Jeżeli dłużnik nie chce zastosować się do treści orzeczenia, wierzyciel może wszcząć postępowanie egzekucyjne przed sądem; mamy wówczas do czynienia z egzekucją przymusową. Aby ją przeprowadzić, niezbędny jest tytuł egzekucyjny (art. 1386 kodeksu postępowania cywilnego), ponieważ egzekucja przymusowa wiąże się z naruszeniem osobistej sfery prawnej dłużnika. Tytułem takim będzie zazwyczaj orzeczenie lub akt notarialny. Z uwagi na konieczność poszanowania prywatności dłużnika prowadzenie egzekucji może być w pewnych okresach niemożliwe (art. 1387 kodeksu postępowania cywilnego). Egzekucję prowadzi komornik.
Egzekucję przymusowa zazwyczaj stosuje się, aby odzyskać środki pieniężne, ale może służyć ona również wyegzekwowaniu wykonania określonej czynności lub powstrzymania się od jej wykonania.
Kolejnym istotnym elementem jest grzywna (art. 1385a kodeksu postępowania cywilnego). Grzywna jest środkiem wywierania presji na stronę, która przegrała sprawę, w celu przymuszenia jej do wykonania wyroku. W niektórych przypadkach grzywny nałożyć nie można: jeżeli dana osoba została zobowiązana do uiszczenia określonej sumy pieniężnej lub do wykonania postanowień umowy o pracę lub gdy nałożenie grzywny stanowiłoby naruszenie godności ludzkiej. Grzywnę nakłada się na podstawie osobnego tytułu, dlatego też żaden inny tytuł nie jest wymagany.
Jeżeli dana osoba została zobowiązana do zapłaty określonej sumy pieniężnej, wierzytelność egzekwuje się z majątku dłużnika i taką egzekucję określa się jako zajęcie. Należy dokonać rozróżnienia ze względu na rodzaje rzeczy podlegających zajęciu (rzeczy ruchome lub nieruchomości) oraz charakter zajęcia (zajęcie rzeczy na zabezpieczenie i zajęcie egzekucyjne). Zajęcia rzeczy na zabezpieczenie dokonuje się w sytuacjach wyjątkowych w celu objęcia rzeczy ochroną przez sąd: następuje „zamrożenie” stanu rzeczy w celu zabezpieczenia możliwości przeprowadzenia ewentualnej późniejszej egzekucji. Osoba, wobec której dokonano zajęcia, traci kontrolę nad rzeczami podlegającymi zajęciu i nie może ich sprzedać ani zbyć. W przypadku zajęcia egzekucyjnego rzeczy dłużnika zostają spieniężone, a zyski ze spieniężenia przekazuje się wierzycielowi. Wierzycielowi nie przysługują prawa do samych zajętych rzeczy, ale wyłącznie do zysków z ich spieniężenia.
Ponadto – zgodnie z art. 1445 i n. kodeksu postępowania cywilnego – sąd może wydać również nakaz zajęcia wierzytelności dłużnika znajdujących się u osoby trzeciej (zob. poniżej).
Poza przepisami dotyczącymi zwykłego zajęcia rzeczy na zabezpieczenie i zajęcia egzekucyjnego z rzeczy ruchomych i nieruchomości istnieją również przepisy szczególne dotyczące zajęcia statków żeglugi morskiej i śródlądowej (art. 1467–1480 i art. 1545–1559 kodeksu postępowania cywilnego), zajęcia rzeczy ruchomej najemcy (dzierżawcy) (art. 1461 kodeksu postępowania cywilnego), zajęcia rewindykacyjnego (art. 1462–1466 kodeksu postępowania cywilnego) oraz zajęcia niezebranych owoców i plonów (art. 1529–1538 kodeksu postępowania cywilnego). Dalsza część niniejszego opracowania będzie poświęcona wyłącznie zajęciu zwykłemu.
Komornicy sądowi oraz sędziowie egzekucyjni. Ci ostatni są właściwi do rozstrzygania sporów związanych z wykonywaniem orzeczeń.
2.1.1. Zajęcie rzeczy na zabezpieczenie
Dokonanie zajęcia rzeczy na zabezpieczenie wymaga co do zasady uzyskania zezwolenia sędziego egzekucyjnego i musi być uzasadnione pilnym charakterem sprawy (art. 1413 kodeksu postępowania cywilnego). Strona musi zwrócić się o udzielenie takiego zezwolenia we wniosku złożonym ex parte (art. 1417 kodeksu postępowania cywilnego). W tym samym wniosku nie można zwrócić się jednocześnie o dokonanie zajęcia rzeczy ruchomej i nieruchomości. Zajęcie nieruchomości zawsze wymaga złożenia odrębnego wniosku.
Sędzia egzekucyjny wydaje postanowienie najpóźniej w terminie ośmiu dni od dnia złożenia wniosku (art. 1418 kodeksu postępowania cywilnego). Sędzia może odmówić powodowi zezwolenia na dokonanie zajęcia lub udzielić mu jej w całości lub w części. Postanowienie sędziego egzekucyjnego musi zostać doręczone dłużnikowi. Postanowienie przekazuje się komornikowi sądowemu, który podejmuje następnie kroki konieczne do jego doręczenia.
Od zasady, zgodnie z którą dokonanie zajęcia wymaga uzyskania zezwolenia sędziego egzekucyjnego, istnieje jeden istotny wyjątek: każde orzeczenie samo w sobie stanowi zezwolenie na dokonanie zajęcia w celu zabezpieczenia w stosunku do rozstrzygnięć zawartych w wydanym orzeczeniu (art. 1414 kodeksu postępowania cywilnego). Również w tym przypadku musi być to uzasadnione pilnym charakterem sprawy. Orzeczenie należy po prostu przekazać komornikowi sądowemu, który podejmie kroki konieczne do zajęcia rzeczy.
Zajęcie rzeczy na zabezpieczenie może zostać przekształcone w zajęcie egzekucyjne (art. 1489–1493 kodeksu postępowania cywilnego).
2.1.2. Zajęcie egzekucyjne
A. Informacje ogólne
Zajęcia egzekucyjnego można dokonać wyłącznie na podstawie tytułu wykonawczego (art. 1494 kodeksu postępowania cywilnego). Orzeczenia i akty notarialne podlegają wykonaniu wyłącznie po okazaniu ich poświadczonego odpisu lub oryginału dokumentu opatrzonego klauzulą wykonalności, posiadającą formułę określoną w dekrecie królewskim.
Orzeczenie sądu doręcza się najpierw pozwanemu (art. 1495 kodeksu postępowania cywilnego). Jeżeli tytuł egzekucyjny ma formę orzeczenia, uprzednie doręczenie jest obowiązkowe w każdym przypadku, aby powiadomić dłużnika. Jednak jeżeli tytuł egzekucyjny ma formę aktu notarialnego, jego doręczenie nie jest konieczne, ponieważ dłużnik ma świadomość istnienia tego tytułu. Bieg terminu na wniesienie środka odwoławczego rozpoczyna się w dniu doręczenia orzeczenia. Rozpoczęcie biegu terminu do wniesienia tego środka skutkuje zawieszeniem zajęcia egzekucyjnego rzeczy (ale nie zajęcia rzeczy na zabezpieczenie), jeżeli strona została zobowiązana do zapłaty określonej sumy pieniężnej. Tymczasowe wykonanie (orzeczenie opatrzone klauzulą tymczasowej wykonalności) stanowi wyjątek od ogólnej zasady, zgodnie z którą wszczęcie zwykłego postępowania odwoławczego ma skutek zawieszający.
Kolejnym krokiem, który może podjąć wierzyciel, aby przeprowadzić przymusową egzekucję, jest uzyskanie nakazu zapłaty (art. 1499 kodeksu postępowania cywilnego). Nakaz zapłaty jest pierwszą czynnością egzekucyjną przeciwko dłużnikowi i ostatnim ostrzeżeniem dla dłużnika, który na tym etapie może jeszcze uniknąć zajęcia. W przypadku rzeczy ruchomej zajęcia dokonuje się po upływie okresu oczekiwania wynoszącego jeden dzień od daty wydania nakazu zapłaty (art. 1499 kodeksu postępowania cywilnego) – w przypadku nieruchomości okres oczekiwania wynosi 15 dni (art. 1566 kodeksu postępowania cywilnego). Nakaz zapłaty musi zostać doręczony dłużnikowi i stanowi powiadomienie o zwłoce w płatności oraz żądanie uregulowania zobowiązań. Egzekucja przymusowa może zostać przeprowadzona wyłącznie w celu odzyskania kwot wskazanych w nakazie zapłaty.
Po upływie okresu oczekiwania rzeczy mogą zostać zajęte. Zajęcia dokonuje się na podstawie pisma komornika sądowego. Egzekucję przeprowadza się zatem za pośrednictwem właściwego urzędnika. Urzędnika tego traktuje się jak pełnomocnika wierzyciela; jego obowiązki zostały określone w obowiązujących przepisach i wykonuje on powierzone mu zadania pod nadzorem sądu. Spoczywa na nim odpowiedzialność umowna względem wierzyciela a także odpowiedzialność pozaumowna względem osób trzecich (zgodnie z prawem i z zastrzeżeniem ogólnego obowiązku dochowania należytej staranności).
W terminie trzech dni roboczych komornik sądowy przesyła zawiadomienie o zajęciu do centralnego rejestru zawiadomień o zajęciu, przekazie, przelewie, zbiorowym uregulowaniu zadłużenia i wniesieniu sprzeciwu (Centraal Bestand van berichten van beslag, delegatie, overdracht en collectieve schuldenregeling en van protest) (art. 1390 § 1 kodeksu postępowania cywilnego). Przesłanie zawiadomienia jest konieczne zarówno w celu dokonania zajęcia rzeczy ruchomej, jak i nieruchomości. Dokonanie zajęcia egzekucyjnego rzeczy lub przeprowadzenie postępowania służącego podziałowi zysków nie jest możliwe bez wcześniejszego zapoznania się z zawiadomieniami o zajęciu figurującymi w centralnym rejestrze zawiadomień (art. 1391 § 2 kodeksu postępowania cywilnego). Zasadę tę wprowadzono, aby uniknąć zbędnych zajęć i wzmocnić zbiorowy charakter zajęcia.
B. Zajęcie egzekucyjne rzeczy ruchomej
Zajęcie egzekucyjne rzeczy ruchomej wymaga wydania nakazu zapłaty, od którego dłużnik może wnieść sprzeciw. Zajęcia dokonuje się na podstawie pisma komornika, Jest ono przede wszystkim środkiem zabezpieczającym: rzecz nie zmienia położenia i nie dochodzi do zmiany jej właściciela ani sposobu użytkowania. Zajęcia rzeczy można również dokonać w innym miejscu niż miejsce zamieszkania dłużnika oraz w pomieszczeniach osoby trzeciej.
W przypadku rzeczy ruchomej zajęcie nie ogranicza się do jednokrotnego tylko zajęcia, niemniej ponowne zajęcie tych samych rzeczy jest w praktyce pozbawione większego sensu z uwagi na związane z tym koszty. Jeżeli chodzi o proporcjonalny podział zysków ze spieniężenia rzeczy dłużnika, w podziale tym bierze udział nie tylko wierzyciel, który wystąpił z wnioskiem o dokonanie zajęcia, ale również pozostali wierzyciele (art. 1627 i nast. kodeksu postępowania cywilnego).
Z czynności zajęcia sporządza się protokół. Zajęte rzeczy spienięża się najwcześniej po upływie miesiąca od dnia doręczenia odpisu protokołu z zajęcia. Dłużnik ma w tym okresie ostatnią szansę na zapobieżenie spieniężeniu rzeczy. Termin spieniężenia należy podać do wiadomości publicznej za pomocą obwieszczeń i ogłoszeń publikowanych w prasie. Spieniężenie przeprowadza się w domu aukcyjnym lub na rynku publicznym, chyba że złożono wniosek o wyznaczenie innego, bardziej stosownego miejsca. Spieniężenia dokonuje komornik sądowy, który sporządza protokół z tej czynności i do którego należy również zebranie zysków. Następnie – w terminie 15 dni – komornik sądowy dokonuje proporcjonalnego podziału zysków (art. 1627 i nast. kodeksu postępowania cywilnego). Podział zysków odbywa się zazwyczaj polubownie, a jeżeli to niemożliwe, sprawę kieruje się do sędziego egzekucyjnego.
C. Zajęcie egzekucyjne nieruchomości (art. 1560–1626 kodeksu postępowania cywilnego)
Egzekucja rozpoczyna się od doręczenia nakazu zapłaty.
Zajęcia dokonuje się najwcześniej po upływie 15 dni, a najpóźniej – sześciu miesięcy od chwili doręczenia nakazu; w przypadku niedotrzymania tych terminów nakaz traci moc. Zajęcie należy następnie wpisać do rejestru ksiąg wieczystych w terminie 15 dni oraz doręczyć go w terminie sześciu miesięcy. Wpis zajęcia do księgi wieczystej skutkuje brakiem możliwości rozporządzania nieruchomością przez dłużnika przez maksymalnie sześć miesięcy. Niedopełnienie obowiązku wpisu zajęcia do księgi wieczystej skutkuje nieważnością zajęcia. Jeżeli chodzi o nieruchomości, to – w odróżnieniu od rzeczy ruchomych – zastosowanie ma zasada wyłącznie jednokrotnego zajęcia (nieruchomość, która została już wcześniej zajęta, nie może podlegać ponownemu zajęciu).
Ostatni etap to złożenie do sędziego egzekucyjnego wniosku o wyznaczenie notariusza do obsługi spieniężenia zajętych rzeczy i ustalenia porządku zaspokajania wierzycieli. Dłużnik może wnieść do sędziego egzekucyjnego sprzeciw na czynności podejmowane przez wyznaczonego notariusza. Szczegółowe zasady spieniężania rzeczy są wyraźnie określone w przepisach prawa (zob. art. 1582 i nast. kodeksu postępowania cywilnego). Spieniężenie ma zazwyczaj charakter publiczny, ale na wniosek sędziego lub wierzyciela zajmującego dopuszcza się możliwość przeprowadzenia sprzedaży prywatnej. Zyski ze spieniężenia dzieli się następnie pomiędzy poszczególnych wierzycieli zgodnie z przyjętym porządkiem zaspokajania wierzytelności (zob. art. 1639–1654 kodeksu postępowania cywilnego). Spory dotyczące porządku zaspokajania wierzycieli kieruje się do sędziego egzekucyjnego.
2.1.3. Zajęcie wierzytelności dłużnika znajdującej się u osoby trzeciej
Zajęcie wierzytelności dłużnika znajdującej się u osoby trzeciej to zajęcie wierzytelności, którą dłużnik posiada wobec tej osoby (np. wynagrodzenia dłużnika u jego pracodawcy). W ten sposób osoba trzecia staje się tzw. trzeciodłużnikiem wierzyciela występującego o dokonanie zajęcia. Takiego zajęcia (beslag onder derden) nie należy utożsamiać z zajęciem rzeczy należącej do dłużnika, która znajduje się w pomieszczeniach osoby trzeciej (beslag bij derden).
Wierzytelność leżąca u podstaw zajęcia to wierzytelność wierzyciela występującego o dokonanie zajęcia wobec dłużnika, którego majątek podlega zajęciu. Wierzytelność podlegająca zajęciu to wierzytelność, którą ma osoba, przeciwko której skierowane jest zajęcie, względem osoby trzeciej / trzeciodłużnika.
Szczegółowe zasady dotyczące dokonywania zajęcia wierzytelności znajdującej się u osoby trzeciej można znaleźć w art. 1445–1460 kodeksu postępowania cywilnego (zajęcie rzeczy na zabezpieczenie) i w art. 1539–1544 kodeksu postępowania cywilnego (zajęcie egzekucyjne rzeczy).
2.1.4. Koszty
W przypadku zajęcia należy pokryć nie tylko koszty sądowe, ale także koszty komornicze. Wysokość opłat należnych za usługi urzędowe świadczone przez komorników sądowych jest określona w dekrecie królewskim z dnia 30 listopada 1976 r. w sprawie ustalenia stawek wynagrodzenia za czynności dokonywane przez komorników sądowych w sprawach cywilnych i gospodarczych oraz wysokości innych świadczeń (Koninklijk Besluit van 30 november 1976 tot vaststelling van het tarief voor akten van gerechtsdeurwaarders in burgerlijke en handelszaken en van het tarief van sommige toelagen) (zob. Federalna Służba Publiczna Wymiaru Sprawiedliwości (Service public fédérale Justice / Federale Overheidsdienst Justitie)).
A. Zajęcie rzeczy na zabezpieczenie
Każdy, kto przed sądem dochodzi określonego rodzaju wierzytelności może zwrócić się o dokonanie zajęcia rzeczy na zabezpieczenie, niezależnie od wartości rzeczy będących przedmiotem zajęcia i kwoty wierzytelności (zob. art. 1413 kodeksu postępowania cywilnego).
Pierwszym warunkiem wstępnym dokonania takiego zajęcia jest pilny charakter sprawy: wypłacalność dłużnika musi być zagrożona, co z kolei musi przekładać się na ryzyko braku możliwości późniejszej sprzedaży składników jego majątku. Na podstawie obiektywnych kryteriów sąd rozstrzyga, czy warunek ten jest spełniony. Sprawa musi mieć charakter pilny nie tylko w chwili dokonywania zajęcia, ale także w chwili przeprowadzania oceny celowości dalszego utrzymywania zajęcia. Istnieje kilka wyjątków od tej zasady: zajęcie w przypadku fałszerstwa, zajęcie w związku z zadłużeniem z weksla oraz wykonanie orzeczenia zagranicznego.
Drugim warunkiem dokonania zajęcia rzeczy na zabezpieczenie jest posiadanie wierzytelności przez dochodzącego jej. Jeżeli wierzytelność jest wymagana, musi spełniać określone warunki (art. 1415 kodeksu postępowania cywilnego): musi mieć ostateczny (nie warunkowy) charakter, musi być wymagalna (dotyczy również gwarancji na poczet przyszłych wierzytelności) i musi być ustalona (jej kwota została określona lub daje się określić). Natomiast charakter i kwota wierzytelności pozostają bez znaczenia. Sędzia egzekucyjny rozstrzyga, czy wspomniane warunki są spełnione, niemniej podjęte przez niego rozstrzygnięcie nie jest wiążące dla sądu, który będzie następnie rozpoznawał daną sprawę.
Po trzecie, dochodzący zajęcia rzeczy na zabezpieczenie musi być uprawniony do wystąpienia z takim wnioskiem. Wystąpienie z wnioskiem o dokonanie zajęcia stanowi czynność kontrolną (a nie czynność polegającą na wykonaniu prawa), którą – w razie konieczności – może podjąć pełnomocnik procesowy.
Zezwolenie sędziego egzekucyjnego jest wymagane, chyba że powód uzyskał już stosowne orzeczenie (zob. powyżej). Uzyskanie zezwolenia sędziego egzekucyjnego nie jest jednak wymagane w przypadku zajęcia wierzytelności dłużnika znajdującej się u osoby trzeciej lub zajęcia rzeczy ruchomej najemcy (dzierżawcy) ani w przypadku, gdy wierzyciel dysponuje już orzeczeniem sądu (art. 1414 kodeksu postępowania cywilnego: każde orzeczenie stanowi tytuł egzekucyjny). Akt notarialny również stanowi tytuł egzekucyjny.
B. Zajęcie egzekucyjne
Tytuł egzekucyjny jest wymagany również w przypadku zajęcia egzekucyjnego (art. 1494 kodeksu postępowania cywilnego). Tytuł egzekucyjny może mieć postać orzeczenia sądu, dokumentu urzędowego, środka przymusu egzekucyjnego wydanego przez organ podatkowy, orzeczenia zagranicznego, któremu udzielono exequatur itp.
Wierzytelność musi być precyzyjnie wskazana w dokumencie, który spełnia określone kryteria. Podobnie jak w przypadku zajęcia rzeczy na zabezpieczenie, wierzytelność musi być pewna, ustalona i wymagalna. Art. 1494 § 2 kodeksu postępowania cywilnego stanowi, że zajęcie dokonane w celu otrzymania płatności należnych środków w ratach będzie obejmowało również przyszłe raty w miarę ich zapadalności.
Tytuł musi być również aktualny. Sędzia egzekucyjny nie uzna tytułu za aktualny, jeżeli wierzyciel występujący o dokonanie zajęcia wycofa swoje roszczenie lub jeżeli całość lub część wierzytelności wygaśnie (z uwagi na jej przedawnienie bądź spłatę lub uregulowanie jej w inny sposób).
A. Informacje ogólne
Zajęciu mogą podlegać wyłącznie rzeczy ruchome i nieruchomości będące własnością dłużnika. Rzeczy, które należą do osoby trzeciej, nie podlegają zajęciu, przy czym bez znaczenia jest fakt, w czyim posiadaniu w danym momencie znajdują się rzeczy dłużnika. Dlatego też dopuszcza się możliwość zajęcia rzeczy znajdujących się w pomieszczeniach osoby trzeciej, z zastrzeżeniem uzyskania zezwolenia sądu (art. 1503 kodeksu postępowania cywilnego).
Wierzyciel może co do zasady odzyskać dług wyłącznie z majątku będącego obecnie własnością dłużnika. Zajęcie majątku, który wcześniej należał do dłużnika, jest możliwe wyłącznie wówczas, gdy dłużnik w nieuczciwy sposób doprowadzi do swojej niewypłacalności. Zajęcie przyszłych składników majątku jest również zasadniczo wykluczone, z wyjątkiem wierzytelności przyszłych.
W przypadku zajęcia rzeczy na zabezpieczenie osoba, wobec której dokonano zajęcia, co do zasady zachowuje prawo do rozporządzania dochodem uzyskiwanym z tej rzeczy. Jeżeli chodzi natomiast o zajęcie egzekucyjne rzeczy, dochód taki również podlega zajęciu oraz przekazaniu zajmującemu wierzycielowi.
Choć dopuszcza się możliwość zajęcia współwłasności, w takim przypadku przymusowa sprzedaż majątku zostaje wstrzymana do chwili zniesienia współwłasności (zob. na przykład art. 1561 kodeksu postępowania cywilnego). W odniesieniu do małżonków stosuje się przepisy szczególne.
B. Rzeczy podlegające zajęciu
Aby rzeczy mogły zostać zajęte, muszą podlegać zajęciu. Niektóre rzeczy są wyłączone z zajęcia. Wyłączenie rzeczy z zajęcia musi wynikać z przepisów ustawowych, z charakteru danej rzeczy lub z faktu, że ma ona ścisły związek osobisty z osobą dłużnika. Nie dopuszcza się na przykład możliwości wyłączenia rzeczy z zajęcia z uwagi na ich przeznaczenie. W związku z powyższym zajęciu nie podlegają następujące rzeczy:
W przeszłości państwo dysponowało immunitetem uniemożliwiającym podjęcie przeciwko niemu czynności egzekucyjnych, przez co zajęcie składników majątku państwowego było niemożliwe. Obecnie, w rezultacie przyjęcia art. 1412bis kodeksu postępowania cywilnego, sytuacja ta nieco się zmieniła.
Istnieją również przepisy szczególne regulujące kwestie związane z dokonywaniem zajęcia statków morskich i powietrznych (jeżeli chodzi o zajęcie rzeczy na zabezpieczenie, zob. art. 1467–1480 kodeksu postępowania cywilnego; jeżeli chodzi o zajęcie egzekucyjne rzeczy, zob. art. 1545–1559 kodeksu postępowania cywilnego).
C. Kantonnement (kaucja)
W przypadku zajęcia rzeczy zajęcie zazwyczaj obejmuje rzecz rozumianą jako całość, nawet jeżeli wartość tej rzeczy przekracza kwotę wierzytelności. Sytuacja taka jest niezwykle niekorzystna dla dłużnika, ponieważ dana rzecz staje się dla niego całkowicie niedostępna. Dlatego też ustawodawca belgijski przewidział możliwość złożenia kaucji sądowej (kantonnement): dłużnik wnosi określoną kwotę pieniężną, w zamian za co odzyskuje prawo do rozporządzania danym składnikiem majątku (zob. art. 1403–1407a kodeksu postępowania cywilnego).
A. Zajęcie
Z chwilą zajęcia rzeczy dłużnik traci prawo do rozporządzania nimi. Zajęcie nie skutkuje jednak uprzywilejowaniem wierzytelności wierzyciela występującego o dokonanie zajęcia. Pozbawienie dłużnika prawa do rozporządzania rzeczami oznacza, że dłużnik nie może już zbywać ani obciążać rzeczy. Rzeczy pozostają jednak w posiadaniu dłużnika. W praktyce sytuacja dłużnika nie zmienia się; sytuacja prawna jest jednak inna.
Sankcją za naruszenie zakazu rozporządzania rzeczami jest to, że czynności podejmowane przez osobę, wobec której dokonano zajęcia, nie są wiążące dla wierzyciela występującego o dokonanie zajęcia.
Zakaz ten ma jednak jedynie charakter względny, tj. obowiązuje wyłącznie w zakresie, w jakim jest korzystny dla wierzyciela występującego o dokonanie zajęcia. Pozostali wierzyciele muszą nadal znosić wahania wartości składników majątku dłużnika. Mogą oni jednak w łatwy sposób przyłączyć się do zajęcia, które zostało już zarządzone przez sąd.
Pozbawienie dłużnika prawa do rozporządzania rzeczami stanowi pierwszy etap procesu spieniężenia składników majątku. Rzeczy zostają objęte nadzorem sądu. Z tego względu zajęcie egzekucyjne rzeczy pełni również w pierwszej instancji funkcję zabezpieczającą.
B. Zajęcie wierzytelności dłużnika znajdującej się u osoby trzeciej
Ten rodzaj zajęcia pozbawia osobę, wobec której dokonuje się zajęcia, kontroli nad całą zajętą wierzytelnością, niezależnie od jej wartości stanowiącej podstawę zajęcia. Osoba trzecia, u której dokonano zajęcia wierzytelności dłużnika, może dokonać płatności częściowej (kantonneren). Czynności niweczące roszczenie są bezskuteczne wobec wierzyciela występującego o dokonanie zajęcia. Po zajęciu wierzytelności dłużnika znajdującej się u osoby trzeciej wierzyciel występujący o dokonanie zajęcia i osoba trzecia, u której dokonano zajęcia wierzytelności dłużnika, nie mogą już zawrzeć ugody.
A. Zajęcie rzeczy na zabezpieczenie
Zajęcie rzeczy na zabezpieczenie jest ważne maksymalnie trzy lata. W przypadku zajęcia rzeczy ruchomej i zajęcia wierzytelności dłużnika znajdującej się u osoby trzeciej ten trzyletni okres rozpoczyna bieg w dniu wydania postanowienia lub nakazu (art. 1425 i 1458 kodeksu postępowania cywilnego). W przypadku zajęcia nieruchomości wspomniany trzyletni okres rozpoczyna bieg w dniu dokonania stosownego wpisu w księdze wieczystej (art. 1436 kodeksu postępowania cywilnego).
Z uzasadnionych względów okres ten może zostać przedłużony (art. 1426, 1459 i 1437 kodeksu postępowania cywilnego).
B. Zajęcie egzekucyjne
W przypadku egzekucyjnego zajęcia rzeczy tylko nakaz poprzedzający zajęcie podlega maksymalnemu okresowi ważności. Jeżeli chodzi o ten rodzaj zajęcia, okres ten wynosi dziesięć lat w przypadku rzeczy ruchomej (termin zwykły z uwagi na brak przepisów szczególnych) oraz sześć miesięcy w przypadku nieruchomości (art. 1567 kodeksu postępowania cywilnego). W przypadku zajęcia statków okres ten wynosi jeden rok (art. 1549 kodeksu postępowania cywilnego).
A. Zajęcie rzeczy na zabezpieczenie
Jeżeli sędzia egzekucyjny odmówi udzielenia zezwolenia na dokonanie zajęcia rzeczy na zabezpieczenie, wnioskodawca (tj. wierzyciel) może wnieść odwołanie na to rozstrzygnięcie do sądu apelacyjnego w terminie jednego miesiąca. Jest to postępowanie bez udziału drugiej strony (ex parte). Jeżeli po rozpoznaniu odwołania sąd udzieli zezwolenia na dokonanie zajęcia, dłużnik może wytoczyć powództwo osoby trzeciej przeciwko temu rozstrzygnięciu (zob. art. 1419 kodeksu postępowania cywilnego).
Jeżeli sędzia egzekucyjny udzieli zezwolenia na dokonanie zajęcia rzeczy na zabezpieczenie, dłużnik lub dowolna inna zainteresowana strona może wytoczyć powództwo osoby trzeciej przeciwko temu rozstrzygnięciu. Powództwo takie należy wytoczyć w terminie jednego miesiąca przed sądem, który wydał to rozstrzygnięcie. Sąd orzeka następnie w postępowaniu kontradyktoryjnym. Wytoczenie powództwa osoby trzeciej zasadniczo nie ma skutku zawieszającego (zob. art. 1419 i 1033 kodeksu postępowania cywilnego).
W przypadku gdy zajęcia rzeczy na zabezpieczenie można dokonać bez zezwolenia sądu, dłużnik może zaskarżyć zajęcie, zwracając się do sędziego egzekucyjnego o uchylenie zajęcia (art. 1420 kodeksu postępowania cywilnego). Jest to postępowanie opozycyjne wobec zajęcia, które toczy się jak postępowanie zabezpieczające, jeżeli to konieczne – z zastosowaniem grzywny. Podstawą roszczenia może być brak pilnego charakteru sprawy (Cass. 14 września 1984 r., Arr. Cass. 1984–85, 87).
W przypadku zmiany okoliczności osoba, wobec której dokonano zajęcia, (wzywając wszystkie strony do stawienia się przed sędzią egzekucyjnym) albo wierzyciel występujący o dokonanie zajęcia (składając wniosek) mogą zwrócić się do sędziego egzekucyjnego o zmianę lub uchylenie zajęcia.
B. Zajęcie egzekucyjne
Dłużnik może wnieść sprzeciw od nakazu zapłaty, kwestionując tym samym jego ważność. Nie ustanowiono żadnego ustawowego terminu na wniesienie takiego sprzeciwu – sprzeciw ten nie ma również skutku zawieszającego. Przesłanki uzasadniające wniesienie sprzeciwu obejmują wystąpienie błędów formalnych oraz złożenie wniosku o przyznanie okresu zawieszenia spłaty (jeżeli tytułem egzekucyjnym jest akt notarialny).
Dłużnik może wnieść do sędziego egzekucyjnego sprzeciw wobec sprzedaży rzeczy będących jego własnością, ale taki sprzeciw również nie ma skutku zawieszającego.
Wierzyciele inni niż wierzyciel występujący o dokonanie zajęcia mogą wnieść sprzeciw wobec ceny sprzedaży, ale nie wobec samej sprzedaży.
Osoba trzecia utrzymująca, że jest właścicielem rzeczy podlegających zajęciu, również może wnieść sprzeciw do sędziego egzekucyjnego (art. 1514 kodeksu postępowania cywilnego). Jest to roszczenie o zwrot. Sprzeciw ma skutek zawieszający.
Strona występująca o wykonanie orzeczenia otrzymuje tylko jeden poświadczony jego odpis. Odpis ten wydaje sekretariat sądu po wniesieniu stosownej opłaty (opłata za wydanie odpisu).
Klauzula wykonalności:
„My, Filip, Król Belgów,
oznajmiamy wszystkim obecnym i przyszłym obywatelom, co następuje:
W kwestiach związanych z czynnościami egzekucyjnymi dotyczącymi orzeczenia lub aktu komornik sądowy odpowiada przed sędzią egzekucyjnym. W kwestiach związanych z etyką zawodową komornik sądowy odpowiada przed prokuraturą oraz okręgową izbą komorniczą.
Wydział ksiąg wieczystych właściwy dla miejsca położenia się rzeczy (art. 1565 kodeksu postępowania cywilnego) udziela informacji na temat nieruchomości, np. na temat związanych z własnością i hipotek ustanowionych na danej nieruchomości.
Oznacza to udział wszystkich stron postępowania.
Kodeks postępowania cywilnego zawiera różne przepisy dotyczące rzeczy niepodlegających zajęciu (art. 1408–1412c kodeksu postępowania cywilnego).
Wierzyciele nie mogą prowadzić egzekucji z określonych rzeczy ruchomych materialnych niezbędnych w życiu codziennym osobie, wobec której dokonuje się zajęcia, i członkom jej rodziny; rzeczy potrzebnych do prowadzenia działalności zawodowej; lub rzeczy niezbędnych tej osobie lub dzieciom pozostającym na jej utrzymaniu, zamieszkującym pod tym samym adresem, do kontynuowania nauki lub szkolenia (zob. art. 1408 kodeksu postępowania cywilnego). Wynagrodzenie za pracę i z tytułu prowadzenia innego rodzaju działalności jest częściowo zwolnienie z zajęcia, podobnie jak zasiłki, renty i emerytury oraz inne źródła dochodu.
Progi całkowitego lub częściowego zwolnienia z zajęcia określone są w art. 1409 § 1 kodeksu postępowania cywilnego i co roku podlegają indeksacji. Progresywne stawki kwot podlegających zajęciu lub przeniesieniu zwiększają się, jeżeli dłużnik posiada dzieci pozostające na jego utrzymaniu.
Co do zasady orzeczenia sądowe podlegają ogólnemu terminowi przedawnienia wynoszącemu 10 lat.
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Egzekucja to ostatni etap w sądowym postępowaniu procesowym. Jej istotą jest możliwość żądania przez wierzyciela, który uzyskał korzystny wyrok, aby właściwy organ egzekucyjny podjął wszelkie przewidziane w obowiązujących przepisach działania leżące w zakresie jego uprawnień w celu zaspokojenia roszczenia wierzyciela, którego strona przeciwna nie chciała dobrowolnie zaspokoić.
Podstawą dochodzenia egzekucji jest tytuł egzekucyjny lub innego rodzaju akt, które opatrzono klauzulą wykonalności (tytuł wykonawczy).
Środki egzekucyjne obejmują:
Urzędnikami właściwymi do przeprowadzania egzekucji w Bułgarii są komornicy, którzy mogą należeć do jednej z dwóch kategorii:
Status komorników prywatnych reguluje ustawa o prywatnej egzekucji sądowej (Zakon za chastnoto sadebno izpalnenie, ZChSI). Zgodnie z tą ustawą komornik prywatny to funkcjonariusz, któremu państwo powierzyło prowadzenie egzekucji wierzytelności prywatnych.
Art. 404 kodeksu postępowania cywilnego (Grazhdanski protsesualen kodeks) stanowi, że postępowanie egzekucyjne można wszcząć na podstawie:
Zgodnie z art. 405 kodeksu tytuł wykonawczy wydaje się na pisemny wniosek, bez konieczności doręczenia jego kopii dłużnikowi.
W myśl art. 405 ust. 2 kodeksu następujące sądy są właściwe do rozpoznawania tych wniosków:
Rozstrzygnięcie w przedmiocie przyjęcia bądź odrzucenia wniosku o nadanie tytułu wykonawczego może być zaskarżone w terminie dwóch tygodni (art. 407 kodeksu).
Prawo bułgarskie dopuszcza możliwość wniesienia o nadanie tytułu wykonawczego przez stronę niebędącą adwokatem, w tym przez stronę, która dochodzi egzekucji lub jej przedstawiciela (którym może być adwokat). Aby uzyskać tytuł wykonawczy, nie jest konieczne spełnienie określonych wymogów formalnych.
Koszty egzekucyjne określa taryfikator opłat i kosztów zawarty w ustawie o prywatnej egzekucji sądowej (Dziennik Urzędowy nr 35/2006). Koszty wydania tytułu wykonawczego ponosi osoba, na rzecz której wydaje się taki tytuł.
Aby uruchomić postępowanie egzekucyjne, strona zainteresowana musi złożyć stosowny wniosek do komornika państwowego albo prywatnego, załączając tytuł wykonawczy lub inny akt, na podstawie którego można prowadzić egzekucję. We wniosku należy wskazać preferowany sposób prowadzenia egzekucji, który może podlegać zmianom w toku postępowania (art. 426 kodeksu).
Wniosek o przeprowadzenie egzekucji należy złożyć do komornika, w którego rewirze znajduje się majątek, który ma być przedmiotem egzekucji, lub siedziba statutowa dłużnika (jeżeli przedmiotem egzekucji są wierzytelności), miejsce, w którym dłużnik jest zobowiązany spełnić świadczenie lub powstrzymać się od działania, oraz miejsce zamieszkania wierzyciela lub dłużnika (wedle uznania wierzyciela) (w przypadku egzekucji świadczeń alimentacyjnych).
Do komornika należy wezwanie dłużnika na piśmie, aby ten uregulował należność dobrowolnie, na co dłużnik ma dwa tygodnie od dnia otrzymania wezwania. Wezwanie zawiera pouczenie, zgodnie z którym nieuregulowanie tej należności będzie rodziło konsekwencje w postaci wszczęcia egzekucji. W wezwaniu należy również wskazać, jakiego rodzaju środki egzekucji zostały zastosowane. Do wezwania załącza się kopię tytułu wykonawczego. Wzywając dłużnika do uregulowania należności, komornik winien również wskazać datę inwentaryzacji majątku oraz, jeżeli egzekucja dotyczy majątku nieruchomego, przesłać zawiadomienie o zajęciu do rejestru nieruchomości.
Po uzyskaniu upoważnienia od wierzyciela komornik prywatny może podjąć następujące działania w związku z postępowaniem egzekucyjnym: zbadać sytuację majątkową dłużnika, przeszukać stosowne rejestry, uzyskać dokumenty, pisma itp., ustalić charakter egzekucji oraz pełnić funkcję depozytariusza majątku figurującego w spisie inwentarza.
Komornik protokołuje wszystkie swoje czynności w ramach prowadzonej egzekucji.
Jeżeli w toku egzekucji sposób prowadzenia egzekucji zmienił się, komornik ma obowiązek poinformować o tym dłużnika na piśmie (art. 428 kodeksu).
Jeżeli chwili wszczęcia postępowania egzekucyjnego dłużnik nie ma stałego ani aktualnego adresu, sędzia okręgowy, działając na podstawie wniosku wierzyciela, wyznacza temu dłużnikowi kuratora ad hoc (art. 430 kodeksu).
Egzekucję można prowadzić do następujących przedmiotów majątkowych dłużnika:
Zgodnie z art. 442 kodeksu wierzyciel może dochodzić egzekucji względem każdego przedmiotu i każdej wierzytelności dłużnika.
Środki służące zabezpieczeniu interesu prawnego i metody egzekucji stosowane przez komornika muszą być proporcjonalne do kwoty wierzytelności. W przypadku stwierdzenia, że zastosowane środki służące zabezpieczeniu interesu prawnego są nieproporcjonalne, komornik ma obowiązek je uchylić.
W art. 444 GPK wymieniono następujące składniki majątku, które uznaje się za niepodlegające zajęciu (tj. względem których niedopuszczalne jest prowadzenie egzekucji):
Wzywając dłużnika do uregulowania należności, komornik winien również wskazać datę inwentaryzacji majątku oraz, jeżeli egzekucja dotyczy majątku nieruchomego, przesłać zawiadomienie o zajęciu do rejestru nieruchomości.
Zajęcie majątku ruchomego lub wierzytelności wymaga inwentaryzacji.
Zajęcie i konfiskata wywołują następujące skutki względem dłużnika:
Od chwili zastosowania tych środków dłużnik nie może rozporządzać swoim majątkiem (ruchomym lub nieruchomym) ani wierzytelnościami, ani, pod rygorem wszczęcia przeciwko niemu postępowania karnego, zmieniać, pogarszać lub niszczyć składników tego majątku. Skutki te następują od dnia doręczenia wezwania do dobrowolnego uregulowania należności.
Zajęcie i konfiskata wywołują następujące skutki względem wierzyciela:
Zgodnie z art. 452 ust. 1 kodeksu wszelkie rozporządzenia zajętym majątkiem ruchomym lub wierzytelnościami są bezskuteczne wobec wierzyciela oraz któregokolwiek z wierzycieli solidarnych, chyba że nabywca może powołać się na art. 78 ustawy o własności. Przepis ten stanowi, że kto zgodnie z prawem nabył rzecz ruchomą lub papiery wartościowe na okaziciela, nawet jeżeli nie wiedział, że nabywa je od osoby innej niż właściciel, nabywa ich własność, chyba że przeniesienie własności rzeczy ruchomej wymaga formy aktu notarialnego lub poświadczenia przez notariusza podpisów stron danej umowy. Ta sama zasada obowiązuje w odniesieniu do nabywania innych praw rzeczowych związanych z rzeczami ruchomymi.
W przypadku egzekucji z nieruchomości, nieważne są tylko te czynności rozporządzające, które nastąpiły po dacie dokonania wpisu zajęcia na zabezpieczenie (art. 452 ust. 2 kodeksu).
Ustawa nie określa ograniczeń czasowych dla ważności tych środków. Mają one na celu zaspokojenie roszczeń wierzyciela, zatem mogą być one podejmowane aż do zakończenia postępowania egzekucyjnego.
W rozdziałach I i II działu 39 kodeksu uregulowano dostępne w postępowaniu egzekucyjnym środki ochrony prawnej.
Zgodnie z art. 436 kodeksu środki odwoławcze wnosi się w terminie tygodnia od daty przeprowadzenia kwestionowanej czynności, o ile strona była obecna w czasie jej przeprowadzania lub została wezwana do udziału w tej czynności, a we wszystkich pozostałych przypadkach, w terminie jednego tygodnia od daty powiadomienia o przeprowadzeniu czynności. Środki odwoławcze wnosi się za pośrednictwem komornika do sądu okręgowego właściwego ze względu na miejsce prowadzenia egzekucji. Po wniesieniu środka odwoławczego komornik obowiązany jest wskazać podstawy przeprowadzenia kwestionowanej czynności.
Środki odwoławcze, o których mowa, sąd rozpatruje na posiedzeniu zamkniętym. Nie dotyczy to środków odwoławczych pochodzących od osób trzecich, które sąd z udziałem wszystkich wezwanych stron postępowania egzekucyjnego rozpoznaje jawnie. Środek odwoławczy sąd rozpoznaje w terminie jednego miesiąca.
Wniesienie środka odwoławczego nie ma skutku zawieszającego, jednakże sąd może postanowić o zawieszeniu postępowania aż do chwili rozpoznania podstaw odwołania. Jeżeli postępowanie egzekucyjne zostało zawieszone, niezwłocznie informuje się o tym komornika (art. 438 kodeksu).
W art. 432 kodeksu postępowania cywilnego wymienia się zdarzenia, których wystąpienie może, w przypadku stosownego wniosku wierzyciela, spowodować zgodnie z przepisami prawa uchylenie postępowania przez sąd.
Zgodnie z art. 433 ust. 1 pkt 8 kodeksu jeżeli wierzyciel nie wystąpi o przeprowadzanie czynności egzekucyjnych w terminie dwóch lat, komornik umarza postępowanie egzekucyjne. Jedynym dopuszczalnym wyjątkiem od tej zasady są postępowania w sprawach o alimenty.
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Egzekucja oznacza zastosowanie środków przymusu w celu uzyskania wywiązania się z obowiązku nałożonego na mocy tytułu wykonawczego, nawet wbrew woli osoby, na którą nałożono taki obowiązek. Jeżeli dana osoba nie zastosuje się dobrowolnie do treści wydanego przeciwko niej wykonalnego orzeczenia, wierzyciel może zwrócić się do sądu lub do komornika o przeprowadzenie sądowego postępowania egzekucyjnego lub egzekucji.
Sąd nakaże przeprowadzenie egzekucji i przeprowadzi taką egzekucję we wszystkich przypadkach z wyjątkiem tytułów egzekucyjnych, które podlegają wykonaniu w toku postępowania administracyjnego lub podatkowego. A zatem w sprawach cywilnych wierzyciel może zawsze zwrócić się do sądu.
Wierzyciel, którego roszczenie zostało stwierdzone orzeczeniem sądu, może również zwrócić się do komornika. Komornik wykona orzeczenie po uzyskaniu zgody sądu, z wyjątkiem następujących orzeczeń:
Wniosek o wszczęcie egzekucji można jednak złożyć w przypadku, gdy egzekucja ma zostać przeprowadzona na podstawie orzeczenia dotyczącego świadczeń alimentacyjnych na rzecz małoletniego lub na podstawie orzeczenia sądu zagranicznego, jeżeli w odniesieniu do takiego orzeczenia stwierdzono wykonalność zgodnie z bezpośrednio obowiązującymi przepisami Unii Europejskiej, postanowieniami umowy międzynarodowej lub treścią orzeczenia o uznaniu orzeczenia.
Wykonanie orzeczenia za pośrednictwem sądu regulują §§ 251–351a ustawy nr 99/1963 kodeks postępowania cywilnego, z późniejszymi zmianami. Jeżeli chodzi o wykonywanie orzeczeń w sprawach na gruncie prawa rodzinnego, zastosowanie mają jednak przepisy §§ 492–513 ustawy nr 292/2013 o szczególnych postępowaniach sądowych, z późniejszymi zmianami.
Wykonanie orzeczenia za pośrednictwem komornika regulują głównie §§ 35–73 ustawy nr 120/2001 o komornikach sądowych i czynnościach egzekucyjnych (kodeks postępowania egzekucyjnego), z późniejszymi zmianami. Komornik również podejmuje czynności, w szczególności w odniesieniu do zasad regulujących poszczególne tryby wykonywania orzeczeń, zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego.
Co do zasady sądem właściwym do wydania nakazu wykonania orzeczenia oraz do wykonania tego orzeczenia jest sąd powszechny właściwy dla miejsca zamieszkania pozwanego (§ 252 ust. 1 ustawy nr 99/1963 kodeks postępowania cywilnego, z późniejszymi zmianami). W § 252 kodeksu postępowania cywilnego przewidziano wyjątki od tej zasady.
Aby uzyskać szczegółowe informacje na temat sądu powszechnego właściwego dla miejsca zamieszkania pozwanego, zob. „Podstawowe zasady ustalania właściwości miejscowej” (pkt 2.2.1 arkusza informacyjnego „Sąd którego kraju jest właściwy w danej sprawie? – Republika Czeska”).
Egzekucję mogą przeprowadzić sądy i komornicy wyznaczeni przez sądy. Zgodnie z § 45 ustawy nr 120/2001 o komornikach i czynnościach egzekucyjnych (kodeks postępowania egzekucyjnego), z późniejszymi zmianami, sądem właściwym rzeczowo w kwestiach związanych z egzekucją jest sąd rejonowy. Sądem właściwym miejscowo w kwestiach związanych z egzekucją jest sąd, w którego okręgu pozwany ma swoje miejsce zamieszkania, miejsce pobytu w Republice Czeskiej w zależności od rodzaju pobytu w przypadku cudzoziemców, siedzibę statutową itp. Kwestię związaną z właściwością opisano bardziej szczegółowo we wspomnianych powyżej przepisach kodeksu postępowania egzekucyjnego.
Aby uzyskać dodatkowe informacje, zob. odpowiedź na pytanie „Co oznacza wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych?”.
Wykonanie orzeczenia
Postępowanie może zostać wszczęte wyłącznie na wniosek wierzyciela, jeżeli pozwany nie wywiąże się dobrowolnie z obowiązków spoczywających na nim na mocy wykonalnego orzeczenia. Nawet w przypadku braku takiego wniosku sąd, zgodnie z przepisami ustawy nr 292/2013 o szczególnych postępowaniach sądowych, z późniejszymi zmianami, nakaże wykonanie niektórych środków służących zabezpieczeniu interesu prawnego, np. w sprawie dotyczącej ochrony przed przemocą domową.
Nakaz wykonania orzeczenia może zostać wydany wyłącznie w przypadku, gdy w orzeczeniu wskazano wierzyciela i pozwanego, określono zakres i treść zobowiązania, o którego wyegzekwowanie się zwrócono, oraz wyznaczono termin wypełnienia zobowiązania. Jeżeli w orzeczeniu sądu nie wyznaczono terminu na wypełnienie zobowiązania, przyjmuje się, że zobowiązanie nałożone za pośrednictwem orzeczenia musi zostać wypełnione w terminie trzech dni, a w przypadku eksmisji – w terminie piętnastu dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia. Jeżeli, zgodnie z treścią orzeczenia, zobowiązanie powinno zostać wypełnione przez więcej niż jednego pozwanego i jeżeli istnieje możliwość jego podzielenia, zobowiązanie musi zostać spełnione solidarnie przez wszystkich pozwanych, chyba że orzeczenie stanowi inaczej.
Przy wnoszeniu wniosku o wszczęcie egzekucji nie obowiązuje przymus adwokacki.
We wniosku o wykonanie orzeczenia nakładającego obowiązek uiszczenia określonej sumy pieniężnej należy wskazać określoną metodę egzekucji oraz zawrzeć inne informacje wymagane zgodnie z obowiązującymi przepisami. Do wniosku o wszczęcie egzekucji należy załączyć odpis wydanego orzeczenia wraz z potwierdzeniem jego wykonalności. Sąd, który rozpoznawał daną sprawę w pierwszej instancji, dołączy takie potwierdzenie do wyroku. Załączenie odpisu orzeczenia nie jest konieczne w przypadku wniesienia wniosku o wszczęcie egzekucji do sądu, który rozpoznawał daną sprawę w pierwszej instancji.
Decyzje wydawane w toku postępowania egzekucyjnego zawsze mają formę postanowień.
Co do zasady sąd wydaje nakaz egzekucji bez przesłuchiwania pozwanego.
Wszczęcie postępowania sądowego w Republice Czeskiej wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty sądowej (zob. ustawa nr 549/1991 o opłatach sądowych, z późniejszymi zmianami). W uzasadnionych przypadkach ustawa przewiduje zwolnienie z opłat sądowych.
Postępowanie egzekucyjne
Egzekucję przeprowadzi komornik wskazany przez wierzyciela we wniosku o wszczęcie egzekucji. Czynności podejmowane przez komornika uznaje się za równoważne czynnościom podejmowany przez sąd egzekucyjny.
Postępowanie egzekucyjne wszczyna się na wniosek wierzyciela lub na wniosek osoby, która wykaże, że na mocy wydanego orzeczenia ustanowiono na jej rzecz lub przeniesiono na nią określone prawo. Postępowanie egzekucyjne wszczyna się w dniu doręczenia takiego wniosku komornikowi. Komornik może przystąpić do sporządzania spisu składników majątku pozwanego i ich zabezpieczania wyłącznie po wydaniu przez sąd stosownej zgody w tym zakresie i nakazaniu egzekucji.
Wniosek o wszczęcie egzekucji musi zawierać:
Do wniosku o wszczęcie egzekucji należy załączyć oryginał lub poświadczony odpis tytułu wykonawczego zaopatrzonego w potwierdzenie wykonalności lub odpis aktu notarialnego zatwierdzającego wszczęcie egzekucji, chyba że tytuł wykonawczy został wydany przez sąd egzekucyjny. Organ, który wydał tytuł wykonawczy, przekazuje potwierdzenie jego wykonalności, natomiast w przypadku ugód i umów potwierdzenie takie przekazuje organ, który je zatwierdził.
Nakaz wykonania orzeczenia (egzekucji) może zostać wydany w oparciu o tytuł wykonawczy, jeżeli zobowiązany nie wykonał dobrowolnie spoczywającego na nim zobowiązania.
Tytułem wykonawczym jest:
Jeżeli w tytule wykonawczym nie wyznaczono terminu na wypełnienie zobowiązania, przyjmuje się, że zobowiązanie nałożone w tytule wykonawczym należy wypełnić w terminie trzech dni, a w przypadku eksmisji – w terminie piętnastu dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia.
Egzekucja sądowa
Sąd powszechny właściwy dla miejsca zamieszkania pozwanego jest właściwy do wydania i wykonania wyroku, wykonania czynności sądowych przed wydaniem nakazu egzekucji oraz w kwestiach związanych z oświadczeniami dotyczącymi składników majątku, chyba że przepisy § 252 ustawy nr 99/1963 kodeks postępowania cywilnego, z późniejszymi zmianami, stanowią inaczej.
Egzekucja może zostać zarządzona wyłącznie w zakresie wnioskowanym przez wierzyciela, który – zgodnie z treścią orzeczenia – jest wystarczający do zaspokojenia wierzyciela (§ 263 ust. 1 ustawy nr 99/1963 kodeks postępowania cywilnego, z późniejszymi zmianami).
Sąd oddali wniosek o wszczęcie egzekucji, jeżeli będzie z niego jasno wynikało, że zyski, które można byłoby uzyskać dzięki przeprowadzeniu egzekucji, nie będą wystarczające nawet do tego, by pokryć koszty egzekucji (§ 264 ust. 2 ustawy nr 99/1963 kodeks postępowania cywilnego, z późniejszymi zmianami).
Postępowanie egzekucyjne
Komornik przeprowadzi egzekucję po uzyskaniu zgody sądu – nie dotyczy to orzeczeń wskazanych powyżej (pkt 1).
Komornik, który otrzyma wniosek o wszczęcie egzekucji, zwraca się do sądu egzekucyjnego – najpóźniej w terminie piętnastu dni od daty doręczenia mu tego wniosku – o wydanie zgody na wszczęcie egzekucji i o wydanie nakazu egzekucji. Sąd wyda zgodę w terminie piętnastu dni, jeżeli wszystkie wymogi przewidziane w obowiązujących przepisach zostały spełnione. Jeżeli którykolwiek z wymogów przewidzianych w obowiązujących przepisach dotyczących przeprowadzania egzekucji nie zostanie spełniony, sąd poleci komornikowi, aby odrzucił lub oddalił wniosek o wszczęcie egzekucji w całości lub w części bądź aby zawiesił postępowanie egzekucyjne. Komornik jest związany takim poleceniem.
Sądem egzekucyjnym właściwym rzeczowo jest sąd rejonowy.
Sądem egzekucyjnym właściwym miejscowo jest sąd, w którego okręgu pozwany będący osobą fizyczną ma swoje miejsce zamieszkania lub miejsce pobytu w Republice Czeskiej w zależności od rodzaju pobytu w przypadku cudzoziemców. Jeżeli pozwany jest osobą prawną, sądem właściwym miejscowo jest sąd, w którego okręgu pozwany ma siedzibę statutową. Jeżeli pozwany będący osobą fizyczną nie ma miejsca zamieszkania ani miejsca pobytu w Republice Czeskiej lub jeżeli pozwany będący osobą prawną nie ma siedziby statutowej w Republice Czeskiej, sądem właściwym miejscowo jest sąd, w którego okręgu znajdują się składniki majątku pozwanego.
Ustawa nr 292/2013 o szczególnych postępowaniach sądowych, z późniejszymi zmianami, przewiduje pewne odstępstwa od ogólnych zasad ustalania właściwości miejscowej, np. w § 511.
Egzekucję można przeprowadzić, z pewnymi wyjątkami, z ruchomości i nieruchomości, praw i innych składników majątku.
Zgodnie z §§ 321–322 ustawy nr 99/1963, kodeks postępowania cywilnego, z późniejszymi zmianami, egzekucji nie podlegają w szczególności:
Wierzyciel może również zawsze wystąpić o obniżenie wartości rzeczy wymienionych powyżej, jeżeli zostały one nabyte przez pozwanego poprzez umyślne popełnienie czynu zabronionego, który wyrządził szkodę wskutek bezpodstawnego wzbogacenia, które nastąpiło w rezultacie popełnienia takiego czynu zabronionego, jeżeli wierzyciel jest stroną pokrzywdzoną w przypadku takiego czynu zabronionego.
Egzekucji nie podlegają również:
Powyższa lista przedstawia podstawowe ograniczenia związane z obniżaniem wartości składników majątku w wyniku wykonania lub egzekucji. Kodeks postępowania cywilnego zawiera pewne dodatkowe ograniczenia szczególne, np. w § 267b.
Kwestie związane z obniżaniem wartości majątku dorobkowego regulują przepisy § 262a ust. 1 i 2 ustawy nr 99/1963 kodeks postępowania cywilnego, z późniejszymi zmianami, oraz § 42 ustawy nr 120/2001 kodeks postępowania egzekucyjnego, z późniejszymi zmianami. Dopuszcza się również możliwość przeprowadzenia egzekucji z aktywów wchodzących w skład majątku wspólnego małżonków w celu odzyskania długu zaciągniętego wyłącznie przez jednego z małżonków w trakcie małżeństwa lub przed jego zawarciem. Na potrzeby nakazu egzekucji składniki majątku, które nie są częścią majątku wspólnego małżonków wyłącznie z uwagi na fakt, że sąd na mocy orzeczenia zniósł wspólną własność lub ograniczył zakres majątku wspólnego lub z uwagi na fakt, że zakres tego majątku został ograniczony na mocy umowy, a także z uwagi na fakt, że przyjęto ustrój rozdzielności majątkowej małżonków, lub z uwagi na fakt, że pochodzenie majątku wspólnego zostało ustalone na mocy umowy zawartej w dniu rozwiązania małżeństwa, również uznaje się za składniki majątku wspólnego pozwanego i jego małżonka.
W tym kontekście w celu odzyskania długu, który jest częścią majątku wspólnego, sąd może również zarządzić egzekucję poprzez potrącenie z wynagrodzenia lub z innego źródła dochodu małżonka pozwanego, poprzez zajęcie środków małżonka pozwanego przechowywanych na rachunku prowadzonym przez instytucję finansową, poprzez zajęcie innych roszczeń pieniężnych małżonka pozwanego lub poprzez zajęcie innych składników majątku małżonka pozwanego.
Egzekucja sądowa
Egzekucję sumy pieniężnej można przeprowadzić poprzez potrącenie z wynagrodzenia, zajęcie, zarząd nad nieruchomościami, sprzedaż ruchomości i nieruchomości, zajęcie zakładu produkcyjnego i ustanowienie zastawu sądowego na nieruchomości (§ 258 ust. 1 ustawy nr 99/1963 kodeks postępowania cywilnego, z późniejszymi zmianami).
Przeprowadzenie egzekucji zobowiązania innego niż zapłata sumy kwoty pieniężnej zależy od charakteru takiego zobowiązania. Egzekucję można przeprowadzić w drodze eksmisji, przejęcia rzeczy, podziału wspólnych rzeczy, wykonania określonych prac i innych świadczeń (§ 258 ust. 2 ustawy nr 99/1963 kodeks postępowania cywilnego, z późniejszymi zmianami).
Egzekucję poprzez sprzedaż zastawu można przeprowadzić w odniesieniu do zajętej wierzytelności poprzez sprzedaż zastawionych ruchomości i nieruchomości, wspólnych rzeczy i zbiorów rzeczy, zajęcie zastawionej wierzytelności finansowej oraz zajęcie innych zastawionych praw majątkowych (§ 258 ust. 3 ustawy nr 99/1963 kodeks postępowania cywilnego, z późniejszymi zmianami).
Po wpisaniu egzekucji do rejestru wszczętych egzekucji komornik ustali sposób przeprowadzenia egzekucji oraz wyda lub uchyli nakaz egzekucji dotyczący składników majątku, które powinny być przedmiotem egzekucji. Nakaz wszczęcia egzekucji oznacza nakaz podjęcia czynności egzekucyjnych na jeden ze sposobów określonych w ustawie nr 120/2001 kodeks postępowania egzekucyjnego, z późniejszymi zmianami. W nakazie wszczęcia egzekucji komornik musi wskazać metodę egzekucji, która nie będzie w oczywisty sposób nieodpowiednia, biorąc pod uwagę w szczególności dysproporcję między kwotą zadłużenia pozwanego a wartością przedmiotu, z której zadłużenie pozwanego ma zostać pokryte.
Egzekucję mającą na celu wyegzekwowanie określonej sumy pieniężnej można przeprowadzić poprzez potrącenie z wynagrodzenia i innych źródeł dochodu, zajęcie, sprzedaż ruchomości i nieruchomości, zajęcie zakładu produkcyjnego i ustanowienie zastawu komorniczego na nieruchomości, zarząd nieruchomościami bądź zawieszenie prawa jazdy.
Metoda egzekucji zobowiązania innego niż wypłacenie określonej kwoty pieniężnej zależy od charakteru takiego zobowiązania. Egzekucję można przeprowadzić w drodze eksmisji, przejęcia rzeczy, podziału wspólnych rzeczy, wykonania określonych prac i innych świadczeń.
Egzekucję poprzez sprzedaż zastawu można przeprowadzić w odniesieniu do zajętej wierzytelności poprzez sprzedaż zastawionych ruchomości i nieruchomości.
Przepisy § 44a i § 47 ust. 5 ustawy nr 120/2001 kodeks postępowania egzekucyjnego, z późniejszymi zmianami, regulują kwestie związane z zakazem zbywania składników majątku. O ile komornik nie postanowi inaczej, po doręczeniu pozwanemu powiadomienia o wszczęciu egzekucji pozwany nie może rozporządzać swoimi składnikami majątku, w tym nieruchomościami i składnikami majątku wchodzącymi w skład majątku dorobkowego, z wyjątkiem rozporządzania nimi w kontekście prowadzenia standardowej działalności gospodarczej i operacyjnej, rozporządzania służącego zaspokojeniu podstawowych potrzeb pozwanego i osób, wobec których na pozwanym spoczywa obowiązek alimentacyjny, a także rozporządzania w celu zachowania składników majątku i administrowania tymi składnikami. Wszelkie czynności prawne podjęte przez pozwanego z naruszeniem tego obowiązku uznaje się za nieważne. Czynność prawna zostanie jednak uznana za ważną, jeżeli komornik, wierzyciel lub zarejestrowany wierzyciel nie zakwestionuje jej ważności w celu zapewnienia zaspokojenia egzekwowanej wierzytelności. Zakwestionowanie ważności czynności prawnej wywołuje skutki prawne od chwili, w której dana czynność prawna wywoływałaby skutki, jeżeli wszystkim osobom, na które czynność prawna, której ważność została zakwestionowana przez komornika, wierzyciela, którego roszczenie zostało stwierdzone orzeczeniem sądu, lub zarejestrowanego wierzyciela, doręczono nakaz egzekucji lub inne pismo zawierające oświadczenie woli komornika, wierzyciela lub zarejestrowanego wierzyciela.
Pozwany nie może przekazać innej osobie składników majątku, których dotyczy nakaz egzekucji, obciążyć tych składników majątku ani rozporządzać nimi w jakikolwiek inny sposób. Wszelkie czynności prawne podjęte przez pozwanego z naruszeniem tego obowiązku są nieważne.
Środki te obowiązują do chwili wstrzymania egzekucji, odzyskania wierzytelności, jej elementów pobocznych, kosztów postępowania egzekucyjnego itp. Zakaz rozporządzania aktywami zostaje uchylony postanowieniem, jeżeli pozwany przekaże komornikowi kwotę odpowiadającą kwocie wierzytelności podlegającej egzekucji, kosztom egzekucji i kosztom poniesionym przez wierzyciela.
Przy wykonywaniu orzeczenia na drodze sądowej dopuszcza się możliwość wniesienia zażalenia zgodnie z przepisami ogólnymi kodeksu postępowania cywilnego dotyczącymi zażaleń. Pozwany musi wnieść takie zażalenie do sądu, który wydał postanowienie będące przedmiotem tego zażalenia, w terminie 15 dni od daty doręczenia mu odpisu orzeczenia. Jeżeli zażalenie zostało wniesione przez osobę uprawnioną w wyznaczonym terminie, wyrok nie uprawomocni się do chwili rozpoznania zażalenia przez sąd odwoławczy (zob. również § 254 ustawy nr 99/1963 kodeks postępowania cywilnego, z późniejszymi zmianami).
Przy wykonywaniu orzeczenia nie ma możliwości zawieszenia postępowania z urzędu ani przywrócenia terminu. Nie dopuszcza się również możliwości wystąpienia o ponowne wszczęcie egzekucji; strona może jednak wnieść o unieważnienie egzekucji, ale wyłącznie w przypadku, gdy dotyczy to prawomocnego orzeczeniu sądu odwoławczego, który oddalił zażalenie lub umorzył postępowanie w przedmiocie zażalenia, a także przeciwko prawomocnego orzeczenia sądu odwoławczego, który podtrzymał orzeczenie sądu pierwszej instancji w przedmiocie oddalenia zażalenia lub w przedmiocie zmiany postanowienia lub który zmienił treść takiego orzeczenia z uwagi na zwłokę (zob. również § 229 ust. 4 i § 254 ust. 2 kodeksu postępowania cywilnego, z późniejszymi zmianami).
Składniki majątku niepodlegające egzekucji można zabezpieczyć przed wierzycielem, składając wniosek o wyłącznie takich składników majątku z egzekucji zgodnie z § 267 ust. 1 kodeksu postępowania cywilnego.
Taki wniosek można również złożyć w odniesieniu do składników majątku wchodzących w skład majątku dorobkowego lub składników majątku, które na potrzeby nakazu egzekucji uznaje się za składniki majątku wchodzące w skład majątku dorobkowego pozwanego i jego małżonka, w przypadku gdy wierzytelność będąca przedmiotem egzekucji nie może zostać zaspokojona z tych składników majątku (§ 267 ust. 2 kodeksu postępowania cywilnego).
Podważenie zasadności, kwoty, kategorii lub pozycji w hierarchii dowolnej zgłoszonej wierzytelności w kontekście podziału zysków lub wierzytelności, która została zaspokojona w inny sposób w postępowaniu egzekucyjnym, również musi mieć formę wniosku skierowanego przeciwko wierzycielowi zgodnie z określonymi w ustawie sposobami obniżania wartości składników majątku (§ 267a kodeksu postępowania cywilnego).
Uczestnik postępowania może wnieść zażalenie na niektóre postanowienia sądu. Do takich zażaleń zalicza się np. zażalenie pozwanego dotyczące sporządzonego spisu składników majątku, zażalenie na sprawozdanie z zarządu zakładem produkcyjnym lub zażalenie dotyczące udzielenia zgody na wszczęcie egzekucji.
W toku egzekucji i postępowania egzekucyjnego pozwany może również złożyć wniosek o odroczenie lub zawieszenie wykonania orzeczenia (egzekucji). Kwestie związane z odroczeniem i zawieszeniem wykonania orzeczenia (egzekucji) regulują przepisy kodeksu postępowania cywilnego oraz przepisy kodeksu postępowania egzekucyjnego (w szczególności §§ 266, 268 i 269 ustawy nr 99/1963 kodeks postępowania cywilnego, z późniejszymi zmianami, oraz §§ 54, 55 i 55a ustawy nr 120/2001 kodeks postępowania egzekucyjnego, z późniejszymi zmianami).
Zażalenie w postępowaniu egzekucyjnym:
Strona może wnieść zażalenie na postanowienie komornika w przypadkach, w których w kodeksie postępowania egzekucyjnego przewidziano taką możliwość (por. § 55c).
Aby sprzeciwić się decyzji komornika w sprawie wniosku o usunięcie składnika majątku ze spisu inwentarza zgodnie z § 267 kodeksu postępowania cywilnego, strona może złożyć wniosek o wyłączenie składnika majątku z egzekucji do sądu egzekucyjnego w terminie 30 dni od dnia doręczenia jej decyzji komornika, w której komornik nie uwzględnił, choćby częściowo, wniosku o usunięcie składnika majątku ze spisu inwentarza. W okresie między złożeniem wniosku o usunięcie składnika majątku ze spisu inwentarza a upływem tego terminu, jak również przez cały okres postępowania w przedmiocie danej czynności nie dopuszcza się możliwości sprzedaży ruchomości figurującej w spisie inwentarza.
