Na Litwie najważniejszą platformą dostępu do internetowych usług publicznych jest portal „Bramka e-administracji” (elektroniniai valdžios vartai). Umożliwia on osobom fizycznym, przedsiębiorstwom i podmiotom sektora publicznego dostęp do wszystkich e-usług publicznych i administracyjnych, czyli do 594 usług dla osób fizycznych, 406 usług dla przedsiębiorstw oraz 134 usług dla podmiotów sektora publicznego.
Informacje na portalu są uporządkowane w sposób przyjazny dla użytkownika według najważniejszych życiowych wydarzeń (np. „Narodziny dziecka”, „Utrata i znalezienie pracy”, „Rozpoczęcie działalności gospodarczej”). Ponadto dostępne usługi elektroniczne podzielono na różne kategorie, takie jak „Opieka zdrowotna”, „Migracja”, „Podatki” itp. Portal zawiera również wykaz najpopularniejszych usług. Obywatele i przedsiębiorstwa mogą skorzystać z możliwości weryfikacji dokumentu opatrzonego podpisem elektronicznym (ADOC), a także tworzenia i podpisywania dokumentów elektronicznych (np. umów, upoważnień itp.).
W celu skorzystania z usług należy obowiązkowo się zidentyfikować. Swoją tożsamość można zweryfikować na różne sposoby: poprzez bankowość elektroniczną lub przy pomocy innych rozwiązań do identyfikacji elektronicznej. Identyfikacja obywateli UE jest możliwa poprzez eIDAS.
Organem właściwym w odniesieniu do większości wymienionych dokumentów urzędowych jest Państwowe Centrum Rejestrów. Instytucja ta umożliwia obywatelom i rezydentom Republiki Litewskiej wnioskowanie o wydanie aktów urodzenia, zgonu, małżeństwa i rozwodu, a także dokumentów dotyczących zmiany imienia i nazwiska oraz dokumentów dotyczących pochodzenia dziecka. Dokumenty urzędowe dotyczące obywatelstwa (dowody tożsamości i paszporty) oraz niekaralności nadzoruje Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Republiki Litewskiej (Lietuvos Respublikos vidaus reikalų ministerija), natomiast dokumentami pobytowymi zarządzają gminy.
Jeżeli chodzi o internetowe usługi publiczne, za możliwość złożenia wniosku o pomoc prawną odpowiada obecnie Państwowa Służba Pomocy Prawnej podlegają Ministerstwu Sprawiedliwości Republiki Litewskiej (Valstybės garantuojamos teisinės pagalbos tarnyba prie Lietuvos Respublikos teisingumo ministerijos), za możliwość wszczęcia postępowania cywilnego przez internet oraz za elektroniczne doręczanie pism sądowych odpowiada litewska Krajowa Administracja Sądowa (Nacionalinė teismų administracija), a za uczestnictwo w licytacjach sądowych, tworzenie spółek i dostęp do informacji o spółkach – Państwowe Centrum Rejestrów (Registrų centras).
Cel i zakres:
W lutym 2022 r. utworzono nowy System Informacyjny Usług Pomocy Prawnej (TEISIS), by poprawić współpracę między instytucjami prowadzącymi postępowania przygotowawcze/wstępne a Państwową Służbą Pomocy Prawnej (Valstybės garantuojamos teisinės pagalbos tarnyba). W systemie tym osoby fizyczne mogą wnioskować o obowiązkową pomoc adwokatów/pełnomocników oraz otrzymywać powiadomienia dotyczące wybranych radców prawnych/pełnomocników bezpośrednio z systemu. Mogą zwrócić się o pomoc prawną w formie bezpośrednich spotkań, interaktywnych konsultacji lub w formie pisemnej. Mogą wybrać jeden z dostępnych tematów pomocy prawnej [1] i opisać problem wymagający porady. Z porady prawnej w systemie można skorzystać w dowolnym języku urzędowym UE. Pomoc prawna dzieli się na przedsądową pomoc prawną i pomoc prawną na etapie sądowym.
