1 Huwa possibbli li l-provi jinġabru b’vidjokonferenza jew bil-parteċipazzjoni ta’ qorti fl-Istat Membru rikjedenti jew inkella direttament minn qorti ta’ dak l-Istat Membru? Jekk iva, x’inhuma l-proċeduri jew il-liġijiet nazzjonali rilevanti li japplikaw?
L-Att dwar il-Proċedura Ċivili (Zakon o parničnom postupku) (Narodne Novine (NN; Gazzetta Uffiċjali tar-Repubblika tal-Kroazja) Nri 53/91, 91/92, 58/93, 112/99, 88/01, 117/03, 88/05, 02/07, 84/08, 123/08, 57/11, 148/11, 25/13, 89/14, 70/19, 80/22 u 155/23; aktar ’il quddiem iż-"ZPP") jistabbilixxi l-metodu kif il-provi jinġarbu mill-bogħod f’kawżi ċivili. Skont l-Artikolu 115(3) taż-ZPP, il-qorti tista’ tordna li provi speċifiċi jistgħu jinġabru mill-bogħod bl-użu ta’ apparat awdjoviżiv xieraq u pjattaforma teknoloġika għall-komunikazzjoni mill-bogħod. L-Artikolu 115(5) taż-ZPP jispeċifika li l-qorti tiddeċiedi dwar il-ġbir mill-bogħod ta’ provi partikolari wara li tikseb osservazzjonijiet dwar il-kwistjoni mill-partijiet u parteċipanti oħra li għandhom jattendu seduta li se ssir mill-bogħod.
Ir-Regoli dwar is-Seduti mill-Bogħod (Pravilnik o održavanju ročišta na daljinu) (Nru NN 154/22; aktar ’il quddiem ir-"Regoli") jistabbilixxu l-arranġamenti għal seduti mill-bogħod u l-ġbir ta’ provi partikolari bl-użu ta’ apparat awdjoviżiv u pjattaformi teknoloġiċi xierqa għall-komunikazzjoni mill-bogħod. Madankollu, l-provi jistgħu jinġabru permezz ta' vidjokonferenza bil-parteċipazzjoni tal-qorti biss ladarba l-ministru responsabbli għall-affarijiet ġudizzjarji jadotta deċiżjoni, f’konformità mal-Artikolu 17(3) tal-Att li jemenda l-Att dwar il-Proċedura Ċivili (Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o parničnom postupku) (Nru NN 80/22) li jiddetermina li r-rekwiżiti tekniċi għar-reġistrazzjoni tal-vuċi ta’ seduta jkunu ġew issodisfatti mill-qrati individwali kkonċernati.
2 Hemm xi restrizzjonijiet fuq it-tip ta’ persuna li tista’ tiġi eżaminata permezz ta’ vidjokonferenza – pereżempju, huma biss xhieda jew oħrajn bħal esperti jew partijiet jistgħu wkoll jiġu eżaminati b’dan il-mod?
Skont l-Artikolu 5(1) tar-Regoli, it-terminu “seduta mill-bogħod” (ročište na daljinu) ifisser seduta li ssir mal-parteċipanti fil-proċedimenti bl-użu ta’ apparat awdjoviżiv u pjattaforma teknoloġika għall-komunikazzjoni mill-bogħod. Skont l-Artikolu 5(6), it-terminu “parteċipanti fil-proċedimenti” (sudionici postupka) ifisser il-qorti, il-partijiet, l-intervenjenti, l-avukati, ir-rappreżentanti legali, ix-xhieda, il-periti u persuni oħra involuti fil-proċedimenti.
3 Liema huma r-restrizzjonijiet, jekk hemm, fuq it-tip ta’ evidenza li tista’ tinkiseb bil-vidjokonferenzi?
Skont l-Artikolu 12 tar-Regoli, il-qorti tista’, minbarra li tinterroga lix-xhieda u lill-periti, tiġbor provi oħra waqt seduta mill-bogħod jekk in-natura tal-provi tippermetti dan, f’liema każ il-partijiet jingħataw l-opportunità li jippreżentaw l-osservazzjonijiet tagħhom qabel jew matul is-seduta.