Uczestnik postępowania może wnieść sprzeciw wobec nakazu pokrycia kosztów postępowania w terminie ośmiu dni od dnia doręczeniu mu takiego nakazu.
Dodatkowe informacje na temat wniosku o odroczenie lub wstrzymanie egzekucji zostały przedstawione powyżej.
Po wydaniu nakazu wszczęcia egzekucji (§§ 44 i nast. kodeksu postępowania egzekucyjnego) zakaz rozporządzania składnikami majątku nie ma zastosowania do standardowej działalności biznesowej i operacyjnej pozwanego, rozporządzania majątkiem przez pozwanego w celu zaspokojenia jego podstawowych potrzeb oraz potrzeb osób, wobec których na pozwanym spoczywa obowiązek alimentacyjny, jak również rozporządzania składnikami majątku w celu ich zachowania i zarządzania nimi. Pozwany może również zwrócić się do komornika o uchylenie zakazu rozporządzania w odniesieniu do niektórych składników majątku będących jego własnością; we wniosku pozwany musi wykazać, że składniki majątku pozostające do jego dyspozycji są w oczywisty sposób niewystarczające do zaspokojenia roszczenia podlegającego egzekucji, z uwzględnieniem kosztów poniesionych przez wierzyciela i kosztów egzekucji.
Na wezwanie komornika sądowego, które musi zawierać informacje o terminie płatności i potencjalnych konsekwencjach nieuiszczenia płatności, pozwany ma również możliwość zaspokojenia roszczenia podlegającego egzekucji oraz złożenia kaucji w obniżonej wysokości. Zakaz rozporządzania składnikami majątku (§ 44a ust. 1 i § 46 ust. 6 kodeksu postępowania egzekucyjnego) wygasa z chwilą zaspokojenia roszczenia i wniesienia kaucji. W przeciwnym wypadku komornik przeprowadzi egzekucję.
Przepisy § 65 dekretu Ministra Sprawiedliwości Republiki Czeskiej nr 37/1992 z dnia 23 grudnia 1991 r. w sprawie zasad postępowania przed sądami rejonowymi i okręgowymi, z późniejszymi zmianami, zapewniają pozwanemu ochronę w szczególności przed eksmisją z mieszkania lub z innej nieruchomości, w której ma on swoje miejsce zamieszkania. Zgodnie z tym przypisami w przypadku gdy komornik przeprowadzający eksmisję z nieruchomości, budynku, mieszkania lub pomieszczenia stwierdzi, że osoba, która ma zostać eksmitowana, jest obłożnie chora lub jest kobietą w okresie poporodowym lub kobietą w zaawansowanej ciąży, oraz że eksmisja takiej osoby mogłaby poważnie zagrozić jej zdrowiu, przeprowadzenie eksmisji uznaje się za niedopuszczalne; w przypadku nieprzedstawienia orzeczenia lekarskiego w tym zakresie lub w przypadku gdy komornik będzie miał zastrzeżenia co do prawidłowości informacji zawartych w takiej opinii, komornik może wystąpić do lekarza o wydanie orzeczenia w tym zakresie.
Niektóre rzeczy będące własnością dłużnika są wyłączone z egzekucji zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego – aby uzyskać dodatkowe informacje w tym zakresie, zob. również odpowiedź na pytanie dotyczące składników majątku, które mogą podlegać egzekucji.
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Egzekucja (Zwangsvollstreckung) to postępowanie służące wyegzekwowaniu prywatnoprawnego roszczenia za pomocą przymusu państwowego. Uprawnienie do prowadzenia egzekucji przysługuje wyłącznie państwu, które działa za pośrednictwem swoich organów, na podstawie przysługującego mu monopolu na stosowanie środków przymusu.
Dłużnika można zmusić do wykonania ciążącego na nim obowiązku świadczenia, podjęcia określonego działania itp., stosując następujące środki egzekucyjne:
Egzekucję w Niemczech regulują głównie przepisy §§ 704 i n. kodeksu postępowania cywilnego (Zivilprozessordnung – ZPO) oraz przepisy ustawy o licytacji i zarządzie przymusowym (Gesetz über die Zwangsversteigerung und Zwangsverwaltung – ZVG).
Rozporządzenie (UE) nr 655/2014, które reguluje transgraniczne dochodzenie wierzytelności między państwami członkowskimi UE, zostało transponowane do prawa niemieckiego na mocy §§ 946 i n. ZPO.
Zob. odpowiedź na pytanie 3 poniżej.
Tak. Do takich orzeczeń zalicza się tzw. wyroki końcowe, które są prawomocne lub którym nadano rygor natychmiastowej wykonalności (§ 704 ZPO), nakaz zabezpieczenia majątku (Arrest) i zarządzenie tymczasowe (einstweilige Verfügungen, §§ 929 i 936 ZPO) oraz pozostałe tytuły egzekucyjne wymienione w § 794 ZPO, które obejmują nie tylko postanowienia sądów, ale również ugody zawarte przed tzw. instytucjami rozjemczymi (Vergleiche vor Gütestellen), ugody zawarte przed adwokatem (Anwaltsvergleiche) oraz akty notarialne (notarielle Urkunden).
Zgoda sądu jest konieczna w celu dokonania zajęcia wierzytelności i innych praw majątkowych dłużnika, w celu zastosowana środków egzekucyjnych służących zapewnieniu podjęcia lub zaniechania określonego działania oraz w celu przeprowadzenia egzekucji z nieruchomości zgodnie z przepisami ustawy o licytacji i zarządzie przymusowym.
Jeżeli chodzi o zajęcie wierzytelności dłużnika: sąd rejonowy (Amtsgericht) właściwy dla miejsca zamieszkania dłużnika.
Jeżeli chodzi o środki przymusu stosowane w celu zapewnienia podjęcia lub zaniechania określonego działania: właściwy sąd sporu pierwszej instancji.
Jeżeli chodzi o licytację przymusową i zarząd przymusowy: sąd rejonowy właściwy dla miejsca położenia nieruchomości.
Komornik (Gerichtsvollzieher) jest urzędnikiem sądowym średniego szczebla w ramach służb wymiaru sprawiedliwości kraju związkowego, nad którym nadzór administracyjny sprawuje dyrektor albo prezes sądu rejonowego. Komornik pozostaje jednak funkcjonalnie niezależny w wykonywaniu powierzonych mu obowiązków: nadzór administracyjny nie może być wykorzystywany w celu wywierania na niego wpływu. Środki podjęte przez komornika i sporządzone przez niego zestawienia kosztów można zaskarżyć, wnosząc skargę na te czynności (Erinnerung). To samo dotyczy sytuacji, w której komornik odmówi przystąpienia do egzekucji. Skargę rozpoznaje właściwy sąd egzekucyjny w składzie jednoosobowym.
Komornik jest odpowiedzialny za prowadzenie egzekucji z orzeczeń w sprawach cywilnych zgodnie z księgą 8 ZPO. Szczególne znaczenie ma tu egzekucja z ruchomości. Komornik jest tutaj również uprawniony, by przyznać dłużnikowi możliwość dokonywania płatności w ratach oraz ma zapewnić sprawne prowadzenie postępowania egzekucyjnego, dążąc do jego zakończenia w sposób ugodowy. Jednym z głównych obowiązków komornika jest przyjęcie od dłużnika składanego pod przysięgą oświadczenia majątkowego. Inne kompetencje komornika obejmują:
Sądem właściwym do rozpoznawania wniosków o wszczęcie egzekucji jest zazwyczaj sąd rejonowy, w postępowaniu przed którym nie obowiązuje przymus adwokacki.
Jeżeli chodzi natomiast o wniosek o egzekucję polegającą na zapewnieniu podjęcia lub zaniechania określonego działania, właściwy jest sąd sporu pierwszej instancji, którym w niektórych przypadkach może być sąd wyższej instancji – sąd krajowy (Landgericht), w postępowaniu przed którym zasadniczo przymus adwokacki obowiązuje.
Koszty czynności egzekucyjnych
Prawo przewiduje różne sposoby egzekucji, w zależności od charakteru zasądzonego roszczenia. Poszczególne sposoby egzekucji wiążą się z różnymi kosztami:
Jeżeli zasądzono spełnienie określonego świadczenia pieniężnego, wierzyciel może zwrócić się do komornika o wyegzekwowanie tego roszczenia. Zgodnie z pkt 205 wykazu opłat (Kostenverzeichnis – KV) załączonego do ustawy o kosztach komorniczych (Gerichtsvollzieherkostengesetz – GvKostG) za zajęcie rzeczy ruchomej dłużnika przez komornika należna jest opłata w wysokości 26 EUR. Za spieniężenie zajętych rzeczy, za przeprowadzanie licytacji publicznej (która może przybrać formę licytacji na szczeblu lokalnym lub otwartej licytacji internetowej za pośrednictwem platformy licytacyjnej) lub za spieniężenie rzeczy w inny sposób należna jest dodatkowa opłata w wysokości 52 EUR, zgodnie z pkt 300 wykazu opłat. Zgodnie z pkt 500 wykazu opłat należny jest również tzw. dodatek za nadgodziny, w przypadku gdy komornik odnotuje w sporządzonym przez siebie protokole, że przeprowadzenie czynności urzędowej zajęło ponad trzy godziny. Wysokość takiego dodatku wynosi 20 EUR za każdą dodatkową rozpoczętą godzinę pracy. Ponadto należy również pokryć wydatki poniesione przez komornika, w szczególności koszty dojazdu (pkt 711 wykazu opłat).
Egzekucję określonego świadczenia pieniężnego można wszcząć również poprzez wniesienie do sądu o zajęcie wierzytelności dłużnika (np. wierzytelności o wypłatę wynagrodzenia za pracę) i przekazanie jej wierzycielowi wedle jego wyboru jako odliczenie od kwoty zadłużenia (zur Einziehung, „przekazanie windykacyjne”) lub jako zaliczenie na poczet zaspokojenia roszczenia wierzyciela względem dłużnika (an Zahlungs statt, „w miejsce płatności”) (§§ 829, 835 ZPO). Co do zasady o dokonanie zajęcia i przeniesienie wierzytelności wnosi się w jednym wniosku, a sąd rozstrzyga obydwie te kwestie łącznie w postanowieniu o zajęciu i przeniesieniu. Zgodnie z pkt 2111 wykazu opłat załączonego do ustawy o opłatach sądowych (Gerichtskostengesetz – GKG) za postępowanie w sprawie wniosku należna jednak jest tylko opłata w wysokości 20 EUR. Poniesione wydatki, w tym koszty doręczenia postanowienia sądu, naliczane są oddzielnie zgodnie z częścią 9 wspomnianego wykazu opłat.
Zgodnie z pkt 260 wykazu opłat załączonego do ustawy o kosztach egzekucji komorniczej komornik pobiera opłatę w wysokości 33 EUR za odebranie oświadczenia majątkowego.
Egzekucja z nieruchomości dłużnika może polegać na dokonaniu w księdze wieczystej wpisu hipoteki zabezpieczającej roszczenie wierzyciela, na przeprowadzeniu przymusowej licytacji nieruchomości lub na wprowadzeniu zarządu przymusowego nad nieruchomością.
Zgodnie z pkt 14121 wykazu opłat załączonego do ustawy o kosztach sądowych i notarialnych (Gerichts- und Notarkostengesetz – GNotKG), aby wpisać hipotekę zabezpieczającą do księgi wieczystej należy wnieść stosowną opłatę w wysokości odpowiadającej jednej stawce podstawowej wartości roszczenia, które ma zostać zabezpieczone (§ 53 ust. 1 ustawy). Tabelę opłat dla roszczeń o wartości do 3 mln EUR zawiera załącznik 1.
Wysokość opłat sądowych w postępowaniu prowadzonym na podstawie przepisów ustawy o licytacji i zarządzie przymusowym określa część 2 sekcja 2 podczęści 1 i 2 wykazu opłat załączonego do ustawy o opłatach sądowych. Opłatę w wysokości 100 EUR pobiera się za wydanie orzeczenia w sprawie wniosku o przeprowadzenie licytacji przymusowej nieruchomości lub wniosku o dopuszczenie do postępowania. Pobiera się również: ogólną opłatę sądową, opłatę za przeprowadzenie co najmniej jednej licytacji z zaproszeniem do składania ofert, opłatę za udzielenie przybicia oraz opłatę za prowadzenie postępowania w przedmiocie podziału zysków; wysokość każdej z tych opłat wynosi 0,5 stawki podstawowej. Wysokość ogólnej opłaty sądowej oraz opłaty z tytułu odbycia licytacji ustala się na podstawie określonej przez sąd egzekucyjny wartości nieruchomości (wartość rynkowa, § 54 ust. 1 ustawy o opłatach sądowych). Wysokość opłaty za udzielenie przybicia oraz za prowadzenie postępowania w przedmiocie podziału zysków ustala się na podstawie kwoty przybicia pomniejszonej o odsetki, w tym o wartość uprawnień osobistych określonych zgodnie z warunkami licytacji (§ 54 ust. 2 i 3 ustawy o opłatach sądowych). Tabelę opłat dla roszczeń o wartości do 500 000 EUR zawiera załącznik 2. Poza opłatami oddzielnie naliczane są opłaty na pokrycie wydatków poniesionych w toku postępowania zgodnie z częścią 9 wykazu opłat załączonego do ustawy o opłatach sądowych; wydatki te obejmują wynagrodzenie należne rzeczoznawcy z tytułu dokonania wyceny wartości rynkowej nieruchomości, zgodnie z przepisami ustawy o wynagrodzeniach i odszkodowaniach dla wymiaru sprawiedliwości (Justizvergütungs und entschädigungsgesetz – JVEG) (pkt 9005 wykazu opłat załączonego do ustawy o opłatach sądowych).
Opłatę w wysokości 100 EUR pobiera się za wydanie postanowienia w sprawie wniosku o ustanowienie zarządu przymusowego lub wniosku o przystąpienie do postępowania. Ponadto za prowadzenie postępowania w przedmiocie zarządu przymusowego pobiera się opłatę roczną w wysokości 0,5% stawki podstawowej, przy czym minimalna kwota tej opłaty wynosi 120 EUR oraz co najmniej 60 EUR każdorazowo w pierwszym i ostatnim roku kalendarzowym. Wysokość opłaty ustala się w oparciu o łączną wartość dochodów uzyskanych z zarządu przymusowego (§ 55 ustawy o opłatach sądowych).
Jeżeli dłużnik został zobowiązany do wydania rzeczy ruchomej, komornik musi odzyskać taką rzecz od dłużnika i przekazać ją wierzycielowi. Zgodnie z pkt 221 wykazu opłat załączonego do ustawy o kosztach egzekucji komorniczej komornik pobiera opłatę w wysokości 26 EUR za podjęcie tej czynności urzędowej. Poza tą opłatą zgodnie z pkt 500 wykazu opłat należny jest również tzw. dodatek za nadgodziny, w przypadku gdy komornik odnotuje w sporządzonym przez siebie protokole, że przeprowadzenie czynności urzędowej zajęło mu ponad trzy godziny. Wysokość takiego dodatku wynosi 20 EUR za każdą następną rozpoczętą godzinę pracy.
Jeżeli dłużnik został zobowiązany do wydania nieruchomości, komornik musi pozbawić dłużnika jej posiadania i wprowadzić wierzyciela w jej w posiadanie (eksmisja). Zgodnie z pkt 240 wykazu opłat załączonego do ustawy o kosztach egzekucji komorniczej komornik pobiera z tego tytułu opłatę w wysokości 98 EUR. Również w tym przypadku zgodnie z pkt 500 wykazu opłat pobiera się tzw. dodatek za nadgodziny w wysokości 20 EUR za każdą następną rozpoczętą godzinę pracy, jeżeli przeprowadzenie czynności urzędowej zajęło więcej niż trzy godziny. Ponadto należy wówczas również pokryć wydatki poniesione przez komornika, w tym koszty usług świadczonych przez osoby trzecie, takich jak usługi związane z przemieszczeniem rzeczy lub usługi ślusarskie.
Zgodnie z pkt 2111 wykazu opłat załączonego do ustawy o opłatach sądowych opłata w wysokości 20 EUR jest należna z tytułu wszczęcia postępowania sądowego w celu zmuszeni egzekucji obowiązku podjęcia określonej czynności (niezależnie od tego, czy czynność ta ma zostać podjęta przez dłużnika, czy też może zostać podjęta przez inną osobę w jego zastępstwie), znoszenia przeprowadzenia określonej czynności lub zaniechania określonej czynności przez dłużnika.
Wierzyciel musi posiadać tytuł egzekucyjny stwierdzający jego roszczenie. Może nim być prawomocny wyrok końcowy lub wyrok, któremu nadano rygor tymczasowej wykonalności (§ 704 ZPO) lub jeden z dokumentów wymienionych w § 794 ZPO (np. ugoda sądowa (gerichtlicher Vergleich), wykonalny nakaz zapłaty (Vollstreckungsbescheid) lub akt notarialny). Co do zasady dokument taki musi zawierać nadaną przez sąd klauzulę wykonalności (Vollstreckungsklausel) i musi zostać doręczony dłużnikowi. W przypadku wykonalnych nakazów zapłaty, nakazów zabezpieczenia majątku i zarządzeń tymczasowych nadawana przez sąd klauzula wykonalności wymagana jest jedynie w wyjątkowych sytuacjach (§ 796 ZPO; § 929 ust. 1 i § 936 ZPO).
Egzekucję można przeprowadzić z majątku ruchomego dłużnika, jego wierzytelności i innych praw majątkowych oraz nieruchomości.
W § 811 ZPO wymieniono konkretne rzeczy ruchome wyłączone z zajęcia; ma to pozwolić dłużnikowi i członkom jego gospodarstwa domowego na zachowanie stopniu minimalnym przedmiotów niezbędnych do użytku osobistego i wykonywania zawodu.
Ograniczenia dotyczące zajęcia mają również zastosowanie do wynagrodzenia za pracę dłużnika. Zgodnie z § 850 i n. ZPO określone kwoty pieniężne nie podlegają zajęciu, ponieważ dłużnik potrzebuje ich, aby zachować minimum egzystencji. Salda kredytowe mogą zostać objęte ochroną na tzw. P-Koncie, które chroni przed zajęciem (Pfändungsschutzkonto, § 850k ZPO). Niektóre kwoty pieniężne niepodlegające zajęciu są przechowywane na takich rachunkach niezależnie od pochodzenia zaksięgowanej kwoty.
Egzekucję z majątku ruchomego dłużnika przeprowadza się w drodze zajęcia lub spieniężenia zajętej rzeczy. Wierzytelności i prawa dłużnika względem osób trzecich podlegają zajęciu na podstawie postanowienia sądu egzekucyjnego. W obydwu tych przypadkach zajęcie stanowi czynność urzędową skutkującą konfiskatą zajętej rzeczy. Konfiskata pozbawia dłużnika m.in. prawa rozporządzania rzeczą.
Jeżeli komornik zajął rzeczy ruchome należące nie do dłużnika, lecz do osoby trzeciej, może ona sprzeciwić się zajęciu jej rzeczy, wnosząc powództwo ekscydencyjne (Drittwiderspruchs-klage).
W przypadku zajęcia wierzytelności dłużnika wobec osoby trzeciej i ich przelewu na wierzyciela taka osoba trzecia nie może już spłacić dłużnika; w takim przypadku osoba trzecia może spłacić wierzytelność przeniesioną na wierzyciela poprzez odliczenie od wierzytelności dłużnika wyłącznie wierzycielowi, spłacając tym samym swój własny dług. Osoba trzecia, która nie uczyni zadość temu obowiązkowi, naraża się na odpowiedzialność odszkodowawczą.
Zgodnie z § 197 kodeksu cywilnego (BGB) roszczenia wynikające z prawomocnych orzeczeń sądowych oraz roszczenia stwierdzone w ugodach lub aktach notarialnych opatrzonych klauzulą wykonalności przedawniają się po upływie 30 lat. Wierzyciel może wszcząć postępowanie egzekucyjne w dowolnym momencie w tym okresie.
Prawo niemieckie nie przewiduje szczególnego postępowania w przedmiocie zezwolenia na przeprowadzenie egzekucji.
Dłużnik może kwestionować środki zastosowane przeciwko niemu w postępowaniu egzekucyjnym. Może wnieść np. skargę (Erinnerung) na sposób prowadzenia egzekucji. Dłużnik może również wnieść natychmiastowe zażalenie (sofortige Beschwerde) na orzeczenie sądu wydane w postępowaniu egzekucyjnym bez przeprowadzenia rozprawy. Zażalenie należy wnieść w terminie dwóch tygodni do sądu, który wydał zaskarżone orzeczenie i który może zmienić swoje orzeczenie, lub do sądu krajowego jako sądu odwoławczego.
Wniosek o zastosowanie takiego środka zaskarżenia nie wywiera bezpośredniego wpływu na kontynuowanie wszczętego postępowania egzekucyjnego, tj. nie wywołuje skutku zawieszającego.
Zob. odpowiedź na pytanie 4 powyżej.
Załącznik 1
Wartość komercyjna do ... EUR | Opłata | Wartość komercyjna do | Opłata | Wartość komercyjna do ... EUR | Opłata |
500 | 15,00 | 200 000 | 435,00 | 1 550 000 | 2 615,00 |
1 000 | 19,00 | 230 000 | 485,00 | 1 600 000 | 2 695,00 |
1 500 | 23,00 | 260 000 | 535,00 | 1 650 000 | 2 775,00 |
2 000 | 27,00 | 290 000 | 585,00 | 1 700 000 | 2 855,00 |
3 000 | 33,00 | 320 000 | 635,00 | 1 750 000 | 2 935,00 |
4 000 | 39,00 | 350 000 | 685,00 | 1 800 000 | 3 015,00 |
5 000 | 45,00 | 380 000 | 735,00 | 1 850 000 | 3 095,00 |
6 000 | 51,00 | 410 000 | 785,00 | 1 900 000 | 3 175,00 |
7 000 | 57,00 | 440 000 | 835,00 | 1 950 000 | 3 255,00 |
8 000 | 63,00 | 470 000 | 885,00 | 2 000 000 | 3 335,00 |
9 000 | 69,00 | 500 000 | 935,00 | 2 050 000 | 3 415,00 |
10 000 | 75,00 | 550 000 | 1 015,00 | 2 100 000 | 3 495,00 |
13 000 | 83,00 | 600 000 | 1 095,00 | 2 150 000 | 3 575,00 |
16 000 | 91,00 | 650 000 | 1 175,00 | 2 200 000 | 3 655,00 |
19 000 | 99,00 | 700 000 | 1 255,00 | 2 250 000 | 3 735,00 |
22 000 | 107,00 | 750 000 | 1 335,00 | 2 300 000 | 3 815,00 |
25 000 | 115,00 | 800 000 | 1 415,00 | 2 350 000 | 3 895,00 |
30 000 | 125,00 | 850 000 | 1 495,00 | 2 400 000 | 3 975,00 |
35 000 | 135,00 | 900 000 | 1 575,00 | 2 450 000 | 4 055,00 |
40 000 | 145,00 | 950 000 | 1 655,00 | 2 500 000 | 4 135,00 |
45 000 | 155,00 | 1 000 000 | 1 735,00 | 2 550 000 | 4 215,00 |
50 000 | 165,00 | 1 050 000 | 1 815,00 | 2 600 000 | 4 295,00 |
65 000 | 192,00 | 1 100 000 | 1 895,00 | 2 650 000 | 4 375,00 |
80 000 | 219,00 | 1 150 000 | 1 975,00 | 2 700 000 | 4 455,00 |
95 000 | 246,00 | 1 200 000 | 2 055,00 | 2 750 000 | 4 535,00 |
110 000 | 273,00 | 1 250 000 | 2 135,00 | 2 800 000 | 4 615,00 |
125 000 | 300,00 | 1 300 000 | 2 215,00 | 2 850 000 | 4 695,00 |
140 000 | 327,00 | 1 350 000 | 2 295,00 | 2 900 000 | 4 775,00 |
155 000 | 354,00 | 1 400 000 | 2 375,00 | 2 950 000 | 4 855,00 |
170 000 | 381,00 | 1 450 000 | 2 455,00 | 3 000 000 | 4 935,00 |
185 000 | 408,00 | 1 500 000 | 2 535,00 |
Załącznik 2
Wartość roszczenia do ... EUR | Opłata | Wartość roszczenia do ... EUR | Opłata |
500 | 35,00 | 50 000 | 546,00 |
1 000 | 53,00 | 65 000 | 666,00 |
1 500 | 71,00 | 80 000 | 786,00 |
2 000 | 89,00 | 95 000 | 906,00 |
3 000 | 108,00 | 110 000 | 1 026,00 |
4 000 | 127,00 | 125 000 | 1 146,00 |
5 000 | 146,00 | 140 000 | 1 266,00 |
6 000 | 165,00 | 155 000 | 1 386,00 |
7 000 | 184,00 | 170 000 | 1 506,00 |
8 000 | 203,00 | 185 000 | 1 626,00 |
9 000 | 222,00 | 200 000 | 1 746,00 |
10 000 | 241,00 | 230 000 | 1 925,00 |
13 000 | 267,00 | 260 000 | 2 104,00 |
16 000 | 293,00 | 290 000 | 2 283,00 |
19 000 | 319,00 | 320 000 | 2 462,00 |
22 000 | 345,00 | 350 000 | 2 641,00 |
25 000 | 371,00 | 380 000 | 2 820,00 |
30 000 | 406,00 | 410 000 | 2 999,00 |
35 000 | 441,00 | 440 000 | 3 178,00 |
40 000 | 476,00 | 470 000 | 3 357,00 |
45 000 | 511,00 | 500 000 | 3 536,00 |
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Egzekucja w sprawach cywilnych i handlowych oznacza wykorzystanie aktywów dłużnika do zaspokojenia roszczeń wskazanych w tytule wykonawczym lub zobowiązanie dłużnika do podjęcia działania na rzecz danej osoby lub do podjęcia lub wstrzymania się od podejmowania określonego działania.
Dane kontaktowe komorników (kohtutäiturid) można znaleźć tutaj.
Wyrok sądowy podlega wykonaniu w przypadkach opisanych poniżej.
1) Gdy stanie się prawomocny.
Wyrok sądu staje się prawomocny z chwilą, gdy nie można go zaskarżyć w żaden inny sposób niż za pomocą nadzwyczajnych środków zaskarżenia (teistmismenetlus). Jeżeli od wyroku sądu zostanie wniesiona apelacja zgodnie z prawem, jego uprawomocnienie się zostaje zawieszone. Jeżeli wniesiono apelację od części wyroku, staje się on prawomocny w pozostałej części. Jeżeli wniesiono apelację od części wyroku, która nie dotyczy kosztów procesowych, część wyroku, w której sąd zasądził koszty procesowe, również się nie uprawomocni. Prawomocny wyrok sądu jest wiążący dla uczestników postępowania w zakresie, w jakim żądanie wysunięte w pozwie lub odpowiedzi na pozew zostało rozstrzygnięte na podstawie okoliczności leżących u podstaw pozwu, chyba że odpowiednie przepisy stanowią inaczej.
Wyrok podlega wykonaniu na wniosek wierzyciela.
2) Zanim stanie się prawomocny, jeżeli sąd nada mu rygor natychmiastowej wykonalności.
Wyrok opatrzony rygorem natychmiastowej wykonalności podlega wykonaniu przed jego uprawomocnieniem. Sąd nadaje wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w samym wyroku albo w odrębnym postanowieniu.
Wyroki podlegają wykonaniu w oparciu o tytuł wykonawczy.
Tytuły wykonawcze w sprawach cywilnych i handlowych mogą być następujące:
Wyczerpujący wykaz tytułów wykonawczych zawiera § 2 kodeksu postępowania egzekucyjnego (Täitemenetluse seadustik).
Jeżeli tytuł wykonawczy nie zostanie wykonany dobrowolnie, na wniosek wierzyciela można wszcząć postępowanie egzekucyjne.
Egzekucję wierzytelności wynikających z tytułów wykonawczych przewidzianych w przepisach przeprowadza się zgodnie z kodeksem postępowania egzekucyjnego. Egzekucję na podstawie tytułów wykonawczych przeprowadzają komornicy, chyba że odpowiednie przepisy stanowią inaczej.
Komornik jest zobowiązany do natychmiastowego podjęcia wszelkich działań przewidzianych w prawie w celu wykonania tytułu wykonawczego, zgromadzenia informacji niezbędnych do przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego oraz pouczenia uczestników postępowania egzekucyjnego o ich prawach i obowiązkach.
Przesłanki wykonania tytułu wykonawczego:
Egzekucji można dokonać z ruchomości i nieruchomości oraz z praw majątkowych dłużnika. Jeżeli dług powstał wskutek niewywiązania się z obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka, w toku postępowania egzekucyjnego sąd może zawiesić określone prawa dłużnika i pozwolenia wydane na jego rzecz lub zakazać wydawania pozwoleń na rzecz dłużnika.
Wszczęcie egzekucji z ruchomości:
W przypadku wszczęcia egzekucji z ruchomości ruchomość taka zostanie zajęta i sprzedana. Po zajęciu ruchomości dłużnik nie może nią rozporządzać. Roszczenie wierzyciela wraz z odsetkami z tytułu opóźnienia w płatnościach i innymi roszczeniami o świadczenia uboczne, których zakres wskazano w tytule wykonawczym, zostaną zaspokojone ze środków uzyskanych ze sprzedaży ruchomości. Ruchomość nie zostanie zajęta, jeżeli można domniemywać, że podlegające zajęciu środki, które zostałyby uzyskane z jej sprzedaży, wystarczyłyby jedynie na pokrycie kosztów egzekucji. Komornik przekazuje wierzycielowi kwoty wpłacone na oficjalny rachunek bankowy komornika wskutek przymusowej egzekucji z majątku dłużnika (zwane dalej „środkami uzyskanymi z egzekucji”) w terminie dziesięciu dni roboczych od dnia otrzymania środków.
W przypadku roszczenia finansowego przeciwko organom państwowym lub jednostce samorządu terytorialnego zgłasza się roszczenie o świadczenie pieniężne. Jeżeli roszczenie o świadczenie pieniężne nie zostanie zaspokojone w rozsądnym terminie, należy wszcząć egzekucję z ruchomości.
Z chwilą zajęcia na rzecz wierzyciela ustanawia się zastaw na zajętej ruchomości. Zastaw na zajętej ruchomości wiąże się z przyznaniem wierzycielowi takich samych praw jak zastaw umowny lub dowolny zastaw ustawowy, chyba że przepisy stanowią inaczej.
Komornik sprzedaje zajęte ruchomości w drodze publicznej licytacji elektronicznej lub ustnej, w przypadku których nie można skorzystać z prawa pierwokupu. Na wniosek wierzyciela lub dłużnika komornik może sprzedać zajęte ruchomości w sposób inny niż w drodze licytacji ustnej lub elektronicznej, jeżeli taka licytacja zakończyła się niepowodzeniem lub jeżeli można domniemywać, że ruchomości nie uda się sprzedać w drodze licytacji, bądź jeżeli przewiduje się, że środki uzyskane z egzekucji w drodze licytacji ruchomości będą znacznie niższe w porównaniu ze środkami, które można byłoby uzyskać ze sprzedaży tej ruchomości w inny sposób.
Komornik dzieli środki uzyskane z egzekucji w drodze sprzedaży ruchomości między wierzycieli i inne osoby, którym takie środki przysługują, zgodnie z kolejnością uzyskania zastawów lub na warunkach porozumienia zawartego przez wierzycieli. Kwotę pozostałą po pokryciu kosztów egzekucji i zaspokojeniu roszczeń zwraca się dłużnikowi. Jeżeli środki uzyskane z egzekucji nie wystarczają do zaspokojenia wszystkich wierzycieli, a wierzyciele nie są w stanie osiągnąć porozumienia co do podziału środków, komornik podzieli środki uzyskane z egzekucji między wierzycieli uczestniczących w postępowaniu egzekucyjnym zgodnie z planem podziału. Koszty egzekucji odlicza się od środków, które należy podzielić zgodnie z planem podziału.
Wszczęcie egzekucji z nieruchomości:
Jeżeli egzekucji podlega nieruchomość, zostaje ona zajęta i sprzedana albo objęta zarządem przymusowym, w którym to przypadku roszczenie wierzyciela zostanie zaspokojone z dochodu uzyskanego z zarządu przymusowego. Nieruchomość może być przedmiotem egzekucji, jeżeli dłużnik figuruje w rejestrze nieruchomości jako jej właściciel lub jeżeli dłużnik jest następcą prawnym pod tytułem ogólnym właściciela figurującego w rejestrze nieruchomości. Egzekucją z nieruchomości objęte są również składniki majątku zabezpieczone hipoteką.
Aby zająć nieruchomość, komornik sporządza spis inwentarza nieruchomości wraz z przynależnościami i innymi składnikami majątku objętymi hipoteką, zakazuje rozporządzania nimi i dokonuje wzmianki o tym zakazie w rejestrze nieruchomości. Zajęta nieruchomość pozostaje w posiadaniu dłużnika, przy czym dłużnik może nią zarządzać i korzystać z niej w granicach zwykłego zarządu, chyba że jest ona objęta zarządem przymusowym. Po zajęciu nieruchomości dłużnik nie może nią rozporządzać. Jeżeli zajęcie obejmuje również ruchomości, dłużnik może nimi rozporządzać w granicach zwykłego zarządu. Nieruchomość sprzedaje się w drodze licytacji przymusowej albo sprzedaje ją dłużnik pod nadzorem komornika, w którym to przypadku wymagana jest uprzednia zgoda wierzyciela.
Nieruchomość obejmuje się zarządem przymusowym na wniosek komornika, wierzyciela lub dłużnika. Zarządca przymusowy jest uprawniony do objęcia nieruchomości w posiadanie na mocy postanowienia o powołaniu go na zarządcę tej nieruchomości. Zarządca ma prawo i obowiązek przeprowadzać wszelkie transakcje i dokonywać wszelkich czynności, które są niezbędne do zachowania dobrego stanu nieruchomości i do zwykłego zarządu nieruchomością. Komornik uchyla zarząd przymusowy w drodze postanowienia po zaspokojeniu roszczenia wierzyciela.
Komornik dzieli środki uzyskane z egzekucji w drodze sprzedaży nieruchomości i dochody uzyskane z zarządu przymusowego tą nieruchomością między wierzycieli oraz inne uprawnione osoby zgodnie z ich kolejnością określoną w rejestrze nieruchomości i w nakazie zajęcia lub na warunkach porozumienia zawartego między wierzycielami. Koszty egzekucji odlicza się od środków uzyskanych z egzekucji, które należy podzielić zgodnie z planem podziału.
Wszczęcie egzekucji z praw majątkowych:
Egzekucję można przeprowadzić z rachunku bankowego dłużnika. Instytucja kredytowa przekazuje komornikowi informacje na temat istnienia lub braku rachunku. Rachunek podlega zajęciu na podstawie zawiadomienia o zajęciu w zakresie wskazanym w tym zawiadomieniu. Środki przechowywane na rachunku przekazuje się – do wysokości kwot, które zajęto na podstawie zawiadomienia o zajęciu – na oficjalny rachunek bankowy komornika, chyba że tytuł wykonawczy ma postać orzeczenia o zabezpieczeniu powództwa innego niż orzeczenie o zabezpieczeniu powództwa dotyczącego roszczenia o świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka, które wydano w postępowaniu sądowym. Jeżeli w chwili zajęcia na rachunku dłużnika nie ma środków w kwocie wskazanej w zawiadomieniu o zajęciu, uznaje się, że środki wpłacone na rachunek po zajęciu również podlegają zajęciu do wysokości brakującej kwoty. Środki wpłacane na rachunek po zajęciu przekazuje się na oficjalny rachunek bankowy komornika aż do całkowitego wykonania zawiadomienia o zajęciu. Jeżeli komornik doręczył instytucji kredytowej zawiadomienie o zajęciu rachunku dłużnika w celu wykonania, uznaje się, że zawiadomienie o zajęciu jest skuteczne również w odniesieniu do rachunków, które dłużnik otworzy w przyszłości. Instytucja kredytowa lub płatnicza może odmówić otwarcia rachunku dłużnikowi, który ma już otwarty rachunek, w odniesieniu do którego ta sama instytucja wykonuje zawiadomienie o zajęciu wydane przez komornika.
Egzekucję można przeprowadzić z papierów wartościowych. Aby zająć papiery wartościowe, o których mowa w § 2 estońskiej ustawy o rejestrze papierów wartościowych (väärtpaberite keskregistri seadus), komornik zwraca się do prowadzącego rejestr o dokonanie wzmianki o zakazie rozporządzania prawami i obowiązkami. Papier wartościowy uznaje się za zajęty z chwilą dokonania blokady w rejestrze. Komornik sprzedaje papiery wartościowe zgodnie z przepisami dotyczącymi egzekucji z ruchomości. Komornik jest uprawniony do dokonania wpisu papierów wartościowych imiennych do rejestru w imieniu kupującego oraz do złożenia stosownych wniosków w tym zakresie w imieniu dłużnika. Komornik przedstawia weksel, czek lub obligację w celu zrealizowania płatności, o ile jest to możliwe w zależności od rodzaju papieru wartościowego.
Egzekucję można przeprowadzić z udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Jeżeli udział w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nie figuruje w rejestrze prowadzonym przez centralny depozyt papierów wartościowych (väärtpaberite keskregistri), udział uznaje się za zajęty zgodnie z procedurą przewidzianą w odniesieniu do zajmowania ruchomości. Komornik powiadamia zarząd spółki z ograniczoną odpowiedzialnością o zajęciu. Komornik sprzedaje udział w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością zgodnie z przepisami dotyczącymi egzekucji z ruchomości. Komornik, który sprzedał udział, przesyła prowadzącemu rejestr działalności gospodarczej (äriregister) zawiadomienie o przeniesieniu udziałów w formie określonej przez właściwego ministra w terminie dwóch dni od daty przeprowadzenia licytacji.
Ponadto egzekucję można przeprowadzić z zobowiązań finansowych wobec osób trzecich, wkładu mieszkaniowego, wkładu wspólnika spółki cywilnej, praw niezbywalnych i innych praw majątkowych.
Ograniczenie praw w przypadku długu alimentacyjnego względem dziecka:
Jeżeli dłużnik nie wywiąże się z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego względem dziecka w terminie trzech miesięcy w toku postępowania egzekucyjnego wszczętego w celu egzekucji tego świadczenia alimentacyjnego, a komornik nie jest w stanie przeprowadzić egzekucji z majątku dłużnika, sąd może – za zgodą wierzyciela, na wniosek komornika oraz po uprzednim ostrzeżeniu dłużnika – wydać orzeczenie o zawieszeniu na czas nieokreślony następujących uprawnień i pozwoleń:
Na tych samych warunkach sąd może również stwierdzić nieważność następujących dokumentów dłużnika oraz zakazać wydania tych dokumentów przez okres do dwóch lat:
Jeżeli na podstawie niniejszej sekcji sąd ograniczy uprawnienie dłużnika, zawiesi jego pozwolenie lub unieważni jego dokument, w tym samym postanowieniu sąd zakazuje również przyznania tego samego uprawnienia lub wydania tego samego pozwolenia lub dokumentu dłużnikowi. Sąd może jednocześnie ograniczyć szereg uprawnień wymienionych w niniejszej sekcji, zawiesić szereg pozwoleń lub stwierdzić nieważność szeregu dokumentów oraz zakazać ich przyznania lub wydania.
Sąd w drodze orzeczenia przywraca uprawnienie przysługujące dłużnikowi lub ważność pozwolenia udzielonego dłużnikowi i ponownie zezwala na przyznanie dłużnikowi uprawnień lub wydanie pozwoleń lub dokumentów na jego wniosek, o ile:
Termin przedawnienia roszczeń uznanych prawomocnym wyrokiem sądu oraz roszczeń wynikających z ugody sądowej lub z tytułu wykonawczego innego rodzaju wynosi dziesięć lat. Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z chwilą uprawomocnienia się wyroku lub wydania dowolnego innego tytułu wykonawczego, lecz nie może się on rozpocząć przed upływem terminu wymagalności roszczenia.
Termin przedawnienia roszczenia o świadczenie okresowe, z wyjątkiem roszczeń o świadczenia alimentacyjne na dzieci, wynosi trzy lata w odniesieniu do każdego zobowiązania niezależnie od podstawy prawnej roszczenia. Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się wraz z końcem roku kalendarzowego, w którym roszczenie powiązane ze wspomnianym obowiązkiem stało się wymagalne. Termin przedawnienia roszczenia o świadczenia alimentacyjne na dzieci wynosi dziesięć lat w odniesieniu do każdego zobowiązania.
W przypadku śmierci dłużnika w trakcie postępowania egzekucyjnego postępowanie toczy się dalej w odniesieniu do masy spadkowej dłużnika, chyba że odpowiednie przepisy stanowią inaczej.
Przed upływem terminu odrzucenia lub przyjęcia spadku postępowanie egzekucyjne prowadzone na podstawie roszczenia w stosunku do masy spadkowej może być prowadzone wyłącznie w odniesieniu do masy spadkowej. W takim przypadku nie można wszcząć egzekucji z masy spadkowej z tytułu zobowiązań osobistych spadkobiercy.
Jeżeli tytuł wykonawczy ma również zastosowanie do wskazanego w nim następcy prawnego wierzyciela lub dłużnika, komornik przyjmie taki tytuł wykonawczy do wykonania, pod warunkiem że istnienie następstwa prawnego zostanie wykazane komornikowi za pomocą orzeczenia sądowego, wyciągu z rejestru publicznego lub dokumentu poświadczonego notarialnie. Ta sama zasada ma zastosowanie wówczas, gdy wykonaniu podlega orzeczenie sądowe wydane w odniesieniu do posiadacza spornego składnika majątku, a po wydaniu orzeczenia przez sąd nastąpi zmiana tego posiadacza.
Uczestnik postępowania egzekucyjnego może wnieść do komornika skargę na decyzję podjętą przez komornika lub czynności komornika podejmowane podczas wykonywania tytułu wykonawczego lub na odmowę podjęcia czynności egzekucyjnych w terminie dziesięciu dni od dnia, w którym skarżący powziął lub powinien był powziąć wiadomość o odnośnej decyzji lub odnośnych czynnościach, chyba że odpowiednie przepisy stanowią inaczej.
Uczestnik postępowania może zaskarżyć rozstrzygnięcie komornika w sprawie skargi do sądu rejonowego właściwego miejscowo dla siedziby kancelarii danego komornika w terminie dziesięciu dni od daty doręczenia decyzji. Decyzji ani czynności komornika nie można zaskarżyć do sądu, jeżeli wcześniej nie wniesiono skargi do samego komornika.
W postępowaniu egzekucyjnym można wnieść zażalenie na postanowienia sądu, chyba że odpowiednie przepisy stanowią inaczej.
Uczestnicy postępowania również mogą wnieść zażalenie na orzeczenie sądu rejonowego w przedmiocie zawieszenia uprawnienia i ważności pozwolenia wydanego na rzecz dłużnika i zakazu przyznania uprawnienia lub pozwolenia temu dłużnikowi w trybie przewidzianym w kodeksie postępowania cywilnego (tsiviilkohtumenetluse seadustik). Zażalenia można wnosić do sądu okręgowego właściwego do rozpoznawania zażaleń na orzeczenia sądu rejonowego.
Dłużnik może wytoczyć powództwo przeciwko wierzycielowi o uznanie przymusowej egzekucji na podstawie tytułu wykonawczego za niedopuszczalną, w szczególności jeżeli roszczenie zostało zaspokojone, odroczone lub potrącone. Zaspokojenie roszczenia nie wpływa na ważność ani na moc prawną tytułu wykonawczego. Sąd przyjmie takie powództwo do rozpoznania wyłącznie wówczas, gdy okoliczności uzasadniające jego wytoczenie zaistnieją po uprawomocnieniu się postanowienia sądu. Takie powództwo można wytoczyć do chwili zakończenia postępowania egzekucyjnego (§ 221 kodeksu postępowania egzekucyjnego).
Osoba trzecia, której przysługuje prawo do przedmiotu przymusowej egzekucji, uniemożliwiające przeprowadzenie takiej egzekucji, w szczególności prawo własności lub ograniczone prawo rzeczowe, może wnieść o uchylenie zajęcia majątku lub o uznanie przymusowej egzekucji za niedopuszczalną z innych względów do sądu właściwego miejscowo dla miejsca przeprowadzania przymusowej egzekucji.
W terminie 30 dni od dnia doręczenia protokołu licytacji uczestnik postępowania egzekucyjnego może wnieść do sądu o stwierdzenie nieważności licytacji, jeżeli majątek sprzedano osobie, która nie miała prawa do jego nabycia, lub jeżeli licytację przeprowadzono na podstawie bezskutecznego zajęcia bądź naruszono inne podstawowe warunki licytacji. Jeżeli sąd stwierdzi nieważność licytacji, dłużnik może wnieść o zwrot majątku przez nabywcę zgodnie z § 80 ustawy o prawie własności (asjaõigusseadus) lub, jeżeli jest to niemożliwe, zgłosić roszczenie na podstawie przepisów dotyczących bezpodstawnego wzbogacenia; uczestnik postępowania może wnieść o odszkodowanie od komornika na podstawie ustawy o zawodzie komornika (kohtutäituri seadus).
Przebieg postępowania egzekucyjnego reguluje kodeks postępowania egzekucyjnego.Ograniczenia dotyczące zajęcia majątku określono w § 53 ust. 1, zgodnie z którym zabrania się zajęcia majątku dłużnika w zakresie większym, niż jest to niezbędne do zaspokojenia roszczenia wierzyciela i pokrycia kosztów egzekucji, chyba że nie można zaspokoić roszczenia wierzyciela w żaden inny sposób. Zajęcie jest bezskuteczne i nie wywołuje żadnych skutków prawnych, jeżeli doszło do rażącego naruszenia przepisów procesowych w przedmiocie zajęcia, w szczególności w następujących przypadkach:
Wykaz przedmiotów wyłączonych spod egzekucji znajduje się w § 66 kodeksu postępowania egzekucyjnego. W postępowaniu egzekucyjnym nie można zająć ani sprzedać następujących przedmiotów:
Przedmioty wyszczególnione w pkt 1, 2, 4 i 5 powyżej podlegają zajęciu, jeżeli sprzedawca wniósł o egzekucję przymusową na podstawie roszczenia finansowego zabezpieczonego zastrzeżeniem własności z tytułu sprzedaży tych przedmiotów. Przedmioty niezbędne do wykonywania praktyk religijnych, o których mowa w pkt 6 powyżej, podlegają zajęciu, jeżeli są wykorzystywane w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego lub w sposób, za który grozi odpowiedzialność karna.
Zgodnie z § 67 kodeksu postępowania egzekucyjnego nie można zająć zwierząt domowych posiadanych w celach niehandlowych. Na wniosek wierzyciela sąd może zezwolić na zajęcie zwierzęcia o wysokiej wartości, jeżeli zakaz zajęcia w istotny sposób narusza interesy wierzyciela, które są nadrzędne względem interesów związanych z ochroną zwierzęcia lub prawnie uzasadnionych interesów dłużnika.
Ograniczenia dotyczące zajęcia dochodów określono w §§ 131 i 132 kodeksu postępowania egzekucyjnego. Egzekucji nie można przeprowadzić z następujących dochodów:
Jeżeli egzekucja z innych składników majątku dłużnika nie doprowadziła lub prawdopodobnie nie doprowadzi do całkowitego zaspokojenia roszczenia wierzyciela oraz jeżeli zajęcie wydaje się sprawiedliwe z uwagi na rodzaj roszczenia i wielkość dochodów, na wniosek wierzyciela można przeprowadzić egzekucję z dochodów określonych w pkt 5–7 powyżej. W miarę możliwości komornik wysłucha dłużnika przed podjęciem decyzji.
Dochód nie podlega zajęciu, jeżeli nie przekracza minimalnego miesięcznego wynagrodzenia lub obliczonej proporcjonalnie kwoty dochodu tygodniowego lub dziennego[1].
Jeżeli zajęcie innych składników majątku dłużnika nie pozwoliło lub prawdopodobnie nie pozwoli na całkowite spełnienie świadczenia alimentacyjnego na utrzymanie dziecka, można zająć środki do wysokości połowy dochodu. Jeżeli kwota z dochodu dłużnika, która została zajęta na świadczenie alimentacyjne na utrzymanie dziecka, jest niższa niż połowa kwoty określonej w pkt 1 niniejszej sekcji, można zająć środki do wysokości jednej trzeciej dochodu dłużnika.
Jeżeli egzekucja z innych składników majątku dłużnika nie doprowadziła lub prawdopodobnie nie doprowadzi do pełnego zaspokojenia roszczenia, można co miesiąc zająć środki do wysokości 20% dochodu dłużnika – jeżeli środki te są niższe od określonej kwoty – pomniejszone o nominalną kwotę minimum środków utrzymania publikowaną przez Urząd Statystyczny Estonii. Możliwość ta jest niezależna od liczby postępowań egzekucyjnych toczących się przeciwko dłużnikowi. Dochód nie podlega zajęciu, jeżeli jego wysokość jest niższa niż nominalna kwota minimum środków utrzymania publikowana przez Urząd Statystyczny Estonii. Przepis ten nie ma zastosowania do egzekucji roszczeń o świadczenia alimentacyjne na dzieci. Jeżeli na utrzymaniu dłużnika pozostają inne osoby, wspomnianą kwotę w wysokości 20% oblicza się na podstawie ich dochodów pozostałych po odjęciu zarówno kwoty wolnej od podatku przypadającej na każdą osobę pozostającą na utrzymaniu, jak i nominalnej kwoty minimum środków utrzymania publikowanej przez Urząd Statystyczny Estonii. Do 1 lutego każdego roku Urząd Statystyczny Estonii publikuje nominalną kwotę minimum środków utrzymania (w euro), opierając się na danych za rok poprzedni, w dzienniku urzędowym (Ametlikud Teadaanded).
Jeżeli na mocy przepisów prawa dłużnik utrzymuje inną osobę lub wypłaca jej świadczenia alimentacyjne, kwota wyłączona spod zajęcia zostaje powiększona o jedną trzecią minimalnego wynagrodzenia miesięcznego na każdą osobę pozostającą na utrzymaniu, chyba że świadczenie alimentacyjne podlega przymusowej egzekucji. Jeżeli chodzi o dochód przekraczający kwotę niepodlegającą zajęciu, komornik może zająć do dwóch trzecich kwoty pięciokrotności minimalnego wynagrodzenia i cały dochód powyżej kwoty pięciokrotności minimalnego wynagrodzenia, o ile kwota podlegająca zajęciu nie przekracza dwóch trzecich łącznych dochodów (zasada ta nie ma zastosowania, jeżeli przedmiotem przymusowej egzekucji jest świadczenie alimentacyjne).
Zgodnie z § 133 kodeksu postępowania egzekucyjnego komornik – na wniosek dłużnika – uchyli zajęcie rachunku dłużnika w terminie trzech dni roboczych w zakresie umożliwiającym dłużnikowi zachowanie dochodów niepodlegających zajęciu (ograniczenia przewidziane w §§ 131 i 132 kodeksu postępowania egzekucyjnego). W przypadku przekazania na rachunek dłużnika dochodów za okres ponad jednego miesiąca komornik – w terminie trzech dni roboczych i na wniosek dłużnika – uchyla zajęcie rachunku w zakresie umożliwiającym dłużnikowi zachowanie dochodów niepodlegających zajęciu za każdy miesiąc, za który z góry wpłacono odpowiednią kwotę na rachunek dłużnika, z zastrzeżeniem ograniczeń przewidzianych w §§ 131 i 132 kodeksu postępowania egzekucyjnego. Jeżeli nie można ustalić okresu wykorzystania dochodów, które przekazano na rachunek dłużnika, komornik umożliwia dłużnikowi zachowanie dochodów niepodlegających zajęciu przez jeden miesiąc. Do czasu rozpoznania wniosku komornik może zawiesić przekazywanie środków z zajętego rachunku na rzecz wierzycieli i uchylić zajęcie rachunku w zakresie niezbędnym do utrzymania dłużnika i członków jego rodziny.
[1] Zgodnie z § 1 ust. 1 rozporządzenia rządu Republiki nr 116 z dnia 9 grudnia 2021 r. od dnia 1 stycznia 2022 r. minimalne miesięczne wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wynosi 654 euro, a minimalna stawka godzinowa – 3,86 euro.
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
W Irlandii nie zdefiniowano szczegółowo terminu „egzekucja”. W praktyce termin ten oznacza czynność polegającą na wykonaniu wyroku lub postanowienia sądu. Czynności egzekucyjne muszą być zazwyczaj zatwierdzone przez sąd.
Poniżej wymieniono najpowszechniejsze środki służące wykonywaniu wyroków w sprawach cywilnych i handlowych w Irlandii.
Zajęcie
Ten rodzaj czynności obejmuje zajęcie rzeczy należących do dłużnika egzekwowanego. Sąd wydaje postanowienie na wniosek wierzyciela egzekwującego, w którym nakazuje urzędnikowi rejestrowemu hrabstwa (County Registrar) (lub urzędnikowi służby cywilnej (Sheriff) w przypadku Dublina lub Corku) zajęcie rzeczy do wysokości długu stwierdzonego wyrokiem (w tym wszelkich poniesionych kosztów sądowych). Rzeczy te można następnie sprzedać w celu zaspokojenia długu.
Wpisanie do rejestru
Wyrok można udostępnić do wiadomości publicznej w drodze wpisania go do rejestru wyroków Wysokiego Trybunału (High Court). Rejestr zawiera wpisy na temat wszystkich wyroków, niezależnie od tego, czy zostały one wydane przez sąd rejonowy (District Court), sąd okręgowy (Circuit Court) czy Wysoki Trybunał. Imię i nazwisko oraz adres dłużnika wraz z informacjami szczegółowymi dotyczącymi wyroku są publikowane w niektórych gazetach i publikacjach komercyjnych, takich jak „Stubbs Gazette”. Ponadto niektóre instytucje kredytowe zbierają te informacje i brak spłaty wierzytelności stwierdzonej wyrokiem może wpłynąć na możliwość uzyskania przez dłużnika kredytu.
Oświadczenie z mocą przysięgi stanowiące podstawę wyroku ustanawiającego hipotekę (Judgment Mortgage Affidavit)
Wierzyciel egzekwujący może złożyć oświadczenie z mocą przysięgi, które – po zatwierdzeniu wyroku przez właściwy sąd – może zostać wpisane do rejestru jako podstawa hipoteki na majątku dłużnika. Uwzględniając pierwszeństwo innych obciążeń, zyski ze sprzedaży majątku muszą zostać przeznaczone na spłatę długu, zanim zostaną przekazane dłużnikowi. Kolejnym krokiem może być wniesienie do sądu wniosku o wydanie postanowienia o prawidłowości obciążenia i możliwości sprzedaży majątku dłużnika (well charging order) oraz postanowienia o sprzedaży składników majątku.
Postanowienie o spłacie w ratach (instalment orders) / postanowienie o zastosowaniu kary aresztu za obrazę sądu (committal orders)
Do sądu rejonowego można wnieść wniosek o wydanie postanowienia o spłacie w ratach wierzytelności stwierdzonej wyrokiem zgodnie z ustawami o wykonywaniu orzeczeń sądowych z lat 1926–2009. Sędzia postanowi o wysokości rat, które dłużnik będzie zobowiązany spłacać, biorąc pod uwagę wysokość środków do dyspozycji dłużnika. Postanowienie o zastosowaniu kary aresztu za obrazę sądu można wydać wyłącznie wobec osób fizycznych, natomiast nie jest to możliwe w przypadku osób prawnych, tj. spółek. Brak spłaty wierzytelności po wydaniu postanowienie o spłacie w ratach może stanowić podstawę do złożenia wniosku o wydanie postanowienia o zastosowaniu kary aresztu za obrazę sądu. W praktyce oznacza to, że dłużnik może zostać pozbawiony wolności, jeżeli jest w stanie spłacić dług, ale tego odmawia.
Zajęcie wynagrodzenia
Wierzyciel egzekwujący może uzyskać postanowienie w sprawie dokonania potrącenia bezpośrednio z pensji/wynagrodzenia dłużnika. W rezultacie płatności na rzecz wierzyciela dokonuje bezpośrednio pracodawca dłużnika.
Postanowienie o zajęciu wierzytelności dłużnika znajdującej się u osoby trzeciej
Jeżeli wierzyciel egzekwujący wie o długu osoby trzeciej wobec dłużnika egzekwowanego, może wnieść do sądu wniosek o wydanie postanowienia nakazującego osobie trzeciej zapłatę określonej kwoty do rąk własnych wierzyciela. Sąd dysponuje swobodą uznania w odniesieniu do wydania takiego postanowienia.
Zarządca do celów egzekucji na zasadzie słuszności (Receiver by Equitable Execution)
Środek ten polega na wyznaczeniu przez sąd zarządcy (receiver), który m.in. zarządza zyskami ze sprzedaży składników majątku dłużnika w celu zaspokojenia długu. Sąd dysponuje swobodą uznania w odniesieniu do wyznaczenia zarządcy.
Należy zauważyć, że wyboru środków służących wykonaniu wyroku dokonuje wierzyciel przy wsparciu doradców prawnych. Służba Sądownicza nie wskazuje określonego toku postępowania. Powyższy wykaz nie jest wyczerpujący i wskazuje jedynie często stosowane procedury.
W przypadku wyroków krajowych niezbędne może być uzyskanie zezwolenia sądu, który wydał wyrok, na wykonanie danego wyroku (zobacz powyżej). W niektórych przypadkach, takich jak zajęcie i wpisanie wyroku do rejestru, złożenie wniosku do sądu nie jest wymagane, a wniosek o wszczęcie egzekucji można złożyć w sekretariacie właściwego sądu.
W przypadku wyroków wydanych w innych jurysdykcjach UE sądem właściwym jest Wysoki Trybunał. W odniesieniu do okresowo wypłacanych świadczeń alimentacyjnych, w sprawie których w innych jurysdykcjach UE wydano zaświadczenie europejskiego tytułu egzekucyjnego, sądem właściwym jest sąd rejonowy.
Orzeczenia sądowe i niektóre orzeczenia wydawane w toku postępowania pozasądowego są wykonalne. Oprócz postanowień sądu obejmują one wyroki wydawane w postępowaniu uproszczonym (summary matters) zarejestrowane przez urzędnika rejestrowego w Wysokim Trybunale lub przez urzędnika rejestrowego hrabstwa (County Registrar) w sądzie okręgowym.
Często w celu wykonania wyroku niezbędne jest uzyskanie zezwolenia sądu, który go wydał. W niektórych przypadkach, takich jak zajęcie i wpisanie wyroku do rejestru, wniesienie wniosku do sądu nie jest jednak wymagane. Zezwolenie może wydać sekretariat właściwego sądu.
W przypadku wyroków wydanych przez sądy zagraniczne, które należy wykonać zgodnie z rozporządzeniami UE, sądem właściwym jest Wysoki Trybunał (lub w przypadku okresowo wypłacanych świadczeń alimentacyjnych, w sprawie których wydano zaświadczenie europejskiego tytułu egzekucyjnego – sąd rejonowy). Funkcje związane ze stosowaniem rozporządzenia (WE) nr 44/2001 (zastąpionego rozporządzeniem (UE) nr 1215/2012, które ma zastosowanie do ugód sądowych zatwierdzonych lub zawartych w dniu 10 stycznia 2015 r. lub po tej dacie), powierzono sędziemu proceduralnemu Wysokiego Trybunału (Master of the High Court). Na posiedzeniu jawnym można wnieść o stwierdzenie wykonalności takiego wyroku w Irlandii oraz o nadanie mu następnie klauzuli wykonalności.
Wyrok, któremu nadano zaświadczenie europejskiego tytułu egzekucyjnego zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 805/2004, jest uznawany i wywołuje takie same skutki jak wyrok wydany przez Wysoki Trybunał oraz jest wykonywany odpowiednio. Sądem właściwym w zakresie egzekwowania okresowo wypłacanych świadczeń alimentacyjnych, w sprawie których wydano zaświadczenie europejskiego tytułu egzekucyjnego, jest sąd rejonowy. Krajowe przepisy dotyczącego tego postępowania zostały zawarte w rozporządzeniu z mocą ustawy (S.I.) 274 z 2011 r.
W przypadku wyroku wydanego w sprawie roszczenia bezspornego, który ma zostać wykonany w innej jurysdykcji UE, sąd, który wydał wyrok, jest właściwy w zakresie wniosków dotyczących jego wykonania zgodnie z rozporządzeniem nr 805/2004 w sprawie europejskich tytułów egzekucyjnych.
Wniosek o wykonanie wyroku składany jest zazwyczaj w sądzie (lub sekretariacie sądu) przez prawnika praktyka, chociaż wierzyciel nie musi korzystać z zastępstwa procesowego. Wszystkie wnioski skierowane do sądu muszą zostać złożone przez miejscowego prawnika praktyka. Nie można ich przesyłać pocztą. Niektóre wnioski skierowane do sekretariatu sądu – takie jak wnioski o zajęcie, o wpisanie do rejestru oraz o poświadczenie wyroku do celów związanych z oświadczeniem z mocą przysięgi stanowiącym podstawę wyroku ustanawiającego hipotekę – można wnosić drogą pocztową. Porady dotyczące stosowanej praktyki i procedury można uzyskać, kontaktując się z Sekcją ds. Wyroków Wysokiego Trybunału pod adresem: HighCourtCentralOffice@Courts.ie.
Koszty (opłaty) nałożone przez Służbę Sądowniczą są minimalne, a obecnie obowiązujące opłaty dostępne są w taryfikatorze opłat na stronie internetowej Służby Sądowniczej. Kwestie związane z kosztami ponoszonymi z tytułu usług świadczonych przez prawników (solicitors i barristers) regulowane są bezpośrednio między wierzycielami a ich pełnomocnikami procesowymi. Sąd może zasądzić całość lub część kosztów poniesionych w toku postępowania egzekucyjnego.
Art. 15 ustawy o wykonywaniu orzeczeń sądowych z 1926 r. (zastąpiony art. 1 ustawy o ustroju sądów powszechnych (nr 2) z 1986 r.) stanowi, że jeżeli dług jest należny na podstawie postanowienia lub wyroku sądu, wierzyciel może wnieść do sądu rejonowego o wezwanie dłużnika do stawienia się przed sądem w celu zbadania posiadanych przez niego środków przez sędziego sądu rejonowego. Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności należy złożyć w ciągu sześciu lat od daty wydania postanowienia lub wyroku sądu. Wierzyciel ma obowiązek przedstawić dowody potwierdzające istnienie pierwotnego długu, a dłużnik – wypełnić oświadczenie o posiadanych środkach. Art. 16 ustawy z 1926 r. zmieniony art. 9 ustawy z 1986 r. umożliwia przedstawienie dowodów oraz przesłuchanie (cross examination) dłużnika lub wierzyciela. Klauzulę wykonalności można nadać na okres dwunastu lat od daty wydania danego postanowienia lub wyroku sądu.
Przedmiotem egzekucji mogą być wszystkie rodzaje składników majątku, z wyjątkiem łatwo psujących się towarów lub posiadanych przez dłużnika rzeczy przeznaczonych do sprzedaży lub zwrotu.
Niewykonanie orzeczenia sądowego może skutkować pociągnięciem strony pozostającej w zwłoce do odpowiedzialności za obrazę sądu. Sąd może wymierzyć karę grzywny lub karę aresztu do czasu oczyszczenia z zarzutu obrazy sądu. Nie istnieje zatem maksymalny okres, na który można pozbawić wolności daną osobę. Zasada ta ma również zastosowanie do osoby trzeciej, która naruszy warunki określone w orzeczeniu sądowym.
Należy zauważyć, że zgodnie z art. 20 ustawy o wykonywaniu orzeczeń sądowych z 1926 r. kara pozbawienia wolności wymierzona dłużnikowi za niezastosowanie się do postanowienia o spłacie w ratach nie jest uznawana za zaspokojenie lub wygaśnięcie długu lub jego części i nie pozbawia wierzyciela możliwości zastosowania innych środków ochrony prawnej w celu odzyskania długów.
Banki i inne instytucje finansowe podlegają tym samym obowiązkom co inne strony w zakresie wykonywania orzeczeń sądowych. W okolicznościach, które nie zostały wyraźnie objęte orzeczeniem sądowym, należy uwzględnić przepisy i zasady odnoszące się do danych osobowych przechowywanych przez tego rodzaju instytucje (na przykład ustawa o ochronie danych z 1988 r.).
W niektórych orzeczeniach wyznacza się każdorazowo termin, w którym zainteresowana strona musi zastosować się do warunków w nich określonych, nie jest to jednak regułą. Wyrok pozostaje w mocy przez dwanaście lat, chociaż w przypadku niektórych środków egzekucyjnych, które sąd może zarządzić, obowiązują terminy określone w regulaminie sądu lub w przepisach. Przykładem jest postanowienie o dokonaniu zajęcia wydane przez Wysoki Trybunał, które pozostaje w mocy przez rok od jego wydania. Po upływie tego terminu należy wystąpić o wydanie nowego postanowienia o zajęciu.
Co do zasady nie można zaskarżyć samego środka egzekucyjnego, na który zezwolenie wydał sekretariat sądu, ale można zaskarżyć wyrok lub postanowienie co do istoty sprawy, które stanowiły jego podstawę. Zainteresowana strona może wnieść do sądu apelacyjnego o uchylenie wyroku lub postanowienia. Terminy na wniesienie środka zaskarżenia są zróżnicowane:
Wyrok pozostaje w mocy przez okres dwunastu lat, a po upływie 12 lat od dnia, w którym stał się wykonalny, na jego podstawie nie można wytoczyć żadnego powództwa. Ponadto w przypadku niektórych środków egzekucyjnych, które sąd może zarządzić, obowiązują terminy określone w regulaminie sądu lub w przepisach prawa. Przykładem jest postanowienie o dokonaniu zajęcia wydane przez Wysoki Trybunał, które pozostaje w mocy przez rok od jego wydania. Po upływie tego terminu należy wystąpić o wydanie nowego postanowienia o dokonaniu zajęcia. Kolejny przykład obejmuje konieczność uzyskania zgody sądu na wydanie przez Wysoki Trybunał postanowienia o dokonaniu zajęcia, jeżeli upłynęło ponad sześć lat od dnia wydania wykonalnego orzeczenia sądowego.
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Egzekucja oznacza przymusowe zaspokojenie istotnej wierzytelności potwierdzonej w tytule wykonawczym przy wsparciu organów publicznych. Przy przeprowadzaniu egzekucji stosuje się następujące środki:
Zgodnie z definicją zawartą w (nowym) kodeksie postępowania cywilnego (art. 927–931 kpc) egzekucję przeprowadza upoważniona do tego osoba, która przekazuje poświadczony odpis (Apógrafo) z odpowiednim nakazem konkretnemu komornikowi i określa sposób przeprowadzenia egzekucji oraz – w stosownych przypadkach – przedmioty, z których zostanie przeprowadzona egzekucja. W przypadku zajęcia składników majątku wyznacza się licytatora, którym jest notariusz z regionu, w którym ma zostać przeprowadzone zajęcie. Nakaz musi zostać opatrzony datą i podpisany przez beneficjenta lub jego pełnomocnika. Nakaz stanowi upoważnienie do podejmowania wszelkich czynności egzekucyjnych, chyba że w jego treści stwierdzono inaczej.
