Talbiet żgħar

1 L-eżistenza ta’ proċedura speċifika għat-talbiet iż-żgħar

Id-dritt Pollakk jipprevedi “proċedura simplifikata”. Hija rregolata mill-Artikoli 505 ⁽¹⁾- 505 ⁽¹⁴⁾ tal-Kodiċi ta’ Proċedura Ċivili (“CCP”, Code of Civil Procedure).

Is-simplifikazzjonijiet immirati biex itejbu l-ħeffa tal-proċeduri jikkonsistu fir-razzjonalizzazzjoni u l-ottimizzazzjoni tal-proċedimenti tal-ġbir tal-evidenza u tal-appell billi jħaffu l-proċeduri tal-qorti u jagħmluhom inqas formali, kif ukoll fl-introduzzjoni ta’ rekwiżiti formali aktar stretti għall-partijiet biex jiżguraw li l-partijiet jikkonformaw mal-iskadenzi rilevanti għat-teħid ta’ passi proċedurali differenti.

Il-Kodiċi ta’ Proċedura Ċivili Pollakk jinkorpora l-Proċedura Ewropea għal Talbiet Żgħar. Il-proċedura ġiet introdotta bir-Regolament (KE) Nru 861/2007 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-11 ta’ Lulju 2007 li jistabbilixxi Proċedura Ewropea għal Talbiet Żgħar bl-għan li jiġu razzjonalizzati u simplifikati l-proċedimenti ċivili u kummerċjali. Ir-Regolament jiġi applikat fl-Istati Membri kollha tal-UE minbarra d-Danimarka. Dan ġie traspost fid-dritt Pollakk permezz tal-Artikoli 505 ⁽²¹⁾-Article 505 ^(27a) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili.

1.1 L-ambitu tal-proċedura, il-limitu

Il-proċedura simplifikata tintuża fil-każijiet li ġejjin li jaqgħu taħt il-ġuriżdizzjoni tal-qrati distrettwali (sądy rejonowe):

• talbiet abbażi ta’ kuntratti (jekk il-valur tat-talba ma jaqbiżx PLN 20 000) u, għal talbiet taħt garanziji jew garanziji ta’ kwalità jew talbiet li jirriżultaw mill-inkompatibbiltà ta’ oġġetti tal-konsum ma’ kuntratt ta’ bejgħ lil konsumatur, jekk il-valur tas-suġġett tal-kuntratt ma jaqbiżx dak l-ammont;
• talbiet għall-ħlas tal-kera ta’ postijiet ta’ abitazzjoni u t-tariffi pagabbli mill-kerrejja kif ukoll it-tariffi għall-użu ta’ abitazzjoni f’kooperattiva tad-djar, irrispettivament mill-valur tat-talba.

Skont il-ġurisprudenza tal-Qorti Suprema (Sąd Najwyższy), it-talbiet minħabba inadempjenza jew adempjenza inadegwata ta’ obbligu għandhom jiġu kkunsidrati skont il-proċedura simplifikata jekk il-valur tat-talba ma jaqbiżx PLN 20 000. Jekk ir-rikorrent qiegħed jitlob ammont inqas minn PLN 20,000 illi jikkostitwixxi il-fdal ta’ talba li diġà ġiet sodisfatta b’ammont ta’ aktar minn PLN 20,000, din it-talba wkoll tiġi kkunsidrata skont il-proċedura simplifikata. “Kuntrattwali” tfisser li talbiet li jirriżultaw minn atti illegali, arrikkiment indebitu u l-eżistenza ta’ sjieda ta’ proprjetà, komproprjetà jew il-komunjoni ta’ drittijiet jew l-eżistenza ta’ drittijiet oħra ta’ proprjetà li l-akkwist jew l-eżerċizzju tagħhom jagħti lok għal obbligu ta’ ħlas ma jistgħux jinstemgħu skont il-proċedura simplifikata. It-talbiet li jirriżultaw minn atti legali għajr kuntratti wkoll ma jistgħux jinstemgħu skont din il-proċedura: atti legali unilaterali, aġenzija mingħajr awtorizzazzjoni, sehem furzat ta’ patrimonji (legitima portio) u obbligi li jirriżultaw minn deċiżjoni amministrattiva jew direttament minn dispożizzjonijiet tal-liġi.

