Εκτέλεση δικαστικής απόφασης

1 Ποια η έννοια της εκτέλεσης στις αστικές και εμπορικές υποθέσεις;

Οι διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης στην Κροατία διέπονται από τον νόμο περί αναγκαστικής εκτέλεσης [Ovršni zakon — OZ· Narodne Novine (NN· Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας της Κροατίας)] αριθ. 112/12, 25/13, 93/14, 55/16, 73/17, 131/20, 114/22 και 6/24)]. Ο OZ προβλέπει διαδικασία βάσει της οποίας τα δικαστήρια και οι συμβολαιογράφοι εκτελούν απαιτήσεις βάσει εκτελεστών τίτλων και δημοσίων εγγράφων (διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης), εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά σε άλλο νόμο.

2 Ποια αρχή ή ποιες αρχές είναι αρμόδιες για την εκτέλεση;

Οι διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης διεξάγονται από τα δικαστήρια, βάσει εκτελεστών τίτλων, και από συμβολαιογράφους, βάσει δημόσιων εγγράφων.

Οι όροι «εκτελεστός τίτλος» και «δημόσιο έγγραφο» ορίζονται στα άρθρα 23 και 31 του OZ, αντίστοιχα.

Τα υπόλοιπα μέρη διαδίκους της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης είναι η Οικονομική Υπηρεσία (Financijska agencija), δηλαδή το νομικό πρόσωπο που είναι υπεύθυνο για την αναγκαστική εκτέλεση βάσει του OZ και του νόμου που ρυθμίζει την αναγκαστική εκτέλεση όσον αφορά τους χρηματικούς πόρους, τους εργοδότες, το Κροατικό Ίδρυμα Ασφάλισης Συντάξεων (Hrvatski zavod za mirovinsko osiguranje) και άλλους φορείς που προβλέπονται από τον νόμο.

3 Ποιες οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες μπορεί να εκδοθεί ένας εκτελεστός τίτλος ή μια απόφαση;

Τα δικαστήρια διεξάγουν διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης επί τη βάσει εκτελεστών τίτλων, στους οποίους συγκαταλέγονται τα εξής:

1. εκτελεστές δικαστικές αποφάσεις και οι εκτελεστοί δικαστικοί συμβιβασμοί·
2. εκτελεστοί συμβιβασμοί που αναφέρονται στο άρθρο 186a του κώδικα πολιτικής δικονομίας·
3. εκτελεστές αποφάσεις διαιτητικού δικαστηρίου·
4. εκτελεστές αποφάσεις που έχουν εκδοθεί και συμβιβασμοί που έχουν επιτευχθεί σε διοικητικές διαδικασίες, εφόσον αφορούν χρηματικές απαιτήσεις, εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά από τον νόμο·
5. εκτελεστές αποφάσεις και εκτελεστοί τίτλοι που εκδίδονται από συμβολαιογράφους·
6. συμβιβασμοί που έχουν επιτευχθεί ενώπιον των δικαστηρίων «τιμής» των δικαστικών επιμελητηρίων και συμβιβασμοί που έχουν επιτευχθεί σε διαδικασίες διαμεσολάβησης σύμφωνα με το εφαρμοστέο δίκαιο·
7. άλλα έγγραφα που συνιστούν εκτελεστικούς τίτλους βάσει του νόμου.

Εκτελεστός τίτλος μπορεί να χρησιμοποιηθεί εάν προσδιορίζεται ο πιστωτής, ο οφειλέτης και η απαίτηση ως προς το αντικείμενο, το είδος, η έκταση και τη προθεσμία για την ικανοποίησή της.

Εάν ο εκτελεστός τίτλος είναι απόφαση με την οποία διατάσσεται η εξόφληση οφειλής ή η διενέργεια πράξης, πρέπει να τάσσει προθεσμία για την εκούσια συμμόρφωση με αυτόν· εάν η απόφαση δεν προβλέπει τέτοια προθεσμία, αυτή καθορίζεται από το δικαστήριο που εξέδωσε τη δικαστική απόφαση για την εκτέλεση.