Komornik, któremu doręczono poświadczony odpis wraz z nakazem egzekucji, ma prawo przyjmować płatności i wydawać pisemne potwierdzenie ich odbioru, jak również przekazać poświadczony odpis po całkowitym zaspokojeniu wierzytelności. Komornik może również przyjąć płatność częściową – w takiej sytuacji musi wystawić potwierdzenie i odnotować ten fakt na poświadczonym odpisie. Wniesienie płatności częściowej nie wstrzymuje biegu egzekucji.
Jeżeli jest to konieczne do celów egzekucji, komornik jest uprawniony do wejścia do miejsca zamieszkania dłużnika lub do innych należących do niego lokali, do otwierania drzwi i przeszukiwania pomieszczeń oraz do otwierania zamkniętych mebli, elementów wyposażenia pomieszczeń lub pojemników. Komornik może zwrócić się o pomoc do organów egzekwowania prawa (zazwyczaj do policji), które muszą udzielić mu wsparcia.
Jeżeli dłużnik będzie stawiał opór w trakcie przeprowadzania egzekucji, komornik może użyć środków przymusu, aby przełamać ten opór, a także wezwać organy egzekwowania prawa (zazwyczaj policję), aby udzieliły mu wsparcia.
Komornik sporządza sprawozdanie z każdej czynności podejmowanej w toku postępowania egzekucyjnego. Jeżeli egzekucja okaże się nieskuteczna, komornik sporządza sprawozdanie, w którym przedstawia przyczyny jej nieskuteczności. Jeżeli w toku egzekucji dojdzie do popełnienia przestępstwa, komornik musi sporządzić stosowne sprawozdanie i przekazać je właściwemu prokuratorowi.
Tytuł wykonawczy to dokument urzędowy potwierdzający wierzytelność i umożliwiający domniemanemu wierzycielowi dochodzenie od dłużnika zastosowania się do jego treści w drodze egzekucji. Muszą zostać spełnione następujące przesłanki: istnienie tytułu wykonawczego i ważność roszczenia.
Egzekucja jest to czynność służąca wymierzeniu sprawiedliwości, której celem jest zapewnienie ochrony prawnej. Nie jest to czynność administracyjna. Wnioski kierowane do komorników i wszelkie czynności egzekucyjne stanowią czynności procesowe. Aby można było przeprowadzić egzekucję, spełnione muszą zostać następujące przesłanki:
Istnieje możliwość wykonania zarówno postanowień sądowych, jak i postanowień wydanych przez organy inne niż sądy bez konieczności każdorazowego zwracania się o wydanie postanowienia sądu zatwierdzającego egzekucję Następujące dokumenty stanowią tytuły wykonawcze:
Urzędników ds. egzekucji dzieli się na urzędników ds. egzekucji bezpośredniej i pośredniej. Urzędników ds. egzekucji bezpośredniej powołuje wierzyciel występujący z wnioskiem o przeprowadzenie egzekucji. Zalicza się do nich: a) komorników, którzy są urzędnikami publicznymi nieotrzymującymi stałego wynagrodzenia, uprawnionymi do podejmowania czynności mających na celu zajęcie rzeczy znajdujących się w posiadaniu dłużnika, zajęcie składników majątku, statków morskich lub powietrznych będących własnością dłużnika, przeprowadzania egzekucji bezpośredniej, zatrzymania dłużników, których skazano na karę pozbawienia wolności, oraz przygotowywania licytacji; b) notariuszy lub sędziów rejonowych sądów w sprawach cywilnych zastępujących notariuszy, którzy są uprawnieni do przeprowadzania dobrowolnej lub przymusowej licytacji zajętych składników majątku dłużnika oraz do dokonywania podziału zysku ze sprzedaży tych składników majątku na podstawie opracowanego przez siebie wykazu określającego kolejność zaspokajania wierzycieli. Do urzędników ds. egzekucji pośredniej zalicza się funkcjonariuszy policji, członków sił zbrojnych oraz świadków (μαρτύρων) komornika, którzy udzielają mu wsparcia w przypadku, gdy dłużnik stawia opór w trakcie przeprowadzania egzekucji lub gdy istnieje ryzyko, że może stawić taki opór. Wszyscy wymienieni powyżej urzędnicy ponoszą odpowiedzialność za wszelkie zawinione przypadki naruszenia spoczywających na nich obowiązków przy wykonywaniu powierzonych im funkcji.
Sam tytuł egzekucyjny wydaje osoba upoważniona do żądania jego wykonania, tj. powód lub jego przedstawiciel, który może być prawnikiem, chociaż nie jest to konieczne. Podstawowe koszty egzekucji są następujące:
Do przesłanek materialnych przeprowadzenia egzekucji należą:
Celem prawa regulującego egzekucję jest zrównoważenie sprzecznych interesów wierzycieli i dłużników lub osób trzecich. Kryteria stosowane przez sądy w celu przyznania środków egzekucyjnych są następujące:
Przedmiotem środków egzekucyjnych może być majątek dłużnika lub osoba dłużnika. Środki egzekucyjne to czynności materialne podejmowane przez urzędników uprawnionych do ich podejmowania; służą one bezpośredniemu lub pośredniemu zaspokojeniu roszczeń w drodze egzekucji przeprowadzanej przez państwo. Środki egzekucyjne można stosować wobec następujących składników majątku:
Z egzekucji wyłączone są następujące składniki majątku:
Dłużnik, podobnie jak wszystkie osoby trzecie, musi zastosować się do treści postanowienia nakazującego zastosowanie środka egzekucyjnego. Jeżeli dłużnik będzie stawiał opór w trakcie egzekucji, komornik może użyć siły, wzywając jednocześnie organy egzekwowania prawa. Komornik może przeprowadzać egzekucję przy wsparciu dwóch pełnoletnich świadków lub drugiego komornika. W przypadku niewywiązania się przez dłużnika ze spoczywającego na nim zobowiązania:
Powyższe przypadki pozostają bez wpływu na prawo wierzyciela do dochodzenia przewidzianego w prawie materialnym odszkodowania za straty poniesione wskutek niewywiązania się przez dłużnika ze spoczywającego na nim zobowiązania. Co do zasady dłużnik może rozporządzać danym składnikiem swojego majątku; jeżeli został on zajęty, rozporządzanie nim jest zakazane i nieważne w stosunku do osoby, która dokonała zajęcia, i w stosunku do wierzycieli, którzy zgłosili swoje roszczenia.
Jeżeli egzekucję przeprowadza się z rachunków bankowych dłużnika, bank nie ma obowiązku ujawnienia wnioskodawcy szczegółowych informacji na temat takich rachunków; jeżeli jednak bankowi doręczone zostanie pismo nakazujące zajęcie znajdujących się w posiadaniu dłużnika środków pieniężnych, rozporządzenie zajętą kwotą jest zakazane i nieważne w stosunku do osoby, która wystąpiła o ich zajęcie. Bank musi w ciągu ośmiu dni od daty doręczenia nakazu zajęcia wskazać, czy zajęte środki przechowywane na rachunku bankowym istnieją oraz, jeśli ich kwota wystarczy do zaspokojenia roszczeń osoby, która wystąpiła o zajęcie, musi wypłacić tej osobie odpowiednią sumę pieniężną.
Co do zasady nie istnieją przepisy ustanawiające terminy, których wnioskodawca jest zobowiązany dotrzymać. Obowiązują pewne ograniczenia czasowe, nie stanowią one jednak terminów zawitych, lecz raczej okresy, jakie muszą upłynąć, aby określone czynności mogły zostać podjęte w sposób ważny. Ograniczenia te nie wyznaczają bezpośrednio momentu, po upływie którego wnioskodawca nie będzie mógł już podjąć określonych czynności. Przepis, na mocy którego poszczególne czynności muszą zostać dokonane w pewnym okresie po zajęciu lub przed licytacją, nie zmienia podstawy systemu. Aby zapobiegać nadmiernej przewlekłości postępowania, wyznaczono jedynie ostateczny termin jednego roku, po upływie którego zajęcie lub inne czynności nie będą mogły zostać przeprowadzone na podstawie tego samego nakazu. Licytacji nie można przeprowadzić na podstawie zajęcia, które ze względu na upływ tego terminu zostało cofnięte na mocy postanowienia sądu.
Jedynym dostępnym środkiem ochrony prawnej w postępowaniu egzekucyjnym jest sprzeciw, który może wnieść osoba, przeciwko której skierowana jest egzekucja, lub wierzyciel mający uzasadniony interes w sprawie w terminie 15 dni od dnia podjęcia pierwszej czynności egzekucyjnej, jeżeli sprzeciw dotyczy ważności tytułu wykonawczego lub ważności postępowania przedsądowego; do chwili przeprowadzenia ostatniej czynności egzekucyjnej, jeżeli wniosek dotyczy ważności dowolnej czynności egzekucyjnej (od pierwszej do ostatniej); oraz w ciągu sześciu miesięcy od przeprowadzenia ostatniej czynności egzekucyjnej, jeżeli wniosek dotyczy ważności tej czynności. Sprzeciw mogą również wnieść osoby trzecie posiadające prawo do przedmiotu egzekucji. Mogą one powołać się na to prawo wobec osoby, przeciwko której skierowana jest egzekucja, w dowolnym terminie. Sądem właściwym jest sąd, w którego okręgu znajduje się miejsce przeprowadzenia egzekucji, w szczególności rejonowy sąd w sprawach cywilnych, jeżeli tytułem wykonawczym jest postanowienie rejonowego sądu w sprawach cywilnych (Ειρηνοδικείο), oraz sąd pierwszej instancji orzekający w składzie jednoosobowym (Μονομελές Πρωτοδικείο) we wszystkich innych przypadkach. Fakt wniesienia sprzeciwu nie zawiesza egzekucji; postępowanie egzekucyjne może jednak zostać zawieszone na mocy postanowienia sądu wydanego na wniosek, przy czym konieczne może być złożenie odpowiedniej kaucji. Informację o wydaniu takiego postanowienia przekazuje się komornikom, którzy nie mogą przeprowadzać żadnych czynności egzekucyjnych, chyba że zostali do tego wyraźnie upoważnieni w takim postanowieniu.
Do egzekucji mają zastosowanie następujące wyjątki, zwłaszcza jeżeli chodzi o majątek podlegający zajęciu: z zajęcia są wyłączone następujące składniki majątku: a) łatwo psujące się towary, b) udziały w spółkach osobowych, c) roszczenia alimentacyjne wynikające z przepisów prawa lub z rozrządzeń testamentowych, a także roszczenia związane z wkładem małżonków w zaspokajanie potrzeb związanych z utrzymaniem rodziny, d) roszczenia dotyczące wynagrodzenia, rent i emerytur lub świadczeń z tytułu ubezpieczenia, chyba że w danym przypadku zachodzi konieczność zaspokojenia wierzytelności alimentacyjnych wynikających z obowiązujących przepisów lub rozrządzeń testamentowych lub obowiązek łożenia na utrzymanie rodziny – w takiej sytuacji dopuszcza się możliwość zajęcia połowy składników majątku, biorąc pod uwagę kwoty otrzymywane przez dłużnika, zakres spoczywających na małżonkach zobowiązań w zakresie łożenia na utrzymanie rodziny oraz liczbę beneficjentów, e) wszelkiego rodzaju pomoc unijna lub dotacje unijne znajdujące się w posiadaniu agencji OPEKEPE jako osoby trzeciej do chwili ich zdeponowania na rachunku bankowym beneficjentów lub do chwili ich wypłacenia beneficjentom w innej formie. Wyłączenie przewidziane w zdaniu drugim lit. d) ma również zastosowanie w przypadku, gdy płatności danej kwoty dokonuje się poprzez jej zdeponowanie na rachunku bankowym dłużnika. Wyłączenie to ma zastosowanie wyłącznie w sytuacji, w której saldo rachunku w okresie od wydania nakazu wszczęcia egzekucji do dnia zrealizowania płatności nie przekracza kwoty roszczenia wyłączonej z egzekucji.
Ponadto dłużnik ma prawo odwołać się od postępowania egzekucyjnego za pomocą dwóch środków zaskarżenia:
a) sprzeciwu wniesionego zgodnie z art. 933 kpc, który stanowi, że: osoba, przeciwko której prowadzone jest postępowanie egzekucyjne, i dowolny wierzyciel posiadający uzasadniony interes w danej sprawie mogą wnieść sprzeciw dotyczący ważności tytułu wykonawczego, postępowania egzekucyjnego lub roszczenia wyłącznie poprzez złożenie zawiadomienia o sprzeciwie w sądzie rejonowym w sprawach cywilnych, jeżeli tytuł wykonawczy został wydany przez ten sąd, oraz w sądzie pierwszej instancji orzekającym w składzie jednoosobowym we wszystkich innych przypadkach. W przypadku wniesienia kilku sprzeciwów za pomocą odrębnych pism sekretarz sądu musi dopilnować, aby wszystkie sprzeciwy zostały zidentyfikowane i rozpoznane na tej samej rozprawie sądowej. Dodatkowe podstawy uzasadniające wniesienie sprzeciwu można przedstawić wyłącznie za pomocą odrębnego wniosku złożonego w sekretariacie sądu, do którego skierowany jest sprzeciw. Po złożeniu takiego wniosku sąd sporządza stosowne sprawozdanie i doręcza je stronie przeciwnej co najmniej osiem (8) dni przed planowanym terminem rozprawy. Termin rozprawy, na której zostanie rozpoznany sprzeciw, musi zostać wyznaczony w terminie nieprzekraczającym sześćdziesięciu (60) dni od dnia złożenia wniosku, a wezwanie do stawienia się na rozprawie doręcza się pozwanemu na dwadzieścia (20) dni przed terminem rozprawy. Sądem właściwym miejscowo jest sąd rejonowy właściwy dla miejsca przeprowadzenia egzekucji, jeżeli inne czynności podejmowane w toku postępowania egzekucyjnego były podejmowane na podstawie doręczonego nakazu; w przeciwnym wypadku sądem właściwym jest sąd wskazany w art. 584. Jeżeli tytułem wykonawczym jest wyrok lub nakaz zapłaty, sprzeciw jest niedopuszczalny w zakresie, w jakim wyrok lub nakaz jest prawomocny, zgodnie z odpowiednio art. 330 i art. 633 ust. 2 lit. c). Twierdzenia dotyczące zaspokojenia roszczenia muszą zostać wykazane wyłącznie na piśmie lub muszą zostać zatwierdzone przez sąd. Sąd musi wydać postanowienie w sprawie sprzeciwu w terminie sześćdziesięciu (60) dni od dnia jego rozpatrzenia;
b) zgodnie z art. 1000 kpc dłużnik ma prawo wystąpić o zawieszenie licytacji jego składników majątku. W szczególności na wniosek dłużnika, który musi zostać złożony najpóźniej piętnaście (15) dni roboczych przed datą licytacji, sąd, o którym mowa w art. 933, może – podczas rozpatrywania sprawy po zakończeniu postępowania, o którym mowa w art. 686 i nast. – zawiesić procedurę licytacji na okres do sześciu (6) miesięcy od dnia, w którym miała się ona pierwotnie odbyć, jeżeli odroczenie terminu przeprowadzenia licytacji nie stwarza ryzyka wyrządzenia szkód wierzycielowi i jeżeli można zasadnie oczekiwać, że dłużnik zaspokoi roszczenia wierzyciela w tym okresie lub że po upływie tego okresu zyski z licytacji wzrosną. Sąd musi wydać stosowne orzeczenie do południa ostatniego poniedziałku poprzedzającego licytację. Warunkiem udzielenia zgody na zawieszenie licytacji będzie każdorazowo uiszczenie: a) wszelkich kosztów związanych z przyspieszeniem licytacji, które zostaną oszacowane w orzeczeniu oraz b) co najmniej jednej czwartej kwoty należnej osobie wnioskującej o przyspieszenie licytacji. Licytator zostanie powiadomiony o treści orzeczenia zawieszającego licytację w dniu jego wydania. Płatność musi zostać uiszczona do godz. 10:00 w dniu przeprowadzenia licytacji – w przeciwnym razie licytacja zostanie przeprowadzona zgodnie z planem.
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Co do zasady wykonywanie orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych oznacza, że w przypadku gdy osoba, która dopuściła się naruszenia, nie wykona dobrowolnie tytułu egzekucyjnego (np. prawomocnego wyroku), powód musi wystąpić o przeprowadzenie egzekucji sądowej na potrzeby wykonania tego tytułu. Na przykład w celu odzyskania długu, którego pozwany nie spłaca mimo nakazu sądowego, powód (wierzyciel) zwraca się o przeprowadzenie egzekucji sądowej i odzyskuje dług w drodze zajęcia rachunków bieżących lub nieruchomości dłużnika; zyski uzyskane ze sprzedaży nieruchomości dłużnika w drodze licytacji pozwalają na spłatę kwoty należnej wierzycielowi.
Egzekucja stanowi jedno z uprawnień przewidzianych w hiszpańskiej konstytucji z 1978 r., na mocy której powierzono sędziom i sądom zadanie zarówno wydawania wyroków, jak i ich wykonywania (art. 117 i 118 konstytucji). Dlatego też strony uczestniczące w postępowaniu mają obowiązek przestrzegać wyroków oraz innych orzeczeń sądowych, a także współpracować przy podejmowaniu czynności mających na celu ich wykonanie. Obowiązkiem sędziego jest zagwarantowanie należytego wypełnienia tych wymogów.
Wykonanie orzeczenia sądowego oznacza zastosowanie się do treści tego orzeczenia, tj. wykonanie rozstrzygnięć sądowych. Może ono przyznawać powodowi (zwanemu dalej „wierzycielem egzekwującym” – ejecutante) prawo do dochodzenia zapłaty określonej sumy pieniężnej, prawo do dochodzenia, aby dłużnik egzekwowany dokonał lub zaniechał określonych czynności, np. prac budowlanych, lub prawo do skorzystania z uznanego prawa w drodze dokonania wpisu w odpowiednim rejestrze publicznym.
Egzekucja może mieć charakter ostateczny lub tymczasowy. W tym drugim przypadku oraz w określonych okolicznościach dopuszcza się możliwość wykonania wyroku, który jeszcze się nie uprawomocnił, aby nie dopuścić do sytuacji, w której wierzyciel poniesie szkodę w okresie przejściowym (tj. w postępowaniu apelacyjnym i przed wydaniem prawomocnego wyroku) z uwagi na przewlekłość nieodzownie związaną z tego rodzaju postępowaniem (art. 524–537 kodeksu postępowania cywilnego – Ley de Enjuiciamiento Civil).
Prawo hiszpańskie stanowi, że organami właściwymi w zakresie wykonywania wyroków są sędziowie i sądy, zgodnie z ustawami i zasadami dotyczącymi właściwości (art. 117 ust. 3 konstytucji hiszpańskiej).
Zgodnie z konstytucją oraz z kodeksem postępowania cywilnego (ustawa nr 1/2000 z dnia 7 stycznia 2000 r., BOE (hiszpański dziennik urzędowy) nr 7 z dnia 8 stycznia 2000 r., z późniejszymi zmianami), który reguluje postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, sędzia jest odpowiedzialny za monitorowanie prawidłowości postępowania egzekucyjnego (art. 545, 551, 552 i powiązane przepisy). To właśnie sędzia – na wniosek wierzyciela egzekwującego – wszczyna postępowanie na podstawie nakazu egzekucji wydawanego w formie postanowienia po zbadaniu tytułu wykonawczego przedłożonego przez tego wierzyciela. Sędzia wydaje również orzeczenie, jeżeli pozwany (zwany dalej „dłużnikiem egzekwowanym” – ejecutado) wytoczy powództwo przeciwegzekucyjne, co spowoduje wszczęcie opisanego poniżej odrębnego postępowania przeciwegzekucyjnego.
Urzędnicy sądowi (letrados de la administración de justicia, określani wcześniej jako secretarios judiciales) są odpowiedzialni za ustalanie i stosowanie określonych środków egzekucyjnych (nakaz zapłaty, zajęcie majątku dłużnika egzekwowanego, dokonanie potrąceń z rachunku bieżącego i z wynagrodzenia dłużnika itp.). Dlatego też po wydaniu przez sędziego nakazu egzekucji odpowiedzialność za monitorowanie przebiegu postępowania egzekucyjnego i wydawanie odpowiednich postanowień w tym zakresie przechodzi na urzędnika sądowego, przy czym w niektórych przypadkach na takie postanowienia przysługuje zażalenie, które wnosi się do sędziego.
Ogólnie rzecz biorąc, egzekucję można przeprowadzić na podstawie prawomocnego wyroku lub postanowienia sądu bądź innego tytułu egzekucyjnego stwierdzającego istnienie nadającego się do egzekucji roszczenia oraz wykonalnego obowiązku świadczenia dłużnika (istnieją również wyjątkowe sytuacje, w których można wykonać wyrok, który się jeszcze nie uprawomocnił, np. w przypadku tymczasowego wykonania zaskarżonych wyroków, co jest dopuszczalne w określonych okolicznościach).
Zgodnie z przepisami art. 517 kodeksu postępowania cywilnego dotyczącymi postępowania egzekucyjnego i tytułów egzekucyjnych podstawą wniosku o wszczęcie egzekucji musi być tytuł egzekucyjny. Podstawą egzekucji są wyłącznie poniższe tytuły egzekucyjne:
W pozostałych przypadkach stosuje się procedurę określoną w art. 548 i nast. kodeksu postępowania cywilnego. Należy podkreślić, że nakaz egzekucji zostanie wydany wyłącznie na żądanie jednej ze stron złożone w formie wniosku (zob. poniżej). W przypadku złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji sąd – o ile spełnione zostały warunki i przesłanki proceduralne – wydaje nakaz egzekucji. Po wydaniu postanowienia przez sędziego sekretarz sądowy wydaje zarządzenie określające odpowiednie, konkretne środki egzekucyjne, a także środki służące ustaleniu położenia składników majątku dłużnika i środki służące ocenie wartości tych składników majątku uznanych za odpowiednie do celów przeprowadzenia egzekucji.
Dłużnikowi egzekwowanemu przekazuje się powiadomienie o wydaniu wyżej wspomnianego nakazu egzekucji i zarządzenia oraz odpis wniosku o wszczęcie egzekucji, bez uszczerbku dla środków, które mogą zostać zastosowane w celu zabezpieczenia wierzyciela przed ewentualnym poniesieniem szkody.
Dłużnik egzekwowany może bronić się przed egzekucją w oparciu o określone przesłanki o charakterze materialnym (np. spłata zadłużenia) albo formalnym (np. błędy w przedstawionym tytule egzekucyjnym) na podstawie art. 556 i nast. kodeksu postępowania cywilnego. W takim przypadku wszczyna się postępowanie kontradyktoryjne, w toku którego można przeprowadzić dowody, na podstawie których sąd wydaje postanowienie o utrzymaniu nakazu egzekucji w mocy albo o uchyleniu go w całości lub w części. Na postanowienie to przysługuje zażalenie do właściwego sądu prowincji (Audiencia Provincial).
Jak wspomniano wcześniej, wniosek o wszczęcie egzekucji składa zainteresowana strona, wnosząc odpowiednie pismo procesowe. Wniosek o wszczęcie egzekucji musi zawierać odniesienie do tytułu stanowiącego podstawę wszczęcia egzekucji oraz wskazywać charakter egzekucji, o której przeprowadzenie występuje się do sądu, składniki majątku dłużnika egzekwowanego, które można zająć, środki służące ustaleniu położenia składników majątku dłużnika i środki służące ocenie wartości tych składników oraz osobę lub osoby, wobec których egzekucja ma zostać przeprowadzona, wraz z urzędowym dokumentem potwierdzającym tożsamość tych osób. Jeżeli tytułem egzekucyjnym jest postanowienie urzędnika sądowego lub wyrok bądź postanowienie sądu właściwego do przeprowadzenia egzekucji, wniosek o wszczęcie egzekucji powinien zawierać żądanie wydania nakazu egzekucji, w którym należy wskazać wyrok lub postanowienie, o którego wykonanie się występuje (art. 549 kodeksu postępowania cywilnego), natomiast w pozostałych przypadkach wniosek o wszczęcie egzekucji należy złożyć wraz z dokumentami dającymi podstawę do wszczęcia egzekucji (wymienionymi w art. 550 kodeksu postępowania cywilnego). Jeżeli wniosek o wszczęcie egzekucji spełnia powyższe wymagania i jeżeli przedstawiony tytuł pozwala na zarządzenie egzekucji, sędzia wydaje nakaz egzekucji lub egzekucję przeprowadza się na podstawie zarządzenia sekretarza sądowego, który określa – w przypadku egzekucji ze środków pieniężnych – kwotę główną podlegającą egzekucji, a także orientacyjną kwotę odsetek i innych kosztów, z zastrzeżeniem możliwości jej późniejszego rozliczenia i dostosowania; w takim przypadku należy każdorazowo wskazać osoby zainteresowane oraz środki egzekucyjne, które mają zostać zastosowane.
Należy jednak podkreślić, że – niezależnie od niektórych, wymienionych poniżej składników majątku wyłączonych z egzekucji – środki egzekucyjne muszą być proporcjonalne do kwoty podlegającej egzekucji. W związku z tym jeżeli okażą się one nadmierne, sąd może postanowić o ich ograniczeniu. Ponadto jeżeli środki egzekucyjne okażą się niewystarczające, wierzyciel egzekwujący może zwrócić się o ich uzupełnienie poprzez poszerzenie zakresu lub zwiększenie liczby środków egzekucyjnych. Jeżeli wierzyciel egzekwujący nie wie, jakie składniki majątku należą do dłużnika egzekucyjnego, może zwrócić się do sądu o zdobycie stosownych informacji. Zadanie to wykonuje sekretarz sądowy, składając wniosek bezpośrednio do sądu albo do właściwych organów. Istnieje jednak szereg progów lub ograniczeń stosowanych w przypadku zajęcia lub zabezpieczenia wynagrodzeń i pensji, które to progi i ograniczenia wymieniono poniżej. Egzekucja przeprowadzana na podstawie nakazu zapłaty świadczeń alimentacyjnych (wydanego w toku postępowania dotyczącego świadczeń alimentacyjnych między krewnymi albo na rzecz dzieci) stanowi wyjątek, ponieważ w przypadku tego rodzaju egzekucji nie stosuje się progów ustawowych; zamiast tego sąd samodzielnie ustala kwotę podlegającą zajęciu (art. 608 kodeksu postępowania cywilnego).
Jeżeli chodzi o składniki majątku wyłączone z egzekucji, przepisy art. 605 i nast. kodeksu postępowania cywilnego przewidują następujące wyłączenia:
Artykuł 605 Składniki majątku wyłączone z egzekucji.
Wymienione poniżej składniki majątku nie mogą zostać zajęte:
składniki majątku, które zostały uznane za niezbywalne;
prawa akcesoryjne, których nie można zbyć w oderwaniu od prawa głównego;
składniki majątku, które jako takie nie posiadają żadnej wartości;
składniki majątku wyraźnie wyłączone z egzekucji na podstawie przepisu prawnego.
Artykuł 606 Składniki majątku dłużnika egzekucyjnego wyłączone z egzekucji.
Egzekucji nie podlegają również następujące składniki majątku:
meble i przedmioty urządzenia domowego, a także ubrania dłużnika egzekwowanego lub członków jego rodziny, których nie można uznać za zbędne. Ogólnie rzecz biorąc, składniki majątku takie jak żywność i opał oraz inne składniki majątku, które sąd uzna za niezbędne dla dłużnika egzekwowanego i osób pozostających na jego utrzymaniu do życia na godziwym poziomie;
książki, instrumenty i narzędzia, których dłużnik egzekwowany potrzebuje do pracy zawodowej lub do prowadzenia działalności artystycznej lub rzemieślniczej, jeżeli ich wartość nie jest proporcjonalna do kwoty egzekwowanej wierzytelności;
przedmioty sakralne i przedmioty wykorzystywane w zarejestrowanych zgodnie z prawem praktykach religijnych;
kwoty wyraźnie wyłączone z zajęcia na mocy przepisów prawa;
składniki majątku i kwoty uznane za wyłączone z egzekucji zgodnie postanowieniami traktatów ratyfikowanych przez Hiszpanię.
Artykuł 607 Zajęcie wynagrodzeń, rent lub emerytur
1. Pensje, wynagrodzenia, renty lub emerytury bądź równoważne płatności, których kwota nie przekracza kwoty płacy minimalnej, nie podlegają zajęciu.
2. Pensje, wynagrodzenia, renty lub emerytury, których kwota przekracza kwotę płacy minimalnej, mogą podlegać zajęciu zgodnie z następującymi progami:
3. Jeżeli strona, przeciwko której przeprowadza się egzekucję, otrzymuje pensję lub wynagrodzenie z więcej niż jednego źródła, wszystkie te źródła dochodu sumuje się, po czym część niepodlegającą egzekucji potrąca się tylko raz. Pensje, wynagrodzenia, renty lub emerytury bądź równoważne kwoty otrzymywane przez małżonków sumuje się, chyba że małżonkowie ustanowili rozdzielność majątkową, a sekretarzowi sądowemu przedstawiono dowód potwierdzający ustanowienie rozdzielności.
4. Jeżeli na utrzymaniu strony, przeciwko której przeprowadza się egzekucję, znajdują się inne osoby, sekretarz sądowy może obniżyć progi przewidziane w pkt 1, 2, 3 i 4 niniejszego artykułu o 10–15%.
5. Jeżeli od pensji, wynagrodzeń, rent lub emerytur bądź równoważnych kwot dokonywano stałych lub tymczasowych potrąceń o charakterze publicznym zgodnie z przepisami prawa podatkowego lub prawa zabezpieczeń społecznych, kwotę podlegającą zajęciu oblicza się na podstawie kwoty uzyskanej przez dłużnika egzekwowanego po odliczeniu tych potrąceń.
6. Przepisy poprzednich ustępów niniejszego artykułu dotyczą również dochodów uzyskiwanych z tytułu prowadzenia działalności zawodowej i handlowej przez osoby samozatrudnione.
7. Kwoty zajęte zgodnie z przepisami niniejszego artykułu mogą zostać przekazane bezpośrednio na rachunek wierzyciela egzekwującego wskazany wcześniej przez tę stronę, jeżeli sekretarz sądowy odpowiedzialny za egzekucję wyrazi na to zgodę.
W takim przypadku zarówno osoba lub podmiot dokonujące zajęcia i późniejszego przekazania kwot, jak i wierzyciel egzekwujący mają obowiązek informować sekretarza sądowego co trzy miesiące odpowiednio o kwotach przesłanych i otrzymanych; nie dotyczy to jednak ewentualnych roszczeń, które może zgłosić dłużnik egzekwowany, z uwagi na fakt, że uznał on, iż dług został w pełni spłacony, w związku z czym nakaz egzekucji należy uchylić, albo z uwagi na fakt, że potrąceń i przekazania nie przeprowadzono w sposób wskazany przez sekretarza sądowego.
Wydane przez sekretarza sądowego postanowienie o udzieleniu zgody na dokonanie bezpośredniego przekazania środków może zostać zaskarżone poprzez wniesienie zażalenia do sądu.
Zgodnie z przepisami dekretu królewskiego z mocą ustawy nr 8/2011 z dnia 1 lipca 2011 r. w sprawie środków na rzecz wspierania dłużników hipotecznych, który wszedł w życie 7 lipca 2011 r., doprecyzowano przepisy kodeksu postępowania cywilnego. Art. 1 dekretu królewskiego z mocą ustawy nr 8/2011 stanowi, że:
Artykuł 1 Wyłączenie z zajęcia minimalnego dochodu rodziny.
Jeżeli – zgodnie z przepisami art. 129 ustawy o hipotece (Ley Hipotecaria) – cena uzyskana ze sprzedaży lokalu mieszkalnego zabezpieczonego hipoteką, przeprowadzonej w związku z egzekucją długu hipotecznego, jest niewystarczająca do spłaty kredytu zabezpieczonego przedmiotową hipoteką, kwotę zwolnioną z zajęcia, o której mowa w art. 607 ust. 1 kodeksu postępowania cywilnego, zwiększa się o 50% oraz dodatkowo o kolejne 30% płacy minimalnej na członka rodziny niemającego regularnego dochodu, pensji, emerytury lub renty, których wysokość przekraczałaby kwotę płacy minimalnej. W tym celu pod pojęciem rodziny rozumie się małżonka lub konkubenta oraz wstępnych i zstępnych pierwszego stopnia zamieszkujących z dłużnikiem egzekucyjnym.
Pensje, wynagrodzenia, renty lub emerytury, których wysokość przekracza kwotę płacy minimalnej, oraz, w stosownych przypadkach, kwoty wynikające z zastosowania zasady ochrony rodziny ustanowionej w powyższym akapicie podlegają zajęciu zgodnie z progami określonymi w art. 607 ust. 2 wymienionej wyżej ustawy.
Jeżeli chodzi o nieruchomości lub inne składniki majątku, na których można ustanowić hipotekę, sąd może – na wniosek wierzyciela egzekwującego – nakazać dokonanie wpisu dotyczącego zajęcia zabezpieczającego w odpowiednim rejestrze publicznym (zazwyczaj w rejestrze nieruchomości), aby zagwarantować możliwość późniejszego przeprowadzenia egzekucji.
W pozostałych przypadkach można zastosować następujące środki:
Ponadto, aby zagwarantować możliwość przeprowadzenia egzekucji, wszystkie osoby oraz podmioty publiczne i prywatne są zobowiązane do poddania się środkom egzekucyjnym (podmioty te należy pouczyć, że niespełnienie tego wymogu może skutkować nałożeniem grzywny lub może zostać uznane za obrazę sądu). Oznacza to, że podmioty te muszą udzielić wymaganych informacji lub stosować środki służące zabezpieczeniu interesu prawnego, a także przekazać sądowi wszelkie znajdujące się w ich posiadaniu dokumenty bez żadnych ograniczeń poza ograniczeniami związanymi z koniecznością poszanowania praw podstawowych lub ograniczeniami wyraźnie wskazanymi w prawie w określonych przypadkach.
Środki egzekucyjne nie mają określonego terminu obowiązywania; pozostają w mocy do chwili całkowitego zakończenia postępowania egzekucyjnego. Jeżeli chodzi o te środki, wierzyciel egzekwujący ma obowiązek każdorazowo zwrócić się o dokonanie stosownych czynności egzekucyjnych. Na przykład w przypadku zajęcia ruchomości lub nieruchomości należy zwrócić się o przeprowadzenie licytacji. Płatność na rzecz wierzyciela egzekwującego zostanie dokonana ze środków pieniężnych uzyskanych z licytacji. W innych przypadkach, np. gdy nakaz dotyczy wydania składnika majątku wierzycielowi egzekwującemu (np. eksmisja w przypadku zwłoki w płatności czynszu), środki egzekucyjne mogą wiązać się z koniecznością zwrócenia majątku wierzycielowi egzekwującemu po eksmisji najemcy naruszającego postanowienia umowy.
Dłużnik egzekwowany może jednak bronić się przed egzekucją po otrzymaniu powiadomienia o jej wszczęciu. W takiej sytuacji przeprowadza się postępowanie wszczęte na podstawie powództwa przeciwegzekucyjnego. Podstawą wniesienia tego powództwa mogą być przesłanki materialne lub uchybienia proceduralne. Przesłanki wytoczenia tego powództwa różnią się w zależności od rodzaju tytułu stanowiącego podstawę egzekucji (zgodnie z art. 556 i nast. kodeksu postępowania cywilnego różnią się w zależności od tego, czy chodzi o zarządzenie sędziego lub urzędnika sądowego w kwestiach proceduralnych, wyrok sądu polubownego czy ugodę wypracowaną w toku mediacji; tytuły wydane w toku postępowania karnego określające maksymalną kwotę odszkodowania w związku z wypadkiem drogowym; tytuły, o których mowa w art. 517 pkt 4, 5, 6 i 7 kodeksu postępowania cywilnego, czy też inne dokumenty podlegające wykonaniu, o których mowa w art. 517 ust. 2 pkt 9. Powództwa ze względu na nadmierne żądania strony lub uchybienia formalne regulują odpowiednio przepisy art. 558 i 559 kodeksu postępowania cywilnego). Należy podkreślić, że sąd mógł uprzednio podnosić niektóre z tych przesłanek z urzędu (jeżeli stwierdził, że jakiekolwiek klauzule poświadczonych dokumentów urzędowych, dokumentów lub zaświadczeń załączonych do nakazu egzekucji mogły być nieuczciwe, miał obowiązek działać z urzędu i przed rozstrzygnięciem sprawy wysłuchać strony na tę okoliczność). Strony mogą zaskarżyć orzeczenie sądu pierwszej instancji rozstrzygające co do przesłanek powództwa przeciwegzekucyjnego. Środek zaskarżenia rozpoznaje właściwy sąd prowincji (Audiencia Provincial).
Dlatego też środki egzekucyjne przeprowadzone na podstawie wyroku lub postanowienia sądu, postanowienia sekretarza sądowego zatwierdzającego ugodę sądową lub porozumienia wypracowanego w toku postępowania lub wyroku sądu polubownego lub ugody wypracowanej w toku mediacji wygasają, jeżeli odpowiedni wniosek o wszczęcie egzekucji nie zostanie złożony w terminie pięciu lat od daty uprawomocnienia się danego wyroku lub postanowienia (art. 518 kodeksu postępowania cywilnego).
Przepisy prawa przewidują również okres oczekiwania przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego w przypadku zarządzeń w kwestiach proceduralnych (wydanych przez sędziego lub sekretarza sądowego), wyroków sądu polubownego lub ugód wypracowanych w toku mediacji. W okresie tym dłużnik egzekwowany może dobrowolnie wykonać świadczenie, do którego jest zobowiązany. Jeżeli tak się stanie, strona wygrywająca nie wnosi wniosku o wszczęcie egzekucji. Podobnie sąd nie wyda nakazu wykonania zarządzenia w kwestiach proceduralnych, wyroku sądu polubownego ani ugody wypracowanej w drodze mediacji w terminie dwudziestu dni od dnia uprawomocnienia się wyroku nakazującego spełnienie świadczenia lub w terminie dwudziestu dni od dnia powiadomienia dłużnika egzekwowanego o wydaniu postanowienia o zatwierdzeniu lub podpisaniu umowy (art. 548 kodeksu postępowania cywilnego). Okres oczekiwania ma służyć dobrowolnemu spełnieniu świadczenia przez dłużnika egzekwowanego.
Jak wyjaśniono w pkt 4.1 powyżej, w celu zapewnienia odpowiedniej ochrony dłużnika kodeks postępowania cywilnego stanowi, że pewne składniki majątku są wyłączone z egzekucji, a także wyznaczono w nim proporcjonalne progi w przypadku zajęcia pensji, wynagrodzenia, renty lub emerytury.
W trakcie licytacji składników majątku składniki te należy sprzedać oferentowi proponującemu najwyższą cenę zgodnie z minimalnymi kwotami wyznaczonymi proporcjonalnie do szacunkowej wartości danego składnika majątku lub do szacunkowej kwoty długu. Takie limity chroniące dłużnika są wyższe, w przypadku gdy przedmiotem licytacji jest jego miejsce zamieszkania (art. 670 i 671 kodeksu postępowania cywilnego).
Kodeks postępowania cywilnego stanowi również, że – co do zasady – egzekucji mającej na celu windykację odsetek od należnej kwoty głównej oraz windykację kosztów postępowania nie można przeprowadzić, jeżeli kwota tych odsetek i kosztów postępowania przekracza 30% kwoty głównej (art. 575 kodeksu postępowania cywilnego).
Jeżeli przedmiotem egzekucji jest miejsce zamieszkania dłużnika, kwota wierzytelności dochodzonych od dłużnika egzekwowanego nie może przekraczać 5% kwoty zgłoszonej we wniosku o wszczęcie egzekucji (art. 575 kodeksu postępowania cywilnego).
W przypadku przeprowadzenia egzekucji z nieruchomości zabezpieczonej hipoteką i w odniesieniu do dłużników znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji socjalnej i finansowej odracza się eksmisję z miejsca zamieszkania (art. 441 kodeksu postępowania cywilnego).
Zgodnie z art. 55–57 ustawy o upadłości (Ley Concursal) nie można wykonywać nakazów egzekucji poszczególnych wierzycieli po ogłoszeniu upadłości, ponieważ sędzia prowadzący postępowanie upadłościowe dysponuje wyłączną właściwością w zakresie egzekucji wobec strony, która ogłosiła upadłość; ma to na celu uniknięcie preferencyjnego traktowania niektórych wierzycieli w stosunku do pozostałych.
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Egzekucja (oznaczająca egzekucję przymusową, ponieważ w przypadku dobrowolnego spełnienia przez dłużnika jego zobowiązań nie wszczyna się postępowania) obejmuje wszystkie rodzaje postępowań umożliwiających zmuszenie dłużnika do wywiązania się z zobowiązań, których wykonanie nakazano mu w tytule wykonawczym. Do tytułów wykonawczych zalicza się przede wszystkim wyroki (sądów francuskich lub zagranicznych) i akty notarialne, którym nadano klauzulę wykonalności (zob. odpowiedź na pytanie nr 2 poniżej). Zgodnie z prawem francuskim w drodze tych tytułów dłużnika można zobowiązać: do zapłaty, do działania albo zaniechania działania oraz do wydania rzeczy lub jej zwrotu.
Prawo do egzekucji dotyczy wyłącznie majątku dłużnika. Nie przewidziano możliwości przeprowadzenia egzekucji osobistej. Oznacza to na przykład, że dłużnikowi nie można wymierzyć kary pozbawienia wolności wyłącznie z powodu zwłoki w spłacie długu. Odmowa spełnienia pewnych zobowiązań (obowiązków alimentacyjnych) stanowi jednak przestępstwo, za które dłużnik może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej i skazany na karę pozbawienia wolności. Ta sama zasada dotyczy ogłoszenia upadłości przez dłużnika działającego w złej wierze.
Zobowiązania do zapłaty można wyegzekwować na drodze prawnej za pośrednictwem zajęcia środków pieniężnych, ruchomości lub nieruchomości należących do dłużnika. Jeżeli zajęcie dotyczy kwoty pieniężnej, zajętą kwotę przekazuje się wierzycielowi (przykładowo zajęcie rachunku bankowego). Jeżeli zajęcie dotyczy ruchomości lub nieruchomości należącej do dłużnika, zajęcie skutkuje przymusową sprzedażą określonego składnika majątku, a zyski ze sprzedaży przekazuje się wierzycielowi do wysokości przysługującej mu wierzytelności.
Zobowiązania do wydania lub zwrotu różnią się w zależności od charakteru składnika majątku. W przypadku ruchomości składnik majątku zostaje zajęty w celu jego zwrotu prawowitemu właścicielowi. W przypadku nieruchomości przywrócenie jej posiadania na rzecz właściciela następuje poprzez eksmisję osoby zajmującej lokal bez tytułu prawnego.
Ponieważ nie można fizycznie zmusić osoby do spełnienia jej zobowiązania do działania lub zaniechania, sąd wydaje w tym celu wyrok, w którym nakłada na dłużnika karę pieniężną. Dłużnik ma obowiązek zapłacić tę karę w razie uchybienia swoim zobowiązaniom. Należną kwotę oblicza się proporcjonalnie do okresu niepodejmowania czynności (w przypadku zobowiązań do działania) lub proporcjonalnie do liczby przypadków niewywiązania się z zobowiązania do zaniechania czynności. Ponieważ zobowiązania do zapłaty, do wydania lub zwrotu również interpretuje się jako zobowiązania do działania, oprócz zastosowania dodatkowo innych środków egzekucji przymusowej możliwe jest również nałożenie kary pieniężnej.
Należy ponadto zauważyć, że co do zasady przedmiotem środków egzekucji przymusowej mogą być wyłącznie zobowiązania stwierdzone tytułem wykonawczym.
Komornicy sądowi (huissiers de justice) są jedynymi podmiotami uprawnionymi do przeprowadzania egzekucji przymusowej. Komornicy są urzędnikami publicznymi i ministerialnymi. W związku z tym mianuje ich Minister Sprawiedliwości, który kontroluje, czy wypełniają oni swoje zadania zgodnie z rygorystycznymi zasadami deontologii. Usługi komornika są odpłatne (zob. odpowiedź na pytanie nr 3 poniżej). Wierzyciel uiszcza z góry opłatę za zastosowanie środków egzekucji przymusowej, a następnie dochodzi jej zwrotu od dłużnika.
Jeżeli konieczne jest wszczęcie postępowania sądowego, sędzią właściwym jest zasadniczo sędzia właściwy ds. egzekucyjnych, tj. sędzia jednolitego sądu powszechnego (tribunal judiciaire) mający szczególne kompetencje.
Środki zabezpieczające powództwo zasadniczo zarządza sędzia właściwy ds. egzekucyjnych, ale w drodze wyjątku może je również zarządzić prezes sądu gospodarczego (tribunal de commerce), jeżeli ich celem jest zabezpieczenie roszczenia wchodzącego w zakres właściwości tego sądu.
Aby zwrócić się do komisarza sądowego (commissaire de justice, dawniej komornik sądowy – huissier de justice) o wszczęcie egzekucji przymusowej nie jest konieczne korzystanie z usług prawnika.
Przymus adwokacki obowiązuje jednak na każdym etapie postępowania mającego na celu zajęcie nieruchomości. W drodze wyjątku dłużnik może samodzielnie zwrócić się do sędziego właściwego ds. egzekucyjnych o zezwolenie na polubowną sprzedaż nieruchomości.
W innych postępowaniach co do zasady obowiązuje przymus adwokacki, chyba że zaskarżona czynność egzekucyjna dotyczy roszczenia o wartości mniejszej niż 10 000 euro. W tym przypadku strony mogą stawić się przed sądem osobiście lub skorzystać z pomocy adwokata, małżonka, konkubenta, osoby, z którą zawarły cywilny pakt solidarności, krewnych lub powinowatych w linii prostej, krewnych lub powinowatych w linii bocznej do trzeciego stopnia włącznie oraz osób świadczących usługi wyłącznie na rzecz strony lub wyłącznie na rzecz jej przedsiębiorstwa, a także być reprezentowanymi przez dowolną z wyżej wymienionych osób.
Wykaz tytułów wykonawczych uznawanych we Francji zawarto w art. L. 111-3 kodeksu cywilnego postępowania egzekucyjnego (code des procédures civiles d’exécution). Są to:
Orzeczenia sądów powszechnych stanowią tytuły wykonawcze, w związku z czym umożliwiają zastosowanie środków egzekucji przymusowej, jeżeli nie podlegają zaskarżeniu o charakterze zawieszającym takim jak apelacja lub sprzeciw, jeżeli tymczasowe wykonanie ma obowiązkowy charakter (dotyczy to zasadniczo orzeczeń pierwszoinstancyjnych) lub jeżeli sędzia nadał orzeczeniu rygor tymczasowej wykonalności. Orzeczenia sądów administracyjnych podlegają wykonaniu nawet wówczas, gdy możliwe jest ich zaskarżenie.
Dozwolone środki egzekucji przymusowej
Jeżeli osoba otrzymała tytuł wykonawczy, może zasadniczo zastosować dowolny środek egzekucji przymusowej przewidziany w kodeksie cywilnego postępowania egzekucyjnego bez konieczności wcześniejszego uzyskania zgody sędziego. W przypadku dwóch środków egzekucji przymusowej wymagana jest jednak wcześniejsza zgoda sędziego:
Ponadto każde zajęcie kwoty niższej niż 535 euro dokonane w lokalu mieszkalnym wymaga udzielenia uprzedniego zezwolenia przez sędziego właściwego ds. egzekucyjnych.
W kodeksie cywilnego postępowania egzekucyjnego przewidziano rozmaite środki egzekucji przymusowej, które różnią się w zależności od składnika majątku będącego przedmiotem egzekucji (nieruchomości, rzeczy ruchome, środki pieniężne itd.; zob. odpowiedź na pytanie 4.2 poniżej). W każdym razie środki te muszą ograniczać się do minimum niezbędnego do odzyskania wierzytelności, a przy ich wyborze nie może dochodzić do nadużyć.
W drodze odstępstwa od zasady, zgodnie z którą środki egzekucji przymusowej można zastosować wyłącznie na podstawie tytułu wykonawczego, przed uzyskaniem takiego tytułu można skorzystać ze środków zabezpieczających powództwo. Dzięki takim środkom wierzyciel może zabezpieczyć swój interes prawny w oczekiwaniu na wydanie tytułu wykonawczego.
Do środków zabezpieczających powództwo zalicza się zajęcie na zabezpieczenie i ustanowienie zastawu sądowego. Sędzia zezwala na zastosowanie tych środków, jeżeli co do zasady wierzytelność wydaje się uzasadniona i jeżeli wierzyciel wykaże, że zachodzą okoliczności faktyczne, które mogą uniemożliwić odzyskanie wierzytelności. Wcześniejsza zgoda sędziego nie jest wymagana, jeżeli na korzyść wierzyciela wydano wyrok, który nie jest jeszcze wykonalny. W każdym przypadku środki zastosowane w tych okolicznościach wygasają, jeżeli komornik sądowy nie zawiadomi o nich bezzwłocznie dłużnika i jeżeli wierzyciel nie wniósł o wszczęcie postępowania rozstrzygającego co do istoty sprawy w celu otrzymania orzeczenia sądu stwierdzającego zasadność jego roszczenia.
Ramy czasowe stosowania środków egzekucji przymusowej
Środki egzekucji przymusowej można stosować wyłącznie w godzinach 6.00–21.00. Ponadto nie można ich stosować w niedziele i dni ustawowo wolne od pracy, chyba że zezwoli na to sędzia właściwy ds. egzekucyjnych.
Koszt środków egzekucji przymusowej
Usługi komisarza sądowego należy opłacić. Wierzyciel uiszcza z góry opłatę za zastosowanie środków egzekucji przymusowej, a następnie dochodzi jej zwrotu od dłużnika – oprócz wierzytelności. W każdym przypadku wierzyciel pokrywa jednak część tych kosztów.
Wynagrodzenie komornika sądowego określono w dekrecie nr 2016-230 z dnia 26 lutego 2016 r. i w rozporządzeniu z dnia 26 lutego 2016 r., w którym ustalono kwotę należną za każdą czynność egzekucyjną. W cenniku tym przewidziano przede wszystkim:
Przykładowo w przypadku wyegzekwowanej wierzytelności w wysokości 10 000 euro minimalna kwota opłat za niektóre czynności egzekucyjne przedstawia się następująco:
Oprócz wspomnianych opłat stałych przewidziano w szczególności opłaty naliczane proporcjonalnie, które w odniesieniu do całego roszczenia wynoszą 707,52 euro po opodatkowaniu, czy czym 118,46 euro z tej kwoty uiszcza dłużnik, a 589,06 euro – wierzyciel.
Co do zasady dokonanie czynności egzekucyjnych na podstawie tytułu wykonawczego nie wymaga zgody sędziego (zob. odpowiedź na pytanie nr 3.1 powyżej).
Jeżeli wierzyciel nie uzyskał tytułu wykonawczego, może zastosować środki zabezpieczające powództwo, o ile spełnione zostaną określone warunki (zob. odpowiedź na pytanie nr 3.1 powyżej).
Co do zasady środek egzekucji przymusowej może dotyczyć wszystkich składników majątku dłużnika.
W prawie przewidziano jednak, że w drodze wyjątku niektóre składniki majątku nie podlegają zajęciu. Dotyczy to przede wszystkim:
Osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą również w pewnych przypadkach korzystają ze szczególnej ochrony obejmującej cały ich majątek lub jego część.
Egzekucja z ruchomości i wierzytelności pieniężnych ma charakter wieloetapowy. W pierwszej kolejności komisarz sądowy dokonuje ich zajęcia. Zajęcie uniemożliwia rozporządzanie majątkiem. Uniemożliwia także dłużnikowi zbycie zajętej ruchomości. Jeżeli dłużnik nie zastosuje się do nałożonego na niego obowiązku utrzymania ruchomości w posiadaniu, popełni przestępstwo. Jeżeli chodzi o zajęte kwoty pieniężne, zostają one zablokowane na rachunku dłużnika. Następnie komisarz sądowy zawiadamia dłużnika o zajęciu. Jeżeli dłużnik nie wniesie sprzeciwu do sędziego właściwego do spraw egzekucyjnych, komisarz sądowy może fizycznie zająć mienie ruchome i sprzedać je w drodze licytacji publicznej lub pobrać zajęte kwoty pieniężne. W razie sprzeciwu dłużnika sędzia właściwy ds. egzekucyjnych stwierdza zasadność zastosowania środka egzekucji przymusowej i zezwala na jego kontynuowanie albo – jeżeli nie został on skutecznie zastosowany – uchyla taki środek.
Zastosowanie środka egzekucji przymusowej z nieruchomości polega na zajęciu nieruchomości. W pierwszej kolejności komisarz sądowy doręcza dłużnikowi wezwanie do zapłaty równoważne z zajęciem, które skutkuje utratą przez dłużnika prawa do rozporządzania nieruchomością. Następnie wierzyciel wnosi o wszczęcie postępowania do sędziego właściwego ds. egzekucyjnych, który decyduje o dalszym toku sprawy. Jeżeli dłużnik wniesie o polubowną sprzedaż nieruchomości – o ile jest ona możliwa – sędzia zarządza polubowną sprzedaż i ustala jej termin. Jeżeli nie można polubownie sprzedać nieruchomości lub jeżeli nie udało się dokonać takiej sprzedaży, sędzia zarządza sprzedaż nieruchomości w drodze licytacji publicznej. Licytacja odbywa się na rozprawie prowadzonej przez tego sędziego.
Co do zasady tytuły wykonawcze podlegają wykonaniu przez dziesięć lat (art. L. 111-4 kodeksu cywilnego postępowania egzekucyjnego). Termin ten rozpoczyna bieg z chwilą dokonania czynności egzekucyjnej na podstawie tego tytułu.
Pytanie to odnosi się wyłącznie do:
Czynności te stanowią bowiem jedyne środki egzekucji przymusowej, na które zgodę wydaje sędzia właściwy ds. egzekucyjnych. Od wyroków wydanych przez tego sędziego można wnieść apelację lub skargę kasacyjną do Sądu Kasacyjnego (Cour de cassation) w zależności od kwoty wierzytelności.
Co do zasady tytuły wykonawcze podlegają wykonaniu przez dziesięć lat (art. L. 111-4 kodeksu cywilnego postępowania egzekucyjnego). Termin ten rozpoczyna bieg z chwilą dokonania czynności egzekucyjnej na podstawie tego tytułu.
Środki egzekucji przymusowej można stosować wyłącznie w godzinach 6.00–21.00. Ponadto nie można ich stosować w niedziele i dni ustawowo wolne od pracy, chyba że zezwoli na to sędzia właściwy ds. egzekucyjnych.
Ponadto postępowanie egzekucyjne musi ograniczać się do minimum niezbędnego do odzyskania wierzytelności, a przy wyborze czynności egzekucyjnych nie może dochodzić do nadużyć.
Co więcej, niektóre składniki majątku nie podlegają zajęciu (zob. odpowiedź na pytanie 4.1 powyżej), a każde zajęcie ruchomości w celu ich sprzedaży dokonane w lokalu, w którym zamieszkuje dłużnik, wymaga uprzedniej zgody sędziego, jeżeli celem tego rodzaju zajęcia jest zaspokojenie wierzytelności innej niż wierzytelność alimentacyjna w wysokości poniżej 535 euro (art. L. 221-2 i R. 221-2 kodeksu cywilnego postępowania egzekucyjnego).
Jeżeli zaś dłużnik korzysta z immunitetu egzekucyjnego, składniki majątku objęte tym immunitetem nie mogą być przedmiotem żadnego środka egzekucji przymusowej. Aby zastosować środek egzekucji przymusowej wobec składnika majątku osoby, która korzysta z takiego immunitetu, ze względu na fakt, że immunitet nie obejmuje danego składnika, należy uzyskać wcześniejszą zgodę sędziego (art. od L. 111-1 do L. 111-3 i od R. 111-1 do R. 111–5 kodeksu cywilnego postępowania egzekucyjnego).
Powiązane strony
Strona internetowa Krajowej Izby Komisarzy Sądowych (Chambre Nationale des Commissaires de Justice)
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
W Republice Chorwacji postępowanie egzekucyjne jest uregulowane w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym (Ovršni zakon) (Dziennik Urzędowy Republiki Chorwacji [Narodne Novine, NN] nr 112/12, 25/13, 93/14, 55/16 i 73/17; zwanej dalej „OZ”). Przepisy tej ustawy regulują postępowanie, w toku którego sądy i notariusze dokonują przymusowej egzekucji wierzytelności na podstawie tytułów wykonawczych oraz dokumentów urzędowych (postępowanie egzekucyjne), chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.
Sądy prowadzą postępowanie egzekucyjne na podstawie tytułów wykonawczych, natomiast notariusze prowadzą postępowanie egzekucyjne na podstawie dokumentów urzędowych.
Rodzaje dokumentów stanowiących tytuł wykonawczy wymieniono w art. 23 OZ, natomiast rodzaje dokumentów urzędowych wskazano w art. 31 OZ.
W postępowaniu egzekucyjnym uczestniczą również: Agencja Finansowa (Financijska agencija, zwana dalej „Agencją”), tj. osoba prawna prowadząca egzekucję zgodnie z przepisami OZ oraz ustawy o egzekucji ze środków pieniężnych, pracodawcy, Chorwacki Zakład Ubezpieczeń Emerytalnych (Hrvatski zavod za mirovinsko osiguranje) oraz inne organy przewidziane w przepisach.
Sądy prowadzą postępowanie egzekucyjne na podstawie tytułów wykonawczych, którymi zgodnie z OZ są:
1. wykonalne orzeczenia oraz ugody sądowe,
2. wykonalne ugody, o których mowa w art. 186.a kodeksu postępowania cywilnego,
3. wykonalne orzeczenia sądu polubownego,
4. wykonalne decyzje wydane w postępowaniu administracyjnym oraz wykonalne ugody zawarte w toku postępowania administracyjnego, jeżeli dotyczą one wykonania zobowiązania pieniężnego, chyba że odpowiednie przepisy stanowią inaczej,
5. wydane przez notariusza postanowienie o wszczęciu egzekucji oraz akt notarialny opatrzony klauzulą wykonalności,
6. ugody zawarte w toku postępowania przed tzw. sądami honorowymi (sudovi časti) na posiedzeniu niejawnym w Republice Chorwacji oraz ugody zawarte w toku mediacji zgodnie z przepisami ustawy o mediacji,
7. inne dokumenty określone w przepisach jako tytuły wykonawcze.
Tytuł egzekucyjny stanowi podstawę do przeprowadzenia egzekucji, jeżeli oznaczono w nim wierzyciela i dłużnika oraz wskazano przedmiot, rodzaj i zakres zobowiązania pieniężnego, a także termin jego wymagalności.
Jeśli tytułem egzekucyjnym jest orzeczenie nakazujące zaspokojenie roszczenia przez zapłatę wymaganej kwoty lub spełnienie świadczenia, musi ono również określać termin dobrowolnego zaspokojenia roszczenia, a w braku takiego terminu zostanie on wyznaczony przez sąd w postanowieniu o nadaniu klauzuli wykonalności.
Aby wszcząć postępowanie egzekucyjne na podstawie tytułu wykonawczego, wierzyciel składa do sądu wniosek o wszczęcie egzekucji. Wierzyciel może złożyć wniosek o wszczęcie egzekucji osobiście – jako strona postępowania – lub za pośrednictwem pełnomocnika. Postępowanie egzekucyjne może zostać wszczęte z urzędu w sytuacjach wyraźnie przewidzianych w przepisach.
Sądy rejonowe (općinski sudovi) są właściwe rzeczowo do prowadzenia postępowań egzekucyjnych, chyba że odpowiednie przepisy stanowią inaczej. Egzekucję prowadzi się w granicach określonych w postanowieniu o nadaniu klauzuli wykonalności.
W postanowieniu o nadaniu klauzuli wykonalności należy wskazać tytuł egzekucyjny, tj. dokument urzędowy, na podstawie którego prowadzona jest egzekucja, oznaczyć wierzyciela i stronę, przeciwko której egzekucja ma zostać przeprowadzona (dłużnika), wskazać wierzytelność podlegającą egzekucji, środki i przedmiot egzekucji, jak również inne informacje konieczne do przeprowadzenia egzekucji.
Wniosek o wszczęcie egzekucji musi zawierać żądanie wszczęcia egzekucji wraz ze wskazaniem tytułu wykonawczego lub dokumentu urzędowego, na podstawie którego wnosi się o wszczęcie egzekucji, oznaczeniem wierzyciela i dłużnika, wskazaniem osobistych numerów identyfikacyjnych wierzyciela i dłużnika, dochodzonego roszczenia, środków koniecznych do przeprowadzenia egzekucji oraz (w stosownych przypadkach) przedmiotu egzekucji. Wniosek musi zawierać inne przewidziane informacje konieczne do przeprowadzenia egzekucji.
Wniosek o wszczęcie egzekucji na podstawie dokumentu urzędowego musi zawierać:
1. skierowany do sądu wniosek o nakazanie dłużnikowi zaspokojenia roszczenia oraz uiszczenia wszelkich odpowiednich kosztów w terminie ośmiu dni lub – w sporach dotyczących weksli i czeków – w terminie trzech dni;
2. żądanie wszczęcia egzekucji.
Główne przesłanki wszczęcia egzekucji obejmują zatem złożenie tytułu wykonawczego lub dokumentu urzędowego stanowiącego podstawę egzekucji wraz z wnioskiem o wszczęcie egzekucji.
Przedmiotem egzekucji są rzeczy i prawa, które zgodnie z przepisami podlegają egzekucji w celu zaspokojenia roszczenia. Egzekucję przeprowadza się w celu zaspokojenia roszczenia wierzyciela z rzeczy podlegających egzekucji, które stanowią integralną część majątku dłużnika.
Egzekucję można przeprowadzić z majątku dłużnika (pieniądze, nieruchomości, ruchomości, papiery wartościowe i udziały kapitałowe) lub określonych praw niemajątkowych przysługujących wnioskodawcy (do odebrania i wydania ruchomości, opróżnienia i wydania nieruchomości, przywrócenia do pracy itd.). W toku postępowania wnioskodawca może wybrać przedmiot egzekucji.
Egzekucji nie podlegają rzeczy niezbywalne, podobnie jak rzeczy, z których egzekucja jest zakazana na mocy przepisów szczególnych. Wierzytelności podatkowe oraz inne opłaty również nie podlegają egzekucji.
Budynki, broń i sprzęty przeznaczone do obrony oraz przedmioty i pomieszczenia przeznaczone do pracy instytucji samorządowych na szczeblu lokalnym oraz instytucji rządowych i samorządowych na szczeblu regionalnym, a także organów sądowych również nie podlegają egzekucji.
Przy ustalaniu, czy dana rzecz lub dane prawo podlegają egzekucji, tj. czy nie ograniczono prawa do egzekucji z danej rzeczy lub z danego prawa, bierze się pod uwagę okoliczności, które istniały w chwili złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji, chyba że przepisy OZ wyraźnie stanowią inaczej.
Podstawowym skutkiem zastosowania środków egzekucyjnych jest ograniczenie dłużnika w prawie rozporządzania należącym do niego majątkiem.
Skutkiem postępowania egzekucyjnego z nieruchomości lub ruchomości jest sprzedaż danej nieruchomości lub ruchomości w celu zaspokojenia roszczenia wierzyciela z kwoty uzyskanej ze sprzedaży.
Skutkiem postępowania egzekucyjnego z wierzytelności pieniężnych jest zajęcie wierzytelności pieniężnej do wysokości kwoty koniecznej do zaspokojenia roszczenia i przekazanie jej wierzycielowi.
Środki egzekucyjne obowiązują do momentu zakończenia postępowania egzekucyjnego, co następuje z chwilą pełnego zaspokojenia roszczenia wierzyciela lub cofnięcia przez wierzyciela wniosku o wszczęcie egzekucji.
Dłużnikowi przysługuje prawo do:
• wniesienia zażalenia na wydane postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności lub
• wniesienia zażalenia na postanowienie o wszczęciu egzekucji wydane przez notariusza na podstawie dokumentu urzędowego.
Wniesienie w odpowiednim terminie dopuszczalnego zażalenia na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu nie powoduje zawieszenia postępowania egzekucyjnego.
Wniesienie w odpowiednim terminie dopuszczalnego zażalenia na postanowienie notariusza o wszczęciu egzekucji wydane na podstawie dokumentu urzędowego (złożonego do notariusza, lecz rozpatrywanego przez sąd) powoduje skierowanie sprawy do postępowania zwykłego (klasična parnica), które będzie kontynuowane przed sądem i w toku którego strony, obecnie egzekwujący (dawny wierzyciel) oraz egzekwowany (dawny dłużnik), muszą przedstawić dowody na poparcie swoich argumentów, aby wygrać sprawę. W przypadku spełnienia przesłanek określonych w OZ dłużnikowi przysługuje prawo do wystąpienia o zawieszenie postępowania egzekucyjnego.
Sąd przeprowadza egzekucję za pośrednictwem środków wskazanych we wniosku o wszczęcie egzekucji i z rzeczy wskazanych w tym wniosku. W przypadku wskazania wielu środków i rzeczy sąd – na wniosek dłużnika – ogranicza egzekucję do wybranych środków lub rzeczy, jeżeli zostaną one uznane za wystarczające do zaspokojenia roszczenia.
Zgodnie z jedną z podstawowych zasad regulujących postępowanie egzekucyjne sąd prowadzący postępowanie egzekucyjne i zabezpieczające jest zobowiązany do poszanowania godności dłużnika przez zapewnienie, by egzekucja była jak najmniej uciążliwa dla dłużnika.
Ochronę dłużnika zapewnia się przez wyłączenie spod przymusowej egzekucji określonych rzeczy oraz ograniczenie zakresu rzeczy, z których można dokonać przymusowej egzekucji w celu zaspokojenia roszczenia wierzyciela, a także ograniczenie środków, za pośrednictwem których można dokonać tego rodzaju egzekucji w postępowaniu egzekucyjnym, jak również przez udzielenie dłużnikowi określonych zabezpieczeń procesowych i materialnych w toku egzekucji oraz w związku z egzekucją. Ochrona ta przejawia się w stosowaniu zasady legalności przy ustalaniu dopuszczalności egzekucji, ustalaniu przedmiotu egzekucji oraz środków egzekucyjnych, a także w toku procedury wykorzystywanej w celu przymusowego zaspokojenia roszczenia wierzyciela.
Istnieją ograniczenia w zakresie egzekucji z nieruchomości dotyczące rzeczy, które nie podlegają egzekucji, zgodnie z art. 91 OZ.
Istnieją ograniczenia w zakresie egzekucji z ruchomości dotyczące rzeczy, które nie podlegają egzekucji, zgodnie z art. 135 OZ.
W art. 173 OZ przewidziano ograniczenia dotyczące egzekucji z wierzytelności pieniężnych, natomiast w art. 172 OZ określono, która część dochodów dłużnika jest wyłączona spod egzekucji.
W art. 212 OZ ustanowiono zasady szczególne dotyczące egzekucji ze świadczeń pieniężnych wyłączonych spod egzekucji lub w przypadku których egzekucja jest ograniczona, natomiast w art. 241 i 242 OZ ustanowiono zasady szczególne dotyczące wyłączenia spod egzekucji oraz ograniczenia egzekucji w przypadku osób prawnych.
W art. 75 OZ zapewniono ochronę dłużnikom będącym osobami fizycznymi w postępowaniu egzekucyjnym, którego przedmiotem są wierzytelności pieniężne, natomiast ochronę osób prawnych zapewniono w art. 76 OZ.
Przepisy OZ ustanawiające ograniczenia egzekucji, tj. wyłączające spod egzekucji określone rzeczy, zapewniają ochronę dłużnikowi w postępowaniu egzekucyjnym.