4 Hemm xi restrizzjonijiet fuq fejn persuna tista’ tinstema’ bil-vidjokonferenza– jiġifieri trid tkun fil-qorti?
L-Artikolu 7(1) tar-Regoli jipprevedi li l-parteċipanti fil-proċedimenti għandhom jikkomunikaw mal-qorti minn kamra mgħammra bi pjattaforma teknoloġika ta’ komunikazzjoni mill-bogħod li minnha jkunu jistgħu jikkomunikaw mingħajr xkiel mal-parteċipanti l-oħra fil-proċedimenti. L-Artikolu 7(2) jipprevedi li parteċipant fil-proċedimenti li, wara li jkun ġie mħarrek biex jidher fis-seduta, ma jkunx jista’ jattendi s-seduta mill-bogħod, jista’ jattendi s-seduta fil-bini tal-qorti, f’liema każ irid jinforma lill-qorti qabel ma ssir is-seduta.
5 Huwa permess li s-seduti bil-vidjokonferenza jiġu rekordjati u jekk iva, din il-faċilità hija disponibbli?
Skont l-Artikolu 17(3) tal-Att li jemenda l-Att dwar il-Proċedura Ċivili (Nru NN 80/22), il-ministru responsabbli għall-affarijiet ġudizzjarji għandu jadotta deċiżjoni li tiddetermina jekk ir-rekwiżiti tekniċi għar-reġistrazzjoni tal-vuċi ta’ seduta ġewx issodisfatti mill-qrati individwali kkonċernati.
6 B’liema lingwa għandu jsir is-smigħ: (a) fejn it-talbiet isiru taħt l-Artikoli 12 sa 14 tar-Regolament dwar il-Kumpilazzjoni ta’ Xhieda; u (b) fejn ikun hemm ġbir dirett ta’ provi taħt l-Artikoli 19 sa 21 tar-Regolament dwar il-Kumpilazzjoni ta’ Xhieda?
Il-partijiet u parteċipanti oħra fil-proċedimenti għandhom id-dritt li jużaw il-lingwa tagħhom meta jipparteċipaw f’seduti u jieħdu azzjoni proċedurali oħra b’mod orali quddiem il-qorti. Jekk il-proċedimenti ma jitmexxewx bil-lingwa tal-parti jew ta’ parteċipanti oħra fil-proċedimenti, tiġi pprovduta interpretazzjoni fil-lingwa tagħhom ta’ dak li jiġi ppreżentat fis-seduta u tad-dokumenti użati fis-seduta għall-preżentazzjoni tal-provi.
7 Jekk ikunu meħtieġa interpreti, min huwa responsabbli biex jipprovdihom u fejn għandu jkun posthom (a) meta t-talbiet isiru taħt l-Artikoli 12 sa 14 tar-Regolament dwar il-Kumpilazzjoni ta’ Xhieda; u (b) fejn ikun hemm ġbir dirett ta’ provi taħt l-Artikoli 19 sa 21 tar-Regolament dwar il-Kumpilazzjoni ta’ Xhieda?
Il-partijiet u l-parteċipanti l-oħra fil-proċedimenti jiġu infurmati bid-dritt tagħhom li jsegwu l-proċedimenti orali quddiem il-qorti bil-lingwa tagħhom stess bl-għajnuna ta’ interpretu. Huma jistgħu jirrinunzjaw għad-dritt tagħhom għall-interpretazzjoni billi jiddikjaraw li jafu l-lingwa li biha jkunu qed jitmexxew il-proċedimenti. Tittieħed nota fir-reġistru tal-fatt li ġew infurmati bid-dritt tagħhom u tad-dikjarazzjonijiet ipprovduti mill-partijiet u mill-parteċipanti l-oħra. L-interpretazzjoni ssir mill-interpreti. L-ispejjeż tal-interpretazzjoni jitħallsu mill-parti jew mill-parteċipant ikkonċernat.
8 Liema proċedura tapplika għall-arranġamenti tas-smigħ u biex il-persuni li għandhom jinstemgħu jiġu notifikati dwar il-post u l-ħin (a) fejn it-talbiet isiru taħt l-Artikoli 12 sa 14 tar-Regolament dwar il-Kumpilazzjoni ta’ Xhieda; u (b) fejn ikun hemm ġbir dirett ta’ provi taħt l-Artikoli 19 sa 21 tar-Regolament dwar il-Kumpilazzjoni ta’ Xhieda? Għaż-żewġ opzjonijiet, kemm għandu jitħalla żmien meta tiġi stabbilita d-data tas-smigħ biex il-persuna jkollha biżżejjed żmien minn mindu tirċievi n-notifika?