Il-proċedura simplifikata tista’ tintuża f’każijiet li jinvolvu persuni fiżiċi u persuni ġuridiċi jew negozji, impjegati u impjegaturi. Bħala tali, l-użu tal-proċedura mhuwiex limitat mit-tip ta’ entità. Dan ifisser li kwistjonijiet relatati mal-impjegati jew kwistjonijiet ekonomiċi jistgħu jinstemgħu wkoll skont il-proċedura simplifikata.

Il-Proċedura Ewropea għal Talbiet Żgħar taqa’ taħt il-ġuriżdizzjoni tal-qrati distrettwali u tal-qrati reġjonali (sądy okręgowe) f’konformità mal-ġuriżdizzjoni territorjali stabbilita fil-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili (l-Artikolu 16 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili, moqri flimkien mal-Artikoli 17 u 505 ⁽²²⁾ tiegħu). F’każijiet bħal dawn, l-iskrivani ġudizzjarji jistgħu joħorġu ordnijiet.

Skont ir-Regolament imsemmi hawn fuq, talbiet żgħar huma talbiet f’materji ċivili u kummerċjali (inklużi kwistjonijiet tal-konsumatur) u każijiet li fihom il-valur tat-talba, esklużi l-interessi u l-ispejjeż, ma jaqbiżx l-EUR 5 000 (fiż-żmien meta l-qorti kompetenti tirċievi l-formola tat-talbiet).

1.2 Kif tiġi applikata l-proċedura

Skont l-Artikolu 505 ⁽³⁾, kwalunkwe sett ta’ proċedimenti skont il-proċedura simplifikata jista’ jikkonċerna talba waħda biss. Diversi talbiet jistgħu jiġu kkombinati f’talba waħda biss jekk jirriżultaw mill-istess kuntratt jew kuntratti tal-istess tip. Jekk diversi talbiet jiġu kkombinati illegalment f’talba waħda, l-imħallef li jippresjedi jordna li t-talba tiġi rritornata skont l-Artikolu 130(1) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili wara azzjoni li ma rnexxietx biex tiġi rettifikata dik l-irregolarità formali. Jekk ir-rikorrent qiegħed jitlob biss parti mit-talba, il-każ jiġi kkunsidrat skont il-proċedura simplifikata jekk din il-proċedura tkun xierqa għat-talba kollha li tirriżulta mill-fatti invokati mir-rikorrent. It-talbiet ma jistgħux jiġu modifikati skont il-proċedura simplifikata. Il-kontrotalbiet u t-tpaċijijiet huma permessi jekk it-talbiet jikkwalifikaw għall-proċedura simplifikata. Intervent primarju, sekondarju, avviżi lil partijiet terzi u tibdiliet tal-partijiet mhumiex permessi.

Il-kawżi jinstemgħu skont il-proċedura simplifikata irrispettivament mix-xewqat tal-partijiet, li jfisser illi din il-proċedura hija obbligatorja.

1.3 Formoli

Skont il-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili (l-Artikolu 125(2)), in-noti kollha, inklużi t-talbiet, id-dikjarazzjonijiet tad-difiża, ir-rikorsi għall-annullament tas-sentenzi fil-kontumaċja jew in-noti li jkun fihom evidenza ppreżentata matul il-proċedura simplifikata, għandhom jiġu ppreżentati fuq formoli uffiċjali.

Formoli uffiċjali huma disponibbli mill-uffiċċji muniċipali, l-uffiċċji tar-reġistru tal-qorti u fuq is-sit web tal-Ministeru tal-Ġustizzja. In-nuqqas ta’ użu tal-formola rikjesta jikkostitwixxi irregolarità formali.