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Egzekucja oznacza przymusowe wykonanie orzeczeń sądu i innych tytułów egzekucyjnych: papierów dłużnych, dokumentów urzędowych (atti publici) i poświadczonych dokumentów prywatnych służących określonym celom. Na tym etapie, który nadal ma charakter postępowania sądowego, istnieje możliwość interwencji organów ochrony porządku publicznego, jeżeli dłużnik nie wypełni swoich zobowiązań dobrowolnie.
Postępowanie egzekucyjne prowadzą sądy powszechne. Wniosek o odmowę wykonania, o którym mowa w art. 47 ust. 1 rozporządzenia (UE) nr 1215/2012 (rozporządzenie Bruksela I (wersja przekształcona)), również należy złożyć do sądu powszechnego.
Koniecznym i wystarczającym warunkiem wszczęcia egzekucji jest posiadanie tytułu egzekucyjnego. Typowe tytuły egzekucyjne są przewidziane w art. 474 kodeksu postępowania cywilnego i dzielą się na dwa rodzaje: tytuły sądowe i pozasądowe. Do tytułów sądowych należą wyroki, akty i postanowienia wydane przez sąd w trakcie postępowania sądowego lub po jego zakończeniu. Do tytułów pozasądowych należą papiery dłużne, dokumenty urzędowe i poświadczone dokumenty prywatne sporządzone samodzielnie przez strony.
Egzekucję wszczyna się w momencie doręczenia dłużnikowi tytułu egzekucyjnego, który musi być opatrzony klauzulą wykonalności zgodnie z art. 475 kodeksu postępowania cywilnego, oraz nakazu wykonania (precetto), który zawiera nakaz spełnienia przez dłużnika obowiązków określonych w tytule w terminie wynoszącym co najmniej 10 dni oraz pouczenie, że niezastosowanie się do tego nakazu będzie skutkowało przymusową egzekucją zgodnie z art. 480 kodeksu postępowania cywilnego. Art. 480 akapit trzeci stanowi, że miejsce zamieszkania wierzyciela wskazane w nakazie wykonania musi znajdować się w gminie, w której mieści się sąd właściwy ds. egzekucji. Jeżeli miejsce zamieszkania nie zostanie wskazane, zażalenia na nakaz wnosi się do sądu właściwego dla miejsca doręczenia nakazu, a powiadomienia są doręczane wierzycielowi do sekretariatu tego samego sądu. Po dopełnieniu powyższych formalności można rozpocząć proces egzekucji. Pierwszym etapem jest zajęcie przez komornika sądowego, który musi najpierw okazać wymagane wymienione powyżej dokumenty. Zajęcie musi nastąpić w terminie 90 dni od daty doręczenia nakazu wykonania, ale nie wcześniej niż po upływie terminu określonego w tym nakazie. Jeżeli zajęcie nie zostanie dokonane w przewidzianym terminie, nakaz wykonania wygaśnie (art. 481). Na tym etapie obowiązuje przymus adwokacki.
Zajęcie ustaje, jeżeli w ciągu 45 dni od jego dokonania nie zostanie złożony wniosek o cesję lub sprzedaż.
Celem egzekucji jest zapewnienie przymusowego wykonania niewypełnionych obowiązków przy zaangażowaniu organów ochrony porządku publicznego. Egzekucję można prowadzić zarówno w przypadku zobowiązań finansowych i obowiązku wydania ruchomości lub nieruchomości, jak i „niezamiennych” zobowiązań do działania.
Koniecznym i wystarczającym warunkiem wszczęcia egzekucji jest posiadanie tytułu egzekucyjnego wskazującego prawo, które jest „pewne, dotyczy określonej kwoty i jest wymagalne” (certo, liquido ed esigibile) (art. 474). Stopień „pewności” jest różny w zależności od tytułu egzekucyjnego: z oczywistych względów stopień pewności jest wyższy w przypadku orzeczenia sądu pierwszej instancji (tymczasowo wykonalnego) niż w przypadku papieru dłużnego lub dokumentów urzędowych lub poświadczonych dokumentów prywatnych.
W toku postępowania sąd przeprowadzający egzekucję stosuje różnego rodzaju środki, zazwyczaj w postaci postanowień (ordinanze). Obejmują one zarówno środki konieczne do określenia zasad prawidłowego przeprowadzenia postępowania, jak i środki służące osiągnięciu konkretnego celu, na przykład zarządzenie (decreto) przyznające zajęty składnik majątku osobie, która kupiła go na licytacji lub która zaoferowała najwyższą cenę.
Egzekucję można przeprowadzić z: a) ruchomości, b) nieruchomości, c) wierzytelności i ruchomości dłużnika znajdujących się u osób trzecich, d) udziałów/akcji w spółkach.
Obowiązki wydania ruchomości i nieruchomości oraz zamienne obowiązki działania i zaniechania również mogą podlegać egzekucji.
W przypadku roszczeń pieniężnych pierwszym etapem egzekucji jest zajęcie, co oznacza, że zajęte środki pieniężne są niedostępne dla dłużnika, wobec którego zastosowano nakaz wykonania. Wszelkie rozporządzenia takimi środkami pieniężnymi będą zatem nieważne i nie mogą zostać wykorzystane w celu zapobieżenia egzekucji.
Są to środki egzekucyjne służące zaspokojeniu zgłoszonych roszczeń, w związku z czym nie można ich wykorzystywać jako dowodów na potrzeby czynności wyjaśniających.
System prawny przewiduje możliwość zaskarżenia postanowień i wyroków związanych z postępowaniem egzekucyjnym przez dłużnika (lub osoby trzecie, w odniesieniu do których przeprowadzono egzekucję). Istnieją dwa różne rodzaje środków zaskarżenia:
– zażalenie na egzekucję (opposizione all’esecuzione) (art. 615 i 616 kodeksu postępowania cywilnego), w tym przypadku kwestionuje się prawo do przeprowadzenia egzekucji (lub istnienie prawa wierzyciela do przeprowadzenia egzekucji);
– sprzeciw od tytułu egzekucyjnego (opposizione agli atti esecutivi) (art. 617 i 618 kodeksu postępowania cywilnego), w tym przypadku podnosi się zarzut naruszenia przepisów prawa procesowego (tj. kwestionuje się zgodność z prawem dokumentów wykorzystywanych w postępowaniu egzekucyjnym).
Zażalenie na egzekucję lub sprzeciw od tytułu egzekucyjnego, wniesione przed rozpoczęciem przymusowej egzekucji, definiuje się jako zażalenia na nakaz wykonania (precetto), gdyż odnoszą się one do pisma, w którym z wyprzedzeniem powiadamia się o egzekucji: zażalenie na nakaz wykonania wnosi się do sądu właściwego rzeczowo lub miejscowo zgodnie z przepisami ogólnymi kodeksu.
Jeżeli egzekucję już rozpoczęto lub doręczono już nakaz zajęcia, zażalenie na egzekucję lub sprzeciw od tytułu egzekucyjnego wnosi się w drodze szczególnego środka zaskarżenia do sądu prowadzącego postępowanie egzekucyjne.
Osoby trzecie, które utrzymują, że mają prawo rzeczowe do zajętego majątku, mogą odwołać się do sądu prowadzącego postępowanie egzekucyjne do czasu sprzedaży lub cesji tego majątku.
Kwestię tę regulują przepisy art. 615, 616, 617, 618 i 619 kodeksu postępowania cywilnego.
Oprócz składników majątku określonych w przepisach szczególnych jako wyłączone z zajęcia zajęciu nie podlegają:
1) przedmioty i elementy kultu religijnego wykorzystywane w praktykach religijnych;
2) obrączki ślubne, odzież, pościel używana w gospodarstwie domowym, łóżka, stoły i krzesła w jadalni, szafy, komody, chłodziarki, kuchenki i piekarniki, zarówno gazowe, jak i elektryczne, pralki, artykuły gospodarstwa domowego i sprzęty kuchenne oraz meble służące do ich przechowywania, wystarczające do zaspokojenia potrzeb dłużnika i członków jego gospodarstwa domowego; nie dotyczy to jednak mebli o dużej wartości (z wyjątkiem łóżek), w tym cennych antyków i przedmiotów o potwierdzonej wartości artystycznej;
3) żywność i paliwo niezbędne do utrzymania dłużnika i pozostałych osób, o których mowa w poprzednim punkcie, przez jeden miesiąc.
Meble (z wyjątkiem łóżek) o dużej wartości ( w tym cenne antyki i przedmioty o potwierdzonej wartości artystycznej) są również wyłączone.
Nie można zająć broni ani innych przedmiotów, których dłużnik potrzebuje w celu pełnienia służby publicznej, odznaczeń, korespondencji, rejestrów i ogólnie dokumentów rodzinnych, jak również rękopisów, z wyjątkiem przypadków, w których stanowią one element kolekcji.
Prawo stanowi również, że zajęciu nie podlegają między innymi: majątek państwowy, aktywa niezbywalne należące do Skarbu Państwa lub innego podmiotu publicznego, majątek objęty małżeńskim ustrojem majątkowym, majątek instytucji kościelnych i budynki kultu religijnego.
Egzekucji nie można skutecznie przeprowadzić, jeżeli upłynął termin przedawnienia roszczenia. Terminy przedawnienia zależą od dochodzonego prawa. Należy jednak zauważyć, że w niektórych przypadkach przepisy ustanawiają inny termin przedawnienia w zależności od rodzaju dokumentu stanowiącego dowód istnienia roszczenia, które stanowi podstawę egzekucji. Na przykład termin przedawnienia roszczenia stwierdzonego w wyroku sądu wynosi 10 lat, mimo że dla tego rodzaju roszczenia prawo przewiduje zasadniczo krótszy termin przedawnienia.
Niedawno wprowadzono zmiany w prawie, zgodnie z którymi sąd właściwy dla miejsca pobytu stałego lub czasowego, zamieszkania lub siedziby dłużnika może, na wniosek wierzyciela, zezwolić na zajęcie majątku z wykorzystaniem metod elektronicznych (art. 492a kodeksu postępowania cywilnego, zmienionego dekretem z mocą ustawy nr 83 z dnia 27 czerwca 2015 r. (wersja przekształcona, zmieniony ustawą nr 132 z dnia 6 sierpnia 2015 r.)); wprowadzono również formy płatności ratalnej w przypadku egzekucji z ruchomości w ramach zamiany środków w postaci zajęcia majątku (conversione del pignoramento).
Kodeks postępowania cywilnego (474–482)(64 Kb)
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Egzekucja oznacza przymusowe wykonanie treści wyroku lub nakazu z pomocą sądu i w niektórych przypadkach z dodatkową pomocą innych właściwych urzędników/służb (np. rejestru gruntów – Ktimatológio). Strona postępowania, na korzyść której sąd wydał wyrok lub nakaz, może zwrócić się do sądu o zastosowanie środków egzekucyjnych.
Służba Sądowa (komornicy sądowi) i rejestr gruntów. W przypadku nakazu egzekucji zaległych świadczeń alimentacyjnych właściwym organem jest policja.
Wyrok lub nakaz są wykonalne z chwilą ich doręczenia. Istnienie terminu na wniesienie apelacji lub zażalenia nie powoduje zawieszenia egzekucji. Osoba wnosząca apelację lub zażalenie musi złożyć w tym celu uzasadniony wniosek.
Akty, których nie wydał sąd (np. orzeczenie arbitrażowe), nie stają się automatycznie wykonalne, niemniej sąd może im nadać klauzulę wykonalności. Sądem właściwym do nadania klauzuli wykonalności aktowi, który nie został wydany przez sąd, lub który został wydany przez zagraniczny sąd jest sąd rejonowy właściwy dla miejsca zamieszkania osoby, przeciwko której będzie prowadzona egzekucja, lub sąd rodzinny w przypadkach orzeczeń zasądzających alimenty. Wyroki sądu zazwyczaj wykonuje adwokat, który prowadził sprawę przed sądem, z wykorzystaniem jednej z metod egzekucji wymienionych w sekcji 3.1 poniżej.
Do celów rejestracji i wykonania orzeczenia sądu zagranicznego na podstawie umowy wielostronnej lub dwustronnej postępowanie prowadzi Ministerstwo Sprawiedliwości i Porządku Publicznego, jako organ centralny, za pośrednictwem Służby Sądowej (Nomikí Ypiresía). W innych przypadkach postępowanie mogą prowadzić adwokaci prywatni.
Nie można określić z wyprzedzeniem kosztów postępowania, które oblicza sekretarz sądu na podstawie przepisów dotyczących opłat i którymi obciąża się osobę, przeciwko której sąd wydał orzeczenie.
Egzekucję prowadzą głównie komornicy sądowi (dikastikoí epidótes), którzy są urzędnikami będącymi stałymi pracownikami sądów. W celu przyspieszenia postępowania egzekucyjnego od 1996 r. doręczanie pism we wszystkich cywilnych sprawach sądowych powierzono przedsiębiorstwom prywatnym, tak aby komornicy sądowi mogli skoncentrować się na wykonywaniu orzeczeń.
W sprawach dotyczących wykonania orzeczenia pomiędzy stronami na Cyprze kryteria są różne w zależności od danej sprawy. Konieczny jest wyrok sądu, doręczenie tego wyroku tworzące obowiązek jego wykonania oraz odmowa/zaniechanie zapłaty zasądzonej kwoty przez pozwanego.
Kryteria nadania klauzuli wykonalności orzeczeniu wydanemu w państwie trzecim są zazwyczaj określone w odpowiedniej umowie. Co do zasady w takim przypadku warunkiem jest uprzednie należyte powiadomienie pozwanego o wszczętym przeciwko niemu postępowaniu w państwie trzecim.
Egzekucji mogą podlegać środki zgromadzone na rachunkach bankowych, udziały/akcje, zarejestrowane pojazdy, nieruchomości oraz inne składniki majątku. Z egzekucji są wyłączone rzeczy osobiste niezbędne do przeżycia lub wykonywania zawodu przez pozwanego.
Środki egzekucyjne obejmują:
W przypadku orzeczenia zasądzającego alimenty w ramach egzekucji dopuszcza się możliwość wydania nakazu aresztowania dłużnika (fylakistiríou éntalma).
Dłużnik i każda osoba trzecia są zobowiązani do postępowania zgodnie z orzeczeniem zarządzającym środek egzekucyjny. Jeżeli dłużnik odmówi lub zaniecha podjęcia czynności/działań określonych w nakazie nakładającym środki egzekucyjne, może zostać pozbawiony wolności w związku z niezastosowaniem się przez niego do treści orzeczenia sądu.
Bank, któremu doręczono nakaz zajęcia wierzytelności dłużnika znajdującej się u osoby trzeciej, jest zobowiązany do zamrożenia danego rachunku, chyba że ma powód, aby zakwestionować nakaz. W takim przypadku bank musi przedstawić przed sądem, który wydał nakaz, powody, dla których taki nakaz nie powinien mieć zastosowania.
Wszystkie niezaskarżone nakazy kończą postępowanie w sprawie i mają moc orzeczenia sądowego.
Środki egzekucyjne są ważne przez sześć miesięcy od momentu ich doręczenia. Orzeczenie zarządzające środki egzekucyjne jest ważne przez sześć miesięcy od daty jego doręczenia. W przypadku nieprzeprowadzenia egzekucji w tym terminie sąd może przedłużyć ważność orzeczenia zgodnie z zasadą 40D.8 zasad postępowania cywilnego.
W zależności od okoliczności danej sprawy istnieje możliwość wniesienia środka zaskarżenia, na przykład w celu zawieszenia egzekucji lub wykreślenia wpisu do rejestru.
Do celów ochrony dłużnika przedmiotem egzekucji nie mogą być żadne rzeczy osobiste niezbędne do przeżycia lub wykonywania zawodu przez daną osobę.
Ponadto, jeżeli dłużnikiem jest skarb państwa lub organ publiczny, z egzekucji wyłączone są przedmioty lub wyposażenie przeznaczone do celów służących ogółowi społeczeństwa, w tym sprzęt należący do sił zbrojnych lub sił bezpieczeństwa, przedmioty o wartości artystycznej, archeologicznej, kulturalnej, religijnej i historycznej, a także rezerwy walutowe.
Oprócz tego nakaz zajęcia i sprzedaży ruchomości wykonuje się między wschodem a zachodem słońca.
Zajęte ruchomości (oprócz gotówki lub papierów wartościowych) należy zbyć dopiero po upływie co najmniej trzech dni od dnia zajęcia, chyba że mogą one ulec zniszczeniu. Właściciel może złożyć pisemny wniosek o odstąpienie od tej zasady. Do momentu zakończenia sprzedaży składniki majątku należy umieścić w odpowiednim miejscu lub pozostawić pod opieką odpowiedniej osoby.
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Egzekucja jest etapem postępowania cywilnego, w którego toku przysięgli komornicy sądowi (Zvērināti tiesu izpildītāji) wykonują orzeczenia wydane przez sądy i decyzje wydane przez inne instytucje lub urzędników, jeżeli dłużnik (pozwany) nie zastosuje się dobrowolnie do tego rodzaju orzeczenia lub decyzji w terminie ustawowym lub sądowym.
Zob. sekcja „Zawody prawnicze - Łotwa”, aby uzyskać informacje na temat środków egzekucyjnych, do których stosowania uprawniony jest przysięgły komornik sądowy.
Przysięgli komornicy sądowi wykonują orzeczenia sądowe i decyzje wydane przez inne instytucje, a także dokonują innych czynności określonych w przepisach.
Orzeczenia sądowe stają się wykonalne z chwilą ich uprawomocnienia się, z wyjątkiem przypadków, w których są objęte rygorem natychmiastowej wykonalności na mocy przepisów lub orzeczenia sądowego. Przysięgli komornicy sądowi są uprawnieni do wszczęcia postępowania egzekucyjnego na podstawie tytułu wykonawczego.
W toku postępowania egzekucyjnego wykonaniu podlegają następujące orzeczenia wydane przez sądy i sędziów oraz decyzje wydane przez inne instytucje:
O ile przepisy nie stanowią inaczej, następujące dokumenty również podlegają egzekucji w toku postępowania egzekucyjnego:
Tytułem wykonawczym jest:
Orzeczenia sądowe i pozasądowe stają się wykonalne z chwilą ich uprawomocnienia się, z wyjątkiem przypadków, w których są objęte rygorem natychmiastowej wykonalności na mocy przepisów lub orzeczenia sądowego. Jeżeli wyznaczono termin dobrowolnego wykonania orzeczenia sądowego, a orzeczenie nie zostało wykonane, sąd nadaje orzeczeniu klauzulę wykonalności z chwilą upływu terminu dobrowolnego wykonania. Przysięgli komornicy sądowi są uprawnieni do wszczęcia postępowania egzekucyjnego na podstawie tytułu wykonawczego.
Klauzula wykonalności jest nadawana na wniosek osoby dochodzącej egzekucji przez sąd rozpatrujący sprawę w danym czasie. Każde orzeczenie musi zostać opatrzone klauzulą wykonalności. Jeżeli orzeczenie ma zostać wykonane w różnych miejscach, jakiejkolwiek części orzeczenia nadano rygor natychmiastowej wykonalności lub orzeczenie wydano na korzyść kilku powodów lub przeciwko kilku pozwanym, sąd – na wniosek osoby dochodzącej egzekucji – musi wydać kilka tytułów wykonawczych. Jeżeli sąd wyda kilka tytułów wykonawczych, ma obowiązek wskazać w każdym z nich dokładne miejsce egzekucji lub część orzeczenia, która ma zostać wykonana na mocy tytułu wykonawczego, zaś w przypadku zobowiązań solidarnych – pozwanego, przeciwko któremu ma zostać wszczęta egzekucja na mocy tytułu wykonawczego.
Aby przysięgły komornik sądowy mógł rozpocząć wykonywanie orzeczenia, należy mu przekazać tytuł wykonawczy wydany na rzecz osoby dochodzącej egzekucji lub jej upoważnionego pełnomocnika wraz z pisemnym wnioskiem.
Ustawa o przysięgłych komornikach sądowych oraz rozporządzenie nr 202 – „rozporządzenie w sprawie prowadzenia dokumentacji przez przysięgłych komorników sądowych” przyjęte przez Radę Ministrów dnia 14 marca 2006 r. regulują ogólne kwestie związane z czynnościami przysięgłych komorników sądowych oraz z prowadzeniem przez nich dokumentacji.
Celem stosowania środków egzekucyjnych przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego w toku postępowania służącego wykonaniu orzeczeń sądowych oraz decyzji innych instytucji jest ograniczenie praw dłużnika, aby przywrócić równowagę między prawami osoby, której prawa obywatelskie lub interesy chronione na mocy prawa zostały naruszone, a ciążącym na dłużniku obowiązkiem zastosowania się do orzeczenia sądu (lub decyzji innej instytucji).
Przysięgli komornicy sądowi mogą dokonywać czynności egzekucyjnych względem ruchomości dłużnika – w tym wszelkich składników majątku znajdujących się u osoby trzeciej – oraz rzeczy niematerialnych, względem środków pieniężnych należnych dłużnikowi od innych osób (wynagrodzenia za pracę, świadczeń równoważnych temu wynagrodzeniu, innych dochodów dłużnika, depozytów w instytucjach kredytowych) oraz względem nieruchomości.
Niektóre składniki majątku określone w przepisach oraz rzeczy należące w całości lub w części do dłużnika nie podlegają egzekucji na mocy tytułów wykonawczych (na przykład artykuły i sprzęt gospodarstwa domowego, ubrania, żywność, książki, instrumenty i narzędzia potrzebne dłużnikowi do wykonywania codziennej pracy zapewniającej środki utrzymania itd.).
Następujące rzeczy należące w całości lub w części do dłużnika nie podlegają egzekucji na mocy tytułów wykonawczych:
Podobnie egzekucji nie podlegają:
W przypadku egzekucji z ruchomości, nieruchomości lub dochodów dłużnika dłużnik zostaje pozbawiony prawa do swobodnego rozporządzania tymi składnikami majątku.
Przysięgły komornik sądowy, w przypadku niezastosowania się do jego postanowień lub zarządzeń, sporządza pismo w tej sprawie i składa je do sądu, który orzeka w przedmiocie odpowiedzialności. Sąd może nałożyć grzywnę na strony, które dopuściły się takich uchybień – do 360 EUR w przypadku osoby fizycznej lub do 750 EUR w przypadku urzędnika. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie (blakus sūdzība).
W niektórych kategoriach spraw można nałożyć szczególne sankcje z tytułu niezastosowania się do postanowień i zarządzeń przysięgłego komornika sądowego.
Jeżeli komornik napotka jakąkolwiek formę oporu podczas dokonywania czynności egzekucyjnej, może zwrócić się o pomoc do policji.
Jeżeli dłużnik nie stawi się przed przysięgłym komornikiem sądowym zgodnie z otrzymanym wezwaniem lub odmówi przedstawienia wyjaśnień lub wymaganych na mocy prawa informacji, komornik ma prawo wnieść sprawę do sądu, który orzeka w przedmiocie odpowiedzialności tej osoby. Sąd może nakazać dłużnikowi stawiennictwo oraz nałożyć grzywnę: do 80 EUR w przypadku osoby fizycznej lub do 360 EUR w przypadku urzędnika. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie (blakus sūdzība).
Jeżeli okaże się, że dłużnik umyślnie przedstawił nieprawdziwe informacje, komornik sądowy ma obowiązek złożenia zawiadomienia do prokuratury.
Tytuł wykonawczy można przedstawić w celu jego wykonania w terminie 10 lat od daty uprawomocnienia się orzeczenia sądu lub sędziego, chyba że przepisy prawa przewidują inne terminy. Jeżeli w orzeczeniu sądowym nałożono obowiązek zapłaty w ratach, tytuł wykonawczy pozostaje ważny przez cały okres, w którym płatności są wymagalne, a bieg dziesięcioletniego terminu rozpoczyna się w dniu upływu ostatecznego terminu płatności każdej z rat.
Postępowanie egzekucyjne wszczyna się na podstawie ważnego tytułu wykonawczego wydanego przez sąd lub inną instytucję. Osoba, na którą nałożono obowiązek na mocy orzeczenia sądowego lub decyzji innej instytucji, może je zaskarżyć w zwykłym postępowaniu odwoławczym przewidzianym przez przepisy.
Na wniosek strony postępowania oraz ze względu na sytuację majątkową stron lub inne okoliczności sąd rozpatrujący daną sprawę może wydać postanowienie o odroczeniu wykonania orzeczenia, jego rozłożeniu na etapy bądź zmianie formy lub procedury wykonania orzeczenia. Na postanowienie sądu o odroczeniu wykonania orzeczenia, jego rozłożeniu na etapy lub zmianie formy lub procedury wykonania orzeczenia przysługuje zażalenie (blakus sūdzība), które można wnieść do sądu wyższej instancji w terminie 10 dni. Jeżeli okoliczności utrudniają lub uniemożliwiają wykonanie orzeczenia sądowego, przysięgły komornik sądowy może również wnieść do sądu, który wydał orzeczenie, wniosek o odroczenie wykonania orzeczenia, jego rozłożenie na etapy lub zmianę formy lub procedury wykonania orzeczenia.
Przysięgły komornik sądowy może odroczyć wykonanie na wniosek osoby dochodzącej egzekucji lub na podstawie orzeczenia sądu lub sędziego o odroczeniu czynności egzekucyjnej lub zawieszeniu sprzedaży majątku bądź na podstawie orzeczenia sądu o odroczeniu egzekucji lub rozłożeniu wykonania orzeczenia na etapy.
Wierzyciel lub dłużnik, składając uzasadnioną skargę, mogą zaskarżyć czynności przysięgłego komornika sądowego służące wykonaniu orzeczenia lub odmowę dokonania takich czynności przez komornika – z wyjątkiem skargi na nieważność licytacji – do sądu rejonowego (miejskiego) (rajona (pilsētas) tiesa) w rewirze komornika sądowego w terminie 10 dni od dnia dokonania zaskarżonych czynności lub od dnia powzięcia wiadomości o dokonanej czynności przez skarżącego, którego nie zawiadomiono o terminie i miejscu czynności.
Sąd ma obowiązek rozpatrzyć skargę na rozprawie w terminie 15 dni. Dłużnika i wierzyciela, a także przysięgłego komornika sądowego należy powiadomić o terminie rozprawy sądowej. Niestawiennictwo powyższych osób nie może stanowić przeszkody do rozpatrzenia sprawy.
Na uzasadniony wniosek skarżącego sędzia może postanowić o zawieszeniu czynności egzekucyjnych, zakazie przekazywania środków pieniężnych przez przysięgłego komornika sądowego na rzecz wierzyciela lub dłużnika lub o zawieszeniu sprzedaży majątku. Postanowienie podlega wykonaniu bezzwłocznie po jego wydaniu.
Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie (blakus sūdzība).
Łącza do powiązanych stron internetowych
https://www.tm.gov.lv – strona internetowa Ministerstwa Sprawiedliwości
http://www.lzti.lv/ – Łotewska Rada Przysięgłych Komorników Sądowych
https://tiesas.lv – portal łotewskich sądów
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Przez wykonanie orzeczenia rozumie się wypełnienie obowiązków nałożonych orzeczeniem sądu na strony postępowania, tzn. strony wykonują czynności wskazane w orzeczeniu w celu jego wykonania. Wykonanie niektórych orzeczeń nie wymaga podejmowania żadnych czynności – są to orzeczenia dotyczące ustalenia oraz zniesienia, zmiany lub ustanowienia stosunku prawnego. Orzeczenie może zostać wykonane dobrowolnie przez strony, tj. bez stosowania środków egzekucyjnych, albo w drodze egzekucji przymusowej. Jeśli strona, na której niekorzyść orzekł sąd, nie zastosuje się do orzeczenia dobrowolnie, wierzyciel dochodzący wydania orzeczenia ma prawo wystąpić do sądu o wydanie tytułu wykonawczego i przekazać go komornikowi.
Komornik jest funkcjonariuszem publicznym, który na wniosek wierzyciela może wykonywać czynności za pomocą środków egzekucyjnych w celu wyegzekwowania orzeczenia niewykonywanego dobrowolnie.
Wykonywanie orzeczeń regulują część VI („Postępowanie egzekucyjne”) kodeksu postępowania cywilnego Republiki Litewskiej oraz zarządzenie nr 1R-352 Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 października 2005 r. zatwierdzające instrukcję dotyczącą wykonywania orzeczeń („instrukcja”). Przepisy szczególne regulujące wykonywanie orzeczeń mogą zawierać również inne akty prawne.
Wykonywanie orzeczeń należy do właściwości komorników.
Tytuł wykonawczy wydany na podstawie orzeczenia przekazuje komornikowi do celów egzekucji osoba do tego uprawniona, tj. powód lub jego pełnomocnik. Jeśli tytuł wykonawczy przekazuje komornikowi pełnomocnik powoda, przepisy prawa stanowią, że uprawnienia nadane pełnomocnikowi muszą być zapisane w pełnomocnictwie sporządzonym i sformalizowanym zgodnie z prawem, tzn. pełnomocnictwo przedkładane przez osobę fizyczną musi być notarialnie poświadczone, natomiast pełnomocnictwo przedkładane przez przedstawiciela osoby prawnej może być zatwierdzone przez właściwy organ osoby prawnej. Jeśli tytuł wykonawczy przekazuje komornikowi adwokat lub jego asystent, musi on również przedstawić komornikowi pisemną umowę z klientem lub inny dokument określający prawa i obowiązki adwokata, w tym ich zakres. Tytuły wykonawcze stosowane w egzekucji należności pieniężnych są przekazywane komornikom za pośrednictwem Komorniczego Systemu Informatycznego zgodnie z procedurą określoną w instrukcji, tj. proporcjonalnie wszystkim komornikom działającym na obszarze egzekucji, z uwzględnieniem kategorii tytułów wykonawczych i kwot podlegających egzekucji określonych w instrukcji, oraz zapewniając, aby nowy tytuł wykonawczy w egzekucji od tego samego dłużnika został przypisany komornikowi już prowadzącemu egzekucję od tego dłużnika, chyba że nowy tytuł wykonawczy nie ma zastosowania na obszarze działania tego konkretnego komornika. W ciągu trzech dni roboczych od otrzymania tytułu wykonawczego lub natychmiast w przypadku egzekucji pilnej komornik musi sprawdzić, czy nie ma oczywistych podstaw do odmowy przyjęcia tytułu wykonawczego i wszczęcia postępowania egzekucyjnego.
Tytuł wykonawczy może przekazać komornikowi do celów egzekucji powód lub jego pełnomocnik albo organ lub urzędnik, który wydał tytuł wykonawczy. Jeśli dłużnik jest osobą fizyczną, komornik przeprowadza egzekucję na podstawie tytułu wykonawczego w miejscu zamieszkania lub zatrudnienia dłużnika lub w miejscu położenia jego majątku. Jeśli dłużnik jest osobą prawną, komornik przeprowadza egzekucję na podstawie tytułu wykonawczego w siedzibie dłużnika lub w miejscu, w którym znajduje się jego majątek.
Tytuł wykonawczy musi zostać przekazany komornikowi przed upływem okresu przedawnienia. Tytuły wykonawcze dotyczące orzeczeń można przekazywać do celów egzekucji przed upływem pięciu lat od daty uprawomocnienia się orzeczenia. Bieg terminu przekazania tytułu wykonawczego w przypadku orzeczenia, któremu nadano rygor natychmiastowej wykonalności, rozpoczyna się od dnia następującego po wydaniu orzeczenia.
Komornik przyjmuje tytuł wykonawczy do celów egzekucji, gdy powód uiści na jego rzecz koszty administracyjne postępowania egzekucyjnego. W zależności od sytuacji finansowej powoda będącego osobą fizyczną komornik może odstąpić od pobrania całości lub części kosztów egzekucyjnych lub odroczyć ich zapłatę do czasu zakończenia postępowania egzekucyjnego.
Wyróżnia się następujące środki egzekucyjne:
W tym samym czasie można zastosować więcej niż jeden środek egzekucyjny.
Jeśli dłużnik jest osobą fizyczną, egzekucji podlegają następujące składniki majątku:
Jeśli dłużnik jest osobą prawną, egzekucji podlegają następujące składniki majątku:
Środki i procedury egzekucyjne różnią się w zależności od tego, czy egzekwowane jest zobowiązanie pieniężne czy niepieniężne, oraz od tego, czy egzekucję przeprowadza się ze środków finansowych, dochodów lub innych składników majątku dłużnika.
Jeśli przedmiotem egzekucji jest zobowiązanie pieniężne i egzekucję przeprowadza się ze środków finansowych dłużnika przechowywanych w instytucjach kredytowych, płatniczych lub pieniądza elektronicznego, komornik kieruje do tych instytucji – za pośrednictwem systemu informacji o ograniczeniach środków pieniężnych – dyspozycję ograniczenia dysponowania środkami dłużnika lub przymusowego pobrania środków dłużnika na pokrycie kwoty zadłużenia i kosztów egzekucji.
Jeśli komornik ustali, że środki finansowe lub inne składniki majątku dłużnika znajdują się w posiadaniu osób trzecich (komornik ma prawo uzyskać te informacje, jak również informacje, czy osoby trzecie są zobowiązane do wypłacenia dłużnikowi środków finansowych lub wydania mu innych składników majątku), środki te zostają zajęte.
Jeśli zobowiązanie ma charakter pieniężny i egzekucję przeprowadza się z dochodów dłużnika, komornik doręcza tytuł wykonawczy pracodawcy dłużnika lub innej osobie dokonującej płatności na rzecz dłużnika. Ustaloną część dochodów dłużnika potrąca się z jego pensji i równoważnych świadczeń do czasu pokrycia w pełni kwot podlegających egzekucji.
Jeśli zobowiązanie ma charakter pieniężny i egzekucję przeprowadza się ze składników majątku dłużnika, majątek zostanie zajęty i sprzedany. Egzekucji nie można prowadzić z majątku dłużnika, jeśli dłużnik przedstawi komornikowi dowody na to, że należność pieniężną można odzyskać w ciągu 6 miesięcy lub – w przypadku egzekucji z lokalu mieszkalnego dłużnika, w którym dłużnik zamieszkuje – w ciągu 18 miesięcy, dokonując potrąceń ustawowej kwoty z dochodów dłużnika. Egzekucję można prowadzić z lokalu mieszkalnego dłużnika, w którym dłużnik zamieszkuje, tylko wtedy, gdy kwota podlegająca odzyskaniu jest wyższa niż 4 000 euro. Po wydaniu nakazu zajęcia mieszkania lub domu w celu odzyskania niezapłaconych kwot za rachunki za energię i media oraz inne usługi, sąd może orzec na wniosek dłużnika lub członków jego rodziny, że nie można przeprowadzić egzekucji z ostatniego mieszkania, domu lub jego części, których dane osoby potrzebują do celów mieszkalnych. Sąd może przy tym wziąć pod uwagę sytuację finansową i interesy dzieci, osób niepełnosprawnych oraz grup defaworyzowanych.
Zajęcie majątku dłużnika to tymczasowy zakaz lub ograniczenie własności lub określonego elementu własności (zarządzania, użytkowania lub dysponowania) nałożone na majątek dłużnika.
Zajęcia może dokonać sąd lub komornik.
Sąd dokonuje zajęcia majątku w drodze postanowienia o zastosowaniu środków tymczasowych. Kwota zajętych środków nie może przekraczać kwoty roszczenia. Sąd może uchylić takie postanowienie na wniosek osób zainteresowanych lub, w niektórych przypadkach, z urzędu. Po rozpoznaniu sprawy przez sąd i oddaleniu powództwa środki tymczasowe pozostają w mocy do czasu uprawomocnienia się orzeczenia sądu, a w przypadku gdy sąd uwzględni wniosek po przyznaniu środków tymczasowych, środki tymczasowe pozostają w mocy do czasu wykonania orzeczenia.
Komornik przeprowadzający egzekucję zajmuje majątek dłużnika poprzez wydanie nakazu zajęcia. Komornik może cofnąć nakaz zajęcia tylko wtedy, gdy dokonał zajęcia. Komornik nie może zająć znacznie większej części majątku dłużnika, niż jest to konieczne do pokrycia kwoty podlegającej odzyskaniu i kosztów egzekucji.
Upłynnienie składników majątku oznacza przymusową sprzedaż zajętych składników majątku należących do dłużnika lub podmiotu udzielającego zabezpieczenia w drodze licytacji, za pośrednictwem firm zajmujących się obrotem aktywami lub przekształcaniem aktywów, przekazanie składników majątku powodowi, sprzedaż nabywcy zaproponowanemu przez dłużnika lub inną procedurę służącą upłynnieniu, przewidzianą w przepisach prawa. W zależności od przyczyn zajęcia i rodzaju majątku zajęte składniki majątku upłynniają komornik, urzędy Państwowej Inspekcji Podatkowej lub firmy i brokerzy prowadzący działalność w zakresie publicznego obrotu papierami wartościowymi, zgodnie z procedurą określoną w przepisach prawa.
Majątek nieruchomy dłużnika oraz inne składniki majątku zarejestrowane zgodnie z prawem o wartości powyżej 2 000 euro, a także inne ruchomości o wartości jednostkowej powyżej 30 000 euro upłynnia się w drodze licytacji. Inne składniki majątku można upłynnić na inne sposoby. Licytacja odbywa się drogą elektroniczną.
Dłużnik ma prawo znaleźć nabywcę na sprzedawane składniki majątku przed rozpoczęciem licytacji. Jeśli dłużnik znajdzie nabywcę, składniki majątku są sprzedawane takiemu nabywcy. Majątek może zostać sprzedany nabywcy znalezionemu przez dłużnika za kwotę nie niższą niż wartość majątku wskazana w nakazie zajęcia lub za kwotę niższą, która wystarczy na pełne pokrycie długów i kosztów egzekucji.
Upłynnienie zajętych składników majątku skutkuje wygaśnięciem wszystkich zajęć tych składników.
Jeśli tytuły wykonawcze zostały wydane w związku z wzajemnymi wierzytelnościami dłużnika i wierzyciela, komornik dokonuje potrącenia kwot zgodnie z ustaloną procedurą. Jeśli możliwe jest odzyskanie pełnej kwoty w drodze potrącenia zgodnie z ustaloną procedurą, nie stosuje się innych środków egzekucyjnych. Potrącenia nie można stosować w postępowaniu w sprawie świadczeń alimentacyjnych.
Szczegółowe wymogi dotyczące egzekucji zobowiązań niepieniężnych określają przepisy prawa.
Wykonując orzeczenie sądu o przekazaniu dziecka, komornik przeprowadza czynności egzekucyjne w obecności osoby, której przekazuje się dziecko, oraz przedstawiciela państwowego organu ochrony praw dziecka. Należy zapewnić ochronę praw dziecka.
Jeśli powodowi zostaną przyznane określone przedmioty wskazane w orzeczeniu, komornik odbiera te przedmioty od dłużnika i przekazuje je powodowi.
Tylko osoby wymienione w tytule wykonawczym mogą zamieszkać w lokalu mieszkalnym (lub zostać z niego eksmitowane) zgodnie z treścią orzeczenia. W razie potrzeby wzywa się policję.
Jeśli orzeczenie zobowiązujące dłużnika do wykonania lub zakończenia określonych czynności niezwiązanych z przekazaniem składników majątku lub środków finansowych nie zostanie wykonane, komornik sporządza stosowne zawiadomienie. Następnie przekazuje ten dokument do sądu rejonowego właściwego dla miejsca wykonania, który z kolei postanawia o zastosowaniu skutków określonych w orzeczeniu (tj. jeśli pozwany nie wykona orzeczenia w wyznaczonym terminie, powód będzie uprawniony do wykonania czynności lub zastosowania środków w celu zapewnienia zakończenia czynności na koszt pozwanego i jednocześnie odzyskania od niego niezbędnych kosztów); jeśli skutki nie zostały określone w orzeczeniu, sąd rozstrzygnie kwestię zmiany ustaleń dotyczących wykonania orzeczenia.
Jeśli tylko pozwany może wykonać lub zakończyć działania wskazane w orzeczeniu, a nie zastosuje się do niego, może zostać ukarany grzywną na rzecz powoda i może zostać wyznaczony nowy termin na wykonanie orzeczenia. Zapłata grzywny nie zwalnia dłużnika z obowiązku wykonania lub zakończenia działań wskazanych w orzeczeniu.
Tytuły wykonawcze dotyczące orzeczeń można przekazywać do celów egzekucji przed upływem pięciu lat od daty uprawomocnienia się orzeczenia. Bieg terminu przekazania tytułu wykonawczego w przypadku orzeczenia, któremu nadano rygor natychmiastowej wykonalności, rozpoczyna się od dnia następującego po wydaniu orzeczenia. Tytuły wykonawcze dotyczące przywrócenia do pracy można przekazywać do celów egzekucji przed upływem jednego miesiąca od pierwszego dnia po wydaniu orzeczenia.
Jeśli orzeczenie dotyczy zwrotu świadczeń okresowych, tytuły wykonawcze są ważne przez cały okres, na który świadczenia zostały przyznane, a bieg terminu przekazania ich do celów egzekucji rozpoczyna się od daty upływu terminu płatności każdego świadczenia.
W przypadku decyzji urzędników lub organów, które można wykonać w drodze procedury przymusowej, mogą zostać wyznaczone określone terminy wykonania.
Jeśli przekroczenie terminu przekazania tytułu wykonawczego nastąpiło z przyczyn, które sąd uzna za istotne, sąd może przywrócić przekroczony termin, chyba że przepisy prawa stanowią inaczej.
Środki egzekucyjne zastosowane przez komornika pozostają w mocy do czasu ich uchylenia przez komornika. W przypadku skargi na legalność czynności komornika uznanej przez sąd za zasadną lub częściowo zasadną sąd rozpatrujący skargę może uchylić zastosowane środki lub ich część.
Zajęcie majątku lub inne środki tymczasowe nałożone przez sąd pozostają w mocy do czasu ich uchylenia (zastąpienia innym środkiem) przez sąd, który je nałożył, lub – w przypadku środka zaskarżenia – do czasu ich unieważnienia przez sąd wyższej instancji.
Upłynnienie zajętych składników majątku skutkuje wygaśnięciem wszystkich zajęć tych składników.
Zob. również odpowiedź na pytanie 3.2.
Skargę na czynności podejmowane przez komornika można wnieść nie później niż w terminie 20 dni od dnia, w którym osoba wnosząca skargę dowiedziała się lub powinna była się dowiedzieć o dokonaniu lub odmowie dokonania danej czynności, ale nie później niż w terminie 90 dni od dnia, w którym dana czynność została dokonana. Skargę składa się do komornika. Komornik musi rozpatrzyć skargę w ciągu pięciu dni roboczych. Jeśli komornik odmówi uwzględnienia skargi w całości lub w części, skargę wraz z postanowieniem komornika przekazuje się do sądu rejonowego właściwego ze względu na siedzibę kancelarii komornika.
Środki zastosowane przez sąd mogą zostać uchylone lub zmienione przez ten sam sąd lub sąd wyższej instancji w przypadku wniesienia środka zaskarżenia.
Zob. odpowiedź na pytanie 3.2.
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Jeżeli dłużnik nie chce zastosować się do treści orzeczenia, wierzyciel może wszcząć postępowanie egzekucyjne. Mamy wówczas do czynienia z egzekucją przymusową.
Przesłankami wykonalności wyroku są: opatrzenie wyroku klauzulą wykonalności oraz właściwe doręczenie wyroku lub powiadomienie o wyroku.
Rygor wykonalności wyroku zostaje zawieszony na okres ośmiu dni od ogłoszenia wyroku oraz w przypadku skutecznego wykonania prawa do apelacji, chyba że orzeczeniu nadano rygor tymczasowej wykonalności.
Egzekucję przymusową zazwyczaj stosuje się, aby odzyskać środki pieniężne, ale może służyć ona również wyegzekwowaniu wykonania określonej czynności.
Jeżeli dłużnik został zobowiązany do zapłaty określonej sumy pieniężnej, wierzytelność egzekwuje się z jego majątku w drodze zajęcia.
Istnieją jednak bardziej środki egzekucyjne wykorzystywane w konkretnych sytuacjach: zajęcie wierzytelności dłużnika znajdujących się u osoby trzeciej (saisie-arrêt), zajęcie plonów (saisie-brandon), zajęcie dochodów z rent, zajęcie nieruchomości, zajęcie rzeczy ruchomej najemcy (dzierżawcy) (saisie-gagerie), zajęcie rzeczy znajdującej się poza miejscem zamieszkania dłużnika (saisie foraine), zajęcie rewindykacyjne (saisie-revendication), zajęcie wynagrodzenia, zajęcie statków żeglugi śródlądowej, zajęcie statku powietrznego oraz zajęcie z opisem (saisie-description) w kontekście ochrony praw własności intelektualnej.
W Luksemburgu najczęściej stosuje się zajęcie wierzytelności dłużnika znajdujących się u osoby trzeciej oraz zajęcie egzekucyjne (saisie-exécution).
Komornikom sądowym (huissiers de justice) przysługuje wyłączna właściwość w zakresie wykonywania orzeczeń, którym klauzulę wykonalności nadał sąd luksemburski zgodnie z prawem luksemburskim lub sąd innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej zgodnie z przepisami unijnymi w sprawach cywilnych lub handlowych, ugód mediacyjnych zawartych w sprawach cywilnych i handlowych, którym nadano klauzulę wykonalności, oraz innych dokumentów lub tytułów wykonawczych.
Podlegają one wykonaniu w Wielkim Księstwie Luksemburga bez konieczności dokonywania ich urzędowego potwierdzenia czy wydawania pareatis, nawet jeżeli są wykonywane poza obszarem właściwości sądu, który wydał wyrok, lub poza terytorium, na którym sporządzono dokument.
Dostarczenie dokumentu lub wyroku komornikowi sądowemu oznacza zgodę na zastosowanie wszelkich środków egzekucyjnych poza zajęciem nieruchomości i pozbawieniem wolności, w przypadku których konieczne jest uzyskanie szczególnego upoważnienia.
Orzeczenia w sprawach cywilnych i handlowych wydane w państwie trzecim, które podlegają wykonaniu w tym państwie oraz które w rozumieniu:
konwencji brukselskiej z dnia 27 września 1968 r. o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych zmienionej na mocy umów w sprawie przystąpienia do tej konwencji nowych państw członkowskich,
konwencji lugańskiej z dnia 16 września 1988 r. o jurysdykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych,
konwencji z dnia 29 lipca 1971 r. zawartej między Wielkim Księstwem Luksemburga a Republiką Austrii o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych,
traktatu z dnia 24 listopada 1961 r. zawartego między Belgią, Niderlandami a Luksemburgiem o jurysdykcji, upadłości oraz ważności i wykonywaniu orzeczeń sądowych, wyroków sądu polubownego i dokumentów urzędowych – dopóki traktat ten ma moc obowiązującą,
konwencji haskiej z dnia 2 października 1973 r. o prawie właściwym dla zobowiązań alimentacyjnych
spełniają przesłanki konieczne do ich uznania i wykonania w Luksemburgu, zostają opatrzone klauzulą wykonalności w formach przewidzianych w art. 680–685 nowego kodeksu postępowania cywilnego (Nouveau code de procedure civile).
Orzeczenia w sprawach cywilnych i handlowych wydane w państwie członkowskim UE, które są wykonalne w tym państwie członkowskim oraz które zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych spełniają przesłanki konieczne do ich uznania i wykonania w Luksemburgu, zostają opatrzone klauzulą wykonalności zgodnie z tym rozporządzeniem.
Rozporządzeniem (UE) nr 1215/2012 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, znanym jako „rozporządzenie Bruksela I (wersja przekształcona)”, uchylono rozporządzenie (WE) nr 44/2001. Rozporządzenie (WE) nr 44/2001 wciąż ma jednak zastosowanie do orzeczeń wydanych w przedmiocie powództw wytoczonych, dokumentów urzędowych sporządzonych lub formalnie zarejestrowanych oraz ugód sądowych zatwierdzonych lub zawartych przed dniem 10 stycznia 2015 r., które są objęte zakresem stosowania tego rozporządzenia.
Orzeczenia w sprawach cywilnych wydane w państwie członkowskim UE, które są wykonalne w tym państwie członkowskim oraz które zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego spełniają przesłanki konieczne do ich uznania oraz wykonania w Luksemburgu, zostają opatrzone klauzulą wykonalności zgodnie z tym rozporządzeniem.
Orzeczenia wydane w państwie członkowskim niezwiązanym Protokołem haskim z dnia 23 listopada 2007 r. o prawie właściwym dla zobowiązań alimentacyjnych w rozumieniu rozdziału IV sekcja 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych, spełniające przesłanki konieczne do ich uznania oraz wykonania w Luksemburgu, zostają opatrzone klauzulą wykonalności zgodnie z tym rozporządzeniem.
Orzeczenia w sprawach cywilnych wydane w państwie członkowskim Unii Europejskiej, które są wykonalne w tym państwie członkowskim oraz które, zgodnie z rozporządzeniem Rady (UE) 2016/1103 z dnia 24 czerwca 2016 r. wdrażającym wzmocnioną współpracę w dziedzinie jurysdykcji, prawa właściwego oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach dotyczących małżeńskich ustrojów majątkowych oraz rozporządzeniem Rady (UE) 2016/1104 z dnia 24 czerwca 2016 r. wdrażającym wzmocnioną współpracę w dziedzinie jurysdykcji, prawa właściwego oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach dotyczących skutków majątkowych zarejestrowanych związków partnerskich, spełniają przesłanki konieczne do ich uznania i wykonania w Luksemburgu, zostają opatrzone klauzulą wykonalności zgodnie ze wspomnianymi rozporządzeniami (UE) 2016/1103 i 2016/1104.
Dnia 12 grudnia 2012 r. Parlament Europejski i Rada przyjęły rozporządzenie (UE) nr 1215/2012 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, znane jako rozporządzenie Bruksela I (wersja przekształcona). Zgodnie z art. 36 tego rozporządzenia orzeczenia wydane w jednym państwie członkowskim są uznawane w innych państwach członkowskich bez potrzeby przeprowadzania specjalnego postępowania (zniesienie procedury exequatur). Rozporządzenie to ma zastosowanie we wszystkich państwach członkowskich UE od dnia 10 stycznia 2015 r. zgodnie z warunkami określonymi w tym rozporządzeniu.
Orzeczenia wydane w państwie członkowskim związanym Protokołem haskim z dnia 23 listopada 2007 r. o prawie właściwym dla zobowiązań alimentacyjnych w rozumieniu rozdziału IV sekcja 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych, spełniające przesłanki konieczne do ich uznania oraz wykonania w Luksemburgu, zostają uznane bez konieczności przeprowadzenia specjalnego postępowania oraz bez możliwości sprzeciwienia się uznaniu.
Orzeczenia w sprawach cywilnych i handlowych wydane w państwie członkowskim Unii Europejskiej, które spełniają przesłanki konieczne do ich uznania i wykonania w Luksemburgu zgodnie z przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 655/2014 z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiającego procedurę europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym w celu ułatwienia transgranicznego dochodzenia wierzytelności w sprawach cywilnych i handlowych, są uznawane i wykonywane zgodnie z procedurą przewidzianą w tym rozporządzeniu.
Orzeczenia wydane w państwie członkowskim Unii Europejskiej, które są wykonalne w tym państwie członkowskim oraz które, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 861/2007 ustanawiającym europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń lub rozporządzeniem (WE) nr 1896/2006 ustanawiającym postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty, spełniają przesłanki konieczne do ich uznania i wykonania w Luksemburgu, są uznawane i wykonywane zgodnie z procedurą przewidzianą w tym rozporządzeniu.
Zajęcia ruchomości lub nieruchomości można dokonać tylko wtedy, gdy istnieje wydany zgodnie z prawem luksemburskim tytuł wykonawczy dotyczący roszczenia wymagalnego i ustalonego; jeżeli wymagalny dług nie stanowi kwoty pieniężnej, należy odroczyć termin jego spłaty po dokonaniu zajęcia – do celów wszystkich kolejnych postępowań – do chwili ustalenia jego wysokości.
Orzeczenia nakazujące zwolnienie (mainlevée), wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej, uiszczenie określonej kwoty lub dokonanie dowolnej innej czynności przez osobę trzecią lub w jej imieniu podlegają wykonaniu przez osoby trzecie lub w stosunku do osób trzecich – nawet w przypadku upływu terminów wniesienia zażalenia lub apelacji – na podstawie zaświadczenia wydanego przez pełnomocnika powoda wskazującego termin doręczenia orzeczenia na adres zamieszkania strony, przeciwko której wydano orzeczenie, oraz na podstawie wydanego przez sekretarza sądowego zaświadczenia o tym, że nie wniesiono zażalenia ani apelacji od orzeczenia.
Jeżeli z zaświadczenia wynika, że nie wniesiono zażalenia ani apelacji, sekwestrzy (séquestres), urzędnicy hipoteczni (conservateurs) oraz inne podmioty mają obowiązek zastosowania się do orzeczenia.
Zajęciu podlegają wyłącznie rzeczy ruchome i nieruchomości należące do dłużnika – nie podlegają mu rzeczy należące do osoby trzeciej. Nie ma jednak znaczenia, w czyim posiadaniu znajdują się rzeczy należące do dłużnika w chwili zajęcia – możliwe jest zatem dokonanie zajęcia rzeczy znajdujących się u osoby trzeciej.
Art. 728 nowego kodeksu postępowania cywilnego stanowi, że oprócz rzeczy uznanych za niepodlegające zajęciu zgodnie z przepisami szczególnymi zajęciu nie podlegają następujące rzeczy:
Rzeczy te nie podlegają zajęciu niezależnie od statusu wierzyciela, nawet jeżeli jest nim Skarb Państwa, z wyjątkiem określonych długów wymienionych enumeratywnie w przepisach.
Aby uniemożliwić wierzycielowi zajęcie wszystkich środków utrzymania dłużnika, w rozporządzeniu Wielkiego Księcia ustalono stawki dotyczące cesji i zajmowania wynagrodzeń, emerytur i rent. W przepisach określono sposób zajmowania chronionych regularnych dochodów (wynagrodzeń, emerytur, rent). Tego rodzaju regularne dochody nie podlegają zajęciu w całości, lecz wyłącznie do określonej wysokości ustalonej zgodnie z przedziałami wyznaczonymi w rozporządzeniu Wielkiego Księcia. Dłużnicy zachowują zatem minimalne dochody niezbędne do przeżycia.
Złożenie kaucji chroni osobę, wobec której dokonano zajęcia, przed skutkami braku dostępu do całego mienia. Dzięki kaucji sędzia może ograniczyć wysokość zajmowanych kwot.
Z chwilą zajęcia rzeczy dłużnik traci prawo do rozporządzania nimi. Zajęcie nie skutkuje jednak uprzywilejowaniem wierzytelności wierzyciela występującego o dokonanie zajęcia. Pozbawienie dłużnika prawa do rozporządzania rzeczami oznacza, że dłużnik nie może już zbywać ani obciążać rzeczy. Zajęte mienie można zabrać niezwłocznie. Dłużnik pozostaje właścicielem zajętego mienia aż do chwili przymusowej sprzedaży, nawet jeśli nie znajduje się ono w jego posiadaniu. W praktyce sytuacja dłużnika nie zmienia się; sytuacja prawna jest jednak inna.
Sankcją za naruszenie zakazu rozporządzania rzeczami jest to, że czynności podejmowane przez osobę, wobec której dokonano zajęcia, nie są wiążące dla wierzyciela występującego o dokonanie zajęcia.
Zakaz ten ma jednak jedynie charakter względny, tj. obowiązuje wyłącznie w zakresie, w jakim jest korzystny dla wierzyciela występującego o dokonanie zajęcia. Pozostali wierzyciele muszą nadal znosić wahania wartości składników majątku dłużnika. Mogą oni jednak w łatwy sposób przyłączyć się do zajęcia, które zostało już zarządzone przez sąd.
Pozbawienie dłużnika prawa do rozporządzania rzeczami stanowi pierwszy etap procesu spieniężenia składników majątku. Rzeczy zostają objęte nadzorem sądu. Z tego względu zajęcie egzekucyjne rzeczy pełni również w pierwszej instancji funkcję zabezpieczającą.
Jeżeli chodzi o zajęcie wierzytelności dłużnika znajdującej się u osoby trzeciej, należy wskazać, że ten rodzaj zajęcia pozbawia osobę, wobec której dokonuje się zajęcia, kontroli nad całą zajętą wierzytelnością, niezależnie od jej wartości stanowiącej podstawę zajęcia. Osoba trzecia, u której dokonano zajęcia wierzytelności dłużnika, może jednak złożyć kaucję w wystarczającej wysokości (cantonnement).
Tytuły wykonawcze wydane zgodnie z prawem luksemburskim nie wygasają ani się nie przedawniają.
Zezwolenia na dokonanie zajęcia rzeczy na zabezpieczenie wydane przez prezesa sądu gospodarczego wygasają, jeżeli środek służący zabezpieczeniu interesu prawnego nie zostanie zastosowany w terminie wyznaczonym w postanowieniu.
Wydane przez prezesa sądu gospodarczego postanowienie zezwalające na dokonanie zajęcia rzeczy na zabezpieczenie podlega zaskarżeniu w drodze zażalenia lub sprzeciwu.
W sprawach dotyczących zajęcia egzekucyjnego dłużnik może zaskarżyć postanowienie na podstawie trudności w egzekucji (action en difficulté d'exécution) lub sprzeciwić się sprzedaży zajętych rzeczy.
Osoby trzecie mogą również podnieść kwestię wpadkową, tj. sprzeciwić się sprzedaży zajętych rzeczy, wnosząc o ich zwrot.
Zgodnie z art. 590 nowego kodeksu postępowania cywilnego dłużnik może nie dopuścić do tymczasowego wykonania, jeżeli zarządzono je w sprawie niewymienionej w przepisach prawa. W tym celu dłużnik może zwrócić się do sądu apelacyjnego o wydanie zakazu tymczasowego wykonania. Zasada ta ma zastosowanie wyłącznie w sprawach cywilnych, natomiast jest wyłączona w sprawach gospodarczych na mocy art. 647 kodeksu spółek handlowych (Code de commerce).
W art. 703 akapit drugi nowego kodeksu postępowania cywilnego ustanowiono procedurę składania kaucji. Złożenie kaucji chroni osobę, wobec której dokonano zajęcia, przed skutkami braku dostępu do całego mienia. Dzięki kaucji sędzia może ograniczyć wysokość zajmowanych kwot.
Aby uniemożliwić wierzycielowi zajęcie wszystkich środków utrzymania dłużnika, w rozporządzeniu Wielkiego Księcia ustalono stawki dotyczące cesji i zajmowania wynagrodzeń, emerytur i rent. W przepisach określono sposób zajmowania chronionych regularnych dochodów (wynagrodzeń, emerytur, rent). Tego rodzaju regularne dochody nie podlegają zajęciu w całości, lecz wyłącznie do określonej wysokości ustalonej zgodnie z przedziałami wyznaczonymi w rozporządzeniu Wielkiego Księcia. Dłużnicy zachowują zatem minimalne dochody niezbędne do przeżycia.
Powiązane strony
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Egzekucja to cywilne postępowanie nieprocesowe, za pomocą którego państwo egzekwuje, w drodze zastosowania środków przymusu, wykonanie obowiązków określonych w orzeczeniach sądowych i decyzjach wydawanych przez notariuszy oraz w innych dokumentach określonych prawem.
Egzekucję zarządza i wykonuje sąd, notariusz lub inny organ lub osoba, w szczególności następujące podmioty:
a) niezależny komornik sądowy,
b) komornik przy sądzie okręgowym,
c) zastępca niezależnego komornika sądowego,
d) zastępca komornika przy sądzie okręgowym,
e) aplikant komorniczy.
Postępowanie komornicze – jako cywilne postępowanie nieprocesowe – jest identyczne z postępowaniem sądowym.
Nakaz egzekucji może zostać wydany, jeżeli wykonalne orzeczenie, które zawiera obowiązek (karę), jest prawomocne lub nadano mu rygor tymczasowej wykonalności, a termin na wypełnienie tego obowiązku minął. Na podstawie ugody zatwierdzonej przez sąd nakaz egzekucji może zostać wydany nawet wówczas, gdy zostało wniesione zażalenie na postanowienie zatwierdzające taką ugodę. Przepis ten dotyczy również umów poświadczonych przez notariusza, które wywołują taki sam skutek jak ugoda sądowa. Nakaz egzekucji można również wydać na podstawie wyroku wydanego w postępowaniu prowadzonym na podstawie rozporządzenia (WE) nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń, nawet jeżeli odwołano się od takiego wyroku. Nakazu egzekucji nie można wydać na podstawie ostatecznego nakazu zapłaty, jeżeli zawarta w nim klauzula stanowi, że egzekucja nie jest dopuszczalna względem przedmiotu roszczenia.
Szczególna zasada ma zastosowanie do dochodzenia roszczeń alimentacyjnych, w przypadku których istnieje możliwość zatwierdzenia egzekucji z tytułu kwot należnych za okres przekraczający sześć miesięcy, jeżeli strona dochodząca egzekucji jest zdania, że dług alimentacyjny może wynikać z faktu, że dłużnik działa w złej wierze, lub jeżeli przedstawiony zostanie uzasadniony powód, dla którego nie potwierdzono zasadności roszczenia. Wykonując orzeczenia zagranicznych sądów, sąd bada również kwestię dopuszczalności egzekucji w świetle prawa, konwencji międzynarodowej, zasad wzajemności lub przepisów UE.
Egzekucję można zarządzić za pomocą nakazu egzekucji. W niektórych przypadkach egzekucji nie zarządza się w wyroku (odbywa się ona na podstawie tytułu egzekucyjnego lub klauzuli wykonalności), w innych natomiast zarządza się ją w formie postanowienia. Sąd lub notariusz wydaje nakaz egzekucji na wniosek strony dochodzącej egzekucji. Wniosek o wszczęcie egzekucji należy złożyć w wymaganej liczbie egzemplarzy, korzystając z formularza nakazu egzekucji. W postępowaniach dotyczących nakazu zapłaty wniosek można również złożyć drogą elektroniczną. Zasadniczo wniosek należy złożyć w sądzie pierwszej instancji lub u notariusza. W niektórych przypadkach ustawa LIII z 1994 r. o egzekucji sądowej („ustawa o egzekucji sądowej”) określa jednak również inne zasady dotyczące jurysdykcji, np. wykonanie orzeczeń sądów zagranicznych może zarządzić sąd rejonowy w siedzibie sądu okręgowego właściwego dla miejsca zamieszkania dłużnika lub głównego miejsca prowadzenia przez niego działalności lub, jeżeli dłużnik nie posiada miejsca zamieszkania ani głównego miejsca prowadzenia działalności, dla miejsca, w którym znajduje się majątek podlegający egzekucji. W Budapeszcie jest to Centralny Sąd Rejonowy w Budapeszcie (Budai Központi Kerületi Bíróság).
Wniosek o wszczęcie egzekucji musi zawierać informacje na temat stron, wykonalnego orzeczenia, roszczenia podlegającego egzekucji oraz jak najwięcej informacji na temat majątku dłużnika, który może być przedmiotem egzekucji.
Sąd lub notariusz bezzwłocznie – tj. w terminie nieprzekraczającym 15 dni od otrzymania wniosku – bada wniosek w celu ustalenia, czy sprawę należy przekazać do rozpatrzenia, odrzucić bez rozpatrywania co do jej istoty czy odesłać z żądaniem uzupełnienia brakujących informacji (nie dotyczy stron korzystających z usług pełnomocnika); następnie zostaną zastosowane żądane środki. Decyzja zostanie podjęta w terminie 15 dni od otrzymania wniosku lub, jeżeli zażądano uzupełnienia brakujących informacji, w terminie 15 dni od przedstawienia tychże brakujących informacji. Jeżeli wniosek jest uzasadniony, zostanie wydany nakaz egzekucji; w przeciwnym razie zostanie wydana odmowa wszczęcia egzekucji.
Zob. pkt 2.
Środki przymusu ograniczają prawa finansowe i osobiste dłużnika. Sąd i komornik sądowy mogą zastosować środki finansowe; policja może zastosować środki przeciwko osobie na podstawie środka zasądzonego przez sąd lub komornika sądowego. Poniżej przedstawiono najważniejsze finansowe środki przymusu:
Egzekucji podlegają:
Środki egzekucyjne w zasadniczy sposób ograniczają prawo dłużnika do rozporządzania swoim majątkiem.
Jeżeli ruchomość lub rachunek bankowy jest przedmiotem egzekucji, dłużnik traci prawo do rozporządzania tym składnikiem majątku. Jeżeli zajęta ruchomość zostaje przekazana do przechowawcy, przestaje się ona również znajdować w posiadaniu dłużnika. W przypadku zajęcia nieruchomości dłużnik może nią zarządzać i ją sprzedać, nieruchomość ta nadal będzie jednak obciążona prawem do egzekucji.
Jeżeli dłużnik lub dowolna inna obecna osoba będzie stawiać czynny opór podczas przeprowadzenia czynności egzekucyjnej, komornik zwróci się do policji, która może zastosować środki przymusu w celu przełamania tego oporu.
Każda osoba czynnie utrudniająca postępowanie prowadzone przez komornika (z użyciem siły) można zostać pociągnięta do odpowiedzialności karnej. Przestępstwem jest również usunięcie zajętego przedmiotu podlegającego egzekucji, zerwanie pieczęci nałożonej w toku egzekucji lub włamanie się do zamkniętego pomieszczenia, w którym przechowuje się zajęte, zamknięte lub przekazane do przechowawcy przedmioty (przestępstwo polegające na zerwaniu pieczęci).
Sąd nałoży grzywnę na dłużnika lub inną osobę bądź organizację, które są zobowiązane do uczestnictwa w postępowaniu egzekucyjnym, jeżeli taka osoba lub organizacja nie wywiązuje się z określonych w prawie obowiązków wynikających z egzekucji lub jeżeli swoim zachowaniem utrudnia wykonanie środków egzekucyjnych.