Skont l-Artikolu 114(2) taż-ZPP, il-qorti tħarrek għas-seduta fi żmien xieraq kemm il-partijiet kif ukoll kwalunkwe persuna oħra li l-preżenza tagħha titqies meħtieġa. It-taħrika tiġi nnotifikata lill-parti bis-sottomissjoni li tat lok għas-seduta, u t-taħrika tindika l-post, il-kamra u l-ħin tas-seduta. Jekk l-ebda sottomissjoni ma tiġi nnotifikata mat-taħrika, it-taħrika tispeċifika l-partijiet, is-suġġett tat-tilwima u l-azzjoni li għandha tittieħed fis-seduta (l-Artikolu 114(2) taż-ZPP).
Fil-każ ta’ seduta mill-bogħod, il-qorti, f’konformità mal-Artikolu 6(2) tar-Regoli, tispeċifika fit-taħrika għal seduta mill-bogħod:
- liema pjattaforma teknoloġika għall-komunikazzjoni mill-bogħod se tintuża;
- il-link għall-aċċess tal-pjattaforma teknoloġika għal komunikazzjoni mill-bogħod jew informazzjoni dwar meta u kif se tintbagħat il-ħolqa;
- jekk meħtieġ, kwalunkwe twissijiet relatati mal-pjattaforma teknoloġika għal komunikazzjoni mill-bogħod li l-parteċipanti fil-proċedimenti għandhom jiġu infurmati dwarhom speċifikament;
- avviż lill-partijiet li s-sottomissjonijiet jew id-dokumenti jistgħu jiġu sottomessi għas-seduta f’format pdf;
- in-numru tat-telefon jew l-indirizz tal-posta elettronika li l-parteċipanti fil-proċedimenti jistgħu jużaw biex jirrapportaw lill-qorti li għandhom diffikultajiet tekniċi li jżommuhom milli jingħaqdu mas-smigħ mill-bogħod.
9 Liema spejjeż japplikaw għall-użu tal-vidjokonferenza u kif għandhom jitħallsu?
Meta tiddeċiedi dwar l-ispejjeż tal-proċedimenti, il-qorti tordna lill-parti biex tirrimborża biss dawk l-ispejjeż li kienu meħtieġa għat-tmexxija tal-proċedimenti. L-ispejjeż neċessarji u l-ammont ta’ dawn l-ispejjeż jiġu deċiżi mill-qorti, billi teżamina bir-reqqa ċ-ċirkustanzi kollha, filwaqt li tieħu inkunsiderazzjoni, b’mod partikolari, ir-regoli li jirregolaw il-proċedura preparatorja għas-seduta prinċipali, li tinvolvi s-sottomissjonijiet bil-miktub, seduta preparatorja u seduta prinċipali.
Meta parti titlob li jinġabru l-provi, hija obbligata b’ordni tal-qorti li tiddepożita bil-quddiem l-ammont meħtieġ biex ikopri l-ispejjeż mistennija fil-ġbir tal-provi. Jekk il-ġbir tal-provi jiġi propost miż-żewġ partijiet jew ordnat mill-qorti ex officio, il-qorti titlob li ż-żewġ partijiet jiddepożitaw nofs l-ammont meħtieġ biex ikopri l-ispejjeż. Jekk il-qorti tkun ordnat li l-provi jinġabru ex officio, hija tista’ tordna li l-ammont jiġi ddepożitat minn parti waħda biss.
Parti li titlef il-kawża fl-intier tagħha trid tkopri l-ispejjeż imġarrba mill-parti opposta u l-intervenjent tagħha fil-proċedimenti. L-intervenjent fuq in-naħa tal-parti li titlef il-kawża jrid ikopri l-ispejjeż li jirriżultaw mill-azzjonijiet tiegħu.