Przedsądowa pomoc prawna dotyczy:
- pozwów o rozwód za obopólną zgodą małżonków,
- porozumienia w sprawie skutków prawnych rozwodu,
- oświadczeń dotyczących wydania orzeczenia sądowego,
- sprzeciwów wobec oświadczenia wierzyciela,
- wniosków o wydanie zgody sądu na sprzedaż lub zastaw nieruchomości,
- wniosków o wydanie orzeczenia sądowego o przyjęciu spadku,
- wniosków o uprzednią zgodę organu sądowego na zawieranie transakcji dotyczących majątku osoby, która w określonym obszarze jest niezdolna do czynności prawnych lub ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych.
W razie potrzeby osoby udzielające podstawowej pomocy prawnej pomagają w wypełnieniu lub uzupełnieniu:
- wniosków o obowiązkową mediację,
- wniosków o gwarantowaną przez państwo pomoc prawną na etapie postępowania sądowego.
Przedsądowa pomoc prawna obejmuje:
- doradztwo w zakresie pozasądowego rozstrzygania sporów,
- działania na rzecz polubownego rozstrzygnięcia sporu i przygotowania ugody,
ale nie obejmuje:
- wypełniania oświadczeń składanych do organu podatkowego.
Pomoc prawna na etapie sądowym dotyczy:
- sporządzania dokumentów, obrony i zastępstwa procesowego, włącznie z postępowaniami egzekucyjnymi,
- reprezentacji w pozasądowym rozstrzyganiu sporów, wszczętym na mocy prawa lub orzeczenia sądu,
- zwrotu kosztów sądowych w sprawach rozpatrywanych w postępowaniu cywilnym,
- zwrotu kosztów postępowania sądowego w sprawach z zakresu sądownictwa konstytucyjnego,
- zwrotu kosztów związanych z postępowaniem administracyjnym,
- zwrotu kosztów postępowania sądowego w przypadku uchybień administracyjnych,
- zwrot kosztów powództwa cywilnego w sprawach karnych.
Właściwy organ: Państwowa Służba Pomocy Prawnej przy Ministerstwie Sprawiedliwości Republiki Litewskiej (Valstybės garantuojamos teisinės pagalbos tarnyba prie Lietuvos Respublikos teisingumo ministerijos).
Warunki dostępu:
- Wymóg kwalifikowalności: do uzyskania podstawowej pomocy prawnej uprawnieni są:
- obywatele Republiki Litewskiej,
- obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej,
- osoby fizyczne przebywające legalnie w Republice Litewskiej lub innych państwach członkowskich Unii Europejskiej,
- osoby wskazane w umowach międzynarodowych Republiki Litewskiej i mających bezpośrednie zastosowanie aktach prawnych Unii Europejskiej.
- Do uzyskania pomocy prawnej na etapie sądowym uprawnieni są:
- obywatele Republiki Litewskiej, obywatele innych państw członkowskich Unii Europejskiej oraz inne osoby fizyczne przebywające legalnie w Republice Litewskiej lub innych państwach członkowskich Unii Europejskiej, jeżeli majątek i roczny dochód tych osób nie przekraczają poziomów określonych ustawie o gwarantowanej przez państwo pomocy prawnej [2],
- obywatele Republiki Litewskiej, obywatele innych państw członkowskich Unii Europejskiej oraz inne osoby fizyczne przebywające legalnie w Republice Litewskiej lub innych państwach członkowskich Unii Europejskiej wskazani w art. 12 ustawy o gwarantowanej przez państwo pomocy prawnej [2]. Przepis ten przewiduje 17 różnych kategorii osób kwalifikujących się do otrzymania pomocy prawnej na etapie sądowym niezależnie od ich majątku (rodzinnego) i dochodu osobistego,
- inne osoby wskazane w umowach międzynarodowych Republiki Litewskiej i mających bezpośrednie zastosowanie aktach prawnych Unii Europejskiej, jeżeli majątek i roczny dochód tych osób nie przekraczają poziomów określonych przez rząd jako kryteria uzyskania pomocy prawnej lub wskazanych w art. 12 ustawy o gwarantowanej przez państwo pomocy prawnej [2].