3.1 διαδικασία

Η διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης βάσει εκτελεστού τίτλου κινείται από τον επισπεύδοντα δανειστή που υποβάλλει αίτηση εκτέλεσης στο δικαστήριο. Ο επισπεύδων δανειστής μπορεί να υποβάλει αίτηση εκτέλεσης αυτοπροσώπως, ως διάδικος στη διαδικασία ή μέσω πληρεξουσίου. Διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης μπορεί να κινηθεί και αυτεπαγγέλτως, στις περιπτώσεις που αυτό προβλέπεται από τον νόμο.

Η αναγκαστική εκτέλεση εμπίπτει στην καθ’ ύλην αρμοδιότητα των δημοτικών δικαστηρίων (općinski sud), εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά από τον νόμο. Η αναγκαστική εκτέλεση πραγματοποιείται εντός των ορίων που καθορίζονται στη δικαστική απόφαση εκτέλεσης.

Η δικαστική απόφαση εκτέλεσης πρέπει να αναφέρει τον εκτελεστό τίτλο / το δημόσιο έγγραφο που αποτελεί τη βάση για την αναγκαστική εκτέλεση, τον επισπεύδοντα δανειστή και τον οφειλέτη, την προς είσπραξη απαίτηση, τα μέσα και το αντικείμενο της εκτέλεσης και άλλα στοιχεία σχετικά με την εκτέλεση.

3.2 Οι κύριες προϋποθέσεις

Η αίτηση αναγκαστικής εκτέλεσης πρέπει να περιλαμβάνει αίτημα για αναγκαστική εκτέλεση που να αναφέρει τον εκτελεστό τίτλο /το δημόσιο έγγραφο στο οποίο βασίζεται η εκτέλεση, τον επισπεύδοντα δανειστή και τον οφειλέτη και τους προσωπικούς αριθμούς ταυτότητάς τους, την απαίτηση που πρέπει να ικανοποιηθεί, τον τρόπο διενέργειας της εκτέλεσης και, ενδεχομένως, το αντικείμενο της εκτέλεσης. Η αίτηση αναγκαστικής εκτέλεσης πρέπει να περιλαμβάνει κάθε άλλη πληροφορία που προβλέπεται από τον νόμο και που απαιτείται για την εκτέλεση.

Η αίτησης αναγκαστικής εκτέλεσης βάσει δημόσιου εγγράφου πρέπει να περιλαμβάνει:

1. αίτημα προς το δικαστήριο να διατάξει τον οφειλέτη να ικανοποιήσει την αξίωση και να εξοφλήσει τα συναφή έξοδα εντός προθεσμίας οκτώ ημερών από την επίδοση της δικαστικής απόφασης (ή εντός 3 μερών στην περίπτωση διαφορών που αφορούν συναλλαγματικές ή επιταγές)·
2. αίτηση εκτέλεσης.

Εν κατακλείδι, η αναγκαστική εκτέλεση ή το δημόσιο έγγραφο αποτελεί προϋπόθεση για να διαταχθεί η εκτέλεση.

4 Αντικείμενο και φύση των μέτρων εκτέλεσης

Αντικείμενο της αναγκαστικής εκτέλεσης είναι τα περιουσιακά στοιχεία και τα δικαιώματα που μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο αναγκαστικής εκτέλεσης για την ικανοποίηση απαίτησης. Η εκτέλεση επί των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη, δηλαδή επί της περιουσίας του διατάσσεται προκειμένου να ικανοποιηθεί η απαίτηση του επισπεύδοντος δανειστή.

4.1 Ποια περιουσιακά στοιχεία μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο εκτέλεσης;

Αντικείμενο εκτέλεσης μπορούν να αποτελέσουν τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη (χρήματα, ακίνητα, κινητά, χρεόγραφα και εταιρικά μερίδια) ή ορισμένα μη χρηματικά δικαιώματα του επισπεύδοντος (απόδοση και παράδοση κινητών, εκκένωση και απόδοση ακινήτων, επιστροφή στην εργασία κ.λπ.). Ο επισπεύδων δανειστής μπορεί να επιλέξει ελεύθερα το αντικείμενο της εκτέλεσης κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης.