Skont id-dispożizzjonijiet ġenerali tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili (l-Artikolu 130⁽¹⁾ tiegħu), jekk nota li kellha tiġi ppreżentata fuq formola uffiċjali tkun ġiet ippreżentata b’mod ieħor jew ma tkunx tista’ tiġi pproċessata minħabba li ma jkunux ġew issodisfati kundizzjonijiet formali oħra, l-imħallef li jippresjedi jitlob lill-parti tirrettifika l-irregolaritajiet fi żmien ġimgħa u jibgħat in-nota lil dik il-parti. Rikjesta għall-korrezzjoni tal-irregolaritajiet għandha tispeċifika l-irregolaritajiet kollha fit-talba. Jekk il-parti ma tikkonformax qabel l-iskadenza tat-terminu jew tiġi ppreżentata mill-ġdid nota irregolari, l-imħallef li jippresjedi jordna li n-nota tintbagħat lura.

Skont il-Proċedura Ewropea għal Talbiet Żgħar, hemm erba’ formoli standard, mehmuża bħala annessi mar-Regolament msemmija hawn fuq. Dawn huma:

• il-formola tat-talba;
• it-talba mill-qorti jew it-tribunal biex timtela u/jew tiġi rrettifikata l-formola tat-talba;
• il-formola tar-risposta;
• iċ-ċertifikat dwar sentenza fil-Proċedura Ewropea għal Talbiet Żgħar.

1.4 Assistenza

Il-prinċipju tal-konċentrazzjoni tal-provi japplika fil-proċedura simplifikata. L-affermazzjonijiet, l-allegazzjonijiet u l-mozzjonijiet għall-provi ppreżentati mill-partijiet wara li tiġi ppreżentata talba, kontrotalba jew rikors biex tiġi annullata sentenza fil-kontumaċja jew wara li tiġi konkluża l-ewwel sessjoni maħsuba għal seduta jiġu injorati mill-qorti (sistema ta’ preklużjoni), sakemm il-parti ma turix li dawn ma setgħux jiġu, jew ma kellhomx għalfejn jiġu, ippreżentati qabel (fid-diskrezzjoni tal-imħallef). Tali arranġament huwa ddettat mill-ħeffa tal-proċedura simplifikata. Jekk il-qorti tikkonkludi li huwa impossibbli jew diffiċli ħafna li jiġi pprovat b’mod konklużiv l-ammont ta’ talba, hija tista’ tispeċifika ammont xieraq fis-sentenza fid-diskrezzjoni tagħha, wara li tikkunsidra l-fatti kollha tal-kawża. Meta teżamina kawża, qorti tista’ tinjora r-regoli dwar il-proċedura simplifikata, meta din tista’ tikkontribwixxi għal soluzzjoni aktar effiċjenti tat-tilwima (l-Artikolu 505⁽¹⁾ § 3 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili). Meta jkun meħtieġ għarfien speċifiku biex jiġu ddeterminati l-merti u l-ammont tat-talba, hija fid-diskrezzjoni tal-qorti li twettaq valutazzjoni indipendenti li tqis iċ-ċirkostanzi kollha tal-kawża jew li titlob perizja. Ma tintalab l-ebda perizja meta l-kost antiċipat ta’ opinjoni jaqbeż il-valur tat-talba, sakemm ma jkunx iġġustifikat minn ċirkostanzi speċjali. Il-fatt li xhud ikun xehed ma jipprekludihx milli jiġi kkonsultat bħala espert, inkluż fir-rigward ta’ fatti li għalihom ikun xehed, anki jekk ix-xhud ikun diġà fassal opinjoni fuq talba ta’ entità li ma tkunx il-qorti (l-Artikolu 507⁽⁷⁾ tal-Kodiċi tal-Proċedura Kriminali).

1.5 Regoli dwar is-smigħ tal-provi

Meta jkun meħtieġ għarfien speċifiku biex jiġu ddeterminati l-merti u l-ammont tat-talba, hija fid-diskrezzjoni tal-qorti li twettaq valutazzjoni indipendenti li tqis iċ-ċirkostanzi kollha tal-kawża jew li titlob perizja. Ma tintalab l-ebda perizja meta l-kost antiċipat ta’ opinjoni jaqbeż il-valur tat-talba, sakemm ma jkunx iġġustifikat minn ċirkostanzi speċjali. Il-fatt li xhud ikun xehed ma jipprekludihx milli jiġi kkonsultat bħala espert, inkluż fir-rigward ta’ fatti li għalihom ikun xehed, anki jekk ix-xhud ikun diġà fassal opinjoni fuq talba ta’ entità li ma tkunx il-qorti (l-Artikolu 507⁽⁷⁾ tal-Kodiċi tal-Proċedura Kriminali).