- Wymóg identyfikacji i uwierzytelnienia:
- uwierzytelnianie następuje poprzez Bramkę e-administracji.
- Dokumenty, które należy dostarczyć: jeżeli chodzi o przedsądową pomoc prawną, wnioskodawcy nie muszą przedstawiać żadnych dokumentów. W przypadku pomocy prawnej na etapie sądowym należy przedstawić:
- wniosek o pomoc prawną gwarantowaną przez państwo,
- dokumenty uzasadniające roszczenie osobiste,
- dokumenty potwierdzające prawo do uzyskania gwarantowanej przez państwo pomocy prawnej,
- zgodę adwokata, jeżeli wnioskodawca chce powierzyć udzielenie pomocy prawnej na etapie sądowym adwokatowi, który nie figuruje w wykazie adwokatów udzielających pomocy prawnej na etapie sądowym.
Skutki prawne dokumentów elektronicznych: nie dotyczy.
Możliwość przeprowadzenia procedury w całości przez internet: tak.
Koszt: przedsądowa pomoc prawna jest bezpłatna. Koszt pomocy prawnej na etapie sądowym może, lecz nie musi, w całości lub w części zostać pokryty przez skarb państwa w zależności od poziomu dochodów osoby fizycznej. Więcej informacji na temat warunków dotyczących kosztów pomocy prawnej na etapie sądowym można znaleźć tutaj.
Link: https://teisis.lt/external/home/main
[1] Prawo administracyjne i postępowanie administracyjne, prawo cywilne i postępowania cywilne, prawo karne, postępowanie karne, prawo rodzinne, prawo pracy, prawo własności, prawo zabezpieczenia społecznego, inne.
[2] Dostępne pod adresem: https://e-seimas.lrs.lt/portal/legalAct/lt/TAD/TAIS.98693/asr.
Na Litwie nie jest możliwe dochodzenie przez internet roszczeń odszkodowawczych. Więcej informacji na temat postępowań odszkodowawczych na Litwie można znaleźć w arkuszach informacyjnych Europejskiej Sieci Sądowej.
Cel i zakres: na Litwie możliwe jest wszczęcie postępowania cywilnego przez internet w elektronicznym portalu litewskiego sądownictwa (Lietuvos teismų elektroninių paslaugų portalas). Oprócz wszczynania postępowań przez internet użytkownicy mogą również odsłuchiwać nagrania dźwiękowe rozpraw sądowych, zapoznawać się z procedurami i formularzami sądowymi, składać pisma procesowe w sądzie, wypełniać dokumenty zgodnie z gotowymi formularzami, otrzymywać zawiadomienia o przyjęciu dokumentów, wykrytych błędach, posiedzeniach w sprawie, a także uiszczać grzywny nałożone przez sąd, koszty postępowania sądowego i opłaty skarbowe.
Właściwy organ: litewska Krajowa Administracja Sądowa (Nacionalinė teismų administracija).
Warunki dostępu:
- Wymóg kwalifikowalności: obsługa przez internet jest przeznaczona dla osób fizycznych (w tym dla przedstawicieli prawnych małoletnich i osób dorosłych objętych kuratelą), osób prawnych i adwokatów.
- Wymóg identyfikacji i uwierzytelnienia: uwierzytelnienie następuje poprzez Bramkę e-administracji. Osoby zainteresowane mogą uzyskać dostęp do portalu przy pomocy podpisu elektronicznego, bankowości elektronicznej, dowodu osobistego lub danych wydanych przez sąd.
- Dokumenty, które należy dostarczyć: w zależności od rodzaju postępowania konieczne może być przedstawienie określonych dokumentów. Portal zawiera szeroki wachlarz gotowych formularzy, które osoby fizyczne, podmioty prawne lub adwokaci muszą wypełnić, aby wszcząć postępowanie.