Τα πράγματα εκτός εμπορίου (res extra commercalcium) και οποιαδήποτε άλλα αντικείμενα που ορίζονται ως τέτοια από τον νόμο δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο αναγκαστικής εκτέλεσης. Απαιτήσεις που αφορούν καθυστερούμενες φορολογικές οφειλές ή μη καταβληθέντες δασμούς δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο αναγκαστικής εκτέλεσης.

Δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο αναγκαστικής εκτέλεσης εγκαταστάσεις, όπλα και εξοπλισμός που προορίζονται για αμυντικούς σκοπούς, καθώς και αντικείμενα και εγκαταστάσεις που προορίζονται για το έργο των αρχών τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης και των δικαστικών αρχών.

Το αν ένα συγκεκριμένο αντικείμενο ή δικαίωμα μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο αναγκαστικής εκτέλεσης, δηλαδή αν ισχύουν περιορισμοί στην εκτέλεση σε σχέση με το εν λόγω αντικείμενο ή δικαίωμα, εξαρτάται από τις περιστάσεις κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης αναγκαστικής εκτέλεσης, εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά από τον OZ.

4.2 Ποια τα αποτελέσματα των μέτρων εκτέλεσης;

Η κύρια συνέπεια της αναγκαστικής εκτέλεσης είναι ότι περιορίζει το δικαίωμα του οφειλέτη να διαθέτει την περιουσία του.

Η αναγκαστική εκτέλεση επί ακινήτων και κινητών περιουσιακών στοιχείων έχει ως αποτέλεσμα την εκποίηση των εν λόγω περιουσιακών στοιχείων και την καταβολή των οφειλόμενων ποσών στον πιστωτή.

Σε περίπτωση εκτέλεσης επί χρηματικών ποσών του οφειλέτη, τα εν λόγω ποσά κατάσχονται και μεταβιβάζονται στον δανειστή μέχρι του οφειλόμενου ποσού.

4.3 Ποια η ισχύς αυτών των μέτρων;

Οι πράξεις εκτέλεσης διενεργούνται έως το πέρας της διαδικασίας εκτέλεσης, η οποία περατώνεται μόλις εξοφληθεί πλήρως ο δανειστής ή αποσύρει την αίτηση εκτέλεσης.

5 Υπάρχει δυνατότητα προσφυγής κατά της απόφασης που διατάσσει ένα τέτοιο μέτρο;

Ο οφειλέτης έχει δικαίωμα:

• να ασκήσει προσφυγή κατά της δικαστικής απόφασης εκτέλεσης βάσει εκτελεστού τίτλου, ή
• να υποβάλει ένσταση κατά την απόφασης του συμβολαιογράφου που βασίζεται σε δημόσιο έγγραφο.

Η εμπρόθεσμη και παραδεκτή προσφυγή κατά δικαστικής απόφασης εκτέλεσης βάσει εκτελεστού τίτλου δεν αναστέλλει τη διεξαγωγή της εκτέλεσης.

Η εμπρόθεσμη και παραδεκτή ένσταση κατά της απόφασης του συμβολαιογράφου που βασίζεται σε δημόσιο έγγραφο (και που υποβάλλεται στον συμβολαιογράφο αλλά αποφασίζεται από το δικαστήριο) καθίσταται στη συνέχεια τακτική δικαστική διαδικασία στην οποία οι διάδικοι (πιστωτής, που έχει πλέον την ιδιότητα του ενάγοντος και οφειλέτης με την ιδιότητα πλέον του εναγόμενου) πρέπει να αποδείξουν τους ισχυρισμούς τους προκειμένου να νικήσουν στην απόφαση. Εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις του OZ, ο οφειλέτης έχει το δικαίωμα να ζητήσει αναστολή της εκτέλεσης.