Jekk il-partijiet jirbħu parti mill-kawża, il-qorti l-ewwel tiddetermina l-perċentwal ta’ suċċess ta’ kull waħda minnhom u mbagħad tnaqqas il-perċentwal ta’ suċċess tal-parti l-inqas rebbieħa mill-perċentwal ta’ suċċess tal-parti l-aktar rebbieħa, u wara dan tistabbilixxi l-ammont tal-ispejjeż speċifiċi u totali tal-parti l-aktar rebbieħa fil-każ li kienu meħtieġa għat-tmexxija xierqa tal-proċedura u mbagħad tirrimborża lil dik il-parti għas-sehem ta’ dawn l-ispejjeż totali li jikkorrispondi għall-perċentwal li jifdal wara li jitqiesu l-perċentwali ta’ suċċess tal-partijiet fil-kawża. Il-proporzjon ta’ suċċess fil-kawża jiġi vvalutat fuq il-bażi tat-talbiet milqugħa, filwaqt li jitqies ukoll is-suċċess fil-produzzjoni tal-provi insostenn tat-talbiet.
10 Liema huma r-rekwiżiti, jekk hemm, biex jiġi żgurat li l-persuna li tinstema’ direttament mill-qorti rikjedenti tkun ġiet infurmata li s-smigħ isir fuq bażi volontarja?
Ix-xhieda jirċievu taħrika bil-miktub li tispeċifika l-isem tal-persuna mħarrka, il-ħin u l-post, il-kawża li għaliha huma mħarrka, u indikazzjoni li huma mħarrka bħala xhieda. Fit-taħrika, ix-xhieda jiġu mgħarrfa bil-konsegwenzi ta’ assenza mhux ġustifikata u bid-dritt tagħhom għar-rimborż tal-ispejjeż imġarrba. L-imħallef jinforma lix-xhieda li huma jistgħu jirrifjutaw li jixhdu dwar kwistjonijiet konfidati lilhom mill-parti fil-kapaċità tagħhom ta’ rappreżentant tal-parti jew li l-parti jew il-persuna oħra jkunu qarrewlhom bħala konfessur reliġjuż, u dwar fatti li x-xhud ikun sar jaf bħala avukat, tabib jew fit-twettiq ta’ kwalunkwe sejħa jew attività oħra, jekk ikun hemm obbligu li jinżamm kunfidenzjali dak li jkun sar jaf fit-twettiq ta’ dik is-sejħa jew attività. Xhud jista’ jirrifjuta li jwieġeb mistoqsijiet individwali għal raġunijiet validi, b’mod partikolari, jekk billi jwieġeb għat-tali mistoqsija, dan ikun qed jesponi lilu nnifsu, jew il-qarib tiegħu mid-demm sa kwalunkwe grad, jew lil qarib mid-demm sat-tielet grad fil-linja kollaterali, inkluż il-konjuġi tiegħu, jew lil qraba bi żwieġ sat-tieni grad – anki jekk iż-żwieġ ikun intemm – u lill-kustodju jew lit-tutur tagħhom, lil ġenitur adottiv jew lil tfal adottati, għal dannu reputazzjonali serju, għal ħsara materjali sinifikanti jew għal prosekuzzjoni kriminali. L-imħallef uniku jew il-President tal-awla jgħarraf lix-xhud li hu jista’ jirrifjuta li jwieġeb il-mistoqsijiet li jsirulu.
11 Liema proċeduri jeżistu biex jivverifikaw l-identità tal-persuna li għandha tinstema’?
Il-qorti titlob lix-xhud li l-eżami tiegħu jkun ġie propost fil-proċedimenti evidenzjarji biex jipprovdi lill-qorti, qabel is-seduta ta’ smigħ mill-bogħod, kopja jew sken tal-karta tal-identità tiegħu jew dokument ieħor li jagħti prova tal-identità tal-persuna li għandha tiġi eżaminata, jew tistabbilixxi l-identità tax-xhud b’mezzi oħra fejn possibbli (l-Artikolu 8(1) tar-Regoli). Waqt is-seduta mill-bogħod, il-qorti titlob lill-parteċipanti l-oħra fil-proċedimenti biex jipprovdu l-informazzjoni meħtieġa għall-identifikazzjoni tagħhom u, jekk ikun meħtieġ, tistabbilixxi l-identità tagħhom f’konformità mal-paragrafu rilevanti ta’ dan l-Artikolu (l-Artikolu 8(2) tar-Regoli). Il-qorti tiddetermina b’liema mezzi ta’ komunikazzjoni l-informazzjoni msemmija f’dan l-Artikolu għandha tiġi pprovduta lill-qorti (l-Artikolu 8(3) tar-Regoli).
12 Liema rekwiżiti japplikaw biex jittieħdu l-ġuramenti u x’informazzjoni hija meħtieġa mill-qorti rikjedenti meta ġurament ikun meħtieġ waqt il-ġbir dirett tal-provi taħt l-Artikoli 19 sa 21 tar-Regolament dwar il-Kumpilazzjoni ta’ Xhieda?
Il-Qorti tista’ tiddeċiedi li xhud jieħu ġurament fuq id-dikjarazzjonijiet li jagħmel, jew li l-ġurament jittieħed qabel ma jinstema’ x-xhud. Il-ġurament jittieħed bil-fomm billi jingħad dan li ġej: “Jiena naħlef fuq l-unur tiegħi li weġibt kull mistoqsija li saritli mill-qorti b’mod onest u li ma ħbejt l-ebda informazzjoni li għandi dwar il-kwistjoni.” Ix-xhieda muti li jistgħu jaqraw u jiktbu jieħdu ġurament billi jiffirmaw it-test tal-ġurament, filwaqt li x-xhieda torox jieħdu l-ġurament billi jaqraw it-test tiegħu. Jekk xhieda torox jew muti ma jkunux jafu jaqraw jew jiktbu, huma jieħdu l-ġurament bl-għajnuna ta’ interpretu. Meta xhud jerġa’ jinstema’, ma jerġax jieħu l-ġurament iżda jiġi mfakkar dwar il-ġurament li jkun diġà ħa. Ma huwa meħtieġ l-ebda ġurament minn xhieda li, fil-mument tas-seduta, ma jkunux laħqu l-età maġġuri jew ma jkunux jistgħu jifhmu t-tifsira tiegħu.
13 Hemm xi arranġamenti biex jiżguraw li hemm persuna ta’ kuntatt fil-post tal-vidjokonferenza li l-qorti rikjedenti tkun tista’ tagħmel l-arranġamenti magħha u persuna li tkun disponibbli dakinhar tas-smigħ biex topera l-faċilitajiet tal-vidjokonferenza u tindirizza kwalunkwe problema teknika?
Qabel ma tiskeda seduta mill-bogħod, il-qorti teżamina jekk ġewx issodisfatti r-rekwiżiti tekniċi u rekwiżiti oħra għas-seduta (l-Artikolu 11(1) tar-Regoli). Jekk, wara l-iskedar tas-seduta mill-bogħod iżda qabel ma ssir, jiġi stabbilit li s-seduta ma tistax issir fil-ħin skedat, il-qorti tipposponi s-seduta u tiskeda seduta ġdida mill-bogħod jew fil-bini tal-qorti, skont ir-raġunijiet għaliex is-seduta preċedenti ma tkunx saret (l-Artikolu 11(2) tar-Regoli). F’dan il-każ, is-seduta tista’ ssir fil-ħin skedat fil-bini tal-qorti minflok mill-bogħod jekk iċ-ċirkustanzi tal-każ jippermettu dan (l-Artikolu 11(3) tar-Regoli). Jekk jinqalgħu diffikultajiet tekniċi matul is-seduta mill-bogħod, il-qorti tipprova ssolvihom u tkompli s-seduta. Jekk ma jkunx possibbli li titkompla s-seduta mal-parteċipanti kollha fil-proċedimenti iżda xi wħud minnhom biss, u jekk dan ma jfixkilx id-diskussjoni għal waħda mill-partijiet, il-qorti tkompli s-seduta. Inkella, il-qorti taġixxi skont il-paragrafu 2 ta’ dan l-Artikolu (l-Artikolu 11(4) tar-Regoli).
14 Liema informazzjoni addizzjonali eventwali hija meħtieġa mill-qorti rikjedenti?
L-ebda informazzjoni addizzjonali ma tintalab mingħand il-qorti rikjedenti.