Skutki prawne dokumentów elektronicznych: nie dotyczy.
Możliwość przeprowadzenia procedury w całości przez internet: tak.
Koszt: usługa jest bezpłatna.
Link: https://e.teismas.lt/lt/public/home/
Więcej informacji na temat sposobu wszczynania postępowań sądowych przez internet na Litwie można również znaleźć w arkuszu informacyjnym Europejskiej Sieci Sądowej.
Cel i zakres: osoby fizyczne, podmioty prawne i adwokaci mogą wyrazić zgodę na przekazywanie dokumentów sądowych drogą elektroniczną, wypełniając formularz elektroniczny. Po wyrażeniu zgody na przesyłanie dokumentów drogą elektroniczną mogą oni sprawdzać postępy swojej sprawy w internecie, otrzymywać przez internet zawiadomienia o przyjęciu dokumentów, wykrytych błędach i posiedzeniach w sprawie oraz uiszczać przez internet grzywny nałożone przez sąd. Uczestnicy postępowania, którzy wszczynają sprawy cywilne lub administracyjne drogą elektroniczną, płacą jedynie 75 proc. opłaty skarbowej.
Właściwy organ: litewska Krajowa Administracja Sądowa (Nacionalinė teismų administracija).
Warunki dostępu:
- Wymóg kwalifikowalności: obsługa przez internet jest przeznaczona dla osób fizycznych (w tym dla przedstawicieli prawnych małoletnich i osób dorosłych objętych kuratelą), osób prawnych i adwokatów.
- Wymóg identyfikacji i uwierzytelnienia: uwierzytelnianie odbywa się poprzez Bramkę e-administracji. Osoby zainteresowane mogą uzyskać dostęp do portalu przy pomocy podpisu elektronicznego, bankowości elektronicznej, dowodu osobistego lub danych wydanych przez sąd.
- Dokumenty, które należy dostarczyć: wypełniony formularz zgody opatrzony datą i podpisem.
Skutki prawne dokumentów elektronicznych: po otrzymaniu i zatwierdzeniu zgody organy sądowe mogą przekazywać drogą elektroniczną zawiadomienia, pokwitowania i wezwania do stawienia się przed sądem.
Możliwość przeprowadzenia procedury w całości przez internet: tak.
Koszt: usługa jest bezpłatna.
Link: https://e.teismas.lt/lt/public/home/
Więcej informacji na temat doręczania pism sądowych na Litwie można również znaleźć w arkuszu informacyjnym Europejskiej Sieci Sądowej.
Cel i zakres: licytacje internetowe na Litwie są organizowane poprzez system e-licytacji (Varžytynės ir aukcionai). System informatyczny umożliwia rezydentom i przedsiębiorcom zdalny udział w elektronicznych licytacjach przymusowej sprzedaży (licytacjach sądowych) prowadzonych przez komorników sądowych i syndyków masy upadłościowej oraz w licytacjach elektronicznych majątku państwowego i gminnego. Można aktywnie uczestniczyć w licytacjach elektronicznych i licytacjach przymusowej sprzedaży (licytacjach sądowych), ponosząc najniższy koszt. Usługi elektroniczne zapewniają komornicy, zarządcy masy upadłościowej, przedsiębiorstwa państwowe, Bank Mienia Państwowego (Turto bankas) oraz gminy i inne podmioty sektorów publicznego i prywatnego. Poprzez system e-licytacji rezydenci i przedsiębiorcy mogą uczestniczyć w internetowych licytacjach nieruchomości (budynków lub gruntów), zapasów, pojazdów i innego sprzętu (tj. maszyn produkcyjnych).
Właściwy organ: Państwowe Centrum Rejestrów (Reistrų centras).
Warunki dostępu:
- Wymóg kwalifikowalności: obsługa przez internet jest przeznaczona dla osób fizycznych i przedsiębiorstw.
- Wymóg identyfikacji i uwierzytelnienia: uwierzytelnienie następuje poprzez Bramkę e-administracji.