6 Υπάρχουν περιορισμοί στην εκτέλεση, ιδίως όσον αφορά την προστασία του οφειλέτη ή τις προθεσμίες;

Το δικαστήριο διατάσσει την εκτέλεση με τα μέσα και επί των αντικειμένων που προβλέπονται στην αίτηση αναγκαστικής εκτέλεσης. Εάν υπάρχουν διαφορετικά μέσα εκτέλεσης ή διαφορετικά αντικείμενα επί των οποίων μπορεί να διενεργηθεί η εκτέλεση, το δικαστήριο περιορίζει την εκτέλεση, κατόπιν αιτήματος του οφειλέτη, μόνο στα μέσα ή στα αντικείμενα που απαιτούνται για την ικανοποίηση της απαίτησης.

Μία από τις βασικές αρχές της διαδικασίας εκτέλεσης είναι ότι το δικαστήριο που διεξάγει τις διαδικασίες εκτέλεσης και ασφαλιστικών μέτρων πρέπει να διαφυλάττει την αξιοπρέπεια του οφειλέτη διασφαλίζοντας ότι οι αρνητικές συνέπειες της εκτέλεσης για τον οφειλέτη περιορίζονται στο ελάχιστο.

Η παροχή προστασίας στον οφειλέτη σημαίνει την εξαίρεση ή τον περιορισμό της χρήσης, στο πλαίσιο της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης, μέσων και αντικειμένων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αναγκαστική εξόφληση της απαίτησης του δανειστή, και την παροχή στον οφειλέτη συγκεκριμένων διαδικαστικών και υλικών εγγυήσεων κατά τη διάρκεια και στο πλαίσιο της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης. Η προστασία αυτή αντικατοπτρίζεται στην εφαρμογή της αρχής της νομιμότητας κατά τον προσδιορισμό των προϋποθέσεων για το παραδεκτό της αναγκαστικής εκτέλεσης, τον καθορισμό του αντικειμένου και των μέσων εκτέλεσης, καθώς και όσον αφορά τη διαδικασία που πρέπει να διεξαχθεί με σκοπό την αναγκαστική είσπραξη της απαίτησης του δανειστή.

Όσον αφορά την αναγκαστική εκτέλεση επί ακινήτων, το άρθρο 91 του OZ προσδιορίζει τα είδη περιουσιακών στοιχείων που δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο αναγκαστικής εκτέλεσης.

Όσον αφορά την αναγκαστική εκτέλεση επί κινητών περιουσιακών στοιχείων, το άρθρο 135 του OZ προσδιορίζει τα είδη περιουσιακών στοιχείων που δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο αναγκαστικής εκτέλεσης.

Όσον αφορά την αναγκαστική εκτέλεση επί χρηματικών ποσών, το άρθρο 173 του OZ καθορίζει ανώτατα ποσά, ενώ το άρθρο 172 απαριθμεί τα είδη εισοδημάτων που δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο αναγκαστικής εκτέλεσης.

Το άρθρο 212 του OZ θεσπίζει ειδικούς κανόνες που εφαρμόζονται στην εκτέλεση επί χρηματικών ποσών τα οποία είτε εξαιρούνται από την εκτέλεση είτε υπόκεινται σε περιορισμούς στο πλαίσιο της αναγκαστικής εκτέλεσης. Τα άρθρα 241 και 242 του OZ θεσπίζουν ειδικούς κανόνες σχετικά με τις εξαιρέσεις και τους περιορισμούς της αναγκαστικής εκτέλεσης που ισχύουν για τα περιουσιακά στοιχεία νομικών προσώπων.

Το άρθρο 75 του OZ προβλέπει την προστασία των οφειλετών που είναι φυσικά πρόσωπα σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης για την είσπραξη χρηματικών απαιτήσεων. Το άρθρο 76 του OZ προβλέπει την προστασία των δραστηριοτήτων των νομικών προσώπων.

Οι διατάξεις του OZ που προβλέπουν περιορισμούς της αναγκαστικής εκτέλεσης ή εξαιρούν ορισμένα αντικείμενα από την εκτέλεση είναι εκείνες που προστατεύουν τον οφειλέτη στη διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης.

 

Αυτή η ιστοσελίδα είναι μέρος του ιστότοπου Η Ευρώπη σου.

Θα μας βοηθούσαν πολύ τα σχόλιά σας σχετικά με τη χρησιμότητα των παρεχόμενων πληροφοριών.