Środki takie obowiązują do czasu skutecznego przeprowadzenia egzekucji lub do momentu ich umorzenia przez komornika lub sąd bądź ich ustania z mocy prawa. Termin przedawnienia w przypadku wykonania środków egzekucyjnych określa prawo cywilne (zasadniczo 5 lat), a jego bieg rozpoczyna się w momencie wydania przez sąd orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie. W przypadku wniosku złożonego po upływie terminu przedawnienia nie można zarządzić egzekucji oraz nie można wznowić wcześniejszych postępowań egzekucyjnych. Podobnie jak w przypadku postępowania sądowego wszczętego celem dochodzenia roszczenia, bieg przedawnienia zostaje wstrzymany przez podjęcie dowolnych czynności egzekucyjnych, po czym rozpoczyna bieg na nowo.
a) Uchylenie tytułu egzekucyjnego i skreślenie klauzuli wykonalności. Jeżeli egzekucja została zarządzona w drodze wydania tytułu egzekucyjnego lub nadania klauzuli wykonalności, a nakaz egzekucji nie powinien był zostać wydany, wówczas przysługuje środek ochrony prawnej umożliwiający uchylenie takiego tytułu lub skreślenie klauzuli. Wniosek o uchylenie tytułu egzekucyjnego lub skreślenie klauzuli wykonalności może wnieść dłużnik lub strona dochodząca egzekucji; sąd może również postanowić o nich z urzędu. Wniosek należy złożyć do sądu lub notariusza, który zarządził egzekucję. Nie istnieje termin na złożenie wniosku: można go złożyć w dowolnym momencie. W przypadku uwzględnienia wniosku zostanie wydane postanowienie o uchyleniu tytułu egzekucyjnego lub skreśleniu klauzuli wykonalności, na które przysługuje zażalenie.
b) Zażalenie na nakaz egzekucji. Dłużnik lub strona dochodząca egzekucji może złożyć zażalenie na urzędowy nakaz egzekucji. Zażalenie należy złożyć w sądzie, który zarządził egzekucję, musi być ono jednak skierowane do sądu apelacyjnego. Do rozpatrzenia zażalenia właściwy jest sąd apelacyjny. Sąd ten utrzyma w mocy nakaz wydany przez sąd, który zarządził egzekucję, jeżeli jest on prawidłowy z punktu widzenia istoty sprawy; w przeciwnym wypadku zmieni taki nakaz. W przypadku wykrycia nieprawidłowości proceduralnej sąd apelacyjny uchyli nakaz i poleci sądowi, który zarządził egzekucję, wydanie nowego orzeczenia.
c) Zażalenie na postanowienie o odmowie wydania nakazu egzekucji. Strona dochodząca egzekucji może wnieść zażalenie na postanowienie o odmowie wydania nakazu egzekucji. Zażalenie należy złożyć w sądzie lub u notariusza, który zarządził egzekucję, musi być ono jednak skierowane do sądu apelacyjnego. Sąd apelacyjny jest właściwy do rozpatrzenia zażalenia. Sąd apelacyjny utrzyma w mocy nakaz wydany przez sąd, który zarządził egzekucję, jeżeli jest on prawidłowy z punktu widzenia istoty sprawy, natomiast w przeciwnym wypadku – zmieni taki nakaz. W przypadku wykrycia nieprawidłowości proceduralnej sąd apelacyjny uchyli nakaz i poleci sądowi lub notariuszowi, który zarządził egzekucję, wydanie nowego orzeczenia lub nowej decyzji.
d) Po wydaniu postanowienia o wszczęciu egzekucji komornik podejmuje środki przymusu w związku z egzekucją w sposób niezależny; zezwolenie sądu nie jest wymagane. Dostępny jest odrębny środek zaskarżenia czynności komornika zwany skargą na czynności komornika. Skargę na czynności komornika może wnieść dłużnik, strona dochodząca egzekucji lub inna zainteresowana strona. Jeżeli sąd uwzględni skargę, unieważni bezprawne czynności komornika lub poleci komornikowi podjęcie określonych czynności, jeżeli ten dopuścił się zaniechania. W przeciwnym wypadku sąd oddali skargę. Skargę należy przekazać komornikowi.
e) Oprócz powyższych dostępnych środków zaskarżenia możliwe jest również umorzenie postępowania egzekucyjnego. Na wniosek strony dochodzącej egzekucji sąd wyda postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego, chyba że będzie ono skutkowało naruszeniem praw innych osób lub odpowiednie przepisy stanowią inaczej. Umorzenie postępowania egzekucyjnego nastąpi również na przykład wówczas, gdy dłużnik wypełni swój obowiązek. Sąd wyda postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego także wtedy, gdy na podstawie dokumentów urzędowych ustali, iż wykonalne orzeczenie zostało uchylone orzeczeniem kończącym postępowanie w sprawie.
f) Ponadto w postępowaniu egzekucyjnym osoba trzecia – której przysługuje roszczenie względem składnika majątku zajętego w toku egzekucji na podstawie praw majątkowych lub innych praw uniemożliwiających sprzedaż tego składnika w toku postępowania egzekucyjnego – może wszcząć postępowanie w sprawie roszczenia egzekucyjnego przeciwko stronie dochodzącej egzekucji w celu zagwarantowania zwolnienia danego składnika majątku. Jeżeli sąd uwzględni wniosek, zajęty składnik majątku zostanie zwolniony.
Zawieszenie egzekucji:
W wyjątkowych przypadkach sąd, który zarządził egzekucję, może na wniosek dłużnika wydać postanowienie o zawieszeniu egzekucji, jeżeli dłużnik jest w stanie udowodnić, że zachodzą okoliczności uzasadniające zawieszenie postępowania, oraz jeżeli nie nałożono na niego wcześniej grzywny w toku postępowania egzekucyjnego.
W razie potrzeby, orzekając w sprawie zawieszenia, sąd może przesłuchać strony.
Sąd uzna w szczególności następujące okoliczności za uzasadniające zawieszenie: liczbę osób, które dłużnik ma obowiązek utrzymać, oraz liczbę osób faktycznie pozostających na utrzymaniu dłużnika, długą lub poważną chorobę dłużnika lub osób pozostających na jego utrzymaniu oraz katastrofy naturalne, do których doszło w toku postępowania egzekucyjnego i które mają wpływ na sytuację dłużnika.
Jeżeli przedmiotem egzekucji jest nieruchomość, zawieszenie może zostać zarządzone jednorazowo na wniosek dłużnika na okres nieprzekraczający 6 miesięcy.
Płatność w ratach:
Z wyjątkiem zaległości podatkowych i długu publicznego egzekwowanego w formie podatków na wniosek dłużnika będącego osobą fizyczną komornik może określić warunki spłaty długu w ratach po tym, jak komornik podjął środki służące zlokalizowaniu i zajęciu majątku dłużnika, a dłużnik spłacił już część zadłużenia, które można prawnie wyegzekwować. Komornik powiadomi również dłużnika nieposiadającego majątku, który może być przedmiotem egzekucji, o możliwościach i warunkach spłaty ratalnej.
Komornik sporządza sprawozdanie dotyczące opracowania i treści planu spłaty rat i doręcza je stronom. W terminie 15 dni od otrzymania sprawozdania strona dochodząca egzekucji może poinformować pisemnie komornika, że nie zgadza się z treścią planu spłaty rat, przedstawić zalecenia dotyczące treści tego planu i wysokości rat, a także zwrócić się z wnioskiem, aby dłużnik ustanowił zabezpieczenie. Na podstawie twierdzenia strony dochodzącej egzekucji komornik może zmienić warunki określone w planie spłaty rat w następujący sposób:
a) komornik uchyli plan spłaty rat, jeżeli strona dochodząca egzekucji nie zgadza się na przewidziane w nim raty w przypadku gdy chodzi o świadczenia alimentacyjne, wynagrodzenia lub podobne roszczenia, a także jeżeli osoba prywatna dochodząca egzekucji twierdzi, że plan spłaty rat zagraża jej sytuacji życiowej, lub jeżeli przeciwko stowarzyszeniu przedsiębiorców dochodzącemu egzekucji prowadzone jest postępowanie upadłościowe, likwidacyjne lub egzekucyjne,
b) w przypadkach nieobjętych zakresem stosowania pkt a) można wprowadzić w życie plan spłaty rat na okres nieprzekraczający 1 roku w przypadku osób prawnych i stowarzyszeń dochodzących egzekucji oraz 6 miesięcy w przypadku osób fizycznych dochodzących egzekucji,
c) oprócz realizacji planu spłaty rat na wniosek przedstawiony przez stronę dochodzącą egzekucji komornik może wymagać dokonania opłat częściowych proporcjonalnych do wartości przedmiotu sporu.
Komornik przedstawi dłużnikowi harmonogram płatności, który obejmuje nie więcej niż sześć miesięcy i przewiduje równe raty miesięczne, jeżeli nie wyegzekwowano jeszcze pełnej kwoty wierzytelności mimo zastosowania środków egzekucyjnych w odniesieniu do środków finansowych dłużnika powierzonych instytucjom finansowym, wynagrodzenia dłużnika lub jego ruchomości oraz
a) nie zatwierdzono wcześniej żadnego planu spłaty rat,
b) wobec dłużnika toczy się postępowanie egzekucyjne dotyczące roszczenia pieniężnego na kwotę nieprzekraczającą 500 000 HUF lub wobec dłużnika toczy się postępowanie egzekucyjne dotyczące roszczenia pieniężnego na kwotę nieprzekraczającą 1 000 000 HUF, a w rejestrze gruntów widnieje również wpis zastawu na nieruchomości mieszkalnej dłużnika w celu zabezpieczenia innego roszczenia, oraz
c) nieruchomość dłużnika musiałaby zostać zlicytowana w celu wyegzekwowania roszczenia.
Strona dochodząca egzekucji nie musi zatwierdzić planu spłaty rat. Sprawozdanie dotyczące sporządzenia planu spłaty rat musi zostać doręczone również stronie dochodzącej egzekucji.
Kwoty potrącone od dłużnika w drodze zajęcia muszą zostać uwzględnione przy obliczaniu kwoty uregulowanej przez dłużnika.
Ustalenie szacunkowej wartości nieruchomości mieszkalnej oraz przeprowadzenie jej pierwszej sprzedaży na licytacji może mieć miejsce dopiero wówczas, gdy dłużnik nie spłaci rat (§§ 52/A–52/B ustawy o egzekucji sądowej.).
Termin przedawnienia w przypadku prawa do egzekucji:
W przypadku prawa do egzekucji termin przedawnienia odpowiada terminowi przedawnienia roszczenia możliwego do wyegzekwowania na drodze prawnej. Przedawnienie jest zasadniczo uwzględniane na wniosek. Może on zostać uwzględniony z urzędu, jeżeli przedawnienie roszczenia stanowiącego podstawę prawa do egzekucji również musi zostać uwzględnione z urzędu. W tym przypadku nie można zarządzić egzekucji na postawie wniosku złożonego po upływie takiego terminu, a rozpoczętych postępowań egzekucyjnych nie można kontynuować. Bieg przedawnienia w przypadku prawa do egzekucji zostaje wstrzymany przez podjęcie dowolnej czynności egzekucyjnej.
Ograniczenia:
Kwota stanowiąca podstawę potrąceń z wynagrodzenia w ramach postępowania egzekucyjnego to kwota, która pozostaje po opodatkowaniu (podatki płacone z góry), potrąceniu składek na ubezpieczenie zdrowotne i emeryturę, opłat z tytułu uczestnictwa w prywatnym funduszu emerytalnym oraz innych składek zgodnie z przepisami szczególnymi. Zasadniczo nie można potrącić więcej niż 33% lub, w wyjątkowych sytuacjach, nie więcej niż 50% tej kwoty.
Egzekucji nie podlega część miesięcznego wynagrodzenia odpowiadająca minimalnej wysokości emerytury. Wyjątek ten nie ma jednak zastosowania w przypadku dochodzenia alimentów na rzecz dzieci i zwrotu kosztów porodu.
Z wynagrodzenia wypłacanego przez pracodawcę na podstawie stosunku pracy nie można potrącić więcej niż 33%.
Większą kwotę stanowiącą maksymalnie 50% wynagrodzenia pracownika można potrącać w przypadku powództwa dotyczącego:
a) świadczeń alimentacyjnych,
b) roszczeń dotyczących wynagrodzenia pracownika przeciwko dłużnikowi,
c) wynagrodzenia pracownika i świadczeń społecznych otrzymanych niezgodnie z prawem (§ 65 ust. 2 ustawy o egzekucji sądowej).
Kwota potrącana ze świadczeń emerytalnych i rentowych dłużnika z zabezpieczenia społecznego, wcześniejszej emerytury, świadczeń z tytułu stażu pracy, świadczeń dla byłych tancerzy baletowych oraz świadczeń pomostowych dla górników (zwanych łącznie „świadczeniami emerytalnymi”) nie może przekraczać 33% ich wartości (§ 67 ust. 1 ustawy o egzekucji sądowej).
Potrącenie może wzrosnąć do nie więcej niż 50% świadczeń emerytalnych w przypadku roszczeń dotyczących:
a) alimentów na rzecz dzieci,
b) świadczeń emerytalnych otrzymanych niezgodnie z prawem (§ 67 ust. 2 ustawy o egzekucji sądowej).
Potrącona kwota nie może przekraczać 33% świadczeń dla bezrobotnych (zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego dla bezrobotnych, dodatku wyrównawczego) w przypadku roszczeń dotyczących:
a) świadczeń alimentacyjnych,
b) świadczeń dla bezrobotnych otrzymanych niezgodnie z prawem,
c) świadczeń pieniężnych zapewnianych w ramach świadczeń dla osób w wieku aktywności zawodowej otrzymanych niezgodnie z prawem.
Następujące składniki majątku są wyłączone z zajęcia:
– państwowe świadczenie opiekuńcze, świadczenia pieniężne dla ofiar wojen, a także renta dożywotnia na mocy ustawy o odszkodowaniu dla osób bezprawnie pozbawionych życia lub wolności z powodów politycznych,
– wsparcie samorządowe, nadzwyczajne wsparcie samorządowe, świadczenia pieniężne zapewniane w ramach świadczeń dla osób w wieku aktywności zawodowej, świadczenia z tytułu starości, dodatki wyrównawcze, a także świadczenia opiekuńcze,
– świadczenia z tytułu macierzyństwa,
– renty inwalidzkie i renty indywidualne wypłacane niewidomym,
– dodatek do wynagrodzenia z tytułu uszczerbku na zdrowiu, tymczasowy dodatek do wynagrodzenia, dodatek dochodowy, tymczasowy dodatek dochodowy oraz renta dla górników z tytułu uszczerbku na zdrowiu,
– świadczenie alimentacyjne określone w prawie, w tym alimenty na rzecz dzieci wypłacone przez sąd, oraz świadczenia pieniężne z tytułu ochrony dziecka na podstawie ustawy o ochronie dziecka i zarządzeniu opieki,
– świadczenie edukacyjne, szczególne wsparcie i świadczenie rodzinne wypłacane rodzicom zastępczym i służące wsparciu dziecka umieszczonego tymczasowo lub na stałe pod ich opieką lub młodym dorosłym objętym opieką po opuszczeniu rodziny zastępczej,
– stypendia, z wyjątkiem stypendiów o charakterze wynagrodzenia z tytułu dalszego kształcenia naukowego,
– zwrot kosztów związanych z oddelegowaniem za granicę, służbą za granicą i dojazdem do pracy,
– kwoty na pokrycie określonych wydatków,
– świadczenia z tytułu niepełnosprawności (§ 74 ustawy o egzekucji sądowej).
W przypadku środków finansowych należnych osobie fizycznej, których obsługą zajmuje się dostawca usług płatniczych, egzekucji bez ograniczeń może podlegać kwota czterokrotnie przekraczająca wysokość minimalnej emerytury. Jeżeli chodzi o kwotę poniżej tego ograniczenia mieszczącą się w przedziale między wysokością minimalnej emerytury a jej czterokrotnością, egzekucji może podlegać 50% takiej kwoty (§ 79/A ust. 2 ustawy o egzekucji sądowej).
Składników majątku wyłączonych z egzekucji z mocy prawa nie można zająć, nawet jeżeli dłużnik wyraża na to zgodę.
Z egzekucji wyłączone są następujące ruchomości:
– składniki majątku niezbędne do pracy zarobkowej dłużnika, szczególnie specjalistyczne narzędzia, sprzęt techniczny, wojskowy i inny; mundury; broń do celów samoobrony; oraz środki transportu (z wyjątkiem pojazdów),
– przedmioty niezbędne do regularnej nauki, szczególnie podręczniki, materiały szkolne i instrumenty muzyczne,
– podstawowa odzież: 3 sztuki odzieży wierzchniej, 1 okrycie zimowe, 1 płaszcz, 3 pary butów,
– podstawowa pościel: 1 komplet zawierający 2 prześcieradła na osobę,
– meble w liczbie odpowiadającej liczbie członków gospodarstwa domowego dłużnika: nie więcej niż 3 stoły i 3 szafy lub podobne meble oraz dodatkowo 1 łóżko lub równoważny mebel i 1 krzesło lub inny równoważny mebel na osobę,
– podstawowe urządzenia grzewcze i oświetleniowe,
– podstawowe urządzenia kuchenne i podstawowe artykuły gospodarstwa domowego na potrzeby gospodarstwa domowego dłużnika oraz 1 chłodziarka lub zamrażalka i 1 pralka,
– nagrody (wyróżnienia, medale, odznaki, tablice) przyznane dłużnikowi, jeżeli zostały poświadczone stosownymi dokumentami,
– leki i urządzenia medyczne i techniczne konieczne ze względu na chorobę lub niepełnosprawność fizyczną dłużnika, a także pojazd dłużnika będącego osobą o ograniczonej możliwości poruszania się,
– przedmioty przeznaczone dla dzieci, których używają małoletni w gospodarstwie domowym dłużnika,
– żywność na okres 1 miesiąca i opał na okres 3 miesięcy stosownie do potrzeb gospodarstwa domowego dłużnika,
– rosnące uprawy, niezebrane plony i owoce,
– przedmioty, których w postępowaniu likwidacyjnym nie można uznać za składniki majątku dłużnika,
– dobra kultury wymienione w certyfikacie określonym w ustawie o szczególnej ochronie wypożyczonych dóbr kultury, w okresie szczególnej ochrony (§ 90 ust. 1 ustawy o egzekucji sądowej).
W przypadku zajęcia pojazdu niezbędnego do wykonywania pracy przez dłużnika będącego osobą fizyczną – chyba że dany pojazd został zatrzymany – wystarczy zająć dowód rejestracyjny, który zostaje przesłany wraz z kopią sprawozdania z zajęcia właściwemu organowi ds. transportu lub, jeżeli nie można ustalić takiego organu, organowi, który dokonał rejestracji pojazdu. Dłużnik może używać pojazdu do czasu jego sprzedaży, chyba że pojazd został zatrzymany.
Jeżeli szacunkowa wartość pojazdu jest mniejsza niż kwota określona w rozporządzeniu wydanym przez ministra sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw polityki podatkowej, wówczas taki pojazd jest wyłączony z egzekucji.
Uchylenie tytułu egzekucyjnego i skreślenie klauzuli wykonalności:
Jeżeli sąd wydał tytuł egzekucyjny z naruszeniem prawa, tytuł taki musi zostać uchylony.
Jeżeli sąd nadał postanowieniu klauzulę wykonalności z naruszeniem prawa, klauzula taka musi zostać skreślona.
Sąd uchyli tytuł egzekucyjny lub skreśli klauzulę wykonalności, jeżeli na wniosek dłużnika ustali, że zostały spełnione warunki:
a) odmowy wykonania na podstawie art. 21 rozporządzenia (WE) nr 805/2004,
b) odmowy wykonania na podstawie art. 22 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1896/2006 lub art. 22 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 861/2007, lub
c) odmowy wykonania na podstawie art. 21 ust. 2 akapit drugi rozporządzenia Rady (WE) nr 4/2009 lub art. 46 rozporządzenia (UE) nr 1215/2012.
Zażalenie na nakaz egzekucji:
Jeżeli sąd wydał nakaz egzekucji lub jeżeli w przypadku różnicy między nakazem egzekucji a wnioskiem sąd wydał postanowienie dotyczące takiej różnicy, strony mogą wnieść zażalenie na taki nakaz lub takie postanowienie. Wniesienie zażalenia nie skutkuje zawieszeniem wykonania nakazu egzekucji. Nie można jednak podjąć żadnych czynności w celu sprzedaży zajętego majątku, a kwota uzyskana w toku egzekucji nie może zostać wypłacona uprawnionemu, chyba że odpowiednie przepisy stanowią inaczej.
Skarga na czynności komornika:
Strony postępowania lub inne zainteresowane strony mogą wnosić do sądu przeprowadzającego egzekucję skargi na czynności lub zaniechania komornika, które powodują poważne naruszenie zasad postępowania egzekucyjnego, praw lub zgodnych z prawem interesów strony wnoszącej taką skargę. Poważne naruszenie zasad postępowania egzekucyjnego oznacza naruszenie, które w istotny sposób wpływa na wynik takiego postępowania (§ 217 ust. 1 ustawy o egzekucji sądowej).
Jeżeli zaskarżony środek spełnia wymogi prawne lub nie stanowi poważnego naruszenia, sąd utrzyma go w mocy i oddali skargę. Jeżeli zakwestionowany środek istotnie stanowi poważne naruszenie, sąd unieważni go w całości lub częściowo bądź zmieni środek egzekucyjny w całości lub częściowo, jeżeli taka możliwość została przewidziana w prawie oraz można udowodnić okoliczności faktyczne wymagane do wydania takiego postanowienia. Jeżeli skarga dotyczy zaniechania, sąd nakaże komornikowi zastosowanie środka, którego ten zaniechał (§ 217/A ust. 5 ustawy o egzekucji sądowej).
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Egzekucja oznacza wykonanie orzeczenia.
Zależy to od złożonego wniosku. Przykładowo wpisu hipoteki do rejestru dokonuje dyrektor rejestru publicznego po otrzymaniu poświadczonego odpisu orzeczenia wraz z zaświadczeniem wydanym przez urzędnika rejestrowego wskazującym, że nie zaskarżono orzeczenia i że upłynął termin na wniesienie środka zaskarżenia lub że nie jest możliwe zaskarżenie tego orzeczenia.
Zgodnie z przepisami ogólnymi, tj. kodeksem organizacji i postępowania cywilnego (rozdz. 12 Zbioru praw Malty), tytułami wykonawczymi są następujące dokumenty:
Istnieją również różne inne tytuły wykonawcze wydawane na podstawie przepisów szczególnych, na przykład przepisów podatkowych.
Stosownie do okoliczności tytuł wykonawczy można wykonać za pośrednictwem następujących środków:
Jeżeli tytuł wykonawczy zostaje wykonany na podstawie art. 166A, wnioskodawca ubiegający się o rejestrację pisma sądowego dopuszczalnego jako tytuł wykonawczy przedkłada poświadczony odpis pisma sądowego, w tym dowód doręczenia, oraz odpis odpowiedzi skierowanej do sekretarza sądu.
Jeżeli chodzi o inne tytuły wykonawcze, procedura różni się w zależności od ich charakteru. Informacje na ten temat można znaleźć w art. 252 i nast. kodeksu organizacji i postępowania cywilnego.
Przesłanki różnią się w zależności od ich charakteru. Informacje na ten temat można znaleźć w art. 252 i nast. kodeksu organizacji i postępowania cywilnego.
Następujące ruchomości podlegają egzekucji:
Zajęciu nie podlegają jednak następujące ruchomości:
Nieruchomości, przedsiębiorstwa, statki morskie, pojazdy i statki powietrzne podlegają zajęciu.
Nakazów zajęcia nie można wydać w odniesieniu do:
Skutek polega na tym, że tytuły wykonawcze zostają wykonane i za ich pośrednictwem następuje zajęcie majątku innej osoby zgodnie z prawem.
Zależy to od danej sprawy, ale co do zasady można stwierdzić, iż klauzule wykonalności są skuteczne, dopóki tytuł egzekucyjny, któremu nadano tę klauzulę, pozostaje wykonalny. Nakazu zajęcia wierzytelności dłużnika znajdującej się u osoby trzeciej nie można przedłużyć, przy czym pozostaje on w mocy, dopóki nie zostanie uchylony postanowieniem sądu.
Osoba, przeciwko której wystawiono tytuł egzekucyjny, lub dowolna inna zainteresowana osoba może złożyć zażalenie w sądzie, który wydał postanowienie w sprawie nadania klauzuli wykonalności, wnosząc o uchylenie tytułu egzekucyjnego w całości albo w części. O wniesieniu zażalenia należy poinformować stronę przeciwną, która w terminie dziesięciu dni wnosi odpowiedź zawierającą wszelkie twierdzenia, jakie pragnie zgłosić. Sąd orzeka w sprawie zażalenia po przesłuchaniu stron. Orzeczenie to można zaskarżyć w terminie sześciu dni od daty jego odczytania na posiedzeniu jawnym.
Orzeczeniom wydanym przez sądy wyższej instancji można ponownie nadać klauzulę wykonalności po upływie dziesięciu lat od dnia, w którym wyrok lub postanowienie można było wykonać. Orzeczeniom sądów niższej instancji lub Trybunału ds. Drobnych Roszczeń można ponownie nadać klauzulę wykonalności po upływie pięciu lat. Tytułom wykonawczym obejmującym umowy, jeżeli dług jest pewny, ustalony i należny, środkom przewidzianym na mocy rozdz. 12 art. 166A Zbioru praw Malty oraz wekslom trasowanym i własnym można ponownie nadać klauzulę wykonalności po upływie trzech lat. Ponowne nadanie klauzuli wykonalności następuje na podstawie wniosku złożonego we właściwym sądzie. Wnioskodawca musi również potwierdzić pod przysięgą rodzaj długu lub roszczenia, w odniesieniu do którego występuje o przeprowadzenie egzekucji, oraz to, że dług – w całości lub w części – jest nadal należny. Ponadto w takich okolicznościach obowiązuje trzydziestoletni okres przedawnienia roszczenia, ale bieg przedawnienia można przerwać, składając wspomniany wyżej wniosek.
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Postępowanie egzekucyjne: przepisy ogólne
Postępowanie sądowe kończy się wydaniem wyroku przez sąd. Sąd może w wyroku nakazać jednej ze stron (dłużnikowi) wypełnienie spoczywających na niej obowiązków względem drugiej strony (wierzyciela). Jeżeli dłużnik dobrowolnie nie wypełni takich obowiązków, wierzyciel może je wyegzekwować, stosując środki przewidziane w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym. Ten obszar prawa reguluje wykonanie (egzekucję) wyroku, w którym sąd nakazał spełnienie świadczenia. W tym celu prawo określa ustawowe zasady dotyczące środków przymusu i sposobu ich stosowania. Komornicy sądowi (gerechtsdeurwaarders), zwani również po prostu komornikami (deurwaarders), są uprawnieni do wykonywania wyroków i podejmują stosowne czynności na polecenie wierzycieli dochodzących swoich należności.
Aby móc zastosować środki przymusu przewidziane w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym, należy spełnić dwa warunki: należy posiadać tytuł wykonawczy (executoriale titel), np. wykonalny wyrok, i należy go z wyprzedzeniem doręczyć stronie, przeciwko której zostanie wszczęte postępowanie egzekucyjne.
Główne strony postępowania egzekucyjnego to: wierzyciel (strona wnosząca o przeprowadzenie egzekucji), dłużnik (strona, przeciwko której wszczyna się postępowanie egzekucyjne) oraz komornik (urzędnik publiczny odpowiedzialny za podjęcie faktycznych czynności egzekucyjnych na wniosek wierzyciela).
Środki przymusu
Głównym środkiem przymusu jest zajęcie komornicze (executoriaal beslag), które zostało szczegółowo omówione w sekcji 2.1.
Inne środki przymusu to:
Dodatkowa kara pieniężna to suma pieniężna ustalona w wyroku sądu, którą strona zobowiązana musi uiścić, jeżeli nie spełni nałożonego na nią głównego obowiązku. Środek ten stosuje się głównie w postępowaniu zabezpieczającym jako środek wywierania presji. Dodatkowa kara pieniężna może być powiązana wyłącznie z głównym obowiązkiem, który nie polega na uiszczeniu sumy pieniężnej.
Kara pozbawienia wolności za niezastosowanie się do orzeczenia sądowego jest środkiem przymusu mającym na celu nakłonienie strony do spełnienia konkretnego obowiązku. Sądy rzadko zarządzają ten środek, a nawet jeżeli to robią, to rzadko dochodzi do jego wyegzekwowania w praktyce. Może je zarządzić wyłącznie sąd. Na wniosek wierzyciela sąd może zezwolić na zastosowanie takiego środka przymusu w celu wykonania wyroków i postanowień, pod warunkiem że dotyczą one nakazu, który nie polega na uiszczeniu sumy pieniężnej. Karę pozbawienia wolności można również zastosować na przykład w przypadku wyroków, postanowień i dokumentów urzędowych, na mocy których należne jest świadczenie alimentacyjne zgodnie z księgą 1 kodeksu cywilnego (Burgerlijk Wetboek), takie jak alimenty na rzecz dzieci [art. 585 kodeksu postępowania cywilnego (Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering)].
Postępowanie opisano poniżej.
Tytuł wykonawczy
Za tytuły wykonawcze uznaje się orzeczenia wydane przez sądy niderlandzkie (wyroki, postanowienia i zarządzenia), dokumenty urzędowe (akty notarialne) oraz określone inne dokumenty. Inne dokumenty określone w prawie jako tytuły wykonawcze to:
Sekretarz sądowy doręcza odpis wyroku powodowi i pozwanemu, którzy uczestniczyli w postępowaniu. Jeżeli jest to wyrok prawomocny zawierający nakaz sądowy, strona uprawniona do wykonania wyroku otrzymuje odpis opatrzony klauzulą wykonalności. Strony otrzymują pierwszy odpis wyroku z klauzulą wykonalności (grosse) nieodpłatnie. Jest to poświadczony odpis wyroku, wydany w formie umożliwiającej jego wykonanie. Postępowanie egzekucyjne można wszcząć tylko wówczas, gdy został wydany taki poświadczony odpis z klauzulą wykonalności. Pierwszy poświadczony odpis opatrzony klauzulą wykonalności może również zostać wydany w przypadku aktu notarialnego. Przekazując taki dokument komornikowi, strona upoważnia go do podjęcia czynności egzekucyjnych.
Przed wszczęciem egzekucji komornik doręcza ten dokument (pierwszy poświadczony odpis) stronie, przeciwko której zostanie wszczęte postępowanie. Celem doręczenia dokumentu jest zawiadomienie strony przeciwnej o wyroku oraz poinformowanie jej, że wierzyciel żąda zastosowania się do treści wyroku.
Dodatkowe informacje na temat doręczania tytułów wykonawczych z innych państw członkowskich UE można znaleźć w rozporządzeniu UE w sprawie doręczania: rozporządzenie Rady (WE) nr 1348/2000 z dnia 29 maja 2000 r. w sprawie doręczania w państwach członkowskich sądowych i pozasądowych dokumentów w sprawach cywilnych i handlowych.
Komornicy sądowi
Rola w postępowaniu egzekucyjnym
Komornik pełni kluczową rolę w wykonywaniu wyroków i zawsze działa na polecenie strony wnoszącej o przeprowadzenie egzekucji. Strona zleca komornikowi przeprowadzenie egzekucji, przekazując mu pierwszy poświadczony odpis wyroku. Komornik nie potrzebuje co do zasady żadnego odrębnego upoważnienia.
Czynności, jakie może podjąć komornik w kontekście egzekucji, obejmują:
Honorarium komornika
Urzędowe czynności komorników podlegają stałym opłatom, którymi można obciążyć dłużnika. Wierzyciel nie uiszcza żadnych stałych opłat, co oznacza, że należy je negocjować z komornikiem. Opłaty, jakimi komornik obciąża dłużnika, można znaleźć w dekrecie z dnia 4 lipca 2001 r. ustanawiającym szczegółowe zasady dotyczące urzędowych czynności komorników i honorariów komorników, zwanym również dekretem o honorariach komorników (Besluit tarieven ambtshandelingen gerechtsdeurwaarders). Więcej informacji o opłatach za czynności urzędowe obowiązujących od 2019 r. (Tarieven ambtshandelingen m.i.v. 2019) można znaleźć na stronie królewskiej organizacji zawodowej urzędników sądowych (Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders).
Aby wszcząć egzekucję, muszą zostać spełnione dwa ogólne warunki:
Jak wspomniano powyżej, podstawowym środkiem przymusu jest zajęcie komornicze.
Istnieją również środki, które można podjąć przed wydaniem tytułu wykonawczego. O zastosowanie takich środków można wnioskować, zanim sąd wyda wyrok, a także w toku postępowania lub nawet przed jego wszczęciem. Środki te określa się mianem środków służących zabezpieczeniu interesu prawnego (conservatoire maatregelen) i pełnią one funkcję środków tymczasowych. Do środków służących zabezpieczeniu interesu prawnego należą: zajęcie przed wydaniem wyroku (conservatoir beslag), opieczętowanie (verzegeling) oraz sporządzenie spisu inwentarza (boedelbeschrijving). Niniejszy arkusz informacyjny dotyczy zajęcia komorniczego.
Środki egzekucyjne mogą się różnić pod względem przedmiotu i charakteru. Można wyróżnić środki służące wyegzekwowaniu zapłaty sumy pieniężnej, wydania składnika majątku, podjęcia lub zaniechania jakiejś czynności. Najpowszechniejszym środkiem jest zajęcie do celów odzyskania środków pieniężnych (verhaalsbeslag).
Jeżeli obowiązek dłużnika nie polega na podjęciu jakiejś czynności, konieczne może być dokonanie czynności faktycznej (feitelijke handeling), czyli czynności wywołującej skutek prawny niezależnie od tego, czy jest on zamierzony, lub czynności prawnej (rechtshandeling), czyli czynności wywołującej zamierzony skutek prawny. Jeżeli czynność faktyczna nie wiąże się z konkretną osobą fizyczną, wierzyciel może zwrócić się do sądu o zezwolenie na doprowadzenie do sytuacji, która powstałaby w rezultacie wykonania świadczenia. Jeżeli obowiązek dłużnika polegał na wykonaniu czynności prawnej, np. na przyjęciu oferty, czynność taką można zastąpić wyrokiem sądu. Sąd może również nakazać dłużnikowi powstrzymanie się od określonego działania.
Zajęcie komornicze można zastosować w stosunku do:
Zgodnie z ogólną zasadą wierzyciel może dowolnie wybierać składniki majątku, które zamierza zająć.
Co do zasady zajęcia można dokonać na całości majątku dłużnika. Przedmiotem zajęcia nie mogą jednak być określone składniki majątku, takie jak artykuły pierwszej potrzeby, na przykład odzież, żywność, narzędzia służące do wykonywania pracy, literatura specjalistyczna i przedmioty wykorzystywane w edukacji, sztuce i nauce. Z zajęcia wyłączona jest część wynagrodzenia, świadczeń alimentacyjnych i świadczeń społecznych. W takich przypadkach punktem odniesienia jest pułap dochodów objętych ochroną w celu zapewnienia, aby pozostawiony dłużnikowi dochód dłużnika wystarczył mu na zaspokojenie podstawowych potrzeb.
Podobnie przedmiotem zajęcia nie mogą być obiekty użyteczności publicznej. Wierzyciel może dokonać zajęcia na różnych składnikach majątku jednocześnie.
Skutki prawne zajęcia ruchomości, które nie podlegają rejestracji
Jeden ze skutków zajęcia polega na tym, że żadne czynności podjęte przez dłużnika po zajęciu nie mogą naruszać praw strony, która dokonała zajęcia. Jeżeli na przykład dłużnik chciałby sprzedać dany składnik majątku, kupujący nie może co do zasady wykonywać prawa własności do tego składnika majątku wobec wierzyciela. Kolejny skutek polega na tym, że zajęciu podlega również cały dochód z zajętego składnika majątku.
Skutki prawne zajęcia udziałów i akcji, papierów wartościowych i innych aktywów
Nie istnieją żadne szczególne skutki prawne. Osoba, której majątek został zajęty, zachowuje prawo głosu przez okres obowiązywania zajęcia.
Skutki prawne zajęcia składników majątku dłużnika znajdujących się u osoby trzeciej
W przypadku zajęcia wierzytelności dłużnika znajdujących się u osoby trzeciej wierzyciel (strona dokonująca zajęcia) dokonuje zajęcia względem osoby trzeciej (tj. innej niż dłużnik), która ma dług w stosunku do dłużnika lub posiada majątek należący do dłużnika.
Strona dokonująca zajęcia jest chroniona przed czynnościami prawnymi podejmowanymi przez stronę przeciwną. Czynności prawne dokonane po zajęciu nie są skuteczne wobec strony dokonującej zajęcia. Dwie popularne formy zajęcia składnika majątku dłużnika znajdującego się u osoby trzeciej to zajęcie rachunku bankowego oraz zajęcie wynagrodzenia lub świadczenia pracownika.
Skutki prawne zajęcia nieruchomości
Zajęcie nieruchomości wpisuje się do rejestru publicznego prowadzonego przez Wydział Ksiąg Wieczystych (Kadaster). Statki morskie i powietrzne uznaje się za nieruchomość od chwili wpisu do odpowiednich rejestrów. Zajęcie staje się skuteczne w chwili jego wpisu do rejestru. Wszelkie pożytki uzyskiwane z nieruchomości po zajęciu podlegają zajęciu. Strona dokonująca zajęcia jest chroniona przed czynnościami prawnymi podejmowanymi przez dłużnika po zajęciu. Zbycie (sprzedaż) nieruchomości nie jest skuteczne wobec osoby dokonującej zajęcia.
Co do zasady prawo do wykonania wyroku sądu ulega przedawnieniu po upływie 20 lat od dnia następującego po dniu wydania wyroku. Jeżeli wykonanie wyroku sądu podlega określonym wymogom, których wypełnienie nie zależy od woli osoby, która uzyskała wyrok, wówczas prawo do wykonania wyroku ulega przedawnieniu po upływie 20 lat od dnia następującego po dniu, w którym dopełniono tego rodzaju wymogów.
Okres przedawnienia wynosi jednak pięć lat w przypadku wszelkich płatności, które muszą zgodnie z wyrokiem zostać dokonane najpóźniej w ciągu roku. W przypadku odsetek, grzywien, dodatkowych kar pieniężnych i innych dodatkowych postanowień sądu przedawnienie następuje najpóźniej w chwili przedawnienia prawa do wykonania wyroku co do istoty sprawy, chyba że bieg przedawnienia zostanie przerwany lub termin ten zostanie przedłużony.
Spory dotyczące egzekucji
Art. 438 kodeksu postępowania cywilnego zawiera ogólne zasady w zakresie sporów dotyczących egzekucji (executiegeschillen). W tego rodzaju sporze dłużnik może próbować zapobiec egzekucji. Spór może na przykład dotyczyć znaczenia i zakresu stosowania tytułu wykonawczego, wpływu okoliczności faktycznych, które wyszły na jaw po wydaniu wyroku (tytułu wykonawczego), ważności zajęcia lub kwestii, kto jest właścicielem zajętego majątku. Spory dotyczące egzekucji dotyczącą wyłącznie kwestii egzekucji. Przedmiot głównego postępowania, w którym wydano już wyrok, nie podlega ponownej ocenie.
W sporze dotyczącym egzekucji dłużnik może na przykład utrzymywać, że wierzyciel narusza jego prawa lub że zajęcie jest nieproporcjonalne do wyroku. Na tym etapie dłużnik (strona, przeciwko której wszczyna się postępowanie egzekucyjne) nie może zgłaszać żadnych dalszych zastrzeżeń co do istoty wyroku. W tym celu dłużnik musi wnieść sprzeciw (verzet), apelację (hoger beroep) lub skargę kasacyjną (cassatie), które stanowią środki ochrony prawnej.
Właściwość miejscowa
Właściwość miejscowa dotyczy lokalizacji sądu, który rozpoznaje daną sprawę. Właściwy miejscowo jest sąd właściwy zgodnie z ogólnymi przepisami prawa dotyczącymi właściwości. Jest to sąd właściwy dla miejsca, w którym zajęcie zostało lub zostanie dokonane, sąd właściwy dla miejsca, w którym znajduje się dany majątek, albo sąd właściwy dla miejsca, w którym będzie prowadzona egzekucja. W przypadku wszystkich postępowań egzekucyjnych prowadzonych na terytorium Niderlandów sądem właściwym jest sąd niderlandzki.
Właściwość rzeczowa
Właściwość rzeczowa dotyczy tego, jaki rodzaj sądu rozpozna daną sprawę. Sądem właściwym do rozstrzygania wszystkich sporów dotyczących egzekucji, niezależnie od tego, jaki sąd wydał wyrok, który ma zostać wykonany, jest sąd okręgowy (rechtbank). Sąd okręgowy jest właściwy nawet wówczas, gdy wyrok wydał sąd apelacyjny (gerechtshof) lub Sąd Najwyższy Niderlandów (Hoge Raad der Nederlanden).
Spory dotyczące egzekucji zazwyczaj rozstrzyga się w postępowaniu zabezpieczającym (kort geding). Sąd może zarządzić zawieszenie egzekucji na czas określony lub uchylenie zajęcia.
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Egzekucja (Vollstreckung), zwana w Austrii również Exekution lub Zwangsvollstreckung, oznacza zastosowanie przymusu państwowego w celu realizacji nadających się do wyegzekwowania wierzytelności i roszczeń.
W kodeksie postępowania egzekucyjnego (Exekutionsordnung) wyróżnia się następujące rodzaje egzekucji:
Egzekucja świadczeń pieniężnych
W przypadku egzekucji świadczeń pieniężnych we wniosku o wszczęcie egzekucji wierzyciel musi wskazać składniki majątku, do których ma być skierowana egzekucja (wybór środków egzekucyjnych); może on dokonać wyboru między innymi między egzekucją z rzeczy ruchomych (rzeczy ruchomych materialnych), egzekucją z wierzytelności, w szczególności egzekucją z wynagrodzenia, oraz przymusową sprzedażą nieruchomości w drodze licytacji.
Egzekucja w celu zapewnienia podjęcia lub zaniechania określonego działania
W przypadku egzekucji służącej zapewnieniu podjęcia lub zaniechania określonego działania aby wyegzekwować roszczenie, wierzyciel musi wnieść o zastosowanie środków egzekucyjnych przewidzianych w kodeksie postępowania egzekucyjnego.
Egzekucja do celów powództwa o zaniechanie naruszeń (Unterlassungsanspruch) polega na nałożeniu grzywny na wniosek sądu egzekucyjnego, po uwzględnieniu wniosku o wszczęcie egzekucji. W przypadku dalszych naruszeń sąd egzekucyjny, działając wniosek, powinien nałożyć kolejną grzywnę lub wymierzyć karę pozbawienia wolności w łącznym wymiarze do jednego roku.
Aby wyegzekwować podjęcie określonego działania, które może podjąć osoba trzecia, wierzyciel wnioskujący o wszczęcie egzekucji jest uprawniony – na wniosek sądu – do zlecenia podjęcia tego działania na koszt zobowiązanego.
Egzekucja roszczenia o podjęcie określonego działania, którego nie może podjąć osoba trzecia i którego wyegzekwowanie zależy zarazem wyłącznie od woli zobowiązanego, polega na wymierzeniu stronie zobowiązanej do podjęcia tego działania – na wniosek sądu – kary grzywny lub kary pozbawienia wolności w łącznym wymiarze do sześciu miesięcy.
Zgodę na przeprowadzenie egzekucji wydaje co do zasady właściwy sąd rejonowy (Bezirksgericht).
Sąd właściwy miejscowo:
Egzekucja z rzeczy ruchomych i z wierzytelności:
w przypadku egzekucji z wierzytelności właściwość sądu określa się według zasad ogólnych (właściwy jest sąd, w którego okręgu miejsce zamieszkania ma dłużnik); w przypadku egzekucji z rzeczy ruchomych właściwość sądu wyznacza miejsce położenia rzeczy w chwili wszczęcia egzekucji.
Przymusowa sprzedaż nieruchomości w drodze licytacji:
w przypadku egzekucji z nieruchomości (wpisanej do księgi wieczystej) właściwy jest sąd wieczystoksięgowy (Grundbuchsgericht).
Po wydaniu zgody na przeprowadzenie egzekucji postępowanie prowadzi się z urzędu. Postępowanie egzekucyjne prowadzi albo sąd w składzie jednoosobowym (w przypadku przymusowej sprzedaży nieruchomości), albo urzędnik sądowy (w przypadku egzekucji z rzeczy ruchomych lub z wierzytelności). Urzędnik sądowy jest specjalnie przeszkolonym pracownikiem wymiaru sprawiedliwości.
Czynności egzekucyjne podejmują komornicy sądowi będący pracownikami wymiaru sprawiedliwości w Austrii, którzy nie działają ani jako samozatrudnione osoby fizyczne, ani jako pełnomocnicy czy tzw. pomocnicy wykonawczy (Erfüllungsgehilfe) egzekwującego wierzyciela. W dużym stopniu działają oni niezależnie aż do pomyślnego lub niepomyślnego zakończenia postępowania egzekucyjnego.
Wierzyciela wzywa się do składania wniosków wyłącznie wówczas, gdy bez nich sąd lub komornik sądowy nie jest w stanie kontynuować postępowania lub gdy prowadzenie postępowania wiąże się z kosztami. Wierzyciel może jednak dostarczyć we wniosku dodatkowe informacje: na przykład w przypadku egzekucji z wynagrodzenia za pracę może on zrezygnować ze złożenia przez pracodawcę dłużnika oświadczenia o istnieniu wynagrodzenia i jego wysokości; w przypadku egzekucji z rzeczy ruchomej, jeżeli nie zastano dłużnika, może on zrezygnować z przymusowego otwarcia mieszkania pociągającego za sobą koszty ślusarskie.
Egzekucja świadczeń pieniężnych
Postępowanie egzekucyjne obejmuje dwa etapy: wydanie zgody na egzekucję i samą egzekucję.
Wydanie zgody na wszczęcie egzekucji wymaga wniosku wierzyciela, w którym dokonuje on wyboru środków egzekucyjnych. Jeżeli wierzyciel dochodzi wierzytelności od przedsiębiorcy, zazwyczaj wybiera egzekucję z rzeczy ruchomych oraz przedstawienie wykazu składników majątku. W toku postępowania komornik sądowy dąży do uzyskania zaspokojenia wierzytelności, a jeżeli mu się to nie uda – dokonuje zajęcia znalezionych u dłużnika rzeczy. Jeżeli ich wartość nie pokrywa całej dochodzonej wierzytelności, komornik wzywa dłużnika do przedstawienia wykazu, w którym dłużnik obowiązany jest ujawnić cały swój majątek.
Jeżeli wierzyciel dochodzi wierzytelności od konsumenta, zazwyczaj wybiera egzekucję z rzeczy ruchomych, egzekucję z wynagrodzenia oraz przedstawienie wykazu majątku. Wierzyciel może zdecydować się na egzekucję z wynagrodzenia za pracę, nawet jeśli nie wie, gdzie dłużnik jest zatrudniony lub od kogo otrzymuje wynagrodzenie. Jeżeli wierzyciel nie posiada takich informacji, musi znać datę urodzenia dłużnika; za pośrednictwem Głównego Stowarzyszenia Austriackich Instytucji Ubezpieczenia Społecznego (Hauptverband der österreichischen Sozialversicherungsträger) sąd dokonuje wówczas identyfikacji instytucji wypłacającą wynagrodzenie (bezugsauszahlende Stelle). Pierwszy krok polega na zajęciu i przekazaniu wynagrodzenia dłużnika. Jeżeli to się powiedzie, egzekucja z rzeczy ruchomych przeprowadzana jest wyłącznie na wniosek wierzyciela. Następnie komornik sądowy podejmuje działania zmierzające do zaspokojenia wierzytelności, a jeżeli mu się to nie uda – dokonuje zajęcia znalezionych u dłużnika rzeczy. Jeżeli ich wartość nie pokrywa całej dochodzonej wierzytelności, komornik wzywa dłużnika do przedstawienia wykazu, w którym dłużnik obowiązany jest ujawnić cały swój majątek.
Złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji wymaga od wierzyciela skorzystania z formularza (E-Antr 1) lub złożenia go w postaci sformatowanej. Złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji nie wymaga udziału profesjonalnego pełnomocnika (adwokata).
Aby można było przeprowadzić egzekucję, wierzyciel wnioskujący musi posiadać tytuł egzekucyjny, tj. nadające się do egzekucji orzeczenie. Ponadto wymagane jest uzyskanie klauzuli wykonalności, którą nadaje właściwy organ w postępowaniu klauzulowym. Wierzyciel musi również znać adres dłużnika; datę urodzenia musi podać tylko wówczas, gdy ma zamiar wnieść o wszczęcie egzekucji z wynagrodzenia, ale nie wie, która instytucja to wynagrodzenie wypłaca.
Dłużnik odpowiada za zobowiązania całym swoim majątkiem, o ile majątek taki nie jest wyłączony spod zajęcia. Postępowanie egzekucyjne obejmuje jednak tylko te składniki majątku, o egzekucję których wniósł wierzyciel i które w związku z tym wymienił we wniosku o wszczęcie egzekucji. W przypadku egzekucji z rzeczy ruchomych wystarczy jednak wnieść o zajęcie wszystkich rzeczy znajdujących się we władaniu dłużnika; jeżeli chodzi o egzekucję z wierzytelności, wierzyciel musi wskazać tzw. dłużnika trzeciego, u którego znajdują się wierzytelności dłużnika, natomiast gdy chodzi o egzekucję z wynagrodzenia za pracę mamy do czynienia z wyjątkiem. Wierzyciel może oświadczyć, że nie zna dłużnika trzeciego. Informacje o nim sąd może uzyskać od Głównego Stowarzyszenia Austriackich Instytucji Ubezpieczenia Społecznego, jeżeli wierzyciel poda jego datę urodzenia.
Wierzyciel może również wnieść o egzekucję z wierzytelności innych niż wierzytelności z wynagrodzenia za pracę lub udziału dłużnika w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Jeżeli dłużnik jest właścicielem nieruchomości – wierzyciel egzekwujący może wnieść o ustanowienie hipoteki przymusowej, zarządu przymusowego i przymusowej licytacji.
Składniki majątku dłużnika wyłączone spod egzekucji wymieniono w podsekcji „Ograniczenia egzekucji”.
Skutki zastosowania środków egzekucyjnych zależą od tytułu egzekucyjnego.
Egzekucja z rzeczy ruchomych:
na rzeczach podlegających zajęciu komornik sądowy ustanawia zastaw; zostają one zlicytowane.
Egzekucja z wierzytelności, w szczególności z wynagrodzenia za pracę:
na wierzytelności ustanawia się zastaw. Dłużnik nie może rozporządzać swoją wierzytelnością, a w szczególności nie może jej ściągnąć. Wierzytelność – w zakresie, w jakim podlega zajęciu – przekazuje się wierzycielowi.
Przymusowa sprzedaż nieruchomości w drodze licytacji:
na nieruchomości ustanawia się hipotekę. Od chwili dokonania wpisu o wszczęciu licytacji w księdze wieczystej czynności prawne dokonane przez dłużnika odnoszące się do nieruchomości i jej przynależności, a które nie należą do zakresu zwykłego zarządu, są bezskuteczne wobec wierzycieli i licytanta. Jeżeli dłużnik sprzeda nieruchomość, licytację prowadzi się nadal wobec nabywcy tej nieruchomości.
Jeżeli zobowiązany ukrywa cały swój majątek lub jego część, rozporządza nim, sprzedaje go lub powoduje w nim szkodę lub powołuje się na nieistniejące zobowiązanie lub uznaje je lub w inny sposób zmniejsza wartość swojego majątku w sposób rzeczywisty lub pozorny i w ten sposób utrudnia zaspokojenie wierzyciela w toku egzekucji lub zawisłego postępowania egzekucyjnego lub zmniejsza prawdopodobieństwo jego zaspokojenia, spotkają go sankcje przewidziane w prawie karnym. Podobnie zobowiązany podlega odpowiedzialności karnej, jeżeli zniszczy, uszkodzi, zniekształci rzecz, która została urzędowo zajęta lub którą objęto w posiadanie, uniemożliwi korzystanie z takiej rzeczy lub odłączy jej część składową.
Egzekucję należy kontynuować do chwili jej pomyślnego zakończenia lub do jej umorzenia, na przykład do chwili, w której dłużnik spłaci wierzycielowi dług w toku postępowania egzekucyjnego. W wyjątkowych przypadkach postępowanie egzekucyjne można zakończyć wcześniej, na przykład kiedy wierzyciel wniesie o wszczęcie egzekucji z wynagrodzenia za pracę, a dłużnik zmieni miejsce pracy.
W kodeksie postępowania egzekucyjnego przewidziano również możliwość zawieszenia postępowania egzekucyjnego. Może to nastąpić w szczególności w przypadku wytoczenia powództwa o unieważnienie lub stwierdzenie bezskuteczności tytułu egzekucyjnego, wniesienia o umorzenie egzekucji, wytoczenia powództwa przeciw egzekucyjnego (zobacz sekcja 4), zaskarżenia decyzji sądu o wyrażeniu zgody na prowadzenie egzekucji, złożenia skargi na przebieg egzekucji lub wniesienia o uchylenie lub zmianę prawomocnie nadanej klauzuli wykonalności.
Zgoda na wszczęcie egzekucji (określane w Austrii terminem Exekutionsbewilligung) może zostać zaskarżona. Właściwy w tym zakresie jest sąd odwoławczy (wyższy sąd krajowy, übergeordnetes Landesgericht), ale decyzję tę skarży się za pośrednictwem sądu pierwszej instancji (sądu rejonowego, Bezirksgericht). Środek zaskarżenia należy wnieść w terminie 14 dni. Co do zasady obowiązuje tu przymus adwokacki. Postępowanie odwoławcze jest w całości postępowaniem pisemnym, w którego toku obowiązuje zakaz powoływania się na nowe fakty i dowody.
Na okoliczność, że dłużnik w toku postępowania spłacił dochodzoną należność, można się powołać w sprzeciwie (Oppositionsantrag) lub w powództwie przeciw egzekucyjnym (nie zaś w ramach zaskarżenia zgody na prowadzenie egzekucji). Powództwo należy wnieść do sądu, który wydał zgodę na wszczęcie egzekucji. Jednocześnie z tym powództwem można wnieść o odroczenie egzekucji. Jeżeli powództwo zostało prawomocnie uwzględnione, postępowanie egzekucyjne ulega umorzeniu z urzędu.
Jeżeli zgodę na wszczęcie egzekucji została wydana w prowadzonym w tym przedmiocie postępowaniu uproszczonym, oznacza to, że udzielono jej wyłącznie na podstawie danych dostarczonych przez wnioskodawcę. W tym przypadku dłużnik, wnosząc zażalenie, może wskazać na brak tytułu egzekucyjnemu opatrzonego klauzulą wykonalności lub że tytuł egzekucyjny nie odpowiada danym zawartym we wniosku o wszczęcie egzekucji. Zażalenie należy wnieść do sądu, który w pierwszej instancji wydał zgodę na prowadzenie egzekucji. W przypadku wniesienia sprzeciwu, sąd bada, czy istnieje tytuł egzekucyjny obejmujący dochodzoną wierzytelność. Termin na wniesienie sprzeciwu wynosi czternaście dni.
Ograniczenia egzekucji
Co do zasady egzekucja ograniczona jest zasadą, zgodnie z którą niedopuszczalne jest egzekwowanie z majątku dłużnika w większym zakresie niż jest to według sądu, który zatwierdził egzekucję, konieczne do realizacji dochodzonej wierzytelności.
Przepisy prawa przewidują pewne ograniczenia egzekucji w odniesieniu do konkretnych osób lub zrzeszeń osób:
Ponadto w celu ochrony dłużnika niektóre składniki majątku są obligatoryjnie wyłączone spod egzekucji, na przykład:
Egzekucja z rzeczy ruchomych:
Komornik sądowy może również zaniechać zajęcia rzeczy o niskiej wartości, jeżeli oczywiste jest, iż zyski z kontynuowania lub wszczęcia egzekucji nie pokryją kosztów egzekucji.
W przypadku egzekucji z wierzytelności pieniężnych (egzekucji z wynagrodzenia):
W szczególności zajęciu nie podlegają:
Dochody z pracy, świadczenia emerytalne i zasiłek dla bezrobotnych, którego celem jest zrekompensowanie czasowego pozostawania bez pracy lub zmniejszenia zdolności do pracy, podlegają zajęciu w ograniczonym zakresie. Część niepodlegająca zajęciu („minimalne środki utrzymania”, Existenzminimum) zależy od wysokości dochodów oraz od zakresu obowiązków alimentacyjnych ciążących na dłużniku. Kwoty niepodlegające zajęciu, których wysokość jest corocznie indeksowana, zamieszono w tabelach na stronie internetowej Federalnego Ministerstwa Sprawiedliwości (http://www.justiz.gv.at/web2013/html/default/2c9484852308c2a60123ec387738064b.de.html). Prawo uwzględnia szczególne potrzeby dłużnika lub jego wierzyciela w konkretnych przypadkach, umożliwiając – na podstawie stosownego wniosku – zwiększenie lub zmniejszenie w pewnych okolicznościach wysokości niepodlegającej zajęciu kwoty. Jeżeli egzekucja dotyczy roszczenia alimentacyjnego, wysokość kwoty niepodlegającej zajęciu zmniejsza się co do zasady o 25%.
Ponadto ustawa o prawie najmu (Mietrechtsgesetz, MRG) – w odniesieniu do tytułu egzekucyjnego dotyczącego opróżnienia lokalu – zapewnia ochronę dłużnika polegającą na konieczności odroczenia eksmisji, jeżeli w jej wyniku najemca stałby się bezdomny.
Terminy dotyczące egzekucji
W odniesieniu do wniosków o wszczęcie egzekucji nie obowiązują żadne terminy, z wyjątkiem sytuacji szczególnych (egzekucyjny nakaz eksmisji zgodnie z § 575 austriackiego kodeksu postępowania cywilnego – ZPO). Dłużnik może jednak sprzeciwić się egzekucji, podnosząc zarzut przedawnienia. Ustawowy termin przedawnienia roszczeń stwierdzonych prawomocnym tytułem egzekucyjnym („roszczenia stwierdzone wykonalnym orzeczeniem”) (Judikatsschulden) wynosi co do zasady 30 lat od chwili uprawomocnienia się tytułu egzekucyjnego. Jeżeli tytuł egzekucyjny dotyczy praw osób prawnych prawa publicznego lub prywatnego, termin przedawnienia zostaje wydłużony do 40 lat. Istnieje jednak wyjątek dotyczący świadczeń zapadalnych w przyszłości, jeżeli przepisy ogólne dotyczące przedawnienia przewidują krótszy termin przedawnienia.
Bieg przedawnienia zostaje przerwany wskutek udzielenia prawomocnej zgody na wszczęcie egzekucji i rozpoczyna się na nowo z chwilą podjęcia ostatniej czynności egzekucyjnej lub z chwilą zakończenia postępowania egzekucyjnego.
W niektórych przypadkach obowiązują tymczasowe zakazy składania kolejnych wniosków o wszczęcie egzekucji lub kontynuowania postępowania egzekucyjnego:
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Problematyka wykonywania orzeczeń w sprawach cywilnych w tym handlowych uregulowana jest ustawą z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Z 2021 r. poz. 1805 z późn. zm.) (dalej - kpc).
Egzekucja to zastosowanie przez powołane do tego organy państwowe przewidzianych prawem środków przymusu w celu uzyskania na podstawie tytułu wykonawczego należnego wierzycielowi świadczenia. Właściwe postępowanie egzekucyjne rozpoczyna się z chwilą złożeniem wniosku o wszczęcie egzekucji.
Podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy. Co do zasady, tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności (art. 776 kpc).Klauzula wykonalności nie jest wymagana w przypadku niektórych orzeczeń sądów państw członkowskich Unii Europejskiej oraz pochodzących z tych państw ugód i dokumentów urzędowych, o których mowa w art. 1153 (14) kpc. Orzeczenia te, ugody i dokumenty urzędowe, jeżeli spełniają warunki o których mowa w w/w przepisie, stanowią tytuł wykonawczy z którym wierzyciel może udać się bezpośrednio do organu egzekucyjnego.
W postępowaniu egzekucyjnym występują dwa rodzaje organów:
Uczestnikami postępowania, zarówno w postępowaniu klauzulowym jak i właściwym postępowaniu egzekucyjnym są wierzyciel i dłużnik.
Prawo polskie wyróżnia następujące rodzaje egzekucji:
Egzekucja świadczeń pieniężnych:
Egzekucja świadczeń niepieniężnych:
Zgodnie z art. 758 kpc sprawy egzekucyjne należą do właściwości sądów rejonowych i działających przy tych sądach komorników.
Zgodnie z artykułem 803 kpc tytuł wykonawczy stanowi podstawę do prowadzenia egzekucji o całe objęte nim roszczenie i ze wszystkich części majątku dłużnika, chyba że z treści tytułu wynika co innego. Organ wykonawczy nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności objętego obowiązkiem tytułu wykonawczego. Ma natomiast obowiązek badać zaskarżalność roszczenia objętego tytułem wykonawczym.
Co do zasady, tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności.
Tytułami egzekucyjnymi zgodnie z art. 777 kpc są:
Oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji może być złożone także w odrębnym akcie notarialnym.
Tylko orzeczenia sądowe prawomocne, zaopatrzone w klauzulę wykonalności bądź natychmiast wykonalne (na mocy rygoru natychmiastowej wykonalności nadanego z urzędu lub na wniosek) mogą stanowić tytuł egzekucyjny. Akt notarialny posiada moc tytułu egzekucyjnego, jeżeli odpowiada warunkom wskazanym przez przepisy kpc i prawa o notariacie.
Innymi tytułami egzekucyjnymi są min.: wyciąg z listy wierzytelności w postępowaniu upadłościowym; prawomocna ugoda bankowa; plan podziału sumy uzyskanej przez egzekucję z nieruchomości; bankowy tytuł egzekucyjny przewidziany w przepisach prawa bankowego, lecz dopiero po nadaniu mu przez sąd klauzuli wykonalności; orzeczenia sądów zagranicznych oraz ugody zawarte przed tymi sądami, po stwierdzeniu ich wykonalności przez polski sąd, podczas gdy orzeczenia sądów państw obcych w sprawach cywilnych, nadające się do wykonania w drodze egzekucji, stają się tytułami wykonawczymi po stwierdzeniu ich wykonalności przez sąd polski. Stwierdzenie wykonalności następuje, jeżeli orzeczenie jest wykonalne w państwie, z którego pochodzi, oraz nie istnieją przeszkody określone w art. 1146 § 1 i 2 kpc.
Podstawą wszczęcia egzekucji jest tytuł wykonawczy. Tytułowi egzekucyjnemu pochodzącemu od sądu, co do zasady klauzulę wykonalności nadaje sąd w pierwszej instancji, w którym sprawa się toczy ( art.781 § 1 kpc).
Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności sąd rozpoznaje niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu trzech dni od dnia jego złożenia we właściwej jednostce ( art. 781 § 1 kpc). Tytułowi wydanemu w postępowaniu, które zostało lub mogło być wszczęte z urzędu, sąd nadaje klauzulę wykonalności z urzędu. Nakazowi zapłaty wydanemu w elektronicznym postępowaniu upominawczym, sąd nadaje klauzulę wykonalności z urzędu niezwłocznie po jego uprawomocnieniu się (art.782 kpc).
Co do zasady wszczęcie egzekucji może nastąpić na wniosek. W sprawach, które mogą być wszczęte z urzędu, egzekucja może być wszczęta z urzędu na żądanie sądu pierwszej instancji, który sprawę rozpoznawał, skierowane do właściwego sądu lub komornika (art. 796 § 2 kpc).
Wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego może złożyć wierzyciel do właściwego sądu rejonowego bądź do komornika sądowego działającego przy tym sądzie. Zażądać wszczęcia egzekucji może także uprawniony do tego organ (sąd lub prokuratura w sprawach dotyczących egzekucji grzywien, kar pieniężnych, opłat sądowych i kosztów postępowania przysługujących Skarbowi Państwa).
Co do zasady wniosek o wszczęcie egzekucji składa się na piśmie. Do wniosku należy dołączyć tytuł wykonawczy.
Zasady pobierania opłat i ich wysokość reguluje ustawa z dnia 28 lutego 2018 r. o kosztach komorniczych (DZ.U. z 2023 r. poz. 1357).
Wyróżnia się następujące opłaty egzekucyjne:
1) opłaty egzekucyjne za przeprowadzenie postępowania egzekucyjnego, wykonanie zabezpieczenia roszczenia lub europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym albo wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu środka dowodowego lub nakazującego wydanie środka dowodowego w sprawach własności intelektualnej – w sprawie o egzekucję świadczeń pieniężnych komornik ściąga od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 10% wartości wyegzekwowanego świadczenia. Jeżeli dłużnik, w terminie miesiąca od dnia doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, wpłaci do rąk komornika lub na jego rachunek bankowy całość lub część egzekwowanego świadczenia, komornik ściąga od dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 3% wartości wyegzekwowanego w ten sposób świadczenia. Opłata minimalna od tak zaspokojonego świadczenia wynosi 150 złotych. Jeżeli do wyegzekwowania świadczenia doszło wyłącznie wskutek egzekucji z wierzytelności, rachunku bankowego, wynagrodzenia za pracę lub świadczeń z zabezpieczenia społecznego albo na skutek spełnienia świadczenia przez dłużnika do rąk komornika lub na jego rachunek bankowy po upływie terminu miesiąca od dnia doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji opłata minimalna wynosi 200 złotych.
Jeżeli do wyegzekwowania świadczenia doszło w inny sposób, niż opisany wyżej, opłata minimalna wynosi 300 złotych.
Opłata stała od wniosku o wszczęcie egzekucji wydania rzeczy ruchomej wynosi 400 złotych. Opłata stała od wniosku o wszczęcie egzekucji wprowadzenia w posiadanie nieruchomości służącej do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych dłużnika albo opróżnienia lokalu lub pomieszczenia służącego do zaspokojenia takich potrzeb wynosi 1500 złotych. Opłata stała od wniosku o wszczęcie egzekucji wprowadzenia w posiadanie innej nieruchomości albo opróżnienia innego lokalu lub pomieszczenia wynosi 2000 złotych. Jeżeli nieruchomość, lokal lub pomieszczenie są wykorzystywane przez dłużnika wyłącznie do prowadzenia działalności gospodarczej, wskazaną opłatę 2000 złotych, powiększa się o opłatę w wysokości 1000 złotych od drugiej i każdej kolejnej izby wchodzącej w skład nieruchomości, lokalu lub pomieszczenia, którego ma dotyczyć egzekucja. Łączna opłata nie może być wyższa niż 30 000 złotych.
Opłata stała za:
Opłata stała za udział w usunięciu oporu dłużnika oraz wykonanie polecenia sądu w sprawie osadzenia dłużnika w areszcie wynosi 1000 złotych.
Jeżeli dłużnik spełni świadczenie stwierdzone w tytule wykonawczym najpóźniej na 3 dni przed planowanym wykonaniem tytułu wykonawczego, komornik zwraca wierzycielowi 50% uiszczonej opłaty. Jeżeli spełnienie świadczenia przez dłużnika nastąpiło przed doręczeniem dłużnikowi zawiadomienia o wszczęciu egzekucji albo wezwania do dobrowolnego wykonania obowiązku, komornik zwraca wierzycielowi część uiszczonej opłaty przekraczającą kwotę 200 złotych.
2) opłaty za przeprowadzenie innego postępowania albo dokonanie innych czynności - Opłata stała od wniosku o:
Opłata stała od zlecenia sądu albo wniosku powoda o bezpośrednie i osobiste doręczenie pism wynosi 60 złotych. Opłatę pobiera się za doręczenie na jeden adres oznaczonego pisma w sprawie, niezależnie od liczby adresatów tego pisma tam zamieszkałych i liczby podjętych prób doręczenia. Opłata stała od wniosku o podjęcie czynności zmierzających do ustalenia aktualnego adresu zamieszkania adresata wynosi 40 złotych. Opłata stała za sporządzenie protokołu stanu faktycznego wynosi 400 złotych.
Wszczęcie egzekucji następuje na wniosek wierzyciela, do którego dołączono tytuł wykonawczy. Ważne jest aby w treści wniosku wskazać dłużnika. Wierzyciel może wskazać sposób przeprowadzenia egzekucji tj. wskazać prawo majątkowe, z którego egzekucja ma być przeprowadzona. Przy egzekucji z nieruchomości dodatkowo wymagane jest oznaczenie księgi wieczystej nieruchomości. W przypadku egzekucji z ruchomości nie ma potrzeby bliższego oznaczania przedmiotu, taka bowiem egzekucja obejmuje w zasadzie wszystkie ruchomości będące w majątku dłużnika.