- Dokumenty, które należy dostarczyć: należy potwierdzić swoją tożsamość metodą identyfikacji osobistej dostępną na stronie internetowej, podać swoje dane kontaktowe oraz numer rachunku bankowego, na który nastąpi zwrot opłaty rejestracyjnej/wadium w przypadku niewygrania licytacji, zapoznać się z procedurą udziału w licytacji i uiścić opłatę rejestracyjną/wadium.
Skutki prawne dokumentów elektronicznych: nie dotyczy.
Możliwość przeprowadzenia procedury w całości przez internet: tak.
Koszt: usługa jest bezpłatna. Osoba zainteresowana udziałem w określonej licytacji musi uiścić opłatę rejestracyjną (o ile ma ona zastosowanie) oraz wadium, których wysokość jest określona w ogłoszeniu licytacji.
Obowiązkową lub uznaniową mediację sądową można przeprowadzić poprzez portal e.teismas.lt. Wnioski o mediację na Litwie można również składać bezpośrednio do Państwowej Służby Pomocy Prawnej (Valstybės garantuojamos teisinės pagalbos tarnyba), przesyłając je listem poleconym lub pocztą elektroniczną (wnioski takie należy podpisać elektronicznie).
Jeżeli wniosek przesłano listem poleconym lub drogą elektroniczną, należy dostarczyć kopię dokumentu potwierdzającego tożsamość strony sporu.
W przypadku wątpliwości co do autentyczności kopii dokumentu potwierdzającego tożsamość Państwowa Służba Pomocy Prawnej ma prawo zwrócić się do strony sporu, która przedłożyła tę kopię, o przedłożenie oryginału dokumentu lub kopii poświadczonej przez notariusza lub inną osobę upoważnioną do dokonywania czynności notarialnych.
Więcej informacji na temat usług mediacji można znaleźć tutaj oraz w arkuszu informacyjnym Europejskiej Sieci Sądowej.
Tworzenie spółek
Cel i zakres:
drogą elektroniczną poprzez Państwowe Centrum Rejestrów (Registrų centras) można zarejestrować następujące podmioty prawne:
- jednoosobową działalność gospodarczą,
- spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością,
- stowarzyszenie,
- małą wspólnotę,
- instytucję publiczną,
- fundusz dobroczynny i pomocowy.
Drogą elektroniczną można również zakładać oddziały spółek europejskich, spółek akcyjnych, zamkniętych spółek akcyjnych lub oddziały spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, które to spółki mają siedzibę w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
W rejestrze podmiotów prawnych figurują podmioty prawne, ich oddziały i przedstawicielstwa, oddziały i przedstawicielstwa zagranicznych podmiotów prawnych i innych organizacji. Rejestruje się w nim, zapisuje, gromadzi, przechowuje, przetwarza, organizuje i udostępnia dane, informacje i dokumenty dotyczące tych podmiotów.
Rejestr podmiotów prawnych zawiera pełne informacje (i dane historyczne) na temat formy prawnej i statusu podmiotów prawnych, obszarów ich działalności, wielkości i struktury kapitału zakładowego, członków wyłącznych i zbiorowych organów zarządzających itp. Rejestr podmiotów prawnych zawiera również dane jedynego akcjonariusza spółki akcyjnej lub zamkniętej spółki akcyjnej. Dane członków, uczestników i udziałowców 8 głównych form podmiotów prawnych są przetwarzane w Systemie informatycznym uczestników podmiotów prawnych (JADIS). Dane beneficjentów rzeczywistych wszystkich form podmiotów prawnych są przetwarzane w Podsystemie beneficjentów rzeczywistych podmiotów prawnych (JANGIS) w JADIS.
Od 2004 r. większość przedsiębiorstw musi składać roczne sprawozdania finansowe do rejestru podmiotów prawnych.
Właściwy organ: Państwowe Centrum Rejestrów (Reistrų centras).
