1 Jakie prawa rzeczowe mogą wynikać z dziedziczenia zgodnie z prawem danego państwa członkowskiego?
Zasada sukcesji uniwersalnej zawarta w art. 382 łotewskiego kodeksu cywilnego (Civillikums) stanowi, że spadek po zmarłym obejmuje ogół praw i obowiązków zmarłego, w tym prawa rzeczowe (z wyjątkiem praw o charakterze czysto osobistym, takich jak służebności osobiste), oraz że wskutek dziedziczenia prawa te przechodzą na spadkobierców bez żadnych szczególnych ograniczeń. Dziedziczenie nie tworzy bowiem nowych praw rzeczowych, a jedynie uprawnia spadkobierców do nabycia praw rzeczowych zmarłego.
2 Czy te prawa rzeczowe podlegają wpisowi do rejestru nieruchomości lub ruchomości, a jeżeli tak, to czy taki wpis jest obowiązkowy? Do jakiego rejestru wpisuje się te prawa i jakie są wymogi i procedury rejestracyjne?
Nieruchomości i prawa z nimi związane wpisuje się do rejestru nieruchomości (Zemesgrāmata), a ruchomości podlegające rejestracji – do specjalnych rejestrów, takich jak rejestr pojazdów i rejestr statków.
Do rejestru nieruchomości wpisuje się nieruchomości i powiązane z nimi prawa. Wpisanie nieruchomości i potwierdzenie praw rzeczowych są obowiązkowe (art. 1 ustawy o rejestrze nieruchomości – Zemesgrāmatu likums). Aby wpisać nieruchomość do rejestru, należy złożyć wniosek o potwierdzenie tytułu prawnego. Do wniosku należy dołączyć dokumenty wykazujące nabycie praw oraz potwierdzenie uiszczenia opłat, jeżeli sam wniosek go nie zawiera, a w tytule płatności nie wskazano numeru identyfikacyjnego strony wnioskującej, numeru rejestracyjnego, numeru danej nieruchomości w rejestrze ani numeru jej akt rejestrowych.
Zgodnie z art. 19 ustawy o wpisywaniu obiektów do rejestru nieruchomości (Par nekustamā īpašuma ierakstīšanu zemesgrāmatās likums) małych budynków (innych niż garaże), ogrodzeń, liniowych obiektów budowlanych (innych niż infrastruktura transportowa), infrastruktury transportowej (wodociągów, budowli hydraulicznych wykorzystywanych do nawadniania i uprawy roślin, torów kolejowych i obiektów budowlanych stanowiących część infrastruktury kolejowej) oraz obiektów budowlanych o powierzchni mniejszej niż 50 metrów kwadratowych lub wysokości mniejszej niż 10 metrów nie wpisuje się do rejestru nieruchomości jako odrębnych przedmiotów własności.
Aby zarejestrować właściciela majątku w pozostałych specjalnych rejestrach, do których wpisuje się prawa związane z dziedziczonymi przedmiotami, spadkobierca przedkłada do odpowiedniego rejestru wymagane informacje i dokumenty dotyczące dziedziczonego prawa lub składnika majątku.
3 Jakie skutki wiążą się z wpisem praw rzeczowych do rejestru?
Wszystkie prawa rzeczowe przechodzą na spadkobierców z mocy prawa i nie zależą od wpisu do rejestru, natomiast rejestracja tych nabytych praw stanowi podstawę dobrej wiary osób trzecich i jest nieodzowna w celu dokonania niektórych przyszłych transakcji.
4 Czy istnieją szczególne zasady i procedury dotyczące dostosowania prawa rzeczowego, przysługującego określonej osobie zgodnie z prawem właściwym dla dziedziczenia, w przypadku gdy w prawie państwa członkowskiego, w którym powołano się na to prawo takie prawo rzeczowe nie jest znane?
Jeżeli w sprawie spadkowej zasadniczo prowadzonej na Łotwie stosuje się prawo obce, co skutkuje dziedziczeniem instytucji prawnej nieuznawanej na Łotwie, notariusz prowadzący transgraniczną sprawę spadkową przystępuje do dostosowania praw rzeczowych.
Zgodnie z art. 324.7 ustawy o notariacie (Notariāta likums) notariusz, który prowadzi lub prowadził transgraniczne postępowanie spadkowe, może dokonać dostosowania odpowiednich praw rzeczowych w rozumieniu art. 31 rozporządzenia (UE) nr 650/2012 w formie aktu poświadczenia dziedziczenia lub europejskiego poświadczenia spadkowego lub w formie uzupełnienia do aktu poświadczenia dziedziczenia lub europejskiego poświadczenia spadkowego.
Dostosowania dziedziczonych praw rzeczowych można również dokonać zgodnie z rozdziałem 78.1 łotewskiej ustawy o postępowaniu cywilnym (Civilprocesa likums) – „Dostosowanie praw i obowiązków określonych w orzeczeniu sądu zagranicznego w celu ich wykonania na Łotwie”, (art. 651.1–651.7) na wniosek osoby zainteresowanej.
Jeżeli orzeczenie sądu zagranicznego, w całości lub w części, nie wywołuje skutków prawnych na Łotwie, ponieważ ustanawia prawa i obowiązki nieuznawane na mocy ustawodawstwa łotewskiego, takie prawa i obowiązki należy dostosować w celu ich wykonania na Łotwie. Takiego dostosowania dokonuje się wyłącznie w przypadkach przewidzianych w normach prawnych Unii Europejskiej lub w umowach międzynarodowych wiążących Republikę Łotewską. Prawa i obowiązki określone w orzeczeniu wydanym przez sąd zagraniczny dostosowuje się w celu ich wykonania na Łotwie w najszerszym możliwym zakresie poprzez dopasowanie ich do instytucji prawnych, które ustawodawstwo łotewskie uznaje i które mają takie same skutki prawne oraz służą osiągnięciu tych samych celów i interesów. Dostosowanie praw i obowiązków określonych w orzeczeniu sądu zagranicznego nie może powodować skutków prawnych wykraczających poza skutki prawne przewidziane w ustawodawstwie danego państwa obcego.