Egzekucja może zostać przeprowadzona na przedmiotach wchodzących w skład majątku dłużnika, tj. ruchomości, nieruchomości, wynagrodzenie za pracę, rachunki bankowe, ułamkowa część nieruchomości, statki morskie, inne wierzytelności oraz prawa majątkowe dłużnika.
Art. 829 - 831 kpc wprowadzają pewne ograniczenia przedmiotów, na których egzekucja może zostać przeprowadzona. Zgodnie z tym przepisem przedmiotami wyłączonymi spod egzekucji są min.: przedmioty urządzenia domowego, pościel, bielizna i ubranie codzienne, niezbędne dla dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny, a także ubranie niezbędne do pełnienia służby lub wykonywania zawodu; zapasy żywności i opału niezbędne dla dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny na okres jednego miesiąca; narzędzia i inne przedmioty niezbędne do osobistej pracy zarobkowej dłużnika oraz surowce niezbędne dla niego do produkcji na okres jednego tygodnia, z wyłączeniem jednak pojazdów mechanicznych.
Poza kpc występują również ustawy, które przewidują jakie należności i w jakim zakresie nie podlegają egzekucji (np. kodeks pracy określa w jakim zakresie wynagrodzenie ze stosunku pracy podlega egzekucji)
Tytuł wykonawczy stanowi podstawę do przeprowadzenia egzekucji na całe objęte nim roszczenie i ze wszystkich części majątku dłużnika, chyba że z treści tytułu wynika co innego.
Dłużnik ma prawo zarządzać swoim mieniem, chyba że sąd pozbawi go takiego prawa.
Po wszczęciu egzekucji z ruchomości komornik zajmuje je i spisuje protokół z zajęcia. Zajęcie ma ten skutek, że rozporządzenie nieruchomością po zajęciu nie ma wpływu na dalszy bieg postępowania, a postępowanie egzekucyjne z zajętej nieruchomości może być przeprowadzone również przeciwko nabywcy. Komornik jednak może z ważnych przyczyn w każdym stanie postępowania oddać zajęte ruchomości pod dozór innej osoby, nie wyłączając wierzyciela.
Przy egzekucji z nieruchomości komornik najpierw wzywa dłużnika żeby zapłacił dług w terminie 2 tygodni pod rygorem przystąpienia do opisu i oszacowania nieruchomości. Rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na dalsze postępowanie. Nabywca może uczestniczyć w postępowaniu w charakterze dłużnika.
W przypadku gdyż dłużnik ma obowiązek zaniechać pewnej czynności lub nie przeszkadzać czynności wierzyciela, sąd na wniosek wierzyciela nałoży na niego grzywnę jeżeli działał wbrew temu obowiązkowi, z zamianą na karę aresztu na wypadek jej niezapłacenia.
W kpc brak jest ograniczenia czasowego wniosku o egzekucję. Jednakże prawo polskie przewiduje, że roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem lat sześciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy ( art.125 §1 kodeksu cywilnego). Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenie okresowe, roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości przedawnia się z upływem lat trzech.
Wniosek egzekucyjny podlega badaniu przez uprawniony organ pod względem zachowania warunków formalnych oraz jego dopuszczalności / zasadności. Niespełnienie określonych warunków może skutkować zwrotem wniosku lub umorzeniem egzekucji.
Uczestnicy postępowania mogą zaskarżyć postanowienie sądu w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności.
We właściwym postępowaniu egzekucyjnym wyróżnić można min. następujące środki zaskarżenia:
Zgodnie z art. 829 kpc nie podlegają egzekucji:
Zgodnie z art. 831 § 1 nie podlegają egzekucji:
Zgodnie z art. 833 § 1 kpc wynagrodzenie ze stosunku pracy podlega egzekucji w zakresie określonym w przepisach ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - kodeks pracy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1320 t.j.) (dalej k.p.). Przepis ten stosuje się odpowiednio do zasiłków dla bezrobotnych, dodatków aktywizacyjnych, stypendiów oraz dodatków szkoleniowych, wypłacanych na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Zgodnie z art. 87 (1) § 1 k.p. wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:
1) minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
2) 75% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi;
3) 90% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108 k.p.
Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwoty te ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych polega na wniesieniu pozwu przez wierzyciela lub osobę dochodzącą egzekucji przeciw dłużnikowi lub osobie, wobec której ma zostać przeprowadzona egzekucja, oraz na zwróceniu się w tym pozwie do sądu o wyegzekwowanie należnego powodowi świadczenia.
Postępowanie egzekucyjne może mieć trzy cele: zapłata określonej sumy pieniężnej; wydanie określonej rzeczy lub zobowiązanie do wykonania określonej czynności lub powstrzymania się od wykonania określonej czynności.
Postępowanie egzekucyjne może odbywać się w trybie zwykłym [postępowanie zwykłe, uproszczone lub ujednolicone (processo único)] albo w postaci postępowania odrębnego.
Wszystkie postępowania egzekucyjne o zapłatę określonej sumy pieniężnej przeprowadza się w trybie postępowania zwykłego, z wyjątkiem postępowań wymienionych poniżej, które przeprowadza się w trybie uproszczonym, zaś postępowania egzekucyjne w przedmiocie świadczeń alimentacyjnych przeprowadza się w trybie postępowania odrębnego.
Postępowanie uproszczone przeprowadza się w przypadku postępowania egzekucyjnego o zapłatę określonej sumy pieniężnej na podstawie:
Nawet jeżeli w sprawie wydano jeden z wymienionych tytułów wykonawczych, przeprowadza się postępowanie zwykłe zamiast uproszczonego w następujących przypadkach:
Postępowanie egzekucyjne o wydanie określonej rzeczy oraz postępowanie o wykonanie określonej czynności lub powstrzymanie się od wykonania określonej czynności przeprowadza się w trybie ujednoliconego postępowania zwykłego.
Postępowanie egzekucyjne o wydanie określonej rzeczy można przekształcić w postępowanie egzekucyjne o zapłatę określonej sumy pieniężnej, jeżeli nie można uzyskać rzeczy, której wydania dochodzi wierzyciel. Wówczas w tym samym postępowaniu wierzyciel może zażądać zapłaty kwoty pokrywającej wartość rzeczy, która miała być wydana, oraz wysokość straty poniesionej w związku z niewydaniem tej rzeczy.
Jeżeli wierzyciel dochodzi określonej kwoty wraz z odszkodowaniem za poniesione szkody, postępowanie egzekucyjne o wykonanie określonej czynności lub powstrzymanie się od wykonania określonej czynności można przekształcić w postępowanie egzekucyjne o zapłatę określonej sumy pieniężnej.
Postępowanie egzekucyjne o świadczenia alimentacyjne jest postępowaniem odrębnym, w którym:
Postępowanie egzekucyjne regulują art. 550 i 551 (Rodzaje postępowań – Postępowanie egzekucyjne), 703–877 (Postępowanie egzekucyjne) i 933–937 (Specjalne postępowanie egzekucyjne w odniesieniu do alimentów) kodeksu postępowania cywilnego (Código de Processo Civil), z którym można zapoznać się tutaj.
Organami właściwymi do wykonywania orzeczeń są sądy i komornicy.
Wykonanie jako takie odbywa się w drodze sądowego postępowania egzekucyjnego, w którym organami właściwymi są sądy wspierane przez komorników. Poza postępowaniem sądowym w prawie przewidziano również pozasądowe postępowanie przedegzekucyjne (procedimento extrajudicial pré-executivo), które jest fakultatywne i o którego wszczęcie może wnieść wierzyciel pod warunkiem spełnienia określonych przesłanek. Organem właściwym do prowadzenia pozasądowego postępowania przedegzekucyjnego jest komornik.
Sądowe postępowanie egzekucyjne
Postępowanie egzekucyjne wszczyna się na wniosek złożony do sądu. Wzór wniosku i tryb jego składania określono w ministerialnym rozporządzeniu wykonawczym (Portaria), tj. ministerialnym rozporządzeniu wykonawczym nr 282/2013 z dnia 29 sierpnia 2013 r. regulującym różne aspekty czynności egzekucyjnych w sprawach cywilnych (zmienionym, na dzień aktualizacji tej strony, rozporządzeniem nr 239/2020 z dnia 12 października 2020 r.), z którym można się zapoznać tutaj.
Formularze przeznaczone dla wierzycieli składających wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, których nie musi reprezentować adwokat, aplikant adwokacki ani solicitador, znajdują się w portalu CITIUS.
Komornika wybiera wierzyciel egzekwujący. W przypadku niedokonania takiego wyboru sekretarz sądu z urzędu wyznacza losowego komornika. W wyjątkowych przypadkach przewidzianych w ustawie obowiązki komornika może pełnić urzędnik sądowy (oficial de justiça).
Co do zasady podział kompetencji między sąd a komornika jest następujący:
W szczególności
sędzia jest zobowiązany do:
komornik jest zobowiązany do:
Jeżeli chodzi o postępowanie egzekucyjne wszczęte w Portugalii, właściwość rzeczowa sądów przedstawia się następująco:
(art. 111–131 ustawy nr 62/2013 z dnia 26 sierpnia 2013 r., z którą można się zapoznać tutaj)
Właściwość miejscowa sądów portugalskich w zakresie wszczynania postępowań egzekucyjnych przedstawia się następująco (art. 85–90 kodeksu postępowania cywilnego, z którym można się zapoznać tutaj):
Pozasądowe postępowanie przedegzekucyjne
Alternatywą dla postępowania sądowego, z której mogą skorzystać wierzyciele, jest pozasądowe postępowanie przedegzekucyjne określane jako PEPEX (procedimento extrajudicial pré-executivo)
Organem właściwym do dokonywania czynności w toku tego postępowania jest komornik.
Z PEPEX można korzystać w przypadku: krajowych orzeczeń egzekucyjnych; innych krajowych tytułów egzekucyjnych; orzeczeń sądów zagranicznych objętych stwierdzeniem wykonalności; orzeczeń, których wykonalność wynika z przepisów UE, postanowień traktatów lub postanowień konwencji wiążących dla Portugalii; europejskich tytułów egzekucyjnych. W każdym z tych przypadków muszą być spełnione poniższe wymogi:
Komornicy poszukują składników majątku i źródeł dochodu z wykorzystaniem numeru identyfikacji podatkowej pozwanego – takie czynności można prowadzić wyłącznie w portugalskich bazach danych (komornicy nie mają prawa wglądu do baz danych innych państw członkowskich). Zgodnie z ustawodawstwem portugalskim o nadanie numeru identyfikacji podatkowej mogą wystąpić zarówno zagraniczne osoby prawne, jak i zagraniczne osoby fizyczne, nawet jeżeli nie prowadzą działalności ani nie mają miejsca zamieszkania / siedziby w Portugalii.
PEPEX to postępowanie elektroniczne prowadzone bez wykorzystania dokumentów w formie papierowej, które jest szybsze i tańsze niż postępowanie sądowe. Wierzyciel składa wstępny wniosek bezpośrednio za pośrednictwem platformy informatycznej dostępnej pod następującym adresem:
Dostęp do portalu organu podatkowo-celnego uzyskuje się po wprowadzeniu danych uwierzytelniających lub za pomocą cyfrowego certyfikatu „karty obywatela” (cartão de cidadão).
Jeżeli wierzyciel ustanowił upoważnionego pełnomocnika, adwokaci (advogados) i solicitadores mogą uzyskać dostęp do tej platformy, korzystając z cyfrowego certyfikatu wystawionego w tym celu przez ich odpowiednie organy zawodowe.
Złożony wniosek trafia automatycznie do komornika, a wierzyciele niezwłocznie (zwykle w ciągu pięciu dni od daty złożenia wniosku) uzyskują informację o realnej możliwości odzyskania należnych im środków pieniężnych lub wystawiane do celów podatkowych zaświadczenie o niemożności ściągnięcia tych środków, bez konieczności wszczynania postępowania sądowego.
Głównym celem tego postępowania jest doprowadzenie do dobrowolnego zaspokojenia wierzytelności. W postępowaniu PEPEX nie dopuszcza się możliwości dokonania zajęcia. Aby uzyskać taką możliwość, należy przekształcić postępowanie PEPEX w postępowanie egzekucyjne.
W toku postępowania PEPEX osoba, której dotyczy wniosek, może zrealizować płatność dobrowolnie lub zawrzeć z wnioskodawcą ugodę w sprawie spłaty.
Jeżeli wnioskodawca zdecyduje się powiadomić stronę przeciwną o wszczęciu postępowania, każdorazowo dokonuje tego komornik, nawiązując bezpośredni kontakt ze stroną przeciwną.
Adresatów wniosku, którzy zostali prawidłowo powiadomieni o wszczęciu postępowania, lecz nie podjęli w związku z tym żadnych działań, wpisuje się do publicznie dostępnego wykazu dłużników, co umożliwia wydanie wspomnianego powyżej zaświadczenia o niemożności ściągnięcia zadłużenia, wystawianego do celów prawnych i podatkowych. Jeżeli dłużnik spłaci następnie pełną kwotę wierzytelności, jego nazwisko wykreśla się z wykazu dłużników i powiadamia się o tym fakcie organ podatkowy.
Strony biorące udział w postępowaniu PEPEX mogą wnieść o udział sędziego: wnioskodawca może przekształcić postępowanie PEPEX w postępowanie egzekucyjne, gdy nie uda się uzyskać dobrowolnej zapłaty; osoba, której dotyczy wniosek, może w tym celu zgłosić sprzeciw wobec postępowania PEPEX.
Jeżeli chodzi o koszty, postępowanie PEPEX jest tańsze niż postępowanie sądowe. Płacąc zaledwie 51,00 euro plus VAT, wierzyciele mogą dowiedzieć się, czy odzyskanie wierzytelności jest możliwie, niezależnie od wartości przedmiotu sporu. Jeżeli uda się odzyskać wierzytelność, koszty mogą przekroczyć 51,00 euro w zależności od sprawy.
W tym kontekście należy zwrócić uwagę na fakt, że w przypadku przekształcenia postępowania PEPEX w postępowanie egzekucyjne wierzyciele są zwolnieni z obowiązku wniesienia wstępnej opłaty sądowej.
Postępowanie PEPEX przewidziano w ustawie nr 32/2014 z dnia 30 maja 2014 r., z którą można się zapoznać tutaj, przy czym jego przebieg regulują przepisy rozporządzenia nr 233/2014 z dnia 14 listopada 2014 r., z którym można się zapoznać tutaj.
Podstawą postępowania egzekucyjnego jest tytuł egzekucyjny, który wyznacza cel i granice postępowania egzekucyjnego. Przyjmuje się, że tytuły egzekucyjne obejmują ustawowe odsetki za zwłokę od kwoty dochodzonego zobowiązania.
Orzeczenie jest wykonalne oraz istnieje możliwość wydania tytułu egzekucyjnego w następujących przypadkach:
a) Wyroki przeciwko pozwanemu
b) Dokumenty sporządzone lub poświadczone przez notariusza lub inne właściwe podmioty lub specjalistów posiadających stosowne kwalifikacje, które wiążą się z ustaleniem lub uznaniem istnienia zobowiązania
c) Instrumenty dłużne, nawet jeżeli wynikają z zapisu sporządzonego odręcznie, pod warunkiem że w takiej sytuacji okoliczności faktyczne stanowiące dowód istnienia stosunku leżącego u podstaw zobowiązania są wyszczególnione w odpowiednim dokumencie lub określone we wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego
d) Dokumenty podlegające wykonaniu na mocy przepisów szczególnych
Dotyczące roszczenia
Roszczenie będące przedmiotem egzekucji musi być pewne i wymagalne, a jego kwota musi być ustalona. Jeżeli egzekucja nie jest prowadzona na podstawie tytułu egzekucyjnego, rozpoczyna się ją od czynności służących potwierdzeniu, że zobowiązanie jest pewne i wymagalne oraz że opiewa na konkretną kwotę.
Dotyczące wierzyciela
Aby wierzytelność mogła być przedmiotem egzekucji, postępowanie egzekucyjne musi zostać wszczęte przez osobę wskazaną w tytule egzekucyjnym jako wierzyciel. Jeżeli tytuł został wystawiony na okaziciela, o wszczęcie postępowania egzekucyjnego występuje osoba będąca w posiadaniu tytułu egzekucyjnego.
Jeżeli prawo lub zobowiązanie zostało odziedziczone, postępowanie egzekucyjne należy wszcząć w odniesieniu do spadkobierców osób wskazanych w tytule egzekucyjnym jako wierzyciele lub dłużnicy. We wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego wierzyciel egzekwujący przedstawia okoliczności faktyczne potwierdzające dziedziczenie.
Dotyczące dłużnika
Postępowanie egzekucyjne musi zostać wszczęte przeciwko osobie wskazanej w tytule egzekucyjnym jako dłużnik.
Majątek osoby, wobec której ma zostać przeprowadzona egzekucja, podlega zajęciu, nawet jeżeli – z jakiegokolwiek powodu – znajduje się w posiadaniu osoby trzeciej, bez uszczerbku jednakże dla praw takiej osoby trzeciej względem wierzyciela egzekwującego.
Egzekucję długu zabezpieczonego rzeczowo na majątku osoby trzeciej przeprowadza się bezpośrednio przeciwko takiej osobie trzeciej, jeżeli wierzyciel egzekwujący chce skorzystać z zabezpieczenia, przy czym istnieje również możliwość skierowania postępowania przeciwko dłużnikowi.
W przypadku wszczęcia postępowania egzekucyjnego wyłącznie przeciwko osobie trzeciej i gdy uznano, że majątek obciążony zabezpieczeniem rzeczowym jest niewystarczający, wierzyciel egzekwujący może – w toku tego samego postępowania – wystąpić o kontynuowanie postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi, który zostanie pozwany celem pełnego zaspokojenia roszczenia. Jeżeli obciążony majątek należy do dłużnika, ale znajduje się w posiadaniu osoby trzeciej, postępowanie można skierować zarówno przeciwko osobie trzeciej, jak i przeciwko dłużnikowi.
W postępowaniu egzekucyjnym wszczętym przeciwko poręczycielowi majątku poręczyciela nie można zająć, dopóki wszystkie składniki majątku dłużnika głównego nie zostaną zajęte, pod warunkiem że poręczyciel skorzysta z przysługującego mu prawa do wystąpienia o skierowanie egzekucji przeciwko dłużnikowi głównemu (benefício da excussão) przed upływem terminu wniesienia sprzeciwu wobec egzekucji.
W przypadku zajęcia majątku wspólnego małżonków w ramach egzekucji wszczętej przeciwko jednemu z małżonków z uwagi na fakt, że majątek dłużnika jest niewystarczający, małżonek dłużnika otrzymuje zawiadomienie z pouczeniem o możliwości wystąpienia o podział majątku lub przedstawienia zaświadczenia potwierdzającego, że takie postępowanie zostało wszczęte, pod rygorem kontynuowania egzekucji z majątku wspólnego.
W przypadku wszczęcia postępowania egzekucyjnego przeciwko jednemu z małżonków wierzyciel egzekwujący może utrzymywać, w oparciu o wyraźne przesłanki, że dług, wskazany w tytule egzekucyjnym innym niż wyrok, jest długiem wspólnym. W takich przypadkach wzywa się małżonka dłużnika, aby złożył oświadczenie, w którym potwierdzi lub zaprzeczy, że dług jest wspólny, w oparciu o przedstawione przesłanki; w razie braku takiego oświadczenia dług zostanie uznany za wspólny, bez uszczerbku dla możliwości wniesienia sprzeciwu.
W przypadku wszczęcia postępowania egzekucyjnego przeciwko któremukolwiek ze współwłaścicieli majątku odrębnego lub niepodzielnego składniki majątku wspólnego lub ich części lub określone części majątku niepodzielnego nie mogą zostać zajęte.
W przypadku wszczęcia postępowania egzekucyjnego przeciwko spadkobiercom zajęciu podlegają wyłącznie składniki majątku otrzymane od spadkodawcy. Jeżeli zajęcie obejmuje inne składniki majątku, strona, wobec której ma być przeprowadzone zajęcie, może wystąpić do komornika o uchylenie zajęcia, wskazując, które składniki majątku znajdujące się w jej posiadaniu pochodzą z masy spadkowej. Wniosek taki zostanie uwzględniony, jeśli wierzyciel egzekwujący nie zgłosi sprzeciwu. Jeżeli wierzyciel egzekwujący sprzeciwia się uchyleniu zajęcia, strona, wobec której ma zostać przeprowadzona egzekucja, może uzyskać uchylenie zajęcia wyłącznie w przypadku, gdy spadek przyjęto z dobrodziejstwem inwentarza (bez wszczynania postępowania o sporządzanie spisu inwentarza spadku), oraz jeżeli strona ta oświadczy i udowodni przed sądem:
a) że zajęty majątek nie pochodził ze spadku;
b) że nie otrzymała w ramach spadku większej liczby składników majątku niż wskazała w oświadczeniu albo, w przypadku otrzymania większej liczby składników majątku, że majątek został wykorzystany na pokrycie zobowiązań spadkowych.
Mechanizm ten opiera się na przepisach wskazanych w odpowiedzi na pytanie 1.
Do głównych środków egzekucyjnych należą:
Przed zastosowaniem wspomnianych głównych środków egzekucyjnych albo po ich podjęciu konieczne może być dokonanie innych niezbędnych czynności (takich jak wybór świadczenia w przypadku zobowiązania przemiennego; dowód potwierdzający spełnienie warunku lub wyświadczenie usługi, od których uzależnione jest zobowiązanie będące przedmiotem egzekucji; upłynnienie zobowiązania podlegającego egzekucji, w przypadku gdy jest ono niepłynne; oszacowanie kosztów zastępczego wykonania zobowiązania przez osobę trzecią; przeprowadzenie wcześniejszych konsultacji w celu zlokalizowania i zidentyfikowania składników majątku podlegających zajęciu; wpisanie zajęcia do rejestru; ustanowienie depozytariusza zajętych składników majątku; ogłoszenie sprzedaży zajętych składników majątku; powiadomienie urzędu rejestrowego o sprzedaży).
Wybór środków egzekucyjnych zależy od celu egzekucji, którym może być: zapłata określonej sumy pieniężnej; wydanie określonej rzeczy; lub zobowiązanie do wykonania określonej czynności lub powstrzymania się od wykonania określonej czynności.
W postępowaniu egzekucyjnym o zapłatę określonej sumy pieniężnej środkami egzekucyjnymi najodpowiedniejszymi do osiągnięcia celu postępowania są zajęcie, sprzedaż i dokonanie płatności.
W postępowaniu egzekucyjnym o wydanie określonej rzeczy środkiem egzekucyjnym najodpowiedniejszym do osiągnięcia celu postępowania jest wydanie określonej rzeczy przez komornika. Jeżeli nie można odnaleźć rzeczy, której wydania dochodzi wierzyciel egzekwujący, wierzyciel może przekształcić takie postępowanie w postępowanie egzekucyjne o zapłatę określonej sumy pieniężnej, dochodząc świadczenia pieniężnego w kwocie odpowiadającej wartości rzeczy powiększonej o odszkodowanie z tytułu jej niewydania.
W postępowaniu egzekucyjnym o wykonanie określonej czynności lub powstrzymanie się od wykonania określonej czynności można wyróżnić dwa alternatywne odpowiednie środki egzekucyjne: wykonanie czynności przez inną osobę na koszt strony, wobec której ma zostać przeprowadzona egzekucja, jeżeli możliwe jest zastępcze wykonanie, oraz wypłacenie odszkodowania z tytułu opóźnienia; albo wypłacenie odszkodowania, jeżeli zastępcze wykonanie nie jest możliwe; kwotę odszkodowania można powiększyć o karę pieniężną. Jeżeli wierzyciel egzekwujący dochodzi odszkodowania, postępowanie egzekucyjne o wykonanie określonej czynności lub powstrzymanie się od wykonania określonej czynności przekształca się w postępowanie egzekucyjne o zapłatę określonej sumy pieniężnej.
Cały majątek dłużnika, który podlega zajęciu, może być przedmiotem egzekucji.
Egzekucja może obejmować składniki majątku osoby trzeciej, jeżeli są one powiązane z gwarancją kredytową lub jeżeli są przedmiotem czynności dokonanej na szkodę wierzyciela, którą wierzyciel skutecznie zaskarżył.
Zajęciu podlegają wyłącznie rzeczy i prawa, które można wyrazić w kategoriach pieniężnych. Składniki majątku, które nie mogą być przedmiotem legalnej wymiany handlowej, nie podlegają zajęciu.
W związku z powyższym przedmiotem egzekucji mogą być następujące składniki majątku:
Skutki zajęcia
Skutki sprzedaży
Skutki dokonania płatności
Skutki wydania rzeczy
Skutki wykonania czynności
Sprzedaż, dokonanie płatności, wydanie określonej rzeczy i zobowiązanie do wykonania określonej czynności lub powstrzymania się od wykonania określonej czynności to środki egzekucyjne, dla których – po ich wykonaniu – nie przewidziano żadnych okresów obowiązywania. To samo dotyczy zajęcia, z zastrzeżeniem wskazanych poniżej warunków szczególnych obowiązujących w przypadku zajęcia majątku podlegającego wpisowi do rejestru.
W przypadku zajęcia nieruchomości podlegających wpisowi do rejestru dokonanie takiego wpisu jest obowiązkowe, a podmiotem odpowiedzialnym jest komornik. W niektórych przypadkach wyraźnie wskazanych w ustawie wpis zajęcia do rejestru należy oznaczyć jako tymczasowy. W takiej sytuacji tymczasowy wpis do rejestru wygasa, jeżeli nie zostanie przekształcony we wpis stały lub jeżeli nie zostanie odnowiony w wyznaczonym terminie. Dlatego też w przypadku zajęcia majątku podlegającego wpisowi do rejestru, którego wpis jest tymczasowy, komornik musi zapewnić przekształcenie wpisu tymczasowego w stały, jeżeli w międzyczasie pojawi się taka możliwość, lub jego odnowienie na niezbędny okres.
Postępowanie egzekucyjne, które zostało już wszczęte, może zakończyć się na etapie podjętej z należytą starannością próby ustalenia miejsca położenia majątku dłużnika, bez dokonania płatności, jeżeli pomimo dochowania należytej staranności poszukiwania okażą się bezskuteczne po upływie przewidzianego w kodeksie postępowania cywilnego terminu w zależności od sprawy i mającej zastosowanie formy postępowania.
Mechanizm ten opiera się na przepisach wskazanych w odpowiedzi na pytanie 1.
W ogólnym znaczeniu termin „zaskarżenie” (recurso) obejmuje sprzeciw wobec egzekucji, sprzeciw wobec zajęcia oraz inne środki zaskarżenia.
Sprzeciw wobec egzekucji
Osoba, wobec której ma zostać przeprowadzona egzekucja, może zaskarżyć egzekucję, wnosząc sprzeciw w terminie 20 dni od daty otrzymania wezwania.
Nie naruszając przepisów prawa międzynarodowego i prawa Unii, które są wiążące dla Portugalii i mają pierwszeństwo nad innymi przepisami, zgodnie z prawem krajowym przesłanki wniesienia sprzeciwu wobec egzekucji różnią się w zależności od tego, czy egzekucję przeprowadza się na podstawie wyroku sądowego (bardziej rygorystyczne), wyroku sądu polubownego (nieco mniej rygorystyczne) czy innego tytułu egzekucyjnego (najmniej rygorystyczne).
Jeżeli egzekucję przeprowadza się na podstawie wyroku sądowego, sprzeciw można wnieść wyłącznie w oparciu o następujące przesłanki:
W przypadku egzekucji na podstawie wyroku sądu polubownego poza powyższymi przesłankami sprzeciwu można również powołać się na przesłanki sądowego unieważnienia takiego wyroku, nie naruszając przepisów ustawy o dobrowolnym arbitrażu (Lei da Arbitragem Voluntária).
Jeżeli egzekucja nie opiera się na wyroku ani na wniosku o wydanie nakazu sądowego, któremu nadano klauzulę wykonalności, poza wymienionymi powyżej przesłankami wniesienia sprzeciwu wobec egzekucji przeprowadzanej na podstawie wyroku można powołać się również na wszelkie inne przesłanki, które można podnieść jako zarzut w postępowaniu o ustalenie stanu prawnego.
Sprzeciw wobec zajęcia
Strona, wobec której ma zostać przeprowadzona egzekucja, jej małżonek i osoby trzecie mogą zgłosić sprzeciw wobec zajęcia określonych składników majątku w przypadkach wskazanych poniżej.
W przypadku zajęcia składników majątku należących do strony, wobec której ma zostać przeprowadzona egzekucja, strona ta może sprzeciwić się zajęciu w oparciu o dowolną z poniższych przesłanek:
Jeżeli zajęcie lub zarządzone przez sąd konfiskata lub wydanie majątku naruszają prawo własności lub dowolne inne prawo przysługujące osobie niebędącej stroną w sprawie, niedające się pogodzić z wykonaniem lub skalą środka, poszkodowany może dochodzić tego prawa, wnosząc powództwo osoby trzeciej w sprawie zwrotu zajętego mienia (embargo de terceiro).
Małżonek będący osobą trzecią może – bez zgody drugiego małżonka – bronić swoich praw w odniesieniu do własnego majątku lub majątku wspólnego, na które zajęcie miało bezpodstawny wpływ.
Mechanizm ten opiera się na przepisach wskazanych w odpowiedzi na pytanie 1.
Środki zaskarżenia
Zwykłe postępowanie odwoławcze można wszcząć przed sądem apelacyjnym (de apelação) (przeciwko wyrokom wydanym przez sąd pierwszej instancji); od wyroku można również odwołać się, wnosząc skargę kasacyjną (de revista) do Sądu Najwyższego. Zwyczajne środki zaskarżenia od orzeczeń wydanych w postępowaniu egzekucyjnym regulują przepisy mające zastosowanie do postępowania o ustalenie stanu prawnego.
Co do zasady zwyczajny środek zaskarżenia można wnieść wyłącznie w przypadku, gdy wartość przedmiotu sporu w sprawie przekracza pułap wyznaczony dla sądu, w którym sprawa ta jest rozpoznawana, a zaskarżone orzeczenie niekorzystne dla strony wnoszącej środek zaskarżenia dotyczy kwoty przekraczającej połowę pułapu wyznaczonego dla tego sądu. W Portugalii wartość przedmiotu sporu stanowiąca pułap wyznaczony dla sądu apelacyjnego wynosi 30 000,00 euro, natomiast w przypadku sądu pierwszej instancji jest to 5 000,00 euro.
W postępowaniu egzekucyjnym przewiduje się powództwo wpadkowe o ustalenie stanu prawnego (incidentes declarativos), w zależności od sprawy – np. zaskarżenie egzekucji przez wniesienie powództwa w sprawie zwrotu zajętego mienia przeciwko stronie, wobec której ma zostać przeprowadzona egzekucja, sprzeciw wobec zajęcia przez stronę, wobec której ma zostać przeprowadzona egzekucja, lub przez osoby trzecie, a także zweryfikowanie i ustalenie kolejności zaspokajania roszczeń w przypadku istnienia wierzycieli dysponujących zabezpieczeniem rzeczowym ustanowionym na zajętych składnikach majątku, którzy wystąpili o zaspokojenie swoich wierzytelności z zysków uzyskanych ze sprzedaży zajętych składników majątku. Od orzeczeń wydanych w przedmiocie takich roszczeń ubocznych o ustalenie stanu prawnego również przysługuje środek zaskarżenia na warunkach określonych powyżej.
W postępowaniu egzekucyjnym zaskarżyć można w szczególności:
Skarga kasacyjna przysługuje od:
Kwestie związane ze środkami zaskarżenia w postępowaniu egzekucyjnym regulują przepisy art. 852–854 kodeksu postępowania cywilnego, z którym można się zapoznać tutaj.
Tak, przewidziano ograniczenia odnoszące się do ochrony dłużnika. Niektóre z nich dotyczą zajęcia, podczas gdy inne to ograniczenia egzekucji wynikające z terminów przedawnienia.
Ograniczenia dotyczące zajęcia odnoszące się do ochrony dłużnika obejmują bezwzględną lub całkowitą ochronę przed zajęciem, względną ochronę przed zajęciem i częściową ochronę przed zajęciem określonych składników majątku dłużnika. Przewidziano również dwa dodatkowe ograniczenia: jedno jest związane z ochroną majątku wspólnego małżonków w przypadku wszczęcia postępowania egzekucyjnego wyłącznie przeciwko jednemu z małżonków; drugie wynika z zasady proporcjonalności, zgodnie z którą zajęciu powinny podlegać wyłącznie składniki majątku niezbędne do zaspokojenia wierzytelności i pokrycia wydatków poniesionych w toku egzekucji.
Upływ czasu może również stanowić środek ograniczający możliwość przeprowadzenia egzekucji w przypadku przedawnienia. Po upływie określonych terminów prawo dochodzone w postępowaniu egzekucyjnym wygasa.
Poniżej wyjaśniono związek między wspomnianymi ograniczeniami a ochroną dłużnika i obowiązującymi terminami.
Składniki majątku objęte bezwzględną i całkowitą ochroną przed zajęciem
Poza mieniem niepodlegającym zajęciu na mocy przepisów szczególnych następujące składniki majątku są objęte bezwzględnym zakazem zajęcia:
Składniki majątku objęte względną ochroną przed zajęciem
Składniki majątku podlegające częściowemu zajęciu
Ochrona przed zajęciem sum pieniężnych lub depozytów bankowych
Sumy pieniężnych lub depozytów bankowych wynikających z zaspokojenia roszczenia, w przypadku którego nie można było dokonać zajęcia, nie można zająć, tak samo jak pierwotne roszczenie nie mogło stanowić podstawy zajęcia.
Ograniczenia dotyczące zajęcia majątku wspólnych w postępowaniu egzekucyjnym wszczętym przeciwko jednemu z małżonków
Przepisy ogólne regulujące kwestie związane z majątkiem podlegającym zajęciu oraz z ograniczeniami w przedmiocie zajęcia zostały ustanowione w art. 735–747 kodeksu postępowania cywilnego.
Ograniczenia w zakresie zajęcia wynikające z zasady proporcjonalności
Zajęcie ogranicza się do składników majątku niezbędnych do pokrycia kwoty zadłużenia będącego przedmiotem egzekucji oraz przewidywanych kosztów egzekucji, które na potrzeby przeprowadzenia zajęcia i bez uszczerbku dla późniejszego postępowania w przedmiocie restrukturyzacji zadłużenia szacuje się na 20%, 10% i 5% kwoty podlegającej egzekucji, w zależności od tego, czy wspomniana kwota mieści się w granicach pułapu wyznaczonego dla sądu okręgowego, przekracza ten pułap, ale jest niższa od czterokrotności pułapu wyznaczonego dla sądu apelacyjnego, bądź przekracza tę ostatnią wartość Wartość przedmiotu sporu stanowiąca pułap wyznaczony dla sądu okręgowego wynosi 5 000,00 euro, natomiast w przypadku sądu apelacyjnego jest to 30 000,00 euro (dane z 2021 r., kiedy to ostatnio zaktualizowano tę stronę). Obie te kwoty określono w art. 44 ustawy nr 62/2013 z dnia 26 sierpnia 2013 r., z którą można się zapoznać tutaj.
Ograniczenia w zakresie egzekucji wynikające z terminu przedawnienia
Co do zasady, ochrona sądowa (której istnienie lub ustanowienie zależy od woli stron) podlega przedawnieniu, jeżeli strony nie skorzystają z niej w terminie przewidzianym w ustawie.
Sąd nie może z urzędu wyznaczyć terminu przedawnienia. Aby termin przedawnienia mógł zostać uznany za skuteczny, musi się na niego powołać – na drodze sądowej lub pozasądowej – osoba, która wywodzi z niego skutki prawne, jej pełnomocnik lub, jeżeli osoba ta nie posiada zdolności do czynności prawnych, prokurator.
Po upływie terminu przedawnienia beneficjent (dłużnik) może odmówić uiszczenia płatności lub zakwestionować – w dowolny sposób – wykonanie prawa, które uległo przedawnieniu. Jeżeli postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte przeciwko danej osobie, dłużnik, wobec którego ma zostać przeprowadzona egzekucja, może wnieść sprzeciw wobec egzekucji, wytaczając powództwo w sprawie zwrotu zajętego mienia, w którym podniesie kwestię przedawnienia. Termin na wniesienie sprzeciwu wobec egzekucji wynosi 20 dni od dnia doręczenia wezwania do stawienia się przed sądem.
Dłużnik nie może jednak dochodzić odzyskania (zwrotu) płatności ratalnej, której dokonał dobrowolnie, aby spełnić przedawnione zobowiązanie, nawet jeżeli nie wiedział, że uległo ono przedawnieniu. Zasada ta obowiązuje w odniesieniu do wszystkich form zaspokojenia przedawnionego prawa, a także do uznawania lub udzielania gwarancji.
Wierzyciele dłużnika i osoby trzecie posiadające prawnie uzasadniony interes w stwierdzeniu przedawnienia roszczenia mogą podnieść kwestię przedawnienia przeciwko wierzycielowi egzekwującemu, nawet jeżeli dłużnik zrzekł się takiego prawa. Jeżeli jednak dłużnik zrzekł się zarzutu przedawnienia, możliwość powołania się na przedawnienie przysługuje wierzycielom wyłącznie wówczas, gdy spełnione są przesłanki wszczęcia postępowania o uznanie czynności za bezskuteczną (impugnação pauliana) przewidziane w przepisach prawa cywilnego.
Jeżeli po otrzymaniu wezwania dłużnik nie powoła się na przedawnienie i zostanie na niego nałożony obowiązek spłaty, prawomocne orzeczenie wydane w sprawie pozostaje bez wpływu na uznane prawo jego wierzycieli.
Ogólny termin przedawnienia wynosi 20 lat, ale przewidziano również krótsze terminy przedawnienia.
Pięcioletni termin przedawnienia dotyczy:
W prawie przewidziano terminy przedawnienia objęte domniemaniem ich dotrzymania, które stosuje się w następujący przypadkach:
Jeżeli dany termin przedawnienia określono w przepisach prawa cywilnego jako objęty domniemaniem jego dotrzymania, zastosowanie mają następujące zasady:
Zasady dotyczące przedawnienia praw uznanych na mocy wyroku lub tytułu egzekucyjnego są następujące:
W przepisach kodeksu cywilnego ustanowiono zasady regulujące rozpoczęcie biegu przedawnienia oraz jego zawieszenie i przerwanie. W przypadku wystąpienia przesłanek uzasadniających zawieszenie biegu przedawnienia (np. małoletni, służba wojskowa, siła wyższa, wina dłużnika) termin ten nie rozpoczyna się ani nie biegnie. W przypadku przerwania biegu przedawnienia nie uwzględnia się czasu, jaki już upłynął, i termin przedawnienia zaczyna biec na nowo.
Wierzyciel zainteresowany przerwaniem biegu przedawnienia może to zrobić, opierając się na jednym z poniższych dokumentów lub powołując się na taki dokument:
W przypadku niezastosowania się do wezwania do stawienia się przed sądem lub zawiadomienia w terminie pięciu dni od daty ich otrzymania z przyczyn niezależnych od wnioskodawcy bieg terminu przedawnienia zostanie przerwany po upływie pięciu dni.
Uchylenie wezwania do stawienia się przed sądem lub zawiadomienia sądowego nie uniemożliwia przerwania biegu terminu przedawnienia na zasadach określonych w powyższych akapitach.
Do celów niniejszego artykułu wszelkie inne środki sądowe, za pomocą których osoba, przeciwko której może zostać wykonane prawo, uzyskuje wiedzę o czynności, uznaje się za równoważne wezwaniu do stawienia się przed sądem lub zawiadomieniu.
Przerwanie biegu terminu przedawnienia wywołuje następujące skutki (o ile przepisy nie stanowią inaczej):
Ograniczenia w zakresie egzekucji związane z terminem wygaśnięcia prawa
Jeżeli – z mocy prawa lub zgodnie z wolą stron – prawo należy wykonać w określonym terminie, zastosowanie mają zasady dotyczące wygaśnięcia, chyba że w ustawie jest wyraźnie mowa o terminie przedawnienia.
Bieg terminu wygaśnięcia można wstrzymać wyłącznie przez podjęcie – w terminie ustawowym lub umownym – czynności, której prawo lub umowa przypisują skutek zawieszający. Samo wszczęcie postępowania o ustalenie stanu prawnego lub postępowania egzekucyjnego zapobiega wygaśnięciu prawa – w takim przypadku nie zachodzi konieczność doręczenia dłużnikowi wezwania. Jeżeli obowiązuje termin wyznaczony w umowie lub w przepisach dotyczących ochrony sądowej, uznanie takiej ochrony przez osobę, przeciwko której ma być ona wykorzystana, również zapobiega wygaśnięciu prawa.
Bieg terminu wygaśnięcia może zostać wstrzymany lub przerwany wyłącznie w przypadkach przewidzianych w ustawie, a jeżeli w ustawie nie wyznaczono innego konkretnego terminu, wznowienie biegu terminu wygaśnięcia następuje z chwilą, w której prawa można wykonać zgodnie z prawem.
Sąd bada wygaśnięcie prawa z urzędu i w przypadku praw niezbywalnych można się na nie powołać na dowolnym etapie postępowania. Jeżeli postępowanie dotyczy ochrony sądowej stanowiącej podstawę wszczęcia postępowania egzekucyjnego, na wygaśnięcie prawa powinna się powołać osoba wywodząca z tego faktu skutki prawne (zwykle dłużnik / strona, wobec której ma zostać przeprowadzona egzekucja).
Definicję i skutki terminu przedawnienia oraz termin wygaśnięcia określono w art. 309–340 kodeksu cywilnego, z którym można się zapoznać tutaj.
Uwaga:
Informacje przedstawione w tym opracowaniu nie są wiążące dla punktu kontaktowego europejskiej sieci sądowej w sprawach cywilnych i handlowych, sądów ani innych podmiotów i organów. Należy również zapoznać się z treścią obowiązujących aktów prawnych. Podlegają one regularnym aktualizacjom i zmianom wykładni na podstawie orzecznictwa.
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Przepisy dotyczące egzekucji znajdują się w art. 622–914 kodeksu postępowania cywilnego. Postępowanie egzekucyjne stanowi drugi etap postępowania cywilnego, a jego głównym celem jest zapewnienie faktycznego wykonania prawa uznanego w wyroku sądu lub innym tytule egzekucyjnym. W toku egzekucji przymusowej wierzyciel, który jest uprawniony na mocy wyroku sądu/tytułu egzekucyjnego, zmusza dłużnika do spełnienia wynikających z tego wyroku/tytułu egzekucyjnego obowiązków, których dobrowolnego spełnienia dłużnik odmówił.
W rumuńskim kodeksie postępowania cywilnego przewidziano wykaz bezpośrednich i pośrednich środków egzekucyjnych.
Bezpośrednie środki egzekucyjne są to środki dotyczące przedmiotu zobowiązania określonego w tytule egzekucyjnym, tj. zajęcie ruchomości – art. 893–895 kodeksu postępowania cywilnego; zajęcie nieruchomości – art. 896–902 kodeksu postępowania cywilnego; oraz spełnienie obowiązku dokonania lub zaniechania określonej czynności przewidziane w art. 903–914 kodeksu postępowania cywilnego (w tym przepisy szczególne dotyczące wykonywania wyroków dotyczących małoletnich, przewidziane w art. 910–914) oraz art. 1527 i nast. kodeksu cywilnego. Jeżeli chodzi o egzekucję obowiązku dokonania określonej czynności, prawo rozróżnia obowiązek, który może wypełnić również osoba lub podmiot inny niż dłużnik, oraz obowiązek, który może wypełnić wyłącznie dłużnik (intuitu personae).
Egzekucja pośrednia obejmuje odzyskanie sumy pieniężnej będącej przedmiotem tytułu egzekucyjnego w drodze przymusowej sprzedaży majątku dłużnika. Przykładami pośrednich środków egzekucyjnych są zajęcie sum pieniężnych i zajęcie (a następnie sprzedaż) majątku. Kolejnym środkiem jest zajęcie ogólnych dochodów z nieruchomości.
Do obowiązków, które mogą podlegać egzekucji, zaliczają się: zapłata sumy pieniężnej, przekazanie składnika majątku lub prawa do jego użytkowania, zburzenie budynków/zniszczenie upraw/przerwanie robót lub obowiązki związane z ustaleniem pieczy nad małoletnimi lub miejscem ich zamieszkania oraz prawa do kontaktów.
Wyroki sądu i pozostałe tytuły egzekucyjne wykonuje komornik sądowy (executor judecătoresc), którego kancelaria znajduje się w okręgu sądu apelacyjnego właściwego dla miejsca położenia nieruchomości w przypadku zajęcia nieruchomości/niezebranych owoców oraz w przypadku egzekucji bezpośredniej z nieruchomości. Zajęcia ruchomości oraz bezpośredniej egzekucji z ruchomości dokonuje komornik sądowy, którego kancelaria znajduje się w okręgu sądu apelacyjnego właściwego dla miejsca zamieszkania/siedziby statutowej dłużnika lub miejsca położenia przedmiotowego majątku. Jeżeli miejsce zamieszkania / siedziba statutowa dłużnika znajduje się za granicą, właściwy jest dowolny komornik sądowy.
Zajęcie na wniosek wierzyciela przeprowadza komornik sądowy, którego kancelaria znajduje się w okręgu sądu apelacyjnego właściwego dla miejsca zamieszkania/siedziby statutowej dłużnika lub osoby trzeciej, której dotyczy zajęcie. Organem właściwym do zajęcia rachunku bankowego/rachunków bankowych osoby fizycznej lub prawnej jest komornik sądowy, którego kancelaria znajduje się w okręgu sądu apelacyjnego właściwego dla miejsca zamieszkania/siedziby statutowej dłużnika lub dla siedziby głównej/oddziału instytucji kredytowej, w której dłużnik otworzył przedmiotowy rachunek/przedmiotowe rachunki. Jeżeli dłużnik otworzył kilka rachunków, organem właściwym do zajęcia wszystkich rachunków jest komornik sądowy właściwy dla któregokolwiek z miejsc, w których otwarto rachunki. Sądem przeprowadzającym postępowanie egzekucyjne jest sąd rejonowy (judecătorie) właściwy dla miejsca zamieszkania/siedziby statutowej dłużnika na dzień wniesienia sprawy do organu egzekucyjnego. Jeżeli miejsce zamieszkania/siedziba statutowa dłużnika nie znajduje się w Rumunii, sądem właściwym jest sąd rejonowy właściwy dla miejsca zamieszkania/siedziby statutowej wierzyciela, a jeżeli to miejsce zamieszkania/ta siedziba statutowa nie znajdują się w Rumunii, sądem właściwym jest sąd rejonowy właściwy dla siedziby statutowej komornika sądowego, któremu wierzyciel zlecił przeprowadzenie egzekucji.
Sąd przeprowadzający postępowanie egzekucyjne rozpoznaje wnioski o stwierdzenie wykonalności orzeczenia, sprzeciwy wobec egzekucji i wszelkie inne kwestie występujące w toku postępowania egzekucyjnego, z wyjątkiem tych kwestii, dla których zgodnie z prawem właściwe są inne sądy lub organy.
Opłata skarbowa za wnioski o stwierdzenie wykonalności orzeczenia wynosi 20 lejów za każdy tytuł egzekucyjny (nadzwyczajny dekret rządowy nr 80/2013 w sprawie opłat skarbowych, z późniejszymi zmianami).
Egzekucję można przeprowadzić wyłącznie na podstawie orzeczenia sądu (prawomocnego wyroku, postanowień opatrzonych rygorem tymczasowej wykonalności) lub innego sporządzonego na piśmie aktu uznawanego zgodnie z prawem za tytuł wykonawczy (aktu notarialnego, dłużnego papieru wartościowego, wyroku sądu polubownego itp.).
Po otrzymaniu wniosku o egzekucję złożonego przez wierzyciela komornik podejmuje czynności w celu jego rejestracji. Komornik sądowy wydaje postanowienie stwierdzające wykonalność orzeczenia bez wzywania stron. Stwierdzenie wykonalności umożliwia wierzycielowi zwrócenie się do właściwego komornika sądowego z wnioskiem o zastosowanie, jednocześnie albo po kolei, wszystkich dostępnych środków egzekucyjnych, aby wykonać prawa wierzyciela, w tym prawo do odzyskania kosztów egzekucji. Stwierdzenie wykonalności jest skuteczne na całym terytorium państwa i dotyczy również tych tytułów egzekucyjnych, które zostaną wydane przez komornika sądowego w zatwierdzonym postępowaniu egzekucyjnym.
Komornik sądowy może doręczać pisma procesowe osobiście lub za pośrednictwem pełnomocnika do doręczeń, a jeżeli nie jest to możliwe – na warunkach przewidzianych w przepisach prawnych dotyczących wzywania do stawiennictwa przed sądem i doręczania pism procesowych.
Po otrzymaniu wniosku o egzekucję komornik sądowy zarządza w drodze postanowienia rejestrację wniosku i założenie akt postępowania egzekucyjnego lub, w stosownych przypadkach, odmawia wszczęcia postępowania egzekucyjnego i przedstawia stosowne uzasadnienie. Wierzyciel jest niezwłocznie informowany o postanowieniu komornika. Jeżeli komornik sądowy odmawia wszczęcia postępowania egzekucyjnego, wierzyciel może wnieść skargę do sądu prowadzącego postępowanie egzekucyjne w terminie 15 dni od dnia doręczenia postanowienia komornika.
Najpóźniej w ciągu trzech dni od rejestracji wniosku komornik sądowy wnosi do sądu prowadzącego postępowanie egzekucyjne o stwierdzenie wykonalności, a także składa do tego sądu – w formie należycie poświadczonych odpisów – wniosek wierzyciela, tytuł egzekucyjny, postanowienie komornika oraz potwierdzenie uiszczenia opłaty skarbowej.
Wniosek o stwierdzenie wykonalności orzeczenia jest rozpoznawany w terminie maksymalnie siedmiu dni od jego zarejestrowania w sądzie; rozstrzygnięcie przyjmuje postać postanowienia, które sąd wydaje na posiedzeniu niejawnym bez wzywania stron. Wydanie postanowienia może się opóźnić o maksymalnie 48 godzin, a jego uzasadnienie musi zostać ogłoszone najpóźniej w terminie siedmiu dni od daty wydania postanowienia.
Stwierdzenie wykonalności umożliwia wierzycielowi zwrócenie się do komornika sądowego, który wniósł o wydanie stwierdzenia wykonalności, z wnioskiem o zastosowanie, jednocześnie albo po kolei, wszystkich dostępnych środków egzekucyjnych przewidzianych w prawie, aby wykonać prawa wierzyciela, w tym prawo do odzyskania kosztów egzekucji. Stwierdzenie wykonalności jest skuteczne na całym terytorium państwa. Dotyczy ono również tych tytułów egzekucyjnych, które zostaną wydane przez komornika sądowego w toku zatwierdzonego postępowania egzekucyjnego.
Sąd może oddalić wniosek o stwierdzenie wykonalności orzeczenia wyłącznie wówczas, gdy: wniosek podlega właściwości innego organu egzekucyjnego; postanowienie lub, w stosownych przypadkach, dokument nie jest tytułem egzekucyjnym; dokument, który nie jest wyrokiem sądu, nie spełnia wszystkich wymogów formalnych; roszczenie nie jest pewne, nie ma ustalonej kwoty i nie jest należne; dłużnik dysponuje immunitetem uniemożliwiającym podjęcie przeciwko niemu czynności egzekucyjnych; dokument zawiera postanowienia niemożliwe do realizacji w drodze egzekucji lub zachodzą również inne przeszkody.
Postanowienie, w którym sąd uznaje za dopuszczalny wniosek o stwierdzenie wykonalności orzeczenia, nie podlega zaskarżeniu, ale może zostać zmienione, jeżeli zaskarżone zostaną czynności egzekucyjne. Postanowienie o oddaleniu wniosku o stwierdzenie wykonalności orzeczenia może zaskarżyć wyłącznie wierzyciel w terminie 15 dni od dnia jego doręczenia.
Krajowa Unia Komorników Rumuńskich (Uniunea Naţională a Executorilor Judecătoreşti) ustala i aktualizuje, po zatwierdzeniu przez Ministra Sprawiedliwości, minimalne opłaty za usługi świadczone przez komorników sądowych. W zarządzeniu Ministra Sprawiedliwości nr 2550/2006 z dnia 14 listopada 2006 r., z późniejszymi zmianami, ustalono następujące minimalne i maksymalne opłaty za dokonanie czynności:
Powiadamianie o pismach procesowych i ich doręczanie: 20–400 RON
Egzekucja bezpośrednia
Egzekucja pośrednia
opłata minimalna | opłata maksymalna |
w przypadku długów poniżej 50 000 RON: 10% kwoty oraz 75 RON + 2% kwoty powyżej 1 000 RON | w przypadku długów do 50 000 RON: 10% |
w przypadku długów powyżej 50 000 RON, ale poniżej 80 000 RON: 1 175 RON + 2% kwoty powyżej 50 000 RON | w przypadku długów wynoszących 50 000–80 000 RON: 5 000 RON + do 3% kwoty powyżej 50 000 RON |
w przypadku długów wynoszących 80 000–100 000 RON: 1 775 RON + 1% kwoty powyżej 80 000 RON | w przypadku długów wynoszących 80 000–100 000 RON: 5 900 RON + do 2% kwoty powyżej 80 000 RON |
w przypadku długów powyżej 100 000 RON: od 2 500 RON + 1% kwoty powyżej 100 000 RON do 5 500 RON + do 0,5% kwoty powyżej 400 000 RON | w przypadku długów powyżej 100 000 RON: 6 300 RON + do 1% kwoty powyżej 100 000 RON |
Zajęcie
opłata minimalna | opłata maksymalna |
w przypadku długów poniżej 50 000 RON: 10% kwoty oraz 75 RON + 2% kwoty powyżej 1 000 RON | w przypadku długów do 50 000 RON: 10% |
w przypadku długów wynoszących 50 000–80 000 RON: 1 175 RON + 2% kwoty powyżej 50 000 RON | w przypadku długów wynoszących 50 000–80 000 RON: 5 000 RON + do 3% kwoty powyżej 50 000 RON |
w przypadku długów wynoszących 80 000–100 000 RON: 1 775 RON + 1% kwoty powyżej 80 000 RON | w przypadku długów wynoszących 80 000–100 000 RON: 5 900 RON + do 2% kwoty powyżej 80 000 RON |
w przypadku długów powyżej 100 000 RON: od 2 500 RON + 1% kwoty powyżej 100 000 RON do 5 500 RON + do 0,5% kwoty powyżej 400 000 RON | w przypadku długów powyżej 100 000 RON: 6 300 RON + do 1% kwoty powyżej 100 000 RON |
Niespłacenie weksla trasowanego, weksla własnego lub czeku: 150–400 RON
Ustalenie faktów i spis inwentarza majątku: 100–2 200 RON w przypadku dłużnika będącego osobą fizyczną, 5 200 RON w przypadku dłużnika będącego osobą prawną
Sprzedaż w drodze licytacji publicznej składnika majątku objętego podziałem sądowym: 150–2 200 RON
Zajęcie zabezpieczające: 100–1 200 RON w przypadku dłużnika będącego osobą fizyczną, 2 200 RON w przypadku dłużnika będącego osobą prawną
Złożenie do depozytu: 100–1 200 RON w przypadku dłużnika będącego osobą fizyczną, 2 200 RON w przypadku dłużnika będącego osobą prawną
Zajęcie wierzytelności dłużnika: 100–1 200 RON w przypadku dłużnika będącego osobą fizyczną, 2 200 RON w przypadku dłużnika będącego osobą prawną
Rejestracja oferty: 50–350 RON
Konfiskaty: 10% zysku (minimalnie) – 10% zysku (maksymalnie)
Porady w zakresie przygotowywania tytułów egzekucyjnych: 20–200 RON
Zob. odpowiedź na pytanie 2.1.
Wierzyciel i dłużnik mogą uzgodnić, że egzekucja obejmie całość/część dochodów pieniężnych dłużnika, że sprzedaż zajętego majątku nastąpi za obopólnym porozumieniem lub że dług zostanie spłacony w inny sposób dopuszczalny zgodnie z prawem.
W przypadku wyroku wydanego przez sąd zagraniczny wymagane jest – w razie potrzeby –przeprowadzenie dodatkowego postępowania, tj. uzyskanie postanowienia stwierdzającego wykonalność (exequatur).
Dochody i majątek dłużnika mogą podlegać egzekucji, jeżeli można je zająć i wyłącznie w zakresie niezbędnym do wykonania praw wierzycieli. Majątek podlegający szczególnym przepisom dotyczącym obrotu można zająć wyłącznie na warunkach przewidzianych przez przepisy prawa.
Jeżeli chodzi o dłużnika, przewidziano szczególny warunek, zgodnie z którym nie można wszcząć postępowania egzekucyjnego, chyba że dłużnik został właściwie wezwany przed sąd na potrzeby każdego rodzaju egzekucji. Przewidziano również inne przepisy szczególne dotyczące dłużnika, np. przepisy dotyczące małoletnich dłużników lub pełnoletnich dłużników niemających zdolności do czynności prawnych – wobec takich dłużników nie można prowadzić żadnych czynności egzekucyjnych, jeżeli nie mają oni opiekuna lub kuratora.
Egzekucji mogą podlegać przychody dłużnika, w tym ogólne przychody z nieruchomości, środki na rachunkach bankowych, ruchomości i nieruchomości itd. Zob. odpowiedź na pytanie 1.
Po zidentyfikowaniu ruchomości należących do dłużnika lub znajdujących się w posiadaniu osób trzecich dokonuje się ich zajęcia. Na wniosek komornika sądowego zajęcie można odnotować w rejestrze działalności gospodarczej (registrul comerţului), elektronicznym archiwum zabezpieczeń na ruchomościach (Arhiva Electronică de Garanţii Reale Mobiliare), rejestrze spadkowym (registrul succesoral) prowadzonym przez izbę notarialną (camera notarilor publici) lub w innych publicznych rejestrach. Po zajęciu majątku dłużnik nie może nim rozporządzać przez okres postępowania egzekucyjnego pod karą grzywny sądowej z wyjątkiem przypadku, w którym czynność dłużnika stanowi przestępstwo. Jeżeli należna kwota nie zostanie zapłacona, komornik sądowy sprzeda zajęty majątek w drodze licytacji publicznej, sprzedaży bezpośredniej lub za pomocą innych środków dopuszczalnych na mocy prawa (art. 731 i nast. kodeksu postępowania cywilnego).
Zajęciu podlegają sumy pieniężne, papiery wartościowe lub inne podlegające zajęciu ruchome wartości niematerialne i prawne, które są należne dłużnikowi bądź znajdują się w posiadaniu osoby trzeciej w imieniu dłużnika lub które staną się należne dłużnikowi w przyszłości na podstawie istniejącego stosunku prawnego. Wszystkie zajęte sumy pieniężne i aktywa zostają zamrożone z chwilą doręczenia postanowienia o zajęciu osobie trzeciej, w stosunku do której dokonuje się zajęcia. Od chwili zajęcia majątku do chwili pełnej spłaty kwoty zobowiązań wskazanej w tytule wykonawczym, osoba trzecia, wobec której dokonano zajęcia, nie może realizować żadnych płatności ani podejmować żadnych działań, które mogłyby się przyczynić do obniżenia wartości majątku podlegającego zajęciu. Jeżeli osoba trzecia, wobec której dokonuje się zajęcia, nie wywiąże się ze swoich obowiązków wynikających z zajęcia, wierzyciel, który wystąpił o odzyskanie płatności, dłużnik lub komornik sądowy mogą skierować sprawę do sądu prowadzącego postępowanie egzekucyjne w celu zatwierdzenia zajęcia. Prawomocne postanowienie zatwierdzające zajęcie skutkuje cesją wierzytelności i stanowi tytuł egzekucyjny skierowany przeciwko osobie trzeciej, w stosunku do której dokonano zajęcia. Po zatwierdzeniu zajęcia osoba ta wnosi do depozytu lub uiszcza płatność w wysokości wyraźnie wskazanej w postanowieniu zatwierdzającym zajęcie. Niedopełnienie tego obowiązku skutkuje wszczęciem postępowania egzekucyjnego wobec osoby trzeciej, w stosunku do której dokonano zajęcia, na podstawie postanowienia zatwierdzającego zajęcie (art. 781 i nast. kodeksu postępowania cywilnego).
W przypadku egzekucji z nieruchomości, jeżeli dłużnik nie spłaci zadłużenia, komornik sądowy – po doręczeniu postanowienia o stwierdzeniu wykonalności i zarejestrowaniu go w rejestrze nieruchomości (art. 813 i nast. kodeksu postępowania cywilnego) – dokonuje sprzedaży nieruchomości.
Środki wygasają po upływie sześciu miesięcy (art. 697 i nast. kodeksu postępowania cywilnego) od dnia przeprowadzenia dowolnej czynności egzekucyjnej, jeżeli okres ten upłynął, a wierzyciel nie dokonał w tym czasie innych czynności polegających na zajęciu.
Termin przedawnienia wynosi trzy lata (art. 706 i nast. kodeksu postępowania cywilnego).
Istnieje możliwość zaskarżenia faktycznie podjętych czynności egzekucyjnych; można również zaskarżyć tytuł egzekucyjny w celu wyjaśnienia jego znaczenia, zakresu lub zastosowania. Jeżeli czynność egzekucyjną przeprowadzono na podstawie wyroku sądu, dłużnik nie może go zaskarżyć, powołując się na przyczyny faktyczne/prawne, które mógł podnieść w toku postępowania przed sądem pierwszej instancji lub przed sądem apelacyjnym.
Jeżeli czynność egzekucyjną przeprowadzono na podstawie tytułu wykonawczego innego niż wyrok sądu, w zażaleniu na postanowienie o wszczęciu egzekucji można powołać się również na przesłanki faktyczne lub prawne związane z istotą prawa wskazanego w tytule wykonawczym, chyba że w przepisach przewidziano środek zaskarżenia umożliwiający pozbawienie wykonalności takiego tytułu wykonawczego, w tym powództwo na gruncie przepisów ogólnych.
Ta sama strona nie może wnieść nowego środka zaskarżenia, powołując się na przyczyny, które istniały w chwili złożenia pierwszego środka.
Sądem właściwym jest sąd przeprowadzający postępowanie egzekucyjne lub – w celu wyjaśnienia znaczenia, zakresu lub zastosowania tytułu egzekucyjnego – sąd, który wydał orzeczenie podlegające wykonaniu.
Zażalenie można wnieść w terminie 15 dni od dnia, w którym:
Zażalenie w celu wyjaśnienia znaczenia, zakresu lub zastosowania tytułu egzekucyjnego można wnieść w każdej chwili przed upływem terminu wystąpienia o dokonanie czynności egzekucyjnych. Zażalenie, na mocy którego osoba trzecia zgłasza roszczenie do prawa własności/innego prawa rzeczowego do majątku będącego przedmiotem zajęcia, można wnieść w terminie 15 dni od dnia sprzedaży/przymusowego przeniesienia własności majątku. Niewniesienie zażalenia w wyżej wymienionym terminie nie uniemożliwia osobie trzeciej wykonania przysługującego jej prawa w drodze odrębnego wniosku.
Jeżeli sąd uwzględni zażalenie na postanowienie o wszczęciu egzekucji, wówczas – w stosownych przypadkach – sąd uchyla zaskarżone postanowienie lub zarządza zmianę, uchylenie lub zawieszenie samej czynności egzekucyjnej, uchylenie lub wyjaśnienie tytułu egzekucyjnego lub dokonanie czynności egzekucyjnej, której wykonania odmówiono. Jeżeli zażalenie zostanie oddalone, osoba wnosząca zażalenie może zostać zobowiązana – na wniosek – do zapłaty odszkodowania za szkody wyrządzone zwłoką w egzekucji; w przypadku wniesienia zażalenia w złej wierze na osobę, która je wniosła, nakłada się również grzywnę.
Niektóre składniki majątku są wyłączone z egzekucji. Egzekucji nie podlegają następujące ruchomości: przedmioty osobistego użytku/wyposażenie gospodarstwa domowego niezbędne do codziennego życia dłużnika i jego rodziny, przedmioty kultu religijnego, przedmioty niezbędne osobom niepełnosprawnym lub przeznaczone do opieki nad chorymi, trzymiesięczny zapas żywności dla dłużnika i jego rodziny oraz, jeżeli dłużnik prowadzi wyłącznie działalność rolniczą, żywność niezbędna do kolejnych zbiorów, zwierzęta zapewniające środki utrzymania oraz pasza niezbędna dla tych zwierząt do kolejnych zbiorów, opał niezbędny dłużnikowi i jego rodzinie na trzy zimowe miesiące, korespondencja osobista lub rodzinna, zdjęcia i obrazy itd.
Ponadto wynagrodzenie/emerytura/renta dłużnika podlegają zajęciu wyłącznie do wysokości połowy takich miesięcznych dochodów netto dłużnika w przypadku kwot należnych z tytułu obowiązku alimentacyjnego oraz do wysokości jednej trzeciej w przypadku innych rodzajów zobowiązań.
Jeżeli przychody z pracy lub sumy pieniężne wypłacane regularnie na rzecz dłużnika, które zapewniają mu samodzielne utrzymanie, wynoszą mniej niż krajowe minimalne wynagrodzenie za pracę netto, zajęciu podlega wyłącznie kwota przekraczająca połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Do kategorii dochodów wyłączonych z egzekucji należą: zasiłki i świadczenia państwowe na rzecz dzieci, świadczenia z tytułu opieki nad chorym dzieckiem, zasiłki macierzyńskie, świadczenia na wypadek śmierci, stypendia państwowe, diety dzienne itp.
Zob. także odpowiedź na pytanie 4.3.
https://www.executori.ro https://www.just.ro
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
W Republice Słowenii egzekucja podlega jednolitym zasadom określonym w ustawie o egzekucji i zabezpieczaniu roszczeń cywilnych (Zakon o izvršbi in zavarovanju – ZIZ). Egzekucja oznacza przymusowe wykonanie tytułu egzekucyjnego przez sąd, który nakazuje zaspokojenie roszczenia (tj. wydanie określonej rzeczy, dokonanie, zniesienie lub zaniechanie określonej czynności). Egzekucja roszczenia pieniężnego jest również dopuszczalna na podstawie dokumentu urzędowego. W wyjątkowych przypadkach wykonywanie orzeczeń w sprawach rodzinnych może obejmować egzekucję roszczeń wynikających ze stosunków rodzinnych.
Sądy, w szczególności sądy rejonowe (okrajna sodišča), są właściwe do zezwalania na wszczęcie i przeprowadzenie egzekucji.
Sąd zezwala na przeprowadzenie egzekucji na podstawie tytułu egzekucyjnego.
Za tytuł egzekucyjny uznaje się:
Tytuł egzekucyjny można wykonać, jeżeli zawiera on informacje o wierzycielu, dłużniku oraz przedmiocie, rodzaju i zakresie zobowiązania oraz terminie jego spełnienia (art. 21 akapit pierwszy ZIZ). Jeżeli tytuł egzekucyjny jest orzeczeniem, w którym nie określa się terminu dobrowolnego spełnienia zobowiązania, termin ten określa sąd w postanowieniu o wszczęciu egzekucji.