1.6 Proċedura bil-miktub

Fil-prinċipju, il-proċedura simplifikata hija proċedura bil-miktub. Il-maġġoranza tar-rikorsi mill-partijiet għandhom jiġu ppreżentati fuq formoli speċjali uffiċjali. Madankollu, ir-rikors jista’ jiġi ppreżentat ukoll oralment skont il-proċedura simplifikata. Parti preżenti fis-seduta li matulha tingħata s-sentenza tista’ tirrinunzja għad-dritt ta’ appell tagħha permezz ta’ dikjarazzjoni ppreżentata wara l-għoti tas-sentenza. Jekk il-partijiet eliġibbli kollha jirrinunzjaw id-dritt ta’ appell, is-sentenza ssir finali (l-Artikolu 505 ⁽⁸⁾ § 3 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili.

Il-Proċedura Ewropea għal Talbiet Żgħar hija proċedura bil-miktub (l-Artikolu 125 § 2), moqri flimkien mal-Artikolu 505 ⁽²¹⁾ tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).

1.7 Il-kontenut tas-sentenza

Meta teżamina kawża, qorti tista’ tinjora r-regoli dwar il-proċedura simplifikata, fejn dan jista’ jikkontribwixxi għal soluzzjoni aktar effiċjenti tat-tilwima. Deċiżjoni tal-qorti skont l-Artikolu 505 ⁽⁷⁾(7) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili għandha tingħata waqt is-seduta bħala deċiżjoni li minnha ma hemmx appell.

1.8 Rimbors tal-ispejjeż

Ir-rikorrenti jintalbu jħallsu tariffa għall-preżentazzjoni ta’ talba skont il-proċedura simplifikata, kif inhu l-każ skont il-proċedura standard. Skont il-proċedura simplifikata, ir-regoli dwar it-tariffi għat-talbiet huma bbażati fuq il-prinċipji ġenerali stabbiliti fl-Att dwar it-Tariffi tal-Qorti (Kawżi Ċivili) tat-28 ta’ Lulju 2005.

Skont il-proċedura simplifikata, l-ispejjeż jitqassmu bejn il-partijiet skont ir-regoli ġenerali previsti fl-Artikoli 98 sa 110 tal-Kodiċi ta’ Proċedura Ċivili. Skont l-Artikolu 98 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili, il-parti li titlef il-kawża hija meħtieġa tirrimborsa lill-parti l-oħra fuq talba l-ispejjeż meħtieġa biex persuna tasserixxi jew tiddefendi d-drittijiet tagħha quddiem il-qorti. Il-qorti tagħti l-ispejjeż f’kull sentenza li tikkonkludi l-proċedimenti tal-qorti.

1.9 Il-possibilità ta’ appell

Jista’ jitressaq appell minn sentenzi mogħtija skont ir-Regolament quddiem qorti tal-appell (sąd apelacyjny). Jekk is-sentenza tkun ingħatat minn qorti distrettwali, l-appell jiġi ppreżentat permezz ta’ dik il-qorti quddiem qorti reġjonali, u jekk is-sentenza tkun ingħatat minn qorti reġjonali, l-appell jiġi ppreżentat permezz ta’ dik il-qorti quddiem qorti tal-appell (l-Artikoli 367 u 369 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili, moqrija flimkien mal-Artikoli 505 ⁽²⁶⁾ u 505 ⁽²⁷⁾ tiegħu).

Jekk il-kundizzjonijiet stabbiliti fl-Artikolu 7(3) tar-Regolament jiġu ssodisfati, il-qorti tagħti sentenza fil-kontumaċja. Il-konvenut jista’ jressaq appell mis-sentenza fil-kontumaċja quddiem il-qorti li tkun tat dik is-sentenza. Jekk l-eżitu ta’ kawża ma jkunx favorevoli, ir-rikorrent jista’ jressaq appell skont ir-regoli ġenerali (l-Artikoli 339§1, 342 u 344§ 1 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).