Warunki dostępu:
- Wymóg kwalifikowalności: wszystkie osoby fizyczne i prawne chcące zarejestrować spółkę.
- Wymóg identyfikacji i uwierzytelnienia: uwierzytelnienie następuje poprzez Bramkę e-administracji.
- Dokumenty, które należy dostarczyć: zależnie od formy prawnej podmiotu prawnego.
Skutki prawne dokumentów elektronicznych: nie dotyczy.
Możliwość przeprowadzenia procedury w całości przez internet: tak.
Koszt: opłata różni się w zależności od rodzaju rejestrowanego podmiotu prawnego. Pełne informacje o kategoriach cenowych są dostępne tutaj.
Link: https://www.registrucentras.lt/p/671
Dostęp do informacji o spółkach
Cel i zakres: zapewnienie informacji o spółkach.
Na stronie internetowej Państwowego Centrum Rejestrów (Registrų centras) znajduje się baza danych wszystkich podmiotów prawnych zarejestrowanych na Litwie. Każdy podmiot prawny ma konkretny kod, nazwę, adres, formę prawną[1] i status prawny[2]. Każda osoba, która przekazała kierownikowi rejestru podmiotów prawnych kod lub nazwę podmiotu prawnego, ma prawo do bezpłatnego otrzymania informacji dotyczących nazwy, kodu, formy prawnej, siedziby (adresu), statusu prawnego i ograniczonego zakresu działalności podmiotu prawnego, a także mających do niego zastosowanie sankcji międzynarodowych i wykreślenia podmiotu prawnego z rejestru podmiotów prawnych.
Ponadto rejestr podmiotów prawnych zawiera informacje o zarejestrowaniu podmiotu prawnego i zmian jego danych. Informacje te są dostępne nieodpłatnie w elektronicznej publikacji zatwierdzonej przez kierownika rejestru podmiotów prawnych.
Właściwy organ: Państwowe Centrum Rejestrów (Reistrų centras).
Warunki dostępu:
- Wymóg kwalifikowalności: brak.
- Wymóg identyfikacji i uwierzytelnienia: brak.
- Dokumenty, które należy dostarczyć: brak.
Skutki prawne dokumentów elektronicznych: nie dotyczy.
Możliwość przeprowadzenia procedury w całości przez internet: nie dotyczy.
Koszt: usługi te są bezpłatne.
Linki:
https://www.registrucentras.lt/jar/p/
https://www.registrucentras.lt/p/121
Za stosowną opłatą można składać drogą elektroniczną wnioski o wyciągi z rejestru i kopie dokumentów, w tym dokumentów finansowych.
Właściwy organ: Państwowe Centrum Rejestrów (Reistrų centras).
Warunki dostępu:
- Wymóg kwalifikowalności: wszystkie osoby fizyczne i prawne chcące otrzymać wyciąg z rejestru lub kopię dokumentu.
- Wymóg identyfikacji i uwierzytelnienia: uwierzytelnienie następuje poprzez Bramkę e-administracji.
- Dokumenty, które należy dostarczyć: wniosek o udostępnienie danych z rejestru podmiotów prawnych.
Skutki prawne dokumentów elektronicznych: nie dotyczy.
Możliwość przeprowadzenia procedury w całości przez internet: tak.
Koszt: opłata różni się w zależności od rodzaju wyciągu z rejestru lub dokumentu. Pełne informacje o kategoriach cenowych są dostępne tutaj.
Link: https://www.registrucentras.lt/p/784
[1] Jednoosobowa działalność gospodarcza, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, stowarzyszenie, mała wspólnota, instytucja publiczna, fundusz dobroczynny i pomocowy.
[2] Status prawny to informacja na temat aktualnego statusu spółki oraz ewentualnego trwającego postępowania restrukturyzacyjnego, likwidacyjnego, upadłościowego itp. lub braku podejmowanych w danym momencie działań prawnych (brak zarejestrowanego statusu prawnego).
Nie wskazano żadnych publicznych usług tłumaczeniowych online w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości.