1 Czy można wszcząć postępowanie za pośrednictwem internetu?
Co do zasady tak, na całym terytorium kraju.
W zdecydowanej większości wspólnot autonomicznych obowiązek wszczęcia postępowania przez internet spoczywa na pełnomocnikach procesowych i adwokatach reprezentujących strony i broniących ich, a także na osobach prawnych. Kilka regionów wciąż finalizuje jednak wdrażanie tego systemu.
Od 1 stycznia 2017 r. wszczęcie postępowania przez internet jest opcjonalne dla osób fizycznych, chociaż w niektórych regionach system ten jest nadal w trakcie rozwoju.
Ministerstwo Sprawiedliwości prowadzi punkt dostępu do wymiaru sprawiedliwości (Punto de Acceso General de la Administración de Justicia), gdzie znajduje się spis elektronicznych biur sądowych ułatwiających dostęp do usług, postępowań sądowych i informacji dotyczących wymiaru sprawiedliwości, Rady Generalnej Sądownictwa, Prokuratury oraz powiązanych z nią lub jej podlegających organów publicznych, jak również organów administracji właściwych w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości oraz innych organów administracji publicznej lub korporacji reprezentujących interesy przedstawicieli zawodów prawniczych.
Każda osoba fizyczna lub prawna może składać dokumenty drogą elektroniczną, jeżeli posiada elektroniczny dowód tożsamości lub certyfikat.
Formalności prawne można również załatwić z wykorzystaniem „Elektronicznego sądu”. Na jego stronie internetowej znajduje się elektroniczny rejestr zawierający szczegółowe informacje na temat odpowiednich zasobów i adresów. Umożliwia on również udzielenie pełnomocnikowi procesowemu ogólnego pełnomocnictwa procesowego oraz pełnomocnictwa do świadczenia innych praktycznych usług.
Aby zagwarantować autentyczność treści pism procesowych oraz zapewnić dowód ich wysłania i odebrania, należy skorzystać z zarejestrowanego podpisu elektronicznego.
W odniesieniu do postępowań rozpoczynających się od 20 marca 2024 r.:
- dostęp cyfrowy, składanie pism procesowych i dokumentów oraz doręczanie drogą elektroniczną postanowień wydanych w toku postępowania sądowego przedstawicielom zawodów prawniczych i osobom fizycznym upowszechnia się we wszystkich rodzajach postępowań, jeśli zainteresowani wyrażą taką wolę,
- elektroniczne akta sądowe i wirtualne zapoznawanie się z elektronicznymi aktami upowszechnia się dla stron postępowania,
- preferuje się przeprowadzanie czynności procesowych na odległość z wykorzystaniem narzędzia identyfikacji elektronicznej w bezpiecznym środowisku lub w drodze wideokonferencji z urzędnikiem sądowym, chociaż sędzia może podjąć decyzję o odstąpieniu od takich środków ze względu na miejsce zamieszkania/siedzibę strony i okoliczności procesowe danej sprawy,
- bezpieczne punkty i miejsca dostępu podlegają sprawdzeniu zgodnie z przepisami.
2 Jeżeli tak, jakiego rodzaju spraw dotyczy ta możliwość? Czy niektóre sprawy można wszcząć wyłącznie przez internet?
Rodzaje spraw:
Dotyczy to wszystkich krajowych postępowań z zakresu prawa cywilnego, handlowego i socjalnego, chociaż w niektórych regionach system ten wciąż jest w trakcie wdrażania. Chociaż zdarzają się błędy w działaniu wynikające z awarii systemu, jest on cały czas rozwijany i ulepszany.
Przez internet można złożyć również dokument wszczynający postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty lub w sprawie drobnych roszczeń, chociaż w niektórych regionach aktualizacja systemów jest w toku.
Trwa wdrażanie dostępu dla osób fizycznych. W niektórych regionach taki dostęp może być tymczasowo ograniczony.
Wyłącznie przez internet:
Pełnomocnicy procesowi, adwokaci i inni zastępcy procesowi stron, a także osoby prawne mają obowiązek wszczynania wszystkich postępowań przez internet i zasadniczo system ten wdrażany jest w całym kraju.
3 Czy wszczęcie postępowania jest możliwe przez cały czas (24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu) czy tylko w określonych godzinach? W tym drugim przypadku, w jakich godzinach?
Co do zasady, dokumenty można składać przez całą dobę, siedem dni w tygodniu. Ponieważ jednak niektóre dni są wolne od pracy, czynność dokonana w takim dniu stanie się skuteczna dopiero kolejnego dnia roboczego.
Ponadto od czasu do czasu, w dni wolne od pracy, w szczególności w sierpniu, system może zostać wyłączony na potrzeby prac technicznych lub konserwacyjnych.
4 Czy pozew powinien być sformułowany w określonym formacie?
Zaleca się następujące formaty: .pdf, .rtf, .jpeg, .jpg, .tiff, .odt, .zip.
Skompresowane pliki .zip mogą zawierać wyłącznie dokumenty w następujących formatach: .pdf, .rtf, .jpeg, .jpg, .tiff, .odt.
W żadnym wypadku za pośrednictwem systemu LexNET nie można przesyłać plików audio, wideo ani skompresowanych plików .zip zawierających dokumenty w formatach innych niż wymienione powyżej.
Jeżeli dokument elektroniczny jest zbyt duży, aby system mógł go przetworzyć, należy go złożyć w formie papierowej. Niedozwolone jest sztuczne łączenie kilku dokumentów w ramach jednego dokumentu elektronicznego.
5 W jaki sposób zabezpiecza się dane przesyłane i przechowywane?
Ustanawianie odpowiednich systemów elektronicznych należy do zadań właściwych organów publicznych. Bezpieczeństwo zapewnia się za pomocą systemu wstępnego uwierzytelniania podpisów elektronicznych zastępców procesowych i osób fizycznych, natomiast upoważnieni urzędnicy uzyskują dostęp do systemu za pomocą kart kryptograficznych i certyfikatów cyfrowych. System musi gwarantować autentyczność treści i zapewniać dowód potwierdzający wysłanie i odebranie pisma.
Zgodnie z przepisami należy podjąć działania w celu uregulowania bezpiecznych punktów dostępu oraz narzędzi identyfikacji elektronicznej w bezpiecznym środowisku.
6 Czy istnieje konieczność zastosowania jakiejś formy podpisu elektronicznego lub rejestracji czasu?
Tak, za pośrednictwem systemu wstępnego uwierzytelniania.
7 Czy istnieje konieczność uiszczenia opłat sądowych? Jeżeli tak, w jaki sposób można je uiścić i czy różnią się od opłat w tradycyjnym postępowaniu (z pominięciem drogi elektronicznej)?
Opłaty sądowe za wytoczenie powództwa pobiera się od osób prawnych, ale nie od osób fizycznych.
Opłatę wnosi się drogą elektroniczną, a do wniesionego pozwu należy załączyć dowód płatności (uchybienie temu obowiązkowi można naprawić w późniejszym terminie).
Nie ma żadnej różnicy między postępowaniem elektronicznym a tradycyjnym.
Informacje można znaleźć tutaj.
Opłatę sądową można uiścić na stronie internetowej Urzędu Skarbowego (tutaj).
8 Czy możliwe jest wycofanie pozwu, który został złożony przez internet?
Pozwu złożonego przez internet nie można anulować.
Można go jednak wycofać, składając oficjalne pismo cofające pozew w wersji elektronicznej.
9 Czy pozwany ma możliwość/jest zobowiązany do udzielenia odpowiedzi przez internet, jeżeli powód wszczyna postępowanie przez internet?
Każda strona wnosi odpowiedź w odpowiedni sposób uwarunkowany konkretnymi okolicznościami, jak wskazano powyżej.
10 Co się dzieje z punktu widzenia procedury elektronicznej, jeżeli pozwany odpowie na pozew?
Obecnie trwa wdrażanie automatyzacji dokumentów procesowych.
Na tę chwilę postępowanie elektroniczne stosuje się wyłącznie do celów wnoszenia pism procesowych przez zastępców procesowych i doręczania pism procesowych tym zastępcom. Akta sądowe nie są przetwarzane automatycznie.
Sąd sporządza pisma w wersji elektronicznej i doręcza je drogą elektroniczną albo tradycyjną, w zależności od obowiązujących przepisów i preferencji stron.
11 Co się dzieje z punktu widzenia procedury elektronicznej, jeżeli pozwany nie odpowie na pozew?
Obecnie trwa wdrażanie automatyzacji dokumentów procesowych.
Na tę chwilę akta sądowe nie są przetwarzane automatycznie. Sąd sporządza pisma w wersji elektronicznej i doręcza je drogą elektroniczną albo tradycyjną, w zależności od obowiązujących przepisów i preferencji stron.
12 Czy możliwe jest składanie dokumentów do sądu drogą elektroniczną? Jeżeli tak, w jakich rodzajach postępowania i pod jakimi warunkami jest to możliwe?
Tak, składanie pism procesowych oraz dostarczanie dokumentów podlega tym samym warunkom co te określone w punkcie 1 w odniesieniu do wszczynania postępowania. Jedyne ograniczenia dotyczą rodzaju dokumentu i jego rozmiaru.
Jeśli sąd zażąda oryginału pisma, strona ma obowiązek go przedłożyć, ale może to zrobić za pośrednictwem poczty.
13 Czy pisma sądowe, w tym w szczególności orzeczenia, można doręczać za pośrednictwem internetu?
Co do zasady komunikacja odbywa się drogą elektroniczną, a w przypadku zastępców procesowych stron ten tryb komunikacji jest obowiązkowy.
Obecnie zasada ta jest stosowana automatycznie na podstawie decyzji sądowej lub procesowej.
W niektórych jednostkach ta forma komunikacji jest obowiązkowa dla wszystkich prywatnych podmiotów prawnych. W innych jednostkach, w których występują problemy techniczne lub system ten jest nadal w fazie opracowywania, może nie być jeszcze takiej możliwości.
Osoby fizyczne, po uwierzytelnieniu, mogą skorzystać z tego systemu w tych jednostkach terytorialnych, w których go wdrożono.
Strona, która wniosła pozew i pisma przez internet, otrzyma powiadomienie o orzeczeniu sądu tą samą drogą.
14 Czy orzeczenia sądowe mogą być wydawane w drodze elektronicznej?
Tak, na warunkach określonych w punkcie 13.
15 Czy można wnieść odwołanie i doręczyć orzeczenie w sprawie odwołania za pośrednictwem internetu?
Tak, na warunkach określonych w punktach 1 i 13.
16 Czy możliwe jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego za pośrednictwem internetu?
Tak, na warunkach określonych w punkcie 1 w odniesieniu do wszczynania postępowania.
17 Czy strony lub ich zastępcy procesowi mogą dowiadywać się o przebiegu postępowania on-line? Jeżeli tak, to w jaki sposób można to robić?
W myśl ogólnej zasady mającej zastosowanie w całym kraju sprawy przegląda się za pośrednictwem aplikacji ACCEDA i Horus, chociaż mogą występować problemy z terminowym i skutecznym wdrożeniem systemu.
Zazwyczaj o taki dostęp trzeba zwrócić się do właściwego sądu. Informacje o dostępie są przekazywane na stronach internetowych Ministerstwa Sprawiedliwości, wskazanych w sekcji 1, na których udziela się też tego dostępu.