Postępowanie egzekucyjne i postępowanie zabezpieczające wszczyna się na wniosek wierzyciela. Wniosek może zostać złożony bezpośrednio przez wierzyciela, ponieważ nie istnieje przymus adwokacki. Wnioski o wszczęcie egzekucji składa jednak zazwyczaj adwokat (odvetnik) mający odpowiednie przygotowanie w tej dziedzinie. Sądem właściwym do rozpoznawania tego rodzaju spraw jest sąd rejonowy. Niezależnie od przepisów dotyczących właściwości miejscowej wnioski o wszczęcie egzekucji na podstawie dokumentu urzędowego składa się w Sądzie Rejonowym w Lublanie (Okrajno sodišče v Ljubljani), który orzeka w ich sprawach. Jeżeli chodzi o możliwość lub konieczność składania wniosków drogą elektroniczną w postępowaniu egzekucyjnym, zob. informacje dotyczące „automatycznego przetwarzania”.
Opłatę sądową należy uiścić w chwili składania wniosku, wnoszenia sprzeciwu lub zażalenia na postanowienie o wszczęciu egzekucji. Opłatę tę należy uregulować w terminie ośmiu dni od dnia doręczenia wezwania do uiszczenia opłaty sądowej.
Jeżeli opłata sądowa nie zostanie uiszczona w tym terminie i nie ma przesłanek umożliwiających uchylenie lub odroczenie obowiązku jej uiszczenia lub płatności w ratach, wniosek uznaje się za wycofany.
Sąd po otrzymaniu wniosku o wszczęcie egzekucji sprawdza, czy wniosek zawiera wszystkie wymagane elementy, a następnie wydaje postanowienie o wszczęciu egzekucji, w którym zezwala na jej wszczęcie, albo oddala ten wniosek (z uwagi na jego bezzasadność) lub go odrzuca (ze względów formalnych). Sąd doręcza postanowienie o wszczęciu egzekucji wierzycielowi i dłużnikowi w przypadku zezwolenia na wszczęcie egzekucji oraz wyłącznie wierzycielowi w przypadku odrzucenia/oddalenia wniosku. Postanowienie o wszczęciu egzekucji, w którym wyznacza się komornika, lub postanowienie o powołaniu komornika doręcza sąd za pośrednictwem komornika wraz z egzemplarzami wszystkich dokumentów wymaganych w celu przeprowadzenia egzekucji.
Sąd może zezwolić na egzekucję roszczenia pieniężnego z wykorzystaniem metod i z rzeczy, które wskazano we wniosku o wszczęcie egzekucji. Przed zakończeniem postępowania egzekucyjnego sąd może na wniosek wierzyciela zezwolić na przeprowadzenie egzekucji z wykorzystaniem dodatkowych metod i z innych rzeczy.
Sąd może nakazać egzekucję z wykorzystaniem innej metody niż metoda, o którą wniósł wierzyciel, jeżeli tego rodzaju metoda alternatywna byłaby wystarczająca do zaspokojenia roszczenia. Na postanowienie o odrzuceniu/oddaleniu wniosku o wszczęcie egzekucji złożonego przez wierzyciela nie przysługuje zażalenie.
Środki egzekucyjne wywołują skutek prawny przed uprawomocnieniem się postanowienia o wszczęciu egzekucji, chyba że ustawa stanowi inaczej w odniesieniu do konkretnych środków egzekucyjnych. Wierzyciela nie można spłacić przed uprawomocnieniem się postanowienia o wszczęciu egzekucji, z wyjątkiem egzekucji na podstawie tytułu egzekucyjnego ze środków pieniężnych dłużnika przechowywanych przez instytucję płatniczą (egzekucja na podstawie tytułu egzekucyjnego), pod warunkiem że tytuł egzekucyjny załączono do wniosku o wszczęcie egzekucji.
Sąd wyznacza komornika w postanowieniu zezwalającym na wszczęcie egzekucji, która wymaga zastosowania bezpośrednich środków egzekucyjnych.
Komornicy
Komornicy to osoby, które bezpośrednio dokonują czynności egzekucyjnych oraz służących zabezpieczeniu interesu prawnego (fizycznie dokonują egzekucji, tj. zajmują składniki majątku, ustalają zabezpieczenie itd.). Komorników powołuje minister właściwy ds. sprawiedliwości. Liczbę komorników oraz rewiry komornicze ustala minister właściwy ds. sprawiedliwości, tak aby na obszarze właściwości każdego sądu okręgowego (okrožno sodišče) działał co najmniej jeden komornik, podczas gdy pozostali komornicy są przypisywani obszarom właściwości sądów okręgowych w zależności od liczby postępowań egzekucyjnych toczących się przed sądami rejonowymi w ramach obszaru właściwości każdego sądu okręgowego. W toku poszczególnych postępowań egzekucyjnych komornika wyznacza sąd w drodze postanowienia, przy czym wierzyciel może wskazać konkretnego komornika. W postępowaniu egzekucyjnym komornik jest uprawniony do dokonywania czynności w całej Republice Słowenii. Służba komornicza ma charakter służby publicznej, która jest pełniona w sposób niezależny.
Komornicy są odpowiedzialni za wszelkie szkody, jakie spowodują, przeprowadzając egzekucję i stosując środki służące zabezpieczeniu interesu prawnego, poprzez dokonanie czynności lub uchybienie obowiązkom powierzonym im w ustawie, rozporządzeniach wykonawczych do ustawy i orzeczeniach sądowych.
W przypadku poważnego uchybienia obowiązkom komornicy mogą zostać odwołani przez ministra właściwego ds. sprawiedliwości.
Koszty egzekucyjne
Koszty egzekucyjne w pierwszej kolejności pokrywa wierzyciel. Wierzyciel musi również wpłacić zaliczkę na poczet kosztów środków egzekucyjnych w wysokości i w terminie, które określi sąd. Jeżeli wierzyciel nie złoży kaucji, sąd zawiesza egzekucję. Na wniosek wierzyciela dłużnik jest zobowiązany do zwrotu kosztów poniesionych przez wierzyciela, jeżeli koszty te były niezbędne do przeprowadzenia egzekucji, w tym kosztów uzyskania informacji o majątku dłużnika i kosztów postępowania wszczętego przez sąd z urzędu. Sąd orzeka w sprawie kosztów w terminie ośmiu dni od dnia otrzymania wniosku.
Aby zagwarantować płatność za dokonane czynności i zwrot kosztów, komornik może zażądać od wierzyciela złożenia kaucji w terminie i w wysokości określonych w taryfie. Komornik musi osobiście doręczyć wierzycielowi wezwanie do złożenia kaucji zawierające pouczenie o skutkach niezłożenia kaucji w przewidzianym terminie oraz o skutkach niedostarczenia dowodu wpłaty komornikowi.
Jednocześnie ma on obowiązek umieścić w wezwaniu pouczenie o przysługującym wierzycielowi prawie do zwrócenia się do sądu o wydanie postanowienia w sprawie kaucji. Jeżeli wierzyciel nie zgadza się ze sposobem płatności, terminem lub wysokością kaucji, może w terminie ośmiu dni od dnia otrzymania wezwania wnieść do komornika wniosek o skierowanie tej kwestii do rozstrzygnięcia przez sąd. Komornik ma obowiązek bezzwłocznie przesłać wniosek do sądu, który orzeka w tej sprawie w terminie ośmiu dni od dnia jego otrzymania.
Jeżeli wierzyciel nie złoży kaucji w sposób określony przez komornika i w terminie przez niego wyznaczonym lub sąd lub nie przedstawi dowodu wpłaty, komornik informuje o tym sąd, który zawiesza egzekucję.
Pierwszą przesłanką zezwolenia na wszczęcie egzekucji jest istnienie podstawy egzekucji. Zgodnie z prawem może być to tytuł egzekucyjny lub dokument urzędowy.
Wykonalność orzeczeń sądu
Orzeczenie sądu staje się wykonalne w chwili jego uprawomocnienia się oraz upływu terminu dobrowolnego spełnienia przez dłużnika ciążących na nim zobowiązań. Bieg terminu dobrowolnego spełnienia zobowiązania rozpoczyna się dzień po doręczeniu orzeczenia dłużnikowi. Sąd może zezwolić na wykonanie całego orzeczenia lub jego części, kiedy określona część stanie się wykonalna.
Sąd zezwoli na egzekucję na podstawie orzeczenia sądu, które nie jest jeszcze prawomocne, jeżeli zgodnie z prawem wniesienie środka zaskarżenia nie skutkuje zawieszeniem egzekucji.Wykonalność ugody sądowej
Ugoda sądowa staje się wykonalna w chwili, w której roszczenie określone w tej ugodzie staje się wymagalne. Wymagalność roszczenia należy wykazać w protokole ugody, w dokumencie urzędowym lub w dokumencie uwierzytelnionym zgodnie z prawem. Jeżeli nie można wykazać wymagalności roszczenia w ten sposób, wykazuje się ją w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie wydanym w postanowieniu cywilnym, w którym stwierdza się wymagalność roszczenia.
Wykonalność aktu notarialnego
Akt notarialny jest wykonalny, jeżeli w akcie tym dłużnik wyraził zgodę na jego bezpośrednią wykonalność i jeżeli roszczenie stwierdzone w akcie notarialnym jest wymagalne. Wymagalność roszczenia wykazuje się w akcie notarialnym, w dokumencie urzędowym lub w dokumencie uwierzytelnionym zgodnie z prawem. Jeżeli wymagalność roszczenia nie zależy od upływu terminu, lecz od innego faktu stwierdzonego w akcie notarialnym, notariusz musi pouczyć strony o tym, że na potrzeby wykazania wymagalności roszczenia wystarczy, aby wierzyciel skierował pisemne oświadczenie do dłużnika stwierdzające wymagalność roszczenia i termin jego wymagalności oraz dowód doręczenia dłużnikowi tego pisemnego oświadczenia. Notariusz poucza strony o tym, że – zamiast przedstawiać dowód doręczenia dłużnikowi pisemnego oświadczenia – wierzyciel może go upoważnić do zawiadomienia dłużnika o wymagalności roszczenia. Pisemne oświadczenie wierzyciela lub pouczenie wystosowane przez notariusza doręcza się przesyłką poleconą.
Drugą przesłanką, której spełnienie jest konieczne, by sąd mógł zezwolić na wszczęcie egzekucji, jest złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji, który musi zawierać informacje o wierzycielu i dłużniku, w tym ich oznaczenie, tytuł egzekucyjny lub dokument urzędowy, informacje o zobowiązaniu ciążącym na dłużniku, metodzie i przedmiocie egzekucji oraz inne informacje niezbędne do przeprowadzenia egzekucji (wniosek o wszczęcie egzekucji na podstawie dokumentu urzędowego musi również zawierać wniosek o wydanie postanowienia sądowego nakazującego dłużnikowi zaspokojenie roszczenia oraz zapłatę oszacowanych kosztów w terminie ośmiu dni – lub w terminie trzech dni w przypadku spraw dotyczących weksli lub czeków – od dnia doręczenia orzeczenia). We wniosku o wszczęcie egzekucji wierzyciel musi jasno określić tytuł egzekucyjny, na podstawie którego wystąpiono o wszczęcie egzekucji, oraz oświadczyć, że tytułowi temu nadano klauzulę wykonalności.
Roszczenie musi być wymagalne oraz musi upłynąć termin na dobrowolne spełnienie zobowiązania (dobrowolny termin).
Dłużnik musi być jednoznacznie oznaczony w tytule egzekucyjnym lub w dokumencie urzędowym. We wniosku o wszczęcie egzekucji należy również oznaczyć dłużnika, podając jego nazwisko i adres (lub siedzibę). We wniosku o wszczęcie egzekucji należy wyraźnie podać dane identyfikacyjne dłużnika (i wierzyciela), które będą się różniły w zależności od tego, czy są oni osobami fizycznymi, osobami prawnymi, przedsiębiorcami czy osobami prywatnymi.
Dłużnik musi być istniejącym podmiotem (nie może być zmarłym ani podmiotem wykreślonym z rejestru sądowego). Jeżeli złożony wniosek o wszczęcie egzekucji dotyczy nieistniejącego podmiotu, zostanie odrzucony, przy czym jeżeli podmiot przestanie istnieć w toku postępowania egzekucyjnego, stanowi to przesłankę zawieszenia postępowania z mocy prawa (nie jest konieczne wydanie szczególnego postanowienia w tej sprawie).
W toku postępowania egzekucyjnego domniemania (dotyczące zdolności do czynności prawnych) określone w kodeksie postępowania cywilnego (Zakon o pravdnem postopku) w związku z art. 15 ZIZ mają zastosowanie zarówno do dłużnika, jak i do wierzyciela.
Celem środków egzekucyjnych jest zaspokojenie roszczenia wierzyciela.
Środki egzekucyjne służące egzekucji świadczeń pieniężnych obejmują: sprzedaż ruchomości dłużnika, sprzedaż nieruchomości, cesję wierzytelności pieniężnej dłużnika, wykup innych praw własności lub praw rzeczowych oraz rejestrowanych papierów wartościowych, sprzedaż udziałów/akcji w spółce oraz przekazanie środków pieniężnych przechowywanych przez instytucję płatniczą (tj. bank).
Środki egzekucyjne służące egzekucji świadczeń niepieniężnych obejmują: odebranie i wydanie ruchomości, opróżnienie i zajęcie nieruchomości, zastępcze wykonanie zobowiązania na koszt dłużnika, nałożenie kary grzywny w celu przymusowego uzyskania świadczenia od dłużnika, przywrócenie pracownika do pracy, złożenie oświadczenia woli oraz przymusowe wydanie dziecka.
Zgodnie z art. 32 ZIZ każda rzecz może być przedmiotem egzekucji z wykorzystaniem wymienionych powyżej środków egzekucyjnych (rzeczy należące do dłużnika, prawa własności lub prawa rzeczowe), o ile nie jest ona wyłączona spod egzekucji na mocy przepisów lub o ile egzekucja z tego rodzaju rzeczy nie jest ograniczona na mocy przepisów.
Przedmiotem egzekucji nie mogą być:
Głównym celem wszystkich środków egzekucyjnych jest zaspokojenie roszczenia wierzyciela. Skutki środków egzekucyjnych zależą od rodzaju zastosowanego środka egzekucyjnego.
EGZEKUCJA ŚWIADCZEŃ PIENIĘŻNYCH
EGZEKUCJA ŚWIADCZEŃ NIEPIENIĘŻNYCH
Sąd prowadzący postępowanie egzekucyjne może nałożyć grzywnę na dłużnika, który nie stosuje się do postanowienia sądu, na przykład ukrywając, uszkadzając lub niszcząc swoje składniki majątku, dokonując czynności, które mogłyby spowodować nieusuwalne szkody na rzecz wierzyciela, lub szkody, które trudno jest usunąć, utrudniając komornikowi dokonywanie czynności egzekucyjnych lub stosowanie środków służących zabezpieczeniu interesu prawnego, nie stosując się do postanowienia w sprawie zabezpieczenia, utrudniając pracę biegłemu lub instytucji płatniczej, utrudniając przeprowadzenie egzekucji pracodawcy lub jakiejkolwiek innej osobie wykonującej postanowienie o wszczęciu egzekucji lub utrudniając zbadanie i wycenę nieruchomości.
Jeżeli dłużnik nie zastosuje się do postanowienia o wszczęciu egzekucji i rozporządzi swoim majątkiem, tego rodzaju czynność prawna jest ważna wyłącznie wówczas, gdy jej przedmiot miał dużą wartość, czynność ta została dokonana odpłatnie i gdy druga strona działała w dobrej wierze (tj. nie wiedziała lub nie mogła wiedzieć, że dłużnikowi nie przysługiwało prawo do rozporządzania swoim majątkiem) w chwili przeniesienia prawa własności lub ustanowienia obciążenia.
Dłużnik, który niszczy, uszkadza, przenosi lub ukrywa swój majątek z zamiarem uniemożliwienia spłaty wierzyciela i w ten sposób działa na szkodę wierzyciela, ponosi odpowiedzialność karną i zostanie ukarany karą grzywny lub karą pozbawienia wolności w wymiarze do roku.
Na wniosek sądu bank musi przedstawić wyjaśnienia i dokumentację wykazujące, czy i w jaki sposób zastosował się do postanowienia o wszczęciu egzekucji oraz w jaki sposób dochował kolejności zaspokajania roszczeń określonej przez przepisy prawa. Bank ma również obowiązek dostarczyć informacje dotyczące rachunków bankowych dłużnika wierzycielowi i sądowi. Na podstawie postanowienia o wszczęciu egzekucji bank ma obowiązek zamrozić środki pieniężne dłużnika przechowywane przez bank w wysokości określonej w postanowieniu o wszczęciu egzekucji, a następnie wypłacić tę kwotę wierzycielowi.
Na wniosek wierzyciela sąd może nakazać bankowi, który wbrew postanowieniu sądu nie dokonał zajęcia, przekazania lub zapłaty należnej kwoty, zapłatę przedmiotowej kwoty wierzycielowi w miejsce dłużnika z majątku własnego. W tym przypadku bank odpowiada wobec wierzyciela za szkody spowodowane niezastosowaniem się do postanowienia o wszczęciu egzekucji lub naruszeniem przepisów ustawowych w zakresie obowiązku ujawnienia informacji, zastosowania odpowiedniej kolejności zaspokajania roszczeń, kwoty oraz sposobu spłaty zobowiązania zgodnie z postanowieniem o wszczęciu egzekucji.
Na podstawie postanowienia o wszczęciu egzekucji pracodawca dłużnika ma obowiązek dokonać na rzecz wierzyciela płatności jednorazowej lub dokonywać regularnych wpłat środków pieniężnych, do których w przeciwnym razie byłby uprawniony dłużnik z tytułu wynagrodzenia za pracę. Dłużnik musi jednak otrzymywać miesięcznie nie mniej niż 76 % wysokości płacy minimalnej. Na wniosek wierzyciela sąd może nakazać pracodawcy, który wbrew postanowieniu sądu nie dokonał zatrzymania i zapłaty należnej kwoty, zapłatę przedmiotowej kwoty wierzycielowi w miejsce dłużnika z majątku własnego pracodawcy. W takim przypadku pracodawca ponosi odpowiedzialność wobec wierzyciela za szkody spowodowane niezastosowaniem się do postanowienia o wszczęciu egzekucji.
Dłużnik dłużnika musi oświadczyć, czy uznaje zajętą wierzytelność i w jakiej wysokości oraz czy jego zobowiązanie do spłaty wierzytelności dłużnika zależy od spełnienia jakiegokolwiek innego zobowiązania. Jeżeli nie złoży on tego rodzaju oświadczenia lub jeżeli złożone przez niego oświadczenie jest niezgodne z prawdą, ponosi wobec wierzyciela odpowiedzialność z tytułu wyrządzonej szkody.
Termin obowiązywania konkretnego środka zarządzonego przez sąd w toku postępowania egzekucyjnego zależy od rodzaju tego środka. Postępowanie egzekucyjne co do zasady zostaje zakończone w przypadku zaspokojenia roszczenia wierzyciela, jednocześnie zostają uchylone skutki prawne postanowienia zezwalającego na wszczęcie egzekucji. Jeżeli egzekucji nie można przeprowadzić ze względu na okoliczności prawne lub faktyczne, postępowanie egzekucyjne zostaje zawieszone, w następstwie czego wszelkie czynności egzekucyjne stają się nieważne, chyba że ich uchylenie naruszyłoby prawa nabyte przez osoby trzecie (na przykład prawa nabywców zajętych ruchomości). Wierzyciel może wnieść o odroczenie egzekucji maksymalnie na okres roku, przy czym w tym przypadku postanowienie zezwalające na wszczęcie egzekucji pozostaje w mocy, nawet jeżeli dłużnik nie ma żadnego majątku w chwili wydania postanowienia (tj. mają miejsce faktyczne przeszkody uniemożliwiające zaspokojenie roszczenia wierzyciela).
W przypadku braku dostępności jakichkolwiek środków pieniężnych w toku egzekucji z wierzytelności dłużnika z rachunku bankowego lub w przypadku niemożności uzyskania dostępu przez dłużnika do swoich środków pieniężnych, bank ma obowiązek przechowywać postanowienie o wszczęciu egzekucji w swoich rejestrach przez rok i spłacić wierzyciela z chwilą pojawienia się środków pieniężnych na rachunku dłużnika lub w momencie uzyskania przez dłużnika prawa do rozporządzania środkami pieniężnymi. Do tego momentu egzekucji nie można zawiesić.
Jeżeli w toku zajmowania ruchomości komornik nie znajdzie składników majątku, które mogłyby podlegać egzekucji, w przypadku gdy są one niewystarczające do zaspokojenia roszczenia wierzyciela lub jeżeli komornik nie może dokonać zajęcia z powodu nieobecności dłużnika lub z powodu nieudostępnienia przez dłużnika swoich pomieszczeń, wierzyciel może – w terminie trzech miesięcy od dnia pierwszej próby dokonania zajęcia – wnieść o dokonanie przez komornika kolejnej próby zajęcia. Do tego momentu egzekucji nie można zawiesić.
Dłużnikowi, wierzycielowi i każdej osobie trzeciej posiadającej prawo do przedmiotu egzekucji, które uniemożliwia wszczęcie egzekucji, oraz każdemu nabywcy rzeczy zakupionej w toku postępowania przysługuje prawo do wniesienia środka zaskarżenia od postanowienia sądu przeprowadzającego postępowanie egzekucyjne.
Typowym środkiem zaskarżenia od postanowienia wydanego w pierwszej instancji jest zażalenie. W wyjątkowych przypadkach dłużnikowi lub osobie trzeciej posiadającej prawo do przedmiotu egzekucji, które uniemożliwia wszczęcie egzekucji, przysługuje prawo do wniesienia sprzeciwu od postanowienia o wszczęciu egzekucji. Sprzeciw musi być uzasadniony. W tego rodzaju sprzeciwie dłużnik lub osoba trzecia musi wskazać wszelkie fakty oraz przedstawić dowody uzasadniające sprzeciw (sprzeciw dłużnika). Wierzyciel ma prawo do odpowiedzi na sprzeciw w terminie ośmiu dni. Postanowienie w sprawie sprzeciwu podlega zaskarżeniu.
Każdy, kto wykaże, że przysługuje mu prawo do przedmiotu egzekucji, które uniemożliwia przeprowadzenie egzekucji, może wnieść sprzeciw od postanowienia o wszczęciu egzekucji i wnieść o stwierdzenie przez sąd niedopuszczalności egzekucji z tej rzeczy (sprzeciw osoby trzeciej). Sprzeciw można wnieść do momentu zakończenia postępowania egzekucyjnego. Jeżeli wierzyciel nie odpowie na sprzeciw w wyznaczonym terminie lub oświadczy, że uznaje sprzeciw, sąd zawiesza egzekucję w całości lub w części. Jeżeli wierzyciel w wyznaczonym terminie oświadczy, że nie uznaje sprzeciwu, sąd oddala sprzeciw. Strona, która wniosła sprzeciw, może wytoczyć powództwo w terminie 30 dni od dnia uprawomocnienia się postanowienia o oddaleniu sprzeciwu z powodu jego nieuznania przez wierzyciela lub z powodu uznania sprzeciwu za bezzasadny w celu ustalenia, czy egzekucja z tej rzeczy jest dopuszczalna.
Zażalenie i sprzeciw można wnieść do sądu, który wydał postanowienie będące przedmiotem zaskarżenia. Co do zasady ten sam sąd, który wydał postanowienie o wszczęciu egzekucji, rozpatruje sprzeciw, a sąd drugiej instancji rozpatruje zażalenie. Postanowienie w sprawie zażalenia nie podlega zaskarżeniu.
Sprzeciw i zażalenie należy wnieść w terminie ośmiu dni od dnia doręczenia postanowienia sądu pierwszej instancji. W wyjątkowych przypadkach sprzeciw można wnieść po upływie tego terminu – do momentu zakończenia postępowania egzekucyjnego – jeżeli opiera się on na okoliczności faktycznej dotyczącej zgłoszonego roszczenia, która pojawiła się po uprawomocnieniu się postanowienia i niemożliwe było powołanie się na nią w pierwotnym terminie.
Sprzeciw i zażalenie nie powodują zawieszenia stosowania środków egzekucyjnych w toku postępowania egzekucyjnego, z wyjątkiem etapu płatności. Co do zasady wierzyciela nie można spłacić do chwili uprawomocnienia się postanowienia o wszczęciu egzekucji. Wierzyciela można spłacić przed uprawomocnieniem się postanowienia o wszczęciu egzekucji wyłącznie w przypadku egzekucji na podstawie tytułu egzekucyjnego ze środków pieniężnych dłużnika przechowywanych przez instytucję płatniczą (egzekucja na podstawie tytułu egzekucyjnego), pod warunkiem że tytuł egzekucyjny załączono do wniosku o wszczęcie egzekucji, z wyjątkiem spraw gospodarczych, w przypadku których nie jest konieczne załączenie tego tytułu.
W toku postępowania egzekucyjnego możliwość wniesienia nadzwyczajnych środków zaskarżenia jest ograniczona. Wniesienie środka zaskarżenia od orzeczenia wydanego w drugiej instancji o odrzuceniu lub oddaleniu wniosku o wszczęcie egzekucji dopuszcza się na warunkach określonych w przepisach regulujących postępowanie cywilne. Ponowne rozpoznanie sprawy nie jest dopuszczalne, o ile ustawa nie przewiduje inaczej.
Egzekucja świadczeń pieniężnych i mająca na celu zabezpieczenie tego rodzaju świadczeń nie jest dopuszczalna z rzeczy i praw, które są niezbędne do zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych dłużnika oraz osób pozostających na jego utrzymaniu z mocy prawa lub z rzeczy i praw, które są niezbędne do osobistej pracy zarobkowej dłużnika. Egzekucja z niektórych rzeczy i praw jest dopuszczalna wyłącznie w ograniczonym zakresie.
http://www.dz-rs.si/wps/portal/Home/deloDZ/zakonodaja/preciscenaBesedilaZakonov
http://www.mp.gov.si/si/obrazci_evidence_mnenja_storitve/uporabni_seznami_imeniki_in_evidence/
https://www.uradni-list.si/glasilo-uradni-list-rs
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Zgodnie z § 232 ust. 1 ustawy nr 160/2015 – kodeks postępowania cywilnego procesowego (Civilný sporový poriadok) – przymiotem orzeczenia sądowego stanowiącego o obowiązku zastosowania się do orzeczenia jest wykonalność; polega ona na możliwości bezpośredniego i natychmiastowego wykonania orzeczenia za pośrednictwem środków prawnych. Z wyjątkiem spraw dotyczących małoletnich wykonywanie orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych podlega zmienionej ustawie nr 233/1995 o komornikach i postępowaniu egzekucyjnym zmieniającej niektóre ustawy – kodeks postępowania egzekucyjnego (Exekučný poriadok) – zgodnie z którą wyłącznie orzeczenie posiadające cechę wykonalności jest tytułem wykonawczym. W kodeksie postępowania egzekucyjnego tytuł wykonawczy definiuje się jako podlegające wykonaniu orzeczenie sądu przyznające prawo, nakładające obowiązek lub dotyczące majątku. W § 45 kodeksu postępowania egzekucyjnego zdefiniowano również inne tytuły wykonawcze, na podstawie których można przeprowadzić egzekucję, w tym zagraniczne tytuły wykonawcze oraz akty notarialne.
Wykonywanie orzeczeń w sprawach dotyczących małoletnich podlega różnym regulacjom prawnym, przy czym nie podlega kodeksowi postępowania egzekucyjnego. Podlega ono §§ 370 i nast. ustawy nr 161/2015 – kodeks postępowania cywilnego nieprocesowego (Civilný mimosporový poriadok). Ustawa ta ma zastosowanie do wykonywania orzeczeń dotyczących:
- pieczy nad małoletnim, prawa do osobistej styczności z małoletnim lub zobowiązań wobec małoletniego innych niż zobowiązania pieniężne;
- powrotu małoletniego za granicę w przypadku jego bezprawnego uprowadzenia lub zatrzymania;
- jeżeli z jakichkolwiek przepisów szczególnych lub jakiejkolwiek umowy międzynarodowej, której Republika Słowacka jest stroną, wynika wykonalność umowy lub dokumentu urzędowego dotyczących pieczy nad małoletnim, prawa do osobistej styczności z małoletnim lub zobowiązań wobec małoletniego innych niż zobowiązania pieniężne.
W dalszej części zostanie zatem dokonane rozróżnienie między egzekucją na podstawie kodeksu postępowania egzekucyjnego a wykonywaniem orzeczeń na podstawie kodeksu postępowania cywilnego nieprocesowego.
Egzekucja na podstawie kodeksu postępowania egzekucyjnego
Egzekucję przeprowadza komornik (exekútor), który jest osobą powołaną i upoważnioną przez państwo do przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego; tego rodzaju postępowanie stanowi wykonywanie władzy publicznej. Egzekucję przeprowadza komornik upoważniony przez sąd – sąd przydziela sprawy w drodze zezwolenia na wszczęcie egzekucji poszczególnym komornikom wybranym losowo z wykorzystaniem technologii i oprogramowania, które zostały zatwierdzone przez ministerstwo, tak aby uniemożliwić wpływanie na przydział spraw. Wykaz komorników dostępny jest na stronie internetowej http://www.ske.sk/. Sąd Rejonowy w Bańskiej Bystrzycy (Okresný súd Banská Bystrica) jest właściwy w zakresie przeprowadzania postępowań egzekucyjnych, co oznacza, że wnioski o wszczęcie egzekucji należy składać wyłącznie w tym sądzie, niezależnie od miejsca pobytu lub zamieszkania wierzyciela egzekwującego lub dłużnika egzekwowanego (tj. wierzyciela lub dłużnika). Co do zasady sąd przydzieli jednak sprawę komornikowi wyznaczonemu przy sądzie okręgowym (krajský súd), który jest właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika.
Wykonanie orzeczenia na podstawie kodeksu postępowania cywilnego nieprocesowego
Wykonać orzeczenie w sprawie dotyczącej małoletniego może wyłącznie sąd; sądem właściwym miejscowo jest co do zasady sąd właściwy ze względu na miejsce pobytu małoletniego ustalone przez rodziców lub w inny zgodny z prawem sposób. Jeżeli właściwy miejscowo sąd jest nieznany lub nie może podjąć działania w odpowiednim czasie, sąd właściwy ze względu na obecne miejsce zamieszkania małoletniego zarządzi wykonanie orzeczenia oraz przeprowadzi wykonanie. Sądem właściwym miejscowo w zakresie zastosowania środka właściwego dla spraw pilnych jest sąd, który zarządził tego rodzaju środek; jeżeli środek ten zarządził sąd apelacyjny, sądem właściwym miejscowo jest sąd pierwszej instancji. Sądem właściwym miejscowo w zakresie wykonania orzeczenia dotyczącego powrotu małoletniego za granicę w przypadku jego bezprawnego uprowadzenia lub zatrzymania jest sąd pierwszej instancji.
Orzeczenie wykonuje zatem sam sędzia, ale może on upoważnić urzędnika sądowego (súdny úradník) do odebrania małoletniego. W toku wykonywania orzeczenia upoważnionemu urzędnikowi sądowemu przysługują te same uprawnienia co sędziemu.
Procedura na podstawie kodeksu postępowania egzekucyjnego
Zgodnie z § 48 kodeksu postępowania egzekucyjnego wierzyciel egzekwujący (tj. wierzyciel z tytułu egzekucyjnego; podmiot, którego roszczenie majątkowe zostaje stwierdzone w orzeczeniu podlegającym wykonaniu) składa wniosek o wszczęcie egzekucji, jeżeli dłużnik egzekwowany nie stosuje się dobrowolnie do orzeczenia podlegającego wykonaniu. Postępowanie egzekucyjne wszczyna się zatem w odpowiedzi na wniosek strony uprawnionej do dochodzenia wierzytelności stwierdzonej tytułem egzekucyjnym.
Jak stwierdzono powyżej, wniosek o wszczęcie egzekucji składa się drogą elektroniczną w Sądzie Rejonowym w Bańskiej Bystrzycy, tj. wysyła się go na adres elektronicznej skrzynki pocztowej sądu za pośrednictwem specjalnego formularza elektronicznego dostępnego na stronie internetowej ministerstwa. Wniosek musi zostać zatwierdzony, w przeciwnym razie zostanie odrzucony. Jeżeli wierzyciel ani jego pełnomocnik nie posiadają aktywowanej elektronicznej skrzynki pocztowej, wniosek o wszczęcie egzekucji można złożyć za pośrednictwem komornika. W takim przypadku komornik jest pełnomocnikiem wierzyciela upoważnionym do odbioru pism sądowych do czasu wydania zezwolenia na wszczęcie egzekucji, przy czym za tę usługę komornik jest uprawniony do otrzymania wynagrodzenia i do zwrotu kosztów; wysokość kosztów i sposób ich obliczania zostały określone przez ministerstwo w powszechnie obowiązujących przepisach prawnych. Wniosek o wszczęcie egzekucji musi zawierać następujące elementy:
a) oznaczenie sądu, do którego skierowany jest wniosek;
b) oznaczenie wierzyciela i dłużnika, jeżeli ten ostatni jest stroną postępowania;
c) oznaczenie pełnomocnika, a jeżeli wniosek składa kilku wierzycieli – oznaczenie ich wspólnego pełnomocnika (odnosi się to do obowiązku wyznaczenia wspólnego pełnomocnika);
d) oznaczenie komornika, jeżeli wniosek składany jest za pośrednictwem komornika;
e) tytuł egzekucyjny, na podstawie którego można przeprowadzić egzekucję i który uprawnia do złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji wobec dłużnika; jeżeli sprawa dotyczy dziedziczenia ustawowego, należy wskazać okoliczności faktyczne stanowiące przesłanki dziedziczenia ustawowego;
f) opis kluczowych faktów oraz wskazanie dowodów dotyczących stosunków z dłużnikiem, jeżeli egzekucja ma zostać przeprowadzona na podstawie tytułu egzekucyjnego stwierdzającego roszczenie z tytułu weksla trasowanego lub własnego wobec dłużnika, który jest osobą fizyczną; zasada ta ma również zastosowanie, jeżeli zezwolenie na złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji wydano na podstawie nieprzerwanego szeregu indosów;
g) osnowę wniosku; jeżeli wniosek dotyczy roszczenia majątkowego, należy dokonać podziału na kwotę główną, wierzytelności uboczne, wierzytelności skapitalizowane, karę umowną oraz koszty egzekucyjne poniesione przez wierzyciela;
h) oznaczenie rachunku bankowego wierzyciela, na który należy dokonać wpłaty długu;
i) adres e-mail wierzyciela w celu utrzymania łączności elektronicznej z komornikiem, jeżeli wierzyciel nie posiada aktywowanej elektronicznej skrzynki pocztowej;
j) oświadczenie wierzyciela o spełnieniu warunku lub świadczenia wzajemnego, jeżeli obowiązek po stronie dłużnika stwierdzony tytułem egzekucyjnym jest uzależniony od spełnienia tego warunku lub zobowiązania wzajemnego, oraz wskazanie dowodów na potwierdzenie powyższego;
k) oświadczenie wierzyciela, że zobowiązanie stwierdzone tytułem egzekucyjnym nie zostało dobrowolnie spełnione; jeżeli nie spełniono części zobowiązania, część tę należy wskazać w chwili składania wniosku o wszczęcie egzekucji;
l) datę złożenia wniosku.
Do wniosku o wszczęcie egzekucji należy dołączyć:
a) odpis tytułu egzekucyjnego oraz potwierdzenie jego wykonalności, jeżeli istnieje taka konieczność; nie jest konieczne załączanie nakazu zapłaty wydanego w toku postępowania upominawczego;
b) akt poświadczenia dziedziczenia ustawowego; jeżeli dziedziczenie ustawowe następuje z mocy ustawy lub na podstawie wpisu do rejestru działalności gospodarczej (Obchodný register), wystarczy odnieść się do tej ustawy lub odpowiedniego wpisu do rejestru działalności gospodarczej;
c) dokument, który stanowi, iż spełniono warunek lub świadczenie wzajemne wynikające z tytułu egzekucyjnego;
d) umowę konsumencką oraz wszelkie inne dokumenty umowne związane z umową konsumencką, w tym dokumenty, do których odnosi się umowa konsumencka, jeżeli sprawa dotyczy egzekucji na podstawie tytułu egzekucyjnego stwierdzającego roszczenie z tytułu umowy konsumenckiej; wymóg ten nie ma zastosowania, jeżeli tytuł egzekucyjny jest nakazem zapłaty wydanym w toku postępowania upominawczego.
Jeżeli o wszczęcie egzekucji wnosi się na podstawie zagranicznego tytułu egzekucyjnego, wierzyciel musi również dołączyć dokumenty właściwe dla danego rodzaju tytułu egzekucyjnego (§ 48 ust. 5 kodeksu postępowania egzekucyjnego).
Po otrzymaniu wniosku o wszczęcie egzekucji sąd dokonuje jego oceny oraz – jeżeli wniosek spełnia wymogi ustawowe – nadaje klauzulę wykonalności i zarządza jej doręczenie komornikowi, który przeprowadza egzekucję.
Procedura na podstawie kodeksu postępowania cywilnego nieprocesowego
Stronami postępowania są małoletni oraz uprawniony i obowiązany z tytułu egzekucyjnego. Jeżeli obowiązany nie stosuje się dobrowolnie do tytułu egzekucyjnego, uprawniony może złożyć wniosek o wykonanie orzeczenia; zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego nieprocesowego sąd może jednak wszcząć postępowanie z urzędu. Orzeczenie można wykonać po wydaniu postanowienia w przedmiocie wykonania, przy czym brak doręczenia stronom tego postanowienia pozostaje bez uszczerbku dla możliwości prowadzenia postępowania. W toku wykonywania orzeczenia sąd odbiera małoletniego osobie, u której nie powinien on przebywać zgodnie z orzeczeniem, i zapewnia przekazanie go osobie, której zgodnie z orzeczeniem należy powierzyć nad nim opiekę, lub osobie, której orzeczenie przyznaje prawo do osobistej styczności z dzieckiem na czas określony, lub osobie upoważnionej do przyjęcia małoletniego, którego bezprawnie uprowadzono lub zatrzymano.
Postępowanie egzekucyjne na podstawie kodeksu postępowania egzekucyjnego
Przesłanki wszczęcia postępowania egzekucyjnego zgodnie z kodeksem postępowania egzekucyjnego obejmują: istnienie tytułu egzekucyjnego, złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji oraz uiszczenie opłaty sądowej (16,50 EUR). Opłatę sądową pobiera się z tytułu złożenia wniosku, przy czym można ją uiścić wyłącznie za pośrednictwem przekazu pocztowego lub przelewu bankowego. Dane potrzebne do dokonania wpłaty są podawane w sposób automatyczny. Sąd nie wzywa do uiszczenia opłaty; jeżeli nie zostanie ona uiszczona w terminie 15 dni od dnia złożenia wniosku, wniosku się nie uwzględnia; zasada ta nie ma zastosowania, jeżeli wierzyciel jest zwolniony od kosztów sądowych, przy czym sąd poucza wierzyciela o tym fakcie.
Po wszczęciu egzekucji roszczenia innego niż roszczenie pieniężne komornik działający na rzecz wierzyciela może zażądać zaliczki na poczet kosztów postępowania; zasada ta nie ma zastosowania, jeżeli wierzyciel jest zwolniony od kosztów sądowych. Jeżeli wierzyciel nie zapłaci zaliczki na żądanie komornika w terminie przez niego wyznaczonym, który nie może być krótszy niż 15 dni, komornik wydaje zawiadomienie o zawieszeniu egzekucji.
Zgodnie z kodeksem postępowania egzekucyjnego tytułem egzekucyjnym jest orzeczenie sądu podlegające wykonaniu przyznające uprawnienie, ustanawiające zobowiązanie lub wpływające na majątek. Tytułem egzekucyjnym może być również:
a) decyzja wydana przez instytucję, organ, urząd lub agencję Unii Europejskiej;
b) zagraniczny tytuł egzekucyjny, który podlega wykonaniu w Słowacji;
c) akt notarialny stwierdzający zobowiązanie prawne i określający wierzyciela oraz dłużnika, podstawy prawne zobowiązania, jego przedmiot i termin spełnienia, jeżeli dłużnik wyraził zgodę w akcie notarialnym na jego wykonanie;
d) podlegające wykonaniu orzeczenie kończące postępowanie polubowne, w tym ugoda zatwierdzona w jego toku;
e) postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku;
f) wykonalna decyzja administracyjna lub wykonalna uchwała organu samorządu terytorialnego, w tym zaświadczenie o mandacie niezapłaconym na miejscu (blok na pokutu nezaplatenú na mieste);
g) nakaz zapłaty, wykaz zaległych płatności z tytułu podatków i opłat oraz ugoda zatwierdzona przez właściwy organ;
h) podlegająca wykonaniu decyzja oraz wykaz zaległych płatności z tytułu zabezpieczenia społecznego, ubezpieczenia społecznego, świadczenia emerytalnego i powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego;
i) inne podlegające wykonaniu orzeczenie / inna podlegająca wykonaniu decyzja, wykaz zaległych płatności lub zatwierdzona ugoda, które podlegają wykonaniu z mocy prawa;
j) dokument wydany zgodnie z przepisami obowiązującymi w innym państwie członkowskim UE, jeżeli dotyczy odzyskania wierzytelności na podstawie przepisów szczególnych;
k) zawiadomienie o zawieszeniu egzekucji oraz wezwanie do uiszczenia kosztów egzekucyjnych;
l) tytuł egzekucyjny określony w odpowiednich przepisach.
Wykonanie orzeczenia na podstawie kodeksu postępowania cywilnego nieprocesowego
Jedynym warunkiem wykonania orzeczenia jest istnienie tytułu egzekucyjnego, ponieważ sąd może wszcząć postępowanie z urzędu. Sąd może z urzędu nakazać wykonanie orzeczenia. W sprawach pilnych sąd zawsze wszczyna postępowanie z urzędu. Wierzyciel nie uiszcza opłaty z tytułu złożenia wniosku, ponieważ postępowanie to jest zwolnione od kosztów sądowych.
Składniki majątku podlegające egzekucji na podstawie kodeksu postępowania egzekucyjnego
Jeżeli podstawą wszczęcia egzekucji jest tytuł egzekucyjny ustanawiający zobowiązanie do zapłaty sumy pieniężnej, egzekucję można przeprowadzić poprzez:
a) zajęcie wynagrodzenia;
b) nakaz zapłaty;
c) sprzedaż ruchomości;
d) sprzedaż papierów wartościowych;
d) sprzedaż nieruchomości;
f) sprzedaż przedsiębiorstwa;
g) postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy.
Jeżeli sprawa dotyczy egzekucji wierzytelności, której wysokość bez wierzytelności ubocznych w dniu doręczenia wniosku o wszczęcie egzekucji nie przekracza kwoty 2000 EUR („egzekucja wierzytelności o niskiej wartości”), egzekucji nie można dokonać poprzez sprzedaż nieruchomości, w której znajduje się miejsce pobytu stałego lub czasowego dłużnika; zasada ta pozostaje bez uszczerbku dla prawa do ustanowienia hipoteki na nieruchomości. Egzekucji świadczeń alimentacyjnych nie uważa się za egzekucję wierzytelności o niskiej wartości.
Egzekucję poprzez sprzedaż nieruchomości, w której znajduje się miejsce pobytu stałego lub czasowego dłużnika, można przeprowadzić wyłącznie po uzyskaniu zezwolenia sądu, jeżeli przeciwko obowiązanemu toczy się kilka postępowań egzekucyjnych w celu odzyskania wierzytelności, których łączna wartość przekracza kwotę 2000 EUR, a komornik jest w stanie udowodnić, iż wierzytelności nie można odzyskać w inny sposób. Wniosek o zezwolenie na sprzedaż nieruchomości, o której mowa w zdaniu poprzednim, może złożyć komornik, który jako pierwszy wpisał hipotekę na nieruchomości do rejestru, jak również – po uzyskaniu pisemnej zgody tego komornika – komornik, który wpisał hipotekę w późniejszym terminie.
Jeżeli podstawą wszczęcia egzekucji jest tytuł egzekucyjny ustanawiający inne zobowiązanie niż zobowiązanie do zapłaty sumy pieniężnej, metoda egzekucji zależy od charakteru zobowiązania. Można jej dokonać poprzez:
a) opróżnienie lokalu;
b) konfiskatę lub zniszczenie rzeczy na koszt dłużnika;
c) podział rzeczy wspólnej;
d) przeprowadzenie prac i wyświadczenie usług.
Postępowanie egzekucyjne nie może dotyczyć składników majątku ani naruszać praw, które zgodnie z kodeksem postępowania egzekucyjnego lub przepisami szczególnymi nie podlegają egzekucji, są wyłączone spod egzekucji lub z których egzekucja jest niedopuszczalna. Egzekucję z ruchomości, na której ustanowiono zastaw, można zatem przeprowadzić wyłącznie wówczas, gdy wierzyciel jest zastawnikiem lub gdy wierzyciel wyraża zgodę na przeprowadzenie egzekucji. Egzekucję można przeprowadzić wyłącznie w zakresie nieprzekraczającym wysokości wierzytelności wskazanej w zezwoleniu na wszczęcie egzekucji wraz z kosztami egzekucyjnymi; zasada ta nie ma zastosowania, jeżeli egzekucji dokonuje się w drodze sprzedaży ruchomości, której nie można podzielić, lub sprzedaży nieruchomości, jeżeli dłużnik nie dysponuje wystarczającym alternatywnym majątkiem, z którego mógłby spłacić dług.
Egzekucji nie podlegają:
a) nieruchomości, których właścicielem jest Skarb Państwa, oraz nieruchomości objęte zarządem zarządcy zgodnie z przepisami szczególnymi inne niż nieruchomości objęte zarządem tymczasowym zgodnie z przepisami szczególnymi;
b) dochody budżetu państwa, środki pieniężne zgromadzone na bieżącym rachunku bankowym podmiotu finansowanego ze środków budżetu państwa oraz wierzytelności wynikające ze stosunków prawnych leżących u podstaw tego rodzaju dochodów;
c) papiery wartościowe, których właścicielem jest Skarb Państwa, oraz udziały Skarbu Państwa w osobach prawnych;
d) środki pieniężne przeznaczone na pokrycie deficytu budżetowego oraz długu publicznego;
e) inne składniki majątku Skarbu Państwa zgodnie z przepisami szczególnymi.
Inne składniki majątku Skarbu Państwa oraz majątek Eksportowo-Importowego Banku Republiki Słowackiej (Exportno-importná banka Slovenskej republiky) nie podlegają egzekucji, jeżeli wyłączono je spod egzekucji ze względu na to, że są one kluczowe dla wykonywania przez państwo jego zadań lub z uwagi na cele związane z korzyściami publicznymi lub ze względu na to, że majątek Banku Eksportowo-Importowego jest kluczowy dla jego działalności. W tego rodzaju przypadkach wniosek o wyłączenie spod egzekucji można złożyć w terminie 60 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o wszczęciu egzekucji. Egzekucji ze składników majątku Skarbu Państwa można dokonać wyłącznie ze składników majątku Skarbu Państwa objętych zarządem zarządcy, którego działalność stanowi podstawę roszczenia wierzyciela.
Wykonanie orzeczenia na podstawie kodeksu postępowania cywilnego nieprocesowego
Sąd odbiera małoletniego osobie, u której nie powinien on przebywać zgodnie z orzeczeniem, i zapewnia przekazanie małoletniego osobie, której zgodnie z orzeczeniem należy powierzyć opiekę nad małoletnim, lub osobie, której orzeczenie przyznaje prawo do osobistej styczności z dzieckiem na czas określony, lub osobie upoważnionej do przyjęcia małoletniego, którego bezprawnie uprowadzono lub zatrzymano. Sędzia może upoważnić urzędnika sądowego do odebrania małoletniego. W toku wykonywania orzeczenia upoważnionemu urzędnikowi sądowemu przysługują te same uprawnienia co sędziemu.
W chwili wszczęcia egzekucji komornik zawiadamia wierzyciela i dłużnika o jej wszczęciu oraz sposobie prowadzenia, jeżeli można ją ustalić (przed wydaniem tytułu egzekucyjnego) oraz wzywa dłużnika do spełnienia zobowiązania. Zawiadomienie o wszczęciu egzekucji zawiera informację o kosztach w przypadku spełnienia zobowiązania w terminie 15 dni od dnia doręczenia tego zawiadomienia, jak również o kosztach w przypadku niewykonania zobowiązania w terminie 15 dni od dnia jego doręczenia.
Skutki zawiadomienia o wszczęciu egzekucji
Zwykłe czynności prawne (bežné právne úkony)
Po doręczeniu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji dłużnik musi ograniczyć swoje działania do zwykłych czynności prawnych w zakresie, w jakim można ich od niego racjonalnie wymagać, biorąc pod uwagę wartość przedmiotu sporu i znaczenie roszczenia. W przypadku osób prawnych i osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą zwykłe czynności prawne obejmują czynności prawne niezbędne dla prowadzenia działalności zawodowej lub działalności przedsiębiorstwa. W przypadku innych osób fizycznych zwykłe czynności prawne obejmują czynności prawne niezbędne dla zaspokajania ich bieżących potrzeb, jak również potrzeb osób, na rzecz których przedmiotowe osoby fizyczne są zobowiązanie wypłacać świadczenia alimentacyjne.
W szczególności następujące czynności prawne nie są uważane za zwykłe czynności prawne:
a) założenie przedsiębiorstwa, spółdzielni lub innego podmiotu prawnego;
b) nabycie lub przeniesienie kapitału własnego przedsiębiorstwa, spółdzielni lub innego podmiotu prawnego;
c) przeniesienie prawa własności do nieruchomości, wynajem nieruchomości lub ustanowienie na niej ograniczonego prawa rzeczowego;
d) dokonanie czynności prawnej nieodpłatnie.
Rozporządzanie składnikami majątku będącymi przedmiotem egzekucji
Od chwili doręczenia zawiadomienia o wszczęciu egzekucji nie jest możliwe rozporządzanie składnikami majątku będącymi przedmiotem egzekucji, jeżeli nie uzyskano uprzedniej pisemnej zgody komornika, z wyjątkiem zwykłych czynności prawnych. Rozporządzenie składnikami majątku wbrew temu zakazowi pozostaje bez uszczerbku dla ważności czynności prawnej, ale czynność ta jest bezskuteczna wobec wierzyciela, a roszczenie wierzyciela można zaspokoić w toku egzekucji z utraconej części, przy czym nie ma konieczności wyrażania zgody na czynność prawną, jeżeli polega ona na rozporządzeniu składnikami majątku na rzecz osób wymienionych w § 42a ust. 3 i 4 kodeksu cywilnego (Občiansky zákonník), które wiedziały o toczącym się postępowaniu egzekucyjnym lub przy dołożeniu należytej staranności powinny były o nim wiedzieć.
Potrącenie wierzytelności
Po wszczęciu egzekucji jednostronne potrącenie wierzytelności dłużnika wobec wierzyciela jest bezskuteczne, chyba że możliwość jego dokonania wynika z tytułu wykonawczego, na podstawie którego dłużnik mógł przeprowadzić egzekucję.
Skutki zaspokojenia roszczenia
Po doręczeniu zawiadomienia o wszczęciu postępowania egzekucyjnego skutki zaspokojenia roszczenia wystąpią wyłącznie wówczas, gdy komornik otrzyma należną kwotę. Jeżeli dokonana zostanie wpłata na poczet długu przed doręczeniem zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, wierzyciel musi bez zbędnej zwłoki poinformować komornika o takiej płatności.
Nie przewidziano ograniczenia czasowego dla tego rodzaju środków.
Zawieszenie i wstrzymanie egzekucji na podstawie kodeksu postępowania egzekucyjnego
Dłużnik może doprowadzić do zawieszenia egzekucji, składając u komornika wniosek o zawieszenie egzekucji (komornik wydaje wówczas zawiadomienie o zawieszeniu egzekucji) z następujących powodów związanych w szczególności z dłużnikiem:
a) wytoczenie powództwa o wyłączenie (vylučovacia žaloba) lub tocząca się sprawa o ustalenie własności, jeżeli dotyczą one składników majątku podlegających egzekucji;
b) złożenie przez dłużnika będącego osobą fizyczną wniosku o zezwolenie na płatności w ratach i uwzględnienia przedmiotowego wniosku;
c) złożenia przez dłużnika będącego osobą fizyczną wniosku o zawieszenie egzekucji oraz oświadczenia, że znajduje się on nie ze swojej winy w sytuacji, w której natychmiastowa egzekucja miałaby szczególnie poważne skutki dla niego lub członków jego rodziny;
d) spłata przez dłużnika należnych świadczeń alimentacyjnych w toku egzekucji świadczeń alimentacyjnych, w tym kosztów poniesionych przez wierzyciela i komornika, złożenie przez dłużnika wniosku o zawieszenie egzekucji oraz oświadczenia, że będzie nadal regularnie wypłacał świadczenia alimentacyjne za pośrednictwem komornika;
e) dłużnik, który złożył wniosek o wstrzymanie egzekucji, wpłacił kaucję w wysokości równej wartości przedmiotu sporu na specjalny rachunek, który komornik otworzył w tym celu.
Dłużnik może również złożyć w sądzie wniosek o wstrzymanie egzekucji z następujących powodów:
a) jeżeli po powstaniu tytułu wykonawczego wystąpiły okoliczności, które spowodowały wygaśnięcie roszczenia;
b) w przypadku uchylenia tytułu wykonawczego;
c) jeżeli zgodnie z przepisami szczególnymi występują przesłanki niedopuszczalności uznania lub wykonania zagranicznego tytułu egzekucyjnego, chyba że tytuł można było wykonać wcześniej w toku postępowania;
d) jeżeli istnieją inne czynniki utrudniające wykonanie tytułu wykonawczego.
Dłużnik może złożyć wniosek mający skutek zawieszający do komornika wyłącznie w terminie 15 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o wszczęciu egzekucji. We wnioskach o zawieszenie egzekucji złożonych po tym terminie (które to wnioski nie mają skutku zawieszającego) dłużnik może powołać się wyłącznie na czynniki, które wystąpiły po upływie przedmiotowego terminu. W kolejnych wnioskach o zawieszenie egzekucji dłużnik może powołać się wyłącznie na czynniki, które wystąpiły po złożeniu poprzedniego wniosku o zawieszenie egzekucji. Ograniczenia określone w pierwszych dwóch zdaniach nie mają zastosowania, jeżeli istnieją również czynniki, na które dłużnik nie mógł się wcześniej powołać nie ze swojej winy. Jeżeli wierzyciel wyrazi zgodę na wstrzymanie egzekucji, komornik wydaje zawiadomienie o wstrzymaniu egzekucji, które doręcza się stronom postępowania i sądowi; w przeciwnym razie w terminie pięciu dni roboczych od upływu terminu na odpowiedź komornik działający na rzecz wierzyciela wnosi wniosek o wstrzymanie egzekucji wraz z oświadczeniem komornika oraz wszelkimi oświadczeniami wierzyciela do sądu, który będzie rozpatrywał wniosek.
Co do zasady nie można się odwołać od kolejnych postanowień wydanych przez komornika oraz sąd w toku postępowania egzekucyjnego, chyba że istnieją określone w przepisach wyjątki zgodnie z kodeksem postępowania egzekucyjnego.
Wykonanie orzeczenia na podstawie kodeksu postępowania cywilnego nieprocesowego
Istnieje możliwość zaskarżenia postanowienia nakazującego wykonanie orzeczenia oraz postanowienia o oddaleniu lub odrzuceniu wniosku o wykonanie orzeczenia. Zażalenie na postanowienie nakazujące wykonanie orzeczenia może się opierać wyłącznie na przesłankach braku wykonalności tytułu wykonawczego lub wystąpienia okoliczności powodujących wygaśnięcie roszczenia po wydaniu tytułu egzekucyjnego. Złożenie zażalenia na postanowienie nakazujące wykonanie orzeczenia pozostaje bez uszczerbku dla możliwości wykonania orzeczenia przez sąd pierwszej instancji.
Sąd może z urzędu odroczyć wykonanie orzeczenia, jeżeli jego wykonanie stanowi poważne zagrożenie dla życia, zdrowia lub rozwoju małoletniego. W odpowiedzi na wniosek sąd może odroczyć wykonanie orzeczenia wydanego w innym państwie, jeżeli zaskarżono je w państwie, w którym je wydano, do czasu rozpatrzenia środka zaskarżenia. Sąd odroczy również wykonanie orzeczenia, jeżeli wymagają tego przepisy szczególne.
Ponadto sąd z urzędu zawiesza postępowanie w przedmiocie wykonania orzeczenia, jeżeli:
a) tytuł egzekucyjny nie podlega jeszcze wykonaniu;
b) uchylono tytuł egzekucyjny od dnia wydania postanowienia nakazującego wykonanie orzeczenia; jeżeli zmieniono tytuł egzekucyjny, sąd może kontynuować procedurę wykonania orzeczenia zgodnie ze zmienionym tytułem egzekucyjnym;
c) sąd stwierdził niedopuszczalność wykonania orzeczenia ze względu na inny powód, dla którego orzeczenia nie można wykonać;
d) po wydaniu tytułu egzekucyjnego wystąpiły okoliczności, które spowodowały wygaśnięcie roszczenia;
e) spełniono zobowiązanie;
f) wykonano orzeczenie.
Zobacz pkt 4 i 5. Komornik odpowiada za wybór metody egzekucji współmiernej do egzekwowanego zobowiązania i w przypadku której wartość składników majątku dłużnika odpowiada wartości zobowiązania. Egzekucję można przeprowadzić wyłącznie w zakresie nieprzekraczającym wysokości wierzytelności wskazanej w zezwoleniu na wszczęcie egzekucji wraz z kosztami egzekucyjnymi; zasada ta nie ma zastosowania, jeżeli egzekucji dokonuje się poprzez sprzedaż ruchomości, której nie można podzielić, lub poprzez sprzedaż nieruchomości, jeżeli dłużnik nie dysponuje wystarczającym alternatywnym majątkiem, z którego mógłby spłacić dług.
Sąd musi również odrzucić wniosek o wszczęcie egzekucji, jeżeli:
a) wniosek lub tytuł egzekucyjny narusza kodeks postępowania egzekucyjnego;
b) istnieją powody, dla których egzekucję należało wstrzymać;
c) wierzyciel albo dłużnik nie jest następcą prawnym osoby wskazanej w tytule egzekucyjnym;
d) egzekucja ma zostać przeprowadzona na podstawie tytułu egzekucyjnego wydanego w postępowaniu, w toku którego zgłoszono roszczenie z tytułu weksla lub skryptu dłużnego i okazało się, że powstało roszczenie w związku z umową konsumencką, przy czym nie uwzględniono niedozwolonych warunków umownych, ograniczenia w zakresie wykorzystywania weksla trasowanego lub własnego lub niedopuszczalności ich wykorzystywania lub faktu, że umowa naruszała powszechnie przyjęte zasady moralności, co wpłynęło na roszczenie;
e) tytuł egzekucyjny wydano w postępowaniu, w toku którego nie można było zaskarżyć ani zweryfikować niedozwolonych klauzul umownych, a istnienie niedozwolonej klauzuli umownej wpłynęło na roszczenie, które powstało w związku z umową konsumencką;
f) egzekucja ma zostać przeprowadzona na podstawie wyroku sądu polubownego kończącego postępowanie rozstrzygające spór konsumencki; oraz
1. umowa o arbitraż konsumencki nie spełnia warunków określonych w przepisach szczególnych;
2. wyroku sądu polubownego kończącego postępowanie rozstrzygające spór konsumencki nie wydał arbiter, który w toku postępowania polubownego był wpisany na listę arbitrów upoważnionych do rozstrzygania sporów konsumenckich;
3. wyroku sądu polubownego kończącego postępowanie rozstrzygające spór konsumencki nie wydał stały sąd polubowny, który w toku postępowania polubownego był uprawniony do rozstrzygania sporów konsumenckich;
4. wyrok sądu polubownego nie spełnia wymogów określonych w przepisach szczególnych lub nie podlega wykonaniu;
g) wniosek obejmuje roszczenie o wierzytelności uboczne, przy czym złożono go po upływie ponad trzech lat od dnia nadania klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, nie zażądawszy od dłużnika spłacenia długu w ciągu ostatnich trzech miesięcy przed złożeniem wniosku o wszczęcie egzekucji lub nie zawarłszy z dłużnikiem umowy w sprawie stopniowej spłaty wierzytelności stwierdzonej w tytule egzekucyjnym w terminie trzech lat od dnia nadania klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu;
h) egzekucja ma zostać przeprowadzona na podstawie tytułu egzekucyjnego, który jest aktem notarialnym niespełniającym wymogów ustawowych, lub jeżeli zobowiązanie, które stwierdza, narusza prawo lub powszechnie przyjęte zasady moralności.
W toku egzekucji sąd może zażądać od komornika złożenia wyjaśnień lub sprawozdań dotyczących zawansowania każdej sprawy egzekucyjnej przydzielonej komornikowi, a komornik jest zobowiązany do ich przedstawienia sądowi w wyznaczonym terminie. Sąd może również z urzędu zmienić komornika, jeżeli w sposób powtarzający się lub poważny uchybia on obowiązkowi określonemu w kodeksie postępowania egzekucyjnego lub w orzeczeniu sądu. Przed podjęciem decyzji o zmianie komornika sąd weźmie pod uwagę oświadczenia stron postępowania i komornika.
Jeżeli egzekucji dokonuje się poprzez zajęcie wynagrodzenia, nie można potrącić z miesięcznego wynagrodzenia lub innego dochodu dłużnika podstawowej kwoty wolnej od potrąceń; rząd określa w rozporządzeniu metody obliczania podstawowej kwoty wolnej od potrąceń. Jeżeli sprawa dotyczy świadczeń alimentacyjnych na rzecz małoletniego dziecka, podstawowa kwota, której nie można potrącić z miesięcznego wynagrodzenia dłużnika, wynosi 70% podstawowej kwoty określonej w zdaniu pierwszym. Jeżeli sprawa dotyczy osoby pracującej za granicą, której wynagrodzenie do tych celów obliczane jest z wykorzystaniem współczynnika wynagrodzenia lub analogicznej metody, metodę obliczania podstawowej kwoty określa się w ten sam sposób i stosując ten sam odsetek co w przypadku wynagrodzenia.
W przypadku egzekucji z rachunku bankowego środki pieniężne zgromadzone na rachunku w wysokości do 165 EUR oraz środki pieniężne, które dłużnik wyraźnie określi jako przeznaczone na wynagrodzenia dla pracowników, nie podlegają egzekucji. Jeżeli dłużnik jest właścicielem kilku rachunków bankowych, środki pieniężne w wysokości do 165 EUR przechowywane na wyłącznie jednym rachunku nie podlegają egzekucji.
Spośród rzeczy należących do dłużnika nie można dokonać egzekucji z tych rzeczy, których dłużnik potrzebuje w celu zaspokojenia potrzeb materialnych swoich i swojej rodziny, swojego miejsca pracy lub przedsiębiorstwa ani z rzeczy, których sprzedaż naruszałaby powszechnie przyjęte zasady moralności.
Egzekucji nie podlegają:
a) niezbędne ubrania, bielizna i obuwie;
b) podstawowe urządzenia gospodarstwa domowego, tj. łóżka dłużnika i członków jego rodziny, stół, krzesła w zależności od liczby członków rodziny, lodówka, kuchenka, płyta grzewcza, grzejnik, opał, pralka, bielizna pościelowa, standardowe przybory kuchenne, odbiornik radiowy;
c) zwierzęta domowe, które nie są wykorzystywane w celach zarobkowych;
d) rzeczy należące do dłużnika, które są wykorzystywane w celach związanych z działalnością zawodową lub działalnością gospodarczą, do 331,94 EUR;
e) artykuły medyczne i inne przedmioty, których dłużnik potrzebuje ze względu na chorobę lub niepełnosprawność fizyczną;
f) rzeczy, na których nabycie zostały przyznane świadczenia z pomocy społecznej oraz świadczenia przewidziane w przepisach szczególnych; świadczenia pieniężne przyznane na podstawie przepisów szczególnych jako rekompensata z tytułu niepełnosprawności w stopniu ciężkim oraz środki socjalne mające na celu ochronę dzieci oraz zapewnienie opieki społecznej o charakterze finansowym przyznane na podstawie przepisów szczególnych;
g) pojazd silnikowy, którego dłużnik będący osobą fizyczną potrzebuje w celu zaspokojenia prywatnych potrzeb transportowych oraz w celu zaspokojenia potrzeb osoby fizycznej dotkniętej niepełnosprawnością w stopniu ciężkim i potrzeb jego rodziny lub członków gospodarstwa domowego;
h) pierścionki zaręczynowe i obrączki;
i) środki pieniężne w wysokości do 165 EUR;
j) podręczniki i zabawki.
Spod egzekucji wyłączone są również rzeczy należące do osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą zajmujących się uprawą roli, jeżeli ich utrata naraziłaby na szkodę proces uprawy roli lub zagroziłaby ciągłości produkcji roślinnej i zwierzęcej zgodnie z przepisami szczególnymi, oraz zwierzęta hodowlane, tj. krowy mleczne, jałówki, hodowlane buhaje, hodowlane lochy, hodowlane knury, owce maciorki i hodowlane tryki.
Spod egzekucji wyłączone są środki zgromadzone przez oszczędzającego na rachunku funduszu emerytalnego oraz środki zgromadzone przez członka na rachunku uzupełniającego funduszu emerytalnego odpowiadające kwocie składek wpłacanych przez pracodawcę na rzecz tego członka oraz dochodów z inwestycji przeprowadzanych przez tego rodzaju fundusze.
Obowiązuje od dnia 1 kwietnia 2017 r.
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Wykonywanie orzeczeń to wykonanie zobowiązania na podstawie orzeczenia sądu lub na podstawie tytułu egzekucyjnego podlegającego bezpośredniemu wykonaniu. W większości przypadku chodzi o egzekucję przeprowadzaną w celu odzyskania długów. Kolejną ważną formą wykonywania orzeczeń jest eksmisja, tj. nałożenie obowiązku wyprowadzenia się z budynku lub jego części. Wykonaniu może również podlegać zobowiązanie do wydania określonych rzeczy innej osobie, zobowiązanie do dokonania określonej czynności lub nakaz powstrzymania się od dokonania określonej czynności. Możliwe jest także przeprowadzenie postępowania egzekucyjnego w celu dokonania zajęcia nakazanego przez sąd lub wykonania innych środków zabezpieczających. Fiński Krajowy Urząd ds. Egzekucji to agencja działająca przy Ministerstwie Sprawiedliwości, która wykonuje ustawowe obowiązki egzekucyjne w niezależny i bezstronny sposób.
Wykonywanie orzeczeń w kwestiach objętych przepisami dotyczącymi dzieci
W sprawach objętych przepisami dotyczącymi dzieci wykonuje się orzeczenia sądowe, takie jak nakaz wydania dziecka. Podstawą wykonania może być również umowa potwierdzona przez służby socjalne. Warto zaznaczyć, że w Finlandii prawo do odwiedzin to prawo dziecka, a nie prawo przysługujące rodzicom. Kwestie związane z wykonywaniem orzeczeń sądu w sprawie prawa pieczy nad dzieckiem lub prawa do odwiedzin reguluje ustawa o wykonywaniu orzeczeń dotyczących prawa pieczy nad dzieckiem i prawa do kontaktów z dzieckiem (ustawa nr 619/1996). Ustawa ta ma również zastosowanie do wykonywania wszelkich postanowień w przedmiocie środków tymczasowych. Przepisy wspomnianej ustawy stosuje się również w przypadkach, gdy orzeczenie sądu lub decyzja innego organu wydane za granicą podlegają wykonaniu w Finlandii na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003.
Komornik sądowy może wykonać postanowienie w przedmiocie pieczy nad dzieckiem, jeżeli orzeczenie w tej sprawie wydano w ciągu ostatnich trzech miesięcy. W innych okolicznościach należy zwrócić się do sądu o wydanie tytułu egzekucyjnego. Sąd może odrzucić wniosek dotyczący wykonania orzeczenia wyłącznie wówczas, gdy byłoby ono sprzeczne z dobrem dziecka. W ramach wykonywania orzeczeń dotyczących pieczy nad dzieckiem sąd zobowiązuje drugą stronę do wydania dziecka powodowi pod groźbą kary pieniężnej. Zamiast tego sąd może wydać postanowienie w kwestii odbioru dziecka z określonego miejsca. W ramach wykonywania orzeczeń dotyczących prawa do odwiedzin strona przeciwna ma obowiązek umożliwić odwiedziny i podjąć wszelkie inne konkretne działania w celu doprowadzenia odwiedzin do skutku.
Dane kontaktowe fińskiego Krajowego Urzędu ds. Egzekucji można znaleźć na jego stronie internetowej w językach fińskim, szwedzkim i angielskim.
W Finlandii komornicy są urzędnikami państwowymi. Wierzyciele nie mogą wybrać służby egzekucyjnej ani komornika, który będzie prowadził ich sprawę: porządek dokonywania egzekucji ustala się z urzędu.
Obowiązki w zakresie przeprowadzania egzekucji powierzone fińskiemu Krajowemu Urzędowi ds. Egzekucji wykonują służby egzekucyjne.
Większość spraw w przedmiocie odzyskania długu prowadzi drogą elektroniczną krajowa zwykła służba egzekucyjna, co eliminuje konieczność nawiązania osobistego kontaktu z dłużnikami.
Pięć regionalnych służb egzekucyjnych Krajowego Urzędu ds. Egzekucji o rozszerzonych uprawnieniach zajmuje się sprzedażą zajętych składników majątku i podejmuje bardziej wymagające czynności egzekucyjne na obszarze podlegającym ich właściwości.
Krajowa specjalna służba egzekucyjna odpowiada za najbardziej czasochłonne czynności egzekucyjne wymagające przeprowadzenia szeroko zakrojonych działań dochodzeniowych. Służba ta ściśle współpracuje z innymi organami i uczestniczy w zwalczaniu szarej strefy gospodarki i przestępczości finansowej.
Postępowanie egzekucyjne wszczyna się po złożeniu przez wierzyciela wniosku o wszczęcie egzekucji oraz, w stosownych przypadkach, po załączeniu przez niego do wniosku odpisu tytułu egzekucyjnego. Nie wymaga to uiszczenia z góry przez wierzyciela opłaty egzekucyjnej.
Dodatkowe informacje na temat składania wniosku są dostępne w językach fińskim, szwedzkim i angielskim.
Wnioski o przeprowadzenie egzekucji można składać drogą elektroniczną, korzystając z poniższego serwisu internetowego: https://asiointi2.oikeus.fi/ulosotto/#/
O egzekucję można również wystąpić, składając tradycyjny wniosek w formie pisemnej lub przesyłając wiadomość elektroniczną:
Wierzyciele będący obywatelami Finlandii:
W języku fińskim:https://www.ulosottolaitos.fi/fi/index/tietoaulosotosta/tietoavelkojalle/ulosotonhakeminen.html
W języku szwedzkim:https://www.ulosottolaitos.fi/sv/index/informationomutsokningen/informationtillborgenarer/utsokningsansokan_1.html
Formularz wniosku o wszczęcie egzekucji dla wierzycieli z państw trzecich (w języku angielskim): https://oikeus.fi/en/index/oikeuslaitos/forms/enforcement.html
Wnioski przesyłane pocztą elektroniczną z zagranicy: ulosotto.uo(at)oikeus.fi
Wytyczne dotyczące bezpiecznego przesyłania wiadomości e-mail (w języku angielskim): https://oikeus.fi/en/index/oikeuslaitos/submittingdocuments.html />
Komornicy mają obowiązek wykonywać wyroki sądu i inne tytuły egzekucyjne przewidziane w przepisach prawa i nie mogą analizować ich treści. Aby wszcząć postępowanie egzekucyjne, wierzyciel musi dysponować tytułem egzekucyjnym określonym w przepisach, w którym nałożono określony obowiązek na dłużnika. Komornicy muszą sprawdzić, czy od czasu wydania wyroku sądu dług nie przestał istnieć, np. w wyniku jego spłaty lub upływu okresu przedawnienia. Prawo do otrzymania płatności z tytułu zabezpieczenia (np. hipoteki) regulują odrębne przepisy.
W sprawach cywilnych i handlowych podstawą egzekucji jest zazwyczaj wyrok lub postanowienie sądu powszechnego. Nie jest wymagany osobny tytuł wykonawczy wydany przez sąd. Do sądów powszechnych należą sądy rejonowe orzekające w pierwszej instancji oraz sądy apelacyjne i Sąd Najwyższy pełniące funkcję sądów odwoławczych. Podstawę egzekucji może także stanowić wyrok sądu polubownego. W praktyce do najważniejszych podstaw egzekucji należy umowa w sprawie świadczeń alimentacyjnych zatwierdzona przez właściwy organ gminny. Z drugiej strony Finlandia nie uznaje za podstawę egzekucji umów między podmiotami prywatnymi.
Zaskarżone wyroki mogą zostać wykonane, jeżeli wierzyciel wniesie kaucję określoną przez komornika na wypadek ewentualnej szkody, którą może ponieść dłużnik. Wierzycielowi nie przekazuje się jednak żadnych środków pieniężnych do czasu uprawomocnienia się zarówno tytułu egzekucyjnego, jak i wszelkich postanowień o zajęciu i egzekucji z wynagrodzenia.
Najważniejsze przepisy dotyczące wykonalności orzeczeń wydanych poza terytorium Finlandii można znaleźć w prawie UE (np. w rozporządzeniach Bruksela I [nr 44/2001] i Bruksela IIa [2201/2003]) oraz w konwencji o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń sądowych w krajach nordyckich. Dodatkowe informacje na temat egzekucji transgranicznej można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości w językach fińskim, szwedzkim i angielskim.
Po wszczęciu postępowania egzekucyjnego wysyła się do dłużnika zawiadomienie o złożeniu wniosku oraz wezwanie do zapłaty. Jeżeli dłużnik nie zapłaci kwoty wskazanej w wezwaniu do zapłaty ani nie skontaktuje się z kancelarią komorniczą w sprawie zapłaty z własnej inicjatywy, kancelaria komornicza rozpocznie postępowanie w celu ustalenia dochodu i aktywów dłużnika na podstawie danych z rejestru.
Zasadniczym elementem tych działań jest sprawdzenie aktywów dłużnika w banku. Najczęściej zdarza się egzekucja z wynagrodzenia i ze środków zgromadzonych na rachunku bankowym. Zamiast potrącania określonej sumy z regularnie wypłacanego wynagrodzenia dopuszcza się również możliwość sporządzenia planu spłaty zadłużenia. Środki służące ustaleniu dochodów i aktywów dłużnika oraz wszelkie dalsze dochodzenia regulują odpowiednie przepisy ustawy. Zgodnie z przepisami komornicy mają szeroko zakrojone uprawnienia pozwalające im uzyskać dostęp do informacji na temat sytuacji finansowej dłużnika znajdujących się w różnych rejestrach. Komornicy są również obowiązani wyszukać aktywa dłużnika. Środki egzekucyjne przeprowadza się bez zbędnej zwłoki. Na przykład, jeżeli dłużnik otrzymuje regularne dochody w postaci wynagrodzenia za pracę, pierwsza płatność na rzecz wierzyciela następuje zwykle w ciągu około dwóch miesięcy od wszczęcia postępowania. Dłużnik ma prawo do wniesienia środka zaskarżenia, nie powoduje to jednak przerwania egzekucji, chyba że sąd postanowi inaczej.
Można składać wnioski o egzekucję w pełnym lub ograniczonym zakresie. Wierzyciele mogą także zwrócić się do Krajowego Urzędu ds. Egzekucji o monitorowanie długu przez okres dwóch lat w drodze rejestracji biernej, jeżeli nie jest możliwe jego natychmiastowe ściągnięcie. Zatrudnienie adwokata lub doradcy prawnego do celów postępowania egzekucyjnego nie jest konieczne.
Zajęciu mogą podlegać wszystkie rodzaje nieruchomości i nieruchomości należących do dłużnika, które nie są objęte ochroną ani wyłączeniem, podobnie jak prawa, należności lub przedmioty o wartości finansowej. Jeżeli wierzyciel złożył wniosek o egzekucję w ograniczonym zakresie, zajęciu podlegają jedynie takie składniki majątku, które ujęto w rejestrach jako niewymagające spieniężenia. Jeżeli konieczne jest spieniężenie zajętych składników majątku, zazwyczaj sprzedaje się je w ramach sprzedaży egzekucyjnej, którą zwykle ogłasza się w lokalnych gazetach i w internecie.
Linki do ogłoszeń o sprzedaży:
https://www.ulosottolaitos.fi/myynti-ilmoitukset/fi/index.html (w języku fińskim i szwedzkim)
https://huutokaupat.com/ulosotto/
Fińska ustawa o egzekucji zawiera również przepis szczególny, zgodnie z którym komornik rejonowy może podjąć decyzję o zignorowaniu sztucznych ustaleń dotyczących aktywów. Oświadczenie, że aktywa należą do osoby trzeciej, nie stanowi przeszkody dla ich zajęcia, jeżeli:
Postępowania w przedmiocie zajęcia nie można jednak przeprowadzić, jeżeli osoba trzecia będącą stroną uzgodnienia wykaże w przekonujący sposób, że takie zajęcie mogłoby naruszyć jej rzeczywiste prawa. Komornik konsultuje się w odpowiedni sposób z dłużnikiem i osobą trzecią, a także, w razie konieczności, z wierzycielem, chyba że takie postępowanie znacznie utrudni egzekucję.
Samo wszczęcie postępowania egzekucyjnego ma pewne znaczenie, niemniej to zajęcie i egzekucja z wynagrodzenia pociągają za sobą poważne skutki prawne. Po dokonaniu zajęcia składników majątku dłużnik nie może zniszczyć, zbyć ani zastawić tych składników majątku ani decydować o nich w inny sposób ze szkodą dla wierzyciela. Wszelkie działania sprzeczne z tym zakazem są pozbawione skutków prawnych wobec wierzyciela. Osoba, na którą przeniesiono aktywa, lub osoba trzecia mogą jednak korzystać z ochrony działania w dobrej wierze. Komornicy posiadają szeroki dostęp do informacji pochodzących nie tylko od dłużnika, ale również od osób trzecich, takich jak banki. Po otrzymaniu zawiadomienia o zamrożeniu środków dłużnika bank nie może wypłacać środków z rachunku bankowego dłużnika na rzecz innych osób niż komornik. Wypłata należności lub wynagrodzenia sprzeczna z takim zakazem stanowi przestępstwo.
W wyniku sprzedaży składników majątku w toku postępowania egzekucyjnego następuje przeniesienie własności rzeczy. Środki zgromadzone w ramach sprzedaży przekazuje się jak najszybciej wierzycielowi.
Majątek podlega zajęciu do wysokości kwoty niezbędnej do spłaty zadłużenia na rzecz wierzyciela. Jeżeli z wnioskiem o egzekucję wystąpiło kilku wierzycieli lub zajęte składniki majątku są na przykład przedmiotem hipoteki, środki finansowe dzieli się między wierzycieli zgodnie z kolejnością uprzywilejowania roszczeń, jak przewidziano w ustawie. Opłatami na rzecz państwa z tytułu egzekucji obciąża się zazwyczaj dłużnika. Jeżeli próba odzyskania wierzytelności się nie powiedzie, od wierzyciela pobiera się niewielką opłatę manipulacyjną. Wierzyciela obciąża się również opłatą za przekazanie środków. W sprawach dotyczących świadczeń alimentacyjnych nie pobiera się opłaty, a świadczenia alimentacyjne mają pierwszeństwo. Płatności przekazywane co miesiąc na rzecz wierzyciela mogą się różnić, w zależności od wahań dochodów dłużnika i od kwoty długu.
Dodatkowe informacje na temat opłat egzekucyjnych są dostępne w językach fińskim, szwedzkim i angielskim.
Zgodnie z przepisami ustawy komornicy muszą wykonywać powierzone im obowiązki sprawnie i bez zbędnych opóźnień. Jeżeli dłużnik nie posiada żadnych aktywów ani dochodów, które można zająć, wierzyciela powiadamia się o tym fakcie, wskazując, że przeprowadzenie egzekucji nie jest możliwe z uwagi na wystąpienie jednej z następujących przyczyn: brak majątku, brak majątku i brak danych lub inna przeszkoda utrudniająca odzyskanie długu. W takich sytuacjach informacje na temat dochodu i aktywów ustala się zawsze na podstawie głównych rejestrów. Postępowanie egzekucyjne zostaje zakończone, ale wierzyciel może wnioskować o przeprowadzenie egzekucji w późniejszym terminie, przy czym w takim przypadku sytuację finansową dłużnika bada się ponownie. Na przykład wierzyciel może zwrócić się z wnioskiem o wykonanie orzeczenia, składając w odpowiednim terminie nowy wniosek w celu zapewnienia egzekucji ze źródeł takich jak zwrot podatku dłużnika na koniec roku. Wierzyciel może również zażądać wpisania długu do rejestru biernego. Jeżeli podczas dochodzenia w innej sprawie okaże się, że dłużnik posiada dochody, z których można dokonać egzekucji lub aktywa, które można zająć, lub że może otrzymać zwrot podatku, to w postępowaniu egzekucyjnym bierze się pod uwagę dług wpisany do rejestru biernego. Rejestracja bierna pozostanie w mocy przez dwa lata od daty wydania zaświadczenia o przeszkodach uniemożliwiających przeprowadzenie egzekucji z powodu braku środków.
Środki egzekucyjne lub decyzje komorników może zaskarżyć każda osoba, na której prawa taki środek lub taka decyzja ma wpływ. Środki zaskarżenia wnosi się do sądu rejonowego. Okres na wniesienie środka zaskarżenia wynosi trzy tygodnie, przy czym bieg tego okresu liczy się zazwyczaj od dnia wydania decyzji lub od dnia, w którym dana strona została powiadomiona o wydaniu decyzji.
Wniesienie środka zaskarżenia zazwyczaj nie zawiesza postępowania egzekucyjnego, chyba że sąd postanowi inaczej. W przypadku uwzględnienia środka zaskarżenia sąd uchyli lub zmieni decyzję komornika. W niektórych przypadkach komornicy mogą także sami poprawić wszelkie oczywiste błędy w swoich decyzjach.
Jeżeli rozstrzygnięcie sporu lub rozpoznanie roszczenia wysuwanego w związku z postępowaniem egzekucyjnym wiąże się z koniecznością złożenia obszernych wyjaśnień w formie ustnej, sprawa może zostać rozpoznana w toku postępowania cywilnego przed sądem (spór dotyczący postępowania egzekucyjnego).
W przepisach prawa przewidziano zakazy egzekucji m.in. ze względów socjalnych. Szereg świadczeń socjalnych nie podlega zajęciu. Jeżeli dłużnik w postępowaniu egzekucyjnym jest osobą fizyczną, należy oddzielić od zajmowanych aktywów wszelkie rzeczy, świadczenia i prawa określone osobno w przepisach. Ponadto aktywa nie podlegają zajęciu, jeżeli – biorąc pod uwagę ich wartość i inne uwarunkowania – wierzyciel lub wierzyciele uzyskaliby jedynie znikomą kwotę po pokryciu kosztów egzekucji i opłat egzekucyjnych oraz po spłacie wierzytelności zabezpieczonych na aktywach.
Przy dokonywaniu czynności egzekucyjnych i sporządzaniu planów spłaty należy każdorazowo brać pod uwagę część dochodu i aktywów dłużnika podlegającą ochronie na mocy przepisów prawa. Odpowiada ona kwocie niezbędnej do pokrycia kosztów utrzymania. Co do zasady zająć można jedną trzecią wynagrodzenia dłużnika netto. Informacje na temat części dochodów i aktywów objętych ochroną, wraz z przykładami, można znaleźć na stronie internetowej fińskiego Krajowego Urzędu ds. Egzekucji w językach fińskim, szwedzkim i angielskim.
Jeżeli na osobę fizyczną nałożono obowiązek zapłaty, tytuł egzekucyjny pozostaje wykonalny przez okres 15 lat (termin przedawnienia tytułu egzekucyjnego). Termin ten wynosi 20 lat, jeżeli wierzyciel wskazany w podstawie egzekucji jest osobą fizyczną lub jeżeli podstawą roszczenia jest przestępstwo, za które dłużnik został skazany na karę pozbawienia wolności lub pracę na cele społeczne.
Termin przedawnienia długu pieniężnego zaciągniętego na podstawie umowy z osobą fizyczną wynosi 20 lub 25 lat. Termin przedawnienia biegnie niezależnie od tego, czy w odniesieniu do danej wierzytelności wydano tytuł egzekucyjny. Przepis ten ma zastosowanie wyłącznie do długów pieniężnych osób fizycznych. Dług pieniężny uznaje się za przedawniony najpóźniej po upływie 20 lat od dnia jego wymagalności. Jeżeli wierzyciel jest osobą fizyczną, termin przedawnienia wynosi 25 lat.
Jeżeli osoba fizyczna dysponuje również tytułem egzekucyjnym uprawniającym do dochodzenia wierzytelności pieniężnej powstałej na podstawie umowy, wierzytelność uznaje się za przedawnioną po upływie terminu przedawnienia przypadającego wcześniej.
Wyroku sądu ani innej podstawy egzekucji nie można wykonać, jeżeli prawo w nich przyznane ustało w związku ze spłatą długu lub upływem okresu przedawnienia lub z jakiegokolwiek innego powodu.
Szczegółowe informacje:
strona internetowa fińskiego Krajowego Urzędu ds. Egzekucji w językach fińskim, szwedzkim i angielskim.
Strona internetowa Ministerstwa Sprawiedliwości – wykonywanie wyroków w sprawach cywilnych: w językach fińskim, szwedzkim i angielskim.
Kodeks postępowania egzekucyjnego w językach fińskim i szwedzkim.
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Sprawy egzekucyjne podlegające kodeksowi postępowania egzekucyjnego (utsökningsbalken)
Egzekucja polega na tym, że organ egzekucyjny nakazuje spełnienie obowiązku stwierdzonego przez sąd lub inny organ. Egzekucja dotyczy zazwyczaj obowiązku zapłaty sumy pieniężnej lub opróżnienia lokalu. Inny rodzaj egzekucji odnosi się do zajęcia lub zastosowania innych środków służących zabezpieczeniu interesu prawnego.
Egzekucji w przypadku obowiązku zapłaty dokonuje się w drodze zajęcia. Instytucja zajęcia umożliwia zajęcie składników majątku należących do dłużnika egzekwowanego. Jeżeli zobowiązanie polega na konieczności opróżnienia lokalu przez daną osobę, egzekucji dokonuje się w drodze eksmisji. W przeciwnym wypadku egzekucja co do zasady przybiera formę nakazania przez organ egzekucyjny osobie, wobec której wniesiono o wszczęcie egzekucji, podjęcia określonego działania lub wykonania nakazu sądowego lub innego rodzaju orzeczenia. Organ egzekucyjny może nałożyć grzywnę.
Sprawy egzekucyjne podlegające kodeksowi rodzinnemu i opiekuńczemu (föräldrabalken)
Egzekucja zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym odnosi się do środków służących wykonaniu orzeczenia lub umowy regulujących pieczę nad dzieckiem, miejsce pobytu, kontakty z dzieckiem lub wydanie dziecka. Sąd rozstrzygający w przedmiocie egzekucji może nałożyć grzywnę lub nakazać odebranie dziecka przez policję. Te same zasady mają zastosowanie do wykonywania orzeczeń zagranicznych zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 2201/2003 (rozporządzenie Bruksela II), jeżeli egzekucja dotyczy dziecka. Jeżeli egzekucja odnosi się do majątku dziecka lub do kosztów sądowych, zastosowanie ma jednak kodeks postępowania egzekucyjnego.
Egzekucję przeprowadza szwedzka służba komornicza (Kronofogdemyndigheten). Służba komornicza decyduje zatem na przykład o dokonaniu zajęcia. Starszy komornik sądowy ponosi ogólną odpowiedzialność prawną za dokonywane czynności egzekucyjne, podczas gdy faktyczną egzekucję przeprowadzają zazwyczaj inni urzędnicy (urzędnicy ds. egzekucji, förrättningsmän).
Sprawy egzekucyjne podlegające kodeksowi postępowania egzekucyjnego
Warunkiem przeprowadzenia egzekucji jest istnienie wyroku lub innego tytułu wykonawczego.
Następujące tytuły wykonawcze mogą stanowić podstawę egzekucji:
Jeżeli tytułowi wykonawczemu nadano klauzulę wykonalności, nie ma potrzeby wydawania przez sąd lub inny organ postanowienia lub innej decyzji na potrzeby wszczęcia egzekucji.
Znaczna część pracy służby komorniczej polega na uzyskiwaniu informacji o majątku dłużnika. Dłużnik ma obowiązek przekazania szczegółowych informacji dotyczących składników swojego majątku oraz potwierdzić w wykazie lub w toku przesłuchania – pod rygorem odpowiedzialności karnej – że informacje, które przekazał, są prawidłowe. Organ może również nakazać dłużnikowi przedstawienie tych informacji pod groźbą grzywny. Grzywnę nakłada sąd rejonowy (tingsrätt) na wniosek służby komorniczej.
Wniosek o wszczęcie egzekucji można złożyć ustnie lub pisemnie. W przypadku wniosku ustnego wnioskodawca (osoba wnosząca o wszczęcie egzekucji/wierzyciel) ma obowiązek stawiennictwa przed służbą komorniczą. Wniosek pisemny musi zostać podpisany przez wnioskodawcę lub przez jego pełnomocnika.
Koszty ponoszone przez państwo z tytułu postępowania egzekucyjnego (koszty administracyjne) są pokrywane za pomocą stosownych opłat (opłaty egzekucyjne). W przypadku przeprowadzenia egzekucji koszty administracyjne ponosi co do zasady dłużnik egzekwowany (strona przeciwna wnioskodawcy/wierzyciela egzekwującego), o ile jest to możliwe. Odpowiedzialność wobec państwa z tytułu kosztów ponosi jednak zasadniczo wnioskodawca. Wyjątki od zasady odpowiedzialności wnioskodawcy obejmują na przykład większość wniosków dotyczących świadczeń alimentacyjnych.
Co do zasady opłata podstawowa zostanie pobrana za każdy tytuł wykonawczy, na podstawie którego występuje się o wszczęcie egzekucji. Jeżeli sprawa egzekucyjna dotyczy roszczenia prywatnoprawnego, opłata podstawowa wynosi 600 SEK.
Inne opłaty, które można pobrać, obejmują opłaty przygotowawcze, opłaty z tytułu sprzedaży i opłaty szczególne.
Sprawy egzekucyjne podlegające kodeksowi rodzinnemu i opiekuńczemu
Podstawą egzekucji może być orzeczenie wydane przez sąd powszechny dotyczące pieczy nad dzieckiem, miejsca pobytu dziecka, kontaktów z dzieckiem lub wydania dziecka. Egzekucja może się również opierać na umowie dotyczącej pieczy, miejsca pobytu lub kontaktów zawartej przez rodziców i zatwierdzonej przez komisję ds. opieki społecznej (socialnämnden). Orzeczenia zagraniczne również mogą podlegać wykonaniu w Szwecji, na przykład orzeczenie wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Bruksela II.
Sprawy egzekucyjne rozstrzygają sądy rejonowe. Wniosek o wykonanie orzeczenia składa się zazwyczaj w sądzie rejonowym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania dziecka. Jeżeli dziecko nie zamieszkuje w Szwecji, wniosek należy złożyć w Sądzie Rejonowym w Sztokholmie (Stockholms tingsrätt).
Wniosek może złożyć na przykład rodzic dziecka, do którego dziecko ma się przeprowadzić lub który chce wykonać swoje prawo do kontaktów z dzieckiem.
Rozpatrując sprawę, sąd może wydać pracownikowi socjalnemu specjalne polecenie podjęcia próby przekonania osoby sprawującej opiekę nad dzieckiem do dobrowolnego wykonania orzeczenia lub postanowień umowy. Jeżeli sprawa jest pilna, sąd lub organ policji może nakazać natychmiastowe objęcie dziecka opieką. Sąd może nałożyć grzywnę lub nakazać odebranie dziecka przez policję w celu wykonania orzeczenia.
Za złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym nie pobiera się opłaty. Sąd może jednak zobowiązać każdą ze stron do zapłaty kosztów poniesionych przez stronę przeciwną. Stronę, która spowodowała powstanie kosztów z tytułu odebrania dziecka lub objęcia go opieką, można zobowiązać do ich zapłaty na rzecz Skarbu Państwa.
Sprawy egzekucyjne podlegające kodeksowi postępowania egzekucyjnego
W pewnych przypadkach mogą pojawić się przeszkody uniemożliwiające przeprowadzenie egzekucji. Będzie to miało miejsce na przykład wówczas, gdy tytuł wykonawczy jest na tyle nieprecyzyjny, że nie można go wykorzystać jako postawy do przeprowadzenia egzekucji.
Inny scenariusz obejmuje sytuację, w której osoba, której nakazano w orzeczeniu dokonanie pewnego działania, spełniła obowiązek stwierdzony w tym orzeczeniu (na przykład do zapłaty pewnej kwoty).
Kolejny przypadek obejmuje sytuację, w której osoba, której nakazano dokonanie pewnego działania, wytacza powództwo wzajemne przeciwko wnioskodawcy, tj. podnosi zarzut potrącenia. Potrącenie stanowi przeszkodę uniemożliwiającą przeprowadzenie egzekucji, jeżeli służba komornicza stwierdzi, że powództwo wzajemne wytoczono na podstawie ważnego tytułu wykonawczego lub dowodu pisemnego na okoliczność istnienia wierzytelności (skriftligt fordringsbevis).
Jeżeli dłużnik twierdzi, że dowolna inna sprawa pomiędzy stronami stanowi przeszkodę uniemożliwiającą przeprowadzenie egzekucji, i takiego zarzutu nie można odrzucić, egzekucji również nie można przeprowadzić. Przykładem w tym zakresie może być zarzut przedawnienia roszczenia.
W przypadku pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego przez sąd egzekucję należy bezzwłocznie wstrzymać.
W niektórych przypadkach sąd może również nakazać zawieszenie (inhibition) toczącego się postępowania egzekucyjnego.
Sprawy egzekucyjne podlegające kodeksowi rodzinnemu i opiekuńczemu
Domniemywa się, że orzeczenie lub umowa służą dobru dziecka. Sąd nie może ponownie zbadać orzeczenia lub umowy, gdy bada zasadności egzekucji (verkställighetsprövningen). Co do zasady najlepszym rozwiązaniem jest doprowadzenie do dobrowolnego wykonania. Jeżeli nie jest potrzebne zastosowanie żadnych środków przymusu, najbardziej prawdopodobnym wariantem jest nałożenie grzywny. Fizyczne odebranie dziecka można zastosować wyłącznie jako środek ostateczny.
Mogą zaistnieć pewne przeszkody uniemożliwiające wykonanie orzeczenia, na przykład w przypadku choroby dziecka.
Jeżeli dziecko osiągnęło taki wiek i poziom dojrzałości, że jego zdanie musi zostać wzięte pod uwagę, nie można wykonać orzeczenia wbrew woli dziecka, chyba że sąd uzna to za konieczne dla dobra dziecka. Sąd powinien również odmówić wykonania orzeczenia, jeżeli nie ulega wątpliwości, iż pozostawałoby to w sprzeczności z dobrem dziecka.
Sprawy egzekucyjne podlegające kodeksowi postępowania egzekucyjnego
Warunkiem zajęcia majątku jest spełnienie określonych przesłanek. Majątek musi:
Zajęcie można zastosować w odniesieniu do każdego rodzaju składników majątku. Przepisy dotyczące artykułów pierwszej potrzeby (beneficieegendom) mają co do zasady zastosowanie wyłącznie do osób fizycznych. Można zająć zarówno nieruchomości, jak i ruchomości.
Ruchomości oznaczają nie tylko rzeczy posiadane osobiście (np. samochody, łodzie i inne rzeczy), ale również składniki majątku (np. rachunki bankowe) i różnego rodzaju prawa (np. prawa użytkowania lub udziały spadkowe).
Zajęciu podlegają również wynagrodzenie, świadczenia rentowe lub emerytalne itd.
Niektóre składniki majątku nie podlegają zajęciu. Dotyczy to artykułów pierwszej potrzeby. Przepisy dotyczące artykułów pierwszej potrzeby (beneficieegendom) mają co do zasady zastosowanie wyłącznie do osób fizycznych. Artykuły pierwszej potrzeby obejmują na przykład:
Majątek może również podlegać ochronie przeciwko zajęciu na mocy przepisów szczególnych. Może się tak zdarzyć na przykład w przypadku odszkodowania.
Można dokonać zajęcia wynagrodzenia wyłącznie powyżej kwoty niezbędnej dłużnikowi do utrzymania siebie i swojej rodziny.
W tym zakresie niektóre wierzytelności mają pierwszeństwo przed innymi. Wierzytelności z tytułu świadczeń alimentacyjnych mają pierwszeństwo przed innymi wierzytelnościami.
Sprawy egzekucyjne podlegające kodeksowi postępowania egzekucyjnego
Po zajęciu składnika majątku dłużnik nie będzie sprawował nad nim kontroli w takim samym zakresie jak przed zajęciem. Dłużnik nie może wykorzystać składnika majątku, działając na szkodę wnioskodawcy, w drodze przeniesienia prawa własności lub w inny sposób, o ile służba komornicza nie zezwoli mu na to ze szczególnych powodów, po zasięgnięciu opinii wnioskodawcy.
Każdy, kto w sposób niezgodny z prawem wykorzysta zajęty składnik majątku, podlega odpowiedzialności karnej.
Postanowienie w sprawie zajęcia przyznaje prawo pierwszeństwa zajętemu składnikowi majątku.
W postępowaniu egzekucyjnym osoba trzecia musi oświadczyć, czy dłużnikowi przysługują wobec niej jakiekolwiek wierzytelności lub czy dłużnika łączą z nią inne stosunki, które mogłyby mieć znaczenie dla oceny, w jakim zakresie składniki majątku dłużnika podlegają zajęciu. Obowiązek ujawnienia ma również zastosowanie do osoby trzeciej, która pozostaje w posiadaniu składników majątku dłużnika, na przykład na podstawie zastawu lub umowy przechowania. Bank jest na przykład zobowiązany do przekazania informacji szczegółowych dotyczących rachunków bankowych dłużnika, skrytek bankowych lub innych składników majątku przechowywanych przez bank. Na krewnych i znajomych dłużnika również spoczywa obowiązek ujawnienia.
Informacji od osób trzecich można zażądać ustnie lub pisemnie, przy czym w stosownych przypadkach osoby trzecie mogą zostać wezwane na przesłuchanie. Za niewywiązanie się z tego rodzaju obowiązków grozi kara grzywny lub pozbawienia wolności.
Służba komornicza może bezzwłocznie dokonać przymusowej sprzedaży zajętych składników majątku. Przymusowej sprzedaży dokonuje się zazwyczaj w drodze publicznych licytacji, ale czasami można przeprowadzić sprzedaż prywatną.
Środki pieniężne uzyskane w wyniku postępowania egzekucyjnego należy zgłosić i wypłacić wnioskodawcy bez zbędnej zwłoki.
Sprawy egzekucyjne podlegające kodeksowi postępowania egzekucyjnego
Nie określono maksymalnego okresu obowiązywania postanowienia w sprawie zajęcia. Przepisy zakładają jednak niezwłoczną sprzedaż zajętego majątku, zobacz pkt 3.2.
Jeżeli istnieje taka możliwość, eksmisję należy przeprowadzić w ciągu czterech tygodni od dnia doręczenia służbie komorniczej niezbędnych dokumentów.
Sprawy egzekucyjne podlegające kodeksowi rodzinnemu i opiekuńczemu
Postanowienie w sprawie wykonania orzeczenia staje się natychmiast skuteczne, o ile nie określono inaczej. Jest ono ważne do chwili jego uchylenia. Postanowienie o nałożeniu grzywny stanowi zazwyczaj, że należy dokonać czynności w określonym terminie, na przykład że dziecko należy przekazać wnioskodawcy. Postanowienie o wykonaniu orzeczenia w zakresie kontaktów stanowi zazwyczaj, kiedy można kontaktować się z dzieckiem, i co do zasady obowiązuje przez kilka kolejnych miesięcy.
Wydanie postanowienia w postępowaniu egzekucyjnym pozostaje bez uszczerbku dla możliwości złożenia nowego wniosku.
Sprawy egzekucyjne podlegające kodeksowi postępowania egzekucyjnego
Co do zasady na postanowienie wydane przez służbę komorniczą przysługuje zażalenie. Zażalenie skierowane do sądu rejonowego należy wnieść do służby komorniczej.
Osoba, której dotyczy postanowienie służby komorniczej, może wnieść zażalenie na to postanowienie, jeżeli rozstrzyga ono na jej niekorzyść. Termin na wniesienie zażalenia na postanowienie przez osoby trzecie nie jest terminem zawitym. Na postanowienie w sprawie zajęcia innych aktywów można wnieść zażalenie w terminie trzech tygodni od daty doręczenia postanowienia. Termin na wniesienie zażalenia na postanowienie przez osoby trzecie nie jest terminem zawitym.
Sąd rejonowy może również postanowić o wstrzymaniu wszelkich czynności egzekucyjnych w danym czasie (inhibition) lub – jeżeli uzna, iż istnieją ku temu szczególne podstawy – o uchyleniu już dokonanej czynności.
Sprawy egzekucyjne podlegające kodeksowi rodzinnemu i opiekuńczemu
Postanowienie sądu rejonowego w sprawie egzekucji można zaskarżyć do sądu apelacyjnego. Zażalenie należy złożyć na piśmie w sądzie rejonowym. Termin na wniesienie zażalenia wynosi trzy tygodnie.
Kodeks postępowania egzekucyjnego zawiera przepisy, które ograniczają możliwość egzekucji, na przykład w celu ochrony dłużnika. Dłużnik może uniemożliwić przeprowadzenie egzekucji w ograniczonym zakresie w drodze zgłoszenia zarzutów, na przykład zarzutu przedawnienia roszczenia. Najczęstsze przykłady ograniczenia egzekucji obejmują wyłączenie niektórych składników majątku spod zajęcia ze względu na potrzeby dłużnika. W przypadku zajęcia rzeczy materialnych można przykładowo wyłączyć spod zajęcia beneficium (majątek niepodlegający zajęciu), np. mieszkanie, w którym dłużnik stale zamieszkuje, oraz środki pieniężne, których dłużnik potrzebuje w celu utrzymania się w niedalekiej przyszłości. W przypadku zajęcia wynagrodzenia istnieje kwota wolna od potrąceń umożliwiająca pokrycie normalnych kosztów życia i wydatków mieszkaniowych dłużnika.
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Wykonanie wyroku to zatwierdzone przez sąd działanie mające na celu nakłonienie dłużników egzekwowanych do zastosowania się do orzeczenia sądu.
W systemie prawnym Anglii i Walii wybór metody wykonania wyroku należy wyłącznie do wierzyciela egzekwującego.
Przy wyborze metody wykonania wyroku wierzyciel powinien wziąć pod uwagę, czy:
Poniżej przedstawiono informacje na temat poszczególnych rodzajów środków egzekucyjnych. Wierzyciel egzekwujący powinien wybrać środek, co do którego istnieje największe prawdopodobieństwo, że doprowadzi do odzyskania należnych mu środków pieniężnych.
Sąd nie jest w stanie zagwarantować, że wierzyciel egzekwujący odzyska należne mu środki pieniężne, a podjęcie jakichkolwiek czynności egzekucyjnych wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty sądowej. Mimo że sąd doliczy kwotę opłaty do kwoty należnej od pozwanego, nie będzie mógł zwrócić wierzycielowi uiszczonych przez niego opłat, jeżeli powód nie odzyska środków pieniężnych od pozwanego. Dodatkowe informacje na ten temat zawiera broszura dotycząca czynności egzekucyjnych.
Ogólne informacje dla wierzycieli zawierają wytyczne pt. Make a Court Claim for Money (Jak wystąpić do sądu z roszczeniem pieniężnym?).
Ogólne informacje dla dłużników zawierają następujące wytyczne:
County court judgments for debt (Wyroki sądów hrabstw w przedmiocie długów)
Respond to a court claim for money (Jak przekazać odpowiedź na pozew dotyczący roszczenia pieniężnego?)
Make a Court Claim for Money (Jak wnieść pozew dotyczący roszczenia pieniężnego do sądu?)
Poniżej przedstawiono poszczególne rodzaje środków egzekucyjnych:
Zajęcie (obecnie określane mianem taking control of goods, wcześniej znane jako distraint/execution)
Środek ten polega na zajęciu majątku w celu ewentualnego pozbawienia dłużnika posiadania tego majątku i jego sprzedaży na licytacji na potrzeby spłaty długu, którego dotyczy wyrok.
Aby móc przeprowadzić egzekucję w drodze zajęcia, należy wystąpić do sądu o wydanie nakazu zajęcia (warrant of control). Wydanie takiego nakazu będzie skuteczne wyłącznie w przypadku, gdy pozwany:
Sąd będzie mógł wydać taki nakaz wyłącznie w przypadku, gdy pozwany:
Komornik nie zawsze może zająć i sprzedać majątek pozwanego Wyłączone z zajęcia są na przykład podstawowe artykuły gospodarstwa domowego i narzędzia niezbędne do wykonywania zawodu oraz składniki majątku będące przedmiotem umów dzierżawy z opcją zakupu lub najmu. Komornik nie zajmie majątku pozwanego, jeżeli jego wartość okaże się niewystarczająca do zaspokojenia wierzytelności wskazanej w nakazie po potrąceniu kosztów zajęcia i sprzedaży tego majątku. Sprzedaż na licytacji często pozwala uzyskać zaledwie ułamek pierwotnej wartości sprzedanego składnika majątku. Ponadto majątek pozwanego mógł już zostać zajęty przez komorników wykonujących czynności na podstawie innego nakazu.
Dodatkowe informacje na temat nakazu egzekucji z ruchomości można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.
Nakaz zajęcia wynagrodzenia
W ramach tego środka egzekucyjnego sąd wydaje nakaz regularnego potrącania określonej sumy pieniężnej z wynagrodzenia lub pensji dłużnika egzekwowanego w dniu, w którym otrzymuje on takie wynagrodzenie lub pensję, i przekazywania tej kwoty wierzycielowi egzekwującemu.
Sąd może wydać nakaz zajęcia wynagrodzenia wyłącznie w przypadku, gdy pozwany jest zatrudniony przez inną osobę. Takiego nakazu nie można wydać przeciwko pozwanemu będącemu osobą bezrobotną lub samozatrudnioną. Ponadto w przypadku, gdy koszty utrzymania pozwanego przekraczają wysokość jego zarobków, sąd może nie mieć możliwości wydania tego rodzaju nakazu lub może być uprawniony wyłącznie do wydania nakazu spłaty zadłużenia w niewielkich ratach.
Dodatkowe informacje na temat nakazu zajęcia wynagrodzenia można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.
Nakaz zajęcia majątku dłużnika, w tym nakaz sprzedaży majątku i nakaz wstrzymania się od zbywania majątku
Nakaz zajęcia majątku dłużnika uniemożliwia pozwanemu sprzedaż należących do niego składników majątku (takich jak nieruchomości, grunty lub inwestycje) bez spłaty jego zadłużenia wobec wierzyciela egzekwującego. Wierzyciel egzekwujący zaspokaja się z zysków ze sprzedaży uzyskiwanych przez dłużnika egzekwowanego w rezultacie sprzedaży majątku albo z masy spadkowej pozostawionej przez dłużnika egzekwowanego w przypadku jego śmierci. W toku tej procedury sąd może również wydać dwa inne rodzaje nakazu sądowego. Po pierwsze, sąd może wydać nakaz sprzedaży wymuszający sprzedaż nieruchomości objętych nakazem zajęcia majątku dłużnika. Po drugie, sąd może wydać nakaz wstrzymania się od zbywania majątku, który uniemożliwia dłużnikowi egzekwowanemu zbywanie nieruchomości w celu uniknięcia egzekucji przeprowadzonej w toku postępowania wszczętego przeciwko niemu na podstawie nakazu zajęcia majątku dłużnika.
Dodatkowe informacje na temat nakazu zajęcia majątku dłużnika można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.
Nakaz zajęcia rachunku bankowego (obecnie określany mianem third party order, wcześniej znany jako garnishee proceedings)
Zastosowanie tego środka egzekucyjnego skutkuje wydaniem nakazu zamrażającego rachunki bankowe dłużnika egzekwowanego na podstawie postanowienia sądu. Kwota potrzebna do zaspokojenia długu będącego przedmiotem wyroku zostaje następnie automatycznie przelana na rachunek wierzyciela egzekwującego. Jeżeli fundusze znajdujące się na rachunkach bankowych dłużnika okażą się niewystarczające do pokrycia całości zadłużenia, dostępne środki wykorzystuje się do zaspokojenia przynajmniej części wierzytelności.
Dodatkowe informacje na temat nakazu zajęcia rachunku bankowego można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.
W tym materiale wideo przedstawiono dodatkowe informacje w tej kwestii.
Postępowanie upadłościowe
Jeżeli kwota zadłużenia wynosi co najmniej 5 000 funtów szterlingów, wierzyciel egzekwujący może również wystąpić do sądu o ogłoszenie upadłości pozwanego. Postępowanie w tym zakresie można wszcząć zarówno przed sądem hrabstwa, jak i przed Wysokim Trybunałem (High Court). Koszty takiego postępowania mogą okazać się jednak znaczne.
Nakaz przekazania informacji (obecnie określany mianem order to obtain information, wcześniej znany jako oral examinations)
Choć nakaz ten nie stanowi sam w sobie środka egzekucyjnego, jego wydanie umożliwia przesłuchanie dłużników egzekwowanych w kwestii ich majątku, aby zapewnić wierzycielowi egzekwującemu możliwość podjęcia bardziej świadomej decyzji przy wyborze środka egzekucyjnego, z którego chce on skorzystać.
Dodatkowe informacje na temat nakazu przekazania informacji można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.
Organami właściwymi w zakresie wykonywania orzeczeń w Anglii i Walii są Wysoki Trybunał, sąd hrabstwa lub sąd pokoju. Wysoki Trybunał i sąd hrabstwa wydają wyroki, natomiast sądy pokoju wydają nakazy skierowane do organów samorządu terytorialnego.
W Anglii i Walii dopuszcza się możliwość wydania tytułu wykonawczego zarówno w odniesieniu do orzeczeń sądów, jak i w odniesieniu do decyzji organów pozasądowych. Nie zawsze wiąże się to z koniecznością wystąpienia do sądu o wydanie nakazu egzekucji. W przypadku zaległych płatności czynszowych, podatków, ceł i akcyzy oraz mandatów za nieprawidłowe parkowanie dopuszcza się możliwość przejęcia kontroli nad mieniem bez konieczności uzyskania zezwolenia sądu.
Zarówno sąd hrabstwa, jak i Wysoki Trybunał są właściwe do wydania nakazu egzekucji w przypadkach, gdy wydały wyrok w przedmiocie danego roszczenia. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że komornik przy sądzie hrabstwa nie może wszcząć egzekucji w przedmiocie jakiejkolwiek kwoty przekraczającej 5 000 funtów szterlingów [chyba że dokonuje egzekucji postanowień umowy podlegającej przepisom ustawy z 1974 r. o kredycie konsumenckim (Consumer Credit Act 1974), która może zostać wykonana wyłącznie przed sądem hrabstwa]. Wyroki sądu hrabstwa rozstrzygające spór dotyczący roszczenia o wartości ponad 5 000 funtów szterlingów należy przekazać Wysokiemu Trybunałowi celem ich wykonania przez komornika przy Wysokim Trybunale. Komornicy przy Wysokim Trybunale nie mogą wykonywać wyroków dotyczących roszczeń o wartości mniejszej niż 600 funtów szterlingów.
Przewidziano procedurę, w ramach której wierzyciele egzekwujący mogą podjąć decyzję o przekazaniu wyroków sądów hrabstw dotyczących roszczeń o wartości od 600 do 5 000 funtów szterlingów do Wysokiego Trybunału celem ich wykonania w drodze egzekucji. Należy również zwrócić uwagę na fakt, że w postępowaniu przed Wysokim Trybunałem nie można wykonać nakazu zajęcia wynagrodzenia; aby skorzystać z tego środka egzekucyjnego, należy wnieść sprawę do rozpoznania przez sąd hrabstwa.
Jeżeli pozew wniesiono za pośrednictwem portalu Money Claim Online (roszczenia pieniężne online), z wnioskiem o wydanie nakazu egzekucji również można wystąpić przez internet.
Status, role, zakres odpowiedzialności i uprawnienia komorników
Korzystanie z usług prawników lub innych przedstawicieli zawodów prawniczych
Wierzyciel nie musi składać wniosku o przeprowadzenie egzekucji za pośrednictwem prawnika ani żadnego innego przedstawiciela zawodu prawniczego.
Niemniej jednak postępowanie egzekucyjne może okazać się skomplikowane, zwłaszcza jeżeli toczy się przed Wysokim Trybunałem. Przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego wierzyciele powinni zatem rozważyć zasięgnięcie porady prawnika (solicitor), centrum porad prawnych lub Biura Porad Prawnych dla Obywateli.
Wysokość kosztów egzekucji
Każda z metod egzekucji wiąże się z koniecznością uiszczenia innych opłat sądowych. Jak wspomniano powyżej, choć sąd doliczy kwotę opłaty do kwoty należnej od pozwanego, nie będzie mógł zwrócić wierzycielowi uiszczonych przez niego opłat, jeżeli powód nie odzyska środków pieniężnych od pozwanego. Informacje na temat obecnie obowiązujących stawek opłat z tytułu zastosowania poszczególnych środków egzekucyjnych można uzyskać na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.
Jak wspomniano powyżej, w Anglii i Walii wybór środka egzekucyjnego należy wyłącznie do wierzyciela egzekwującego. Wierzyciele, którzy uzyskali prawomocny wyrok sądu i których wierzytelność nie została jeszcze zaspokojona, są uprawnieni do dochodzenia wykonania tego wyroku przy wykorzystaniu najodpowiedniejszych dostępnych im środków. Dlatego też sąd uwzględnia dokonany przez wierzyciela wybór środka egzekucyjnego, pod warunkiem że wierzyciel dysponuje prawomocnym wyrokiem i złożył odpowiedni wniosek.
Egzekucję można przeprowadzić z następujących składników majątku:
Komornik może zająć wyłącznie majątek należący do pozwanego lub którego pozwany jest współwłaścicielem. Zajęciu nie podlegają następujące składniki majątku:
a) rzeczy lub sprzęt (na przykład narzędzia, książki, telefony, sprzęt komputerowy i pojazdy) wykorzystywane przez dłużnika osobiście w ramach jego stosunku zatrudnienia, prowadzonej przez niego działalności, wykonywanego przez niego zawodu lub profesji, a także rzeczy lub sprzęt potrzebne mu do nauki lub kształcenia, z zastrzeżeniem, że łączna wartość rzeczy objętych tym zwolnieniem lub sprzętu objętego tym zwolnieniem nie może przekraczać 1 350 funtów szterlingów;
b) odzież, pościel, meble, sprzęt gospodarstwa domowego, przedmioty i zapasy, które można racjonalnie uznać za niezbędne do zaspokojenia podstawowych potrzeb dłużnika i wszystkich członków jego gospodarstwa domowego związanych z życiem domowym, uwzględniając m.in.:
(i) kuchenkę lub kuchenkę mikrofalową;
(ii) lodówkę;
(iii) pralkę;
(iv) stół do jadalni dostatecznie duży, by pomieścić dłużnika i wszystkich członków jego gospodarstwa domowego, wraz z odpowiednią liczbą krzeseł stołowych;
(v) łóżka i komplety pościeli dla dłużnika i każdego członka jego gospodarstwa domowego;
(vi) jeden telefon podłączony do linii naziemnej, a w przypadku braku dostępu do takiej linii w lokalu – telefon komórkowy lub internetowy do użytku dłużnika lub dowolnego członka jego gospodarstwa domowego;
(vii) dowolne przedmioty lub sprzęt, które można racjonalnie uznać za niezbędne do zapewnienia:
odpowiedniej opieki medycznej nad dłużnikiem lub dowolnym członkiem gospodarstwa domowego dłużnika;
bezpieczeństwa w mieszkaniu/domu lub
odpowiedniej ochrony mieszkania/domu (na przykład system alarmowy) lub odpowiedniej ochrony wewnątrz mieszkania/domu;
(viii) wystarczającą liczbę lamp lub pieców bądź innych urządzeń generujących światło lub energię cieplną, aby zaspokoić podstawowe potrzeby członków gospodarstwa domowego dłużnika w zakresie ogrzewania i oświetlenia oraz
(ix) dowolne przedmioty lub sprzęt, które można racjonalnie uznać za niezbędne do zapewnienia należytej opieki nad:
osobą poniżej 18. roku życia;
osobą niepełnosprawną lub
osobą starszą;
c) psy towarzyszące (w tym psy przewodnicy, psy dla osób niesłyszących i psy dla osób niepełnosprawnych), psy pasterskie, psy stróżujące lub zwierzęta domowe;
d) pojazd opatrzony ważnym oznaczeniem przyznawanym osobom niepełnosprawnym z uwagi na fakt, że jest wykorzystywany do przewozu osoby niepełnosprawnej, lub co do którego występują uzasadnione przesłanki, by przypuszczać, że może być wykorzystywany do przewozu osoby niepełnosprawnej;
e) pojazd (nawet będący własnością publiczną) wykorzystywany do celów związanych z działalnością policji, straży pożarnej lub pogotowia ratunkowego, lub co do którego występują uzasadnione przesłanki, by przypuszczać, że może być wykorzystywany w takich celach oraz
f) pojazd opatrzony ważnym oznaczeniem Brytyjskiego Stowarzyszenia Medycznego (British Medical Association) lub innym oznaczeniem przyznawanym pojazdom wykorzystywanym w przypadkach zagrożenia zdrowia z uwagi na fakt, że jest wykorzystywany do celów związanych z przeciwdziałaniem przypadkom zagrożenia zdrowia, lub co do którego występują uzasadnione przesłanki, by przypuszczać, że może być wykorzystywany w takich celach.
Komornik może dokonać zajęcia tylko tego mienia, co do którego można przypuszczać, że uda się je sprzedać z zyskiem na licytacji. Komornicy nie mogą zająć mienia, jeżeli uznają, że zyski z jego sprzedaży okażą się niewystarczające do zaspokojenia choćby części kwoty wskazanej w nakazie po odliczeniu kosztów zajęcia i sprzedaży na licytacji.
Jeżeli chodzi o nakaz zajęcia wynagrodzenia, sąd weźmie pod uwagę kwotę, której pozwany potrzebuje, aby pokryć koszty swojego utrzymania, tj. koszty artykułów spożywczych, czynszu lub rat kredytu hipotecznego oraz podstawowych artykułów, a także aby móc regularnie opłacać rachunki, np. za energię elektryczną. Kwotę tę określa się mianem „kwoty wynagrodzenia podlegającej ochronie”. Jeżeli zarobki pozwanego przewyższają kwotę wynagrodzenia podlegającą ochronie, sąd wyda nakaz zajęcia wynagrodzenia.
W przypadku wydania nakazu zajęcia rachunku bankowego dłużnik egzekwowany, który nie może wypłacić środków pieniężnych ze swojego rachunku bankowego lub rachunku w towarzystwie budowlanym i który twierdzi, że sam doświadcza lub członkowie jego rodziny doświadczają z tego tytułu trudności w pokryciu kosztów zwykłego utrzymania, może zwrócić się do sądu o wydanie nakazu płatności na rzecz osób znajdujących się w niedostatku, który umożliwia dokonanie jednej lub większej liczby płatności na rzecz konkretnych osób.
Zarówno w przypadku dłużników, jak i w przypadku osób trzecich niespełnienie wymogów określonych w nakazach sądowych skutkuje możliwością nałożenia na te osoby sankcji za obrazę sądu. Sankcje takie obejmują obowiązek „wyrażenia czynnego żalu z powodu obrazy sądu” (tj. złożenia przeprosin na ręce sędziego na posiedzeniu jawnym), a w najpoważniejszych przypadkach – karę pozbawienia wolności do 14 dni.
Na bankach spoczywają określone zobowiązania w zakresie ujawniania informacji i zajmowania rachunków bankowych. Jeżeli bank otrzyma nakaz zajęcia rachunku bankowego skierowany przeciwko jednemu ze swoich klientów, nie ma obowiązku ujawnić, ile środków pieniężnych znajduje się na tym rachunku. Bank może wskazać, że na rachunku nie ma żadnych środków pieniężnych, że ilość środków pieniężnych na rachunku jest niewystarczająca do pokrycia całej kwoty zadłużenia, ale może zostać wykorzystana do pokrycia części tej kwoty, lub że środki znajdujące się na rachunku są wystarczające do zaspokojenia całości wierzytelności. Kwestie związane z tym, jakiego rodzaju inne informacje bank może przekazywać, regulują bardzo rygorystyczne przepisy w zakresie ochrony danych osobowych.
We wszystkich nakazach sąd wyznacza termin, w którym strona, przeciwko której skierowany jest nakaz, musi udzielić stosownych informacji lub zastosować się do nakazu oraz poucza o maksymalnym wymiarze sankcji, które grożą za niezastosowanie się do nakazu
Wszystkie sądowe środki egzekucyjne (nakaz zajęcia majątku dłużnika, nakaz zajęcia wynagrodzenia i nakaz zajęcia rachunku bankowego) są wydawane w postępowaniu składającym się z dwóch etapów. Etap postępowania dotyczący środków tymczasowych przeprowadza się wyłącznie na podstawie pism sądowych, a dłużnik egzekwowany nie ma żadnego wpływu na jego przebieg. Aby można było jednak przejść do końcowego etapu postępowań dotyczących wydania nakazu zajęcia wynagrodzenia i nakazu zajęcia rachunku bankowego, konieczne jest przeprowadzenie rozprawy i wezwanie dłużnika egzekwowanego do stawienia się na tej rozprawie w celu zapewnienia mu możliwości przedstawienia powodów, dla których uważa on, że planowany środek egzekucyjny nie powinien zostać zastosowany. Rozprawę „końcową” przeprowadza się przed tym samym sądem, w którym złożono pierwotny wniosek dotyczący danego środka egzekucyjnego (chyba że strona zwróci się z wyraźnym wnioskiem o przeprowadzenie rozprawy przed innym sądem). Wszystkie strony zostaną powiadomione o terminie rozprawy z odpowiednim wyprzedzeniem – niezależnie od specyfiki konkretnej sprawy wyznaczono minimalny okres, który musi upłynąć od zakończenia etapu postępowania dotyczącego środków tymczasowych, przekazania powiadomienia o zwołaniu rozprawy „końcowej”, aż do dnia rozprawy, aby zapewnić dłużnikowi (a także dowolnej osobie trzeciej bezpośrednio zaangażowanej w sprawę, np. bankowi w przypadku nakazu zajęcia rachunku bankowego) możliwość odpowiedniego przygotowania się do rozprawy. Jeżeli termin rozprawy „końcowej” wyznaczono w dniu, który nie jest dogodny dla stron, mogą one zwrócić się o przełożenie rozprawy na bardziej dogodny termin. W takim przypadku nakaz tymczasowy zostanie utrzymany w mocy, ale nie uprawomocni się do chwili zakończenia rozprawy.
Jeżeli chodzi o nakaz zajęcia majątku dłużnika, wierzyciel ma obowiązek doręczyć dłużnikowi nakaz tymczasowy i, o ile dłużnik nie wniesie sprzeciwu, nakaz tymczasowy uznaje się za prawomocny bez potrzeby przeprowadzenia rozprawy, chyba że sędzia postanowi inaczej. Dłużnik musi przekazać sądowi odpowiedź w terminie 10 dni od dnia doręczeniu mu powiadomienia o wyznaczeniu terminu rozprawy. Jeżeli dłużnik sprzeciwia się nałożeniu nakazu tymczasowego lub jeżeli sędzia podjął decyzję o przekazaniu sprawy, sprawę przekazuje się do rozpoznania przed sądem, który wydał pierwotny wyrok w sprawie, po czym wyznacza się termin rozprawy. Rozprawę przeprowadza się z udziałem zarówno wierzyciela, jak i dłużnika.
Na postanowienie sądu o wydaniu nakazu nie przysługuje zażalenie. W stosownych przypadkach dopuszcza się wyłącznie możliwość wniesienia apelacji od pierwotnego wyroku przyznającego wierzycielowi prawo do wystąpienia o przeprowadzenie egzekucji lub złożenia wniosku o uchylenie tego wyroku. Sąd może odstąpić od egzekucji tylko wówczas, gdy wyrok zostanie skutecznie zaskarżony przez wniesienie apelacji lub uchylony. Jeżeli środek zaskarżenia wobec wyroku wniesiono po tym, jak sąd przychylił się do wniosku wierzyciela o przeprowadzenie egzekucji, nakaz egzekucji może zostać wstrzymany po wystąpieniu do sądu ze stosownym wnioskiem w tym zakresie. W takiej sytuacji komornicy nie mogą zająć majątku, ale mają obowiązek sporządzić wykaz składników majątku, które można będzie następnie zająć i sprzedać w drodze licytacji.
Jeżeli wierzyciel złożył prawidłowo sporządzony wniosek o przeprowadzenie egzekucji do sądu, sąd nie może odmówić wyrażenia zgody na zastosowanie środka egzekucyjnego wybranego przez wierzyciela. Dlatego też nie ma potrzeby, aby wierzyciel miał możliwość wniesienia środków zaskarżenia przeciwko postanowieniu w przedmiocie wyrażenia zgody na zastosowanie środka egzekucyjnego.
Nakaz zajęcia lub postanowienie w przedmiocie przejęcia kontroli są ważne przez określony czas. tj. 12 miesięcy, z możliwością przedłużenia o dodatkowe 12 miesięcy na mocy postanowienia sądu.
W toku postępowania dotyczącego zajęcia dłużnika należy powiadomić o egzekucji z siedmiodniowym wyprzedzeniem, aby zapewnić mu możliwość spłaty zadłużenia i pokrycia kosztów postępowania, zanim komornik dokona zajęcia. Termin ten może zostać skrócony na mocy postanowienia sądu w przypadku stwierdzenia przesłanek świadczących o tym, że dłużnik zamierza przenieść składniki swojego majątku w celu uniknięcia egzekucji.
W przypadku dłużnika będącego osobą fizyczną komornik nie może dokonać zajęcia przed godz. 6.00 ani po godz. 21.00.
Komornik nie może wejść do pomieszczeń w celu dokonania zajęcia, jeżeli jedynymi osobami przebywającymi w pomieszczeniach, w których znajduje się majątek, są dziecko lub osoba wymagająca szczególnego traktowania (niezależnie od tego, czy w pomieszczeniach tych znajduje się więcej niż jedna osoba należąca do którejkolwiek z tych kategorii, czy też osoby należące do obydwu tych kategorii).
Jeżeli dłużnik jest osobą wymagającą szczególnego traktowania, opłata lub opłaty należne z tytułu przeprowadzenia czynności egzekucyjnych związanych z zajęciem nie podlegają odzyskaniu, chyba że komornik zapewnił dłużnikowi możliwość uzyskania pomocy i zasięgnięcia porady przed przystąpieniem do pozbawienia dłużnika posiadania majątku.
Stowarzyszenie Komorników Cywilnych (Civil Enforcement Association)
Stowarzyszenie Komorników przy Wysokim Trybunale (High Court Enforcement Officers Association)
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Egzekucja to środek prawny, na mocy którego można doprowadzić do wykonania wyroku, nakazu lub postanowienia.
W Irlandii Północnej ustanowiono unikalny system wykonywania wyroków w sprawach cywilnych. W większości systemów prawa precedensowego (common law) wyroki wykonuje się za pośrednictwem dodatkowych nakazów sądowych. W Irlandii Północnej wyroki sądu w sprawach cywilnych dotyczących odzyskania środków pieniężnych, rzeczy i majątku wykonuje organ centralny określany jako Urząd ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych (Enforcement of Judgments Office), który pełni zarówno funkcje administracyjne, jak i funkcje sądownicze.
Urząd ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych ustanowiono w 1971 r., a od 1979 r. podlega on Służbie Sądów i Trybunałów Irlandii Północnej (Northern Ireland Courts and Tribunals Service). Uprawnienia Urzędu ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych i procedury regulujące jego funkcjonowanie określono w zarządzeniu królewskim z 1981 r. w sprawie wykonywania orzeczeń w Irlandii Północnej [Judgments Enforcement (Northern Ireland) Order 1981] („zarządzenie z 1981 r.”) i w regulaminie z 1981 r. w sprawie wykonywania orzeczeń w Irlandii Północnej [Judgments Enforcement Rules (Northern Ireland) 1981] (SR 1981/147).
Poniżej przedstawiono poszczególne rodzaje środków egzekucyjnych:
nakaz spłaty zadłużenia w ratach – jest to nakaz zapłaty, który wydaje się, jeżeli Urząd ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych dojdzie do przekonania, że dłużnik dysponuje lub będzie dysponował zdolnością do zaspokojenia całości lub dowolnej części kwoty wierzytelności w rozsądnym terminie;
nakaz zajęcia wynagrodzenia – jest to nakaz skierowany do pracodawcy dłużnika zobowiązujący go do dokonywania okresowych potrąceń z wynagrodzenia lub pensji dłużnika i przekazywania potrąconych środków Urzędowi ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych. Nakaz ten różni się od większości innych nakazów egzekucji, ponieważ Urząd ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych nie jest uprawniony do jego wydania, jeżeli nie otrzyma wcześniej wniosku w tym zakresie od wierzyciela. Urząd ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych może również wstrzymać się od doręczenia nakazu pracodawcy, jeżeli stwierdzi, że dłużnik będzie dobrowolnie realizował płatności na rzecz Urzędu;
nakaz zajęcia – na podstawie tego nakazu Urząd ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych może pozbawić dłużnika własności części jego mienia i innego majątku w celu ich sprzedaży. Urząd ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych przejmuje kontrolę nad majątkiem i wchodzi w jego posiadanie, po czym wartość tego majątku zalicza się na poczet zaspokojenia wierzytelności wierzyciela, na rzecz którego wydano nakaz;
nakaz obciążenia nieruchomości – nakaz ten wydaje się najczęściej w odniesieniu do długów opiewających na znaczne kwoty i stosuje się go zasadniczo w połączeniu z innymi środkami egzekucyjnymi. Nakaz ten sam w sobie nie wywiera żadnego wpływu na kwestie praktyczne związane z egzekucją długu; wierzyciel ma obowiązek podjąć działania w celu wykonania przysługujących mu uprawnień do wystąpienia o sprzedaż mienia, składając wniosek o przeprowadzenie egzekucji do sądu – w tym kontekście zarządzenie z 1981 r. również zawiera przepis przewidujący możliwość wydania nakazu obciążenia innych rodzajów majątku;
nakaz wyznaczenia syndyka i nakaz wydawany na podstawie ustawy o postępowaniu z udziałem organów Korony (Crown Proceedings Act) – na mocy nakazu wyznaczenia syndyka główny funkcjonariusz organów wykonujących orzeczenia sądowe (Chief Enforcement Officer) zostaje wyznaczony jako syndyk w odniesieniu do wszelkich płatności, do otrzymania których dłużnik może być uprawniony. Przykładowe płatności, w odniesieniu do których można wydać nakaz wyznaczenia syndyka, obejmują opłaty z tytułu dzierżawy nieruchomości i pożytki z nieruchomości, szczątkowe prawo własności wynikające z testamentu lub kwoty należne dłużnikowi będącemu osobą samozatrudnioną z tytułu umowy lub z tytułu powództwa cywilnego wytoczonego innej osobie fizycznej lub prawnej;
nakaz zajęcia długów (nakaz zajęcia wierzytelności dłużnika znajdującej się u osoby trzeciej) – na mocy nakazu zajęcia długów dłużnik dłużnika egzekwowanego spłaca dług nie na rzecz dłużnika egzekwowanego, ale na rzecz jego wierzyciela. Na mocy tego nakazu każdemu wierzycielowi, na rzecz którego go wydano, przyznaje się status wierzyciela zabezpieczonego; nakaz ten ma zastosowanie do zadłużenia wymagalnego lub które staje się wymagalne;
nakaz przywrócenia posiadania nieruchomości – wyrok w przedmiocie posiadania nieruchomości wykonuje się za pośrednictwem nakazu przywrócenia posiadania nieruchomości uprawniającego Urząd ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych do wydalenia dowolnej osoby znajdującej się w posiadaniu nieruchomości, niezależnie od tego, czy jest ona pozwanym, czy też nie;
nakaz wydania rzeczy – wyrok w przedmiocie posiadania rzeczy wykonuje się za pośrednictwem nakazu wydania rzeczy. Na mocy tego nakazu Urząd ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych zajmuje rzeczy i przekazuje je wierzycielowi. Nakazu tego nie należy mylić z nakazem zajęcia, ponieważ w tym przypadku nie dochodzi do sprzedaży majątku.
Enforcement of Judgments Office
Laganside House
23-27 Oxford Street
Belfast
BT1 3LA
Każdy uprawniony do dochodzenia wykonania wyroku może – po uiszczeniu stosownej opłaty – zwrócić się do Urzędu ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych z wnioskiem o wykonanie tego wyroku. Przed złożeniem wniosku dłużnikowi należy przekazać „powiadomienie o zamiarze wystąpienia o wykonanie wyroku”. Jeżeli dłużnik nie wykona wyroku w terminie dziesięciu dni od dnia otrzymania powiadomienia o zamiarze wystąpienia o wykonanie wyroku, wierzyciel może przystąpić do czynności służących doprowadzeniu do wykonania wyroku. W sprawach, w których saldo wszystkich należnych kwot przekracza 3 000 funtów szterlingów, dopuszcza się możliwość złożenia wniosku wstępnego. Składając taki wniosek, wierzyciel egzekwujący może doprowadzić do wydania nakazu przejęcia kontroli nad majątkiem i uzyskać zestawienie majątku dłużnika, aby mieć możliwość podjęcia bardziej świadomej decyzji w kwestii ewentualnych dalszych środków egzekucyjnych.
Po przyjęciu wniosku Urząd ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych niezwłocznie doręcza dłużnikowi „nakaz przejęcia kontroli nad majątkiem” wskazujący konkretne należące do dłużnika rzeczy (z pewnymi wyjątkami, np. przedmioty gospodarstwa domowego), które wchodzą w posiadanie Urzędu ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych i są objęte kontrolą tego Urzędu, co oznacza, że nie można ich zbyć. Nakaz przejęcia kontroli nad majątkiem znosi się wyłącznie po zrealizowaniu płatności na kwotę wskazaną w wyroku lub po odrzuceniu wniosku o przeprowadzenie egzekucji.
Kolejnym etapem postępowania egzekucyjnego jest zgromadzenie informacji na temat środków