και του εξοπλισμού και επικοινωνεί με το γραφείο του αιτούντος δικαστηρίου για να ελέγξει τη λειτουργία των συνδέσεων.

14 Ποιες, ενδεχομένως, συμπληρωματικές πληροφορίες απαιτούνται από το αιτούν δικαστήριο;

Γενικά, εάν τα έντυπα έχουν συμπληρωθεί σωστά, δεν απαιτούνται περαιτέρω πληροφορίες (συμπεριλαμβανομένου του εντύπου Ν και τυχόν τεχνικών λεπτομερειών). Σε αντίθετη περίπτωση, τα γραφεία επικοινωνούν για την επίλυση τυχόν προβλημάτων ή για τη λήψη περαιτέρω πληροφοριών.

Τελευταία επικαιροποίηση: 15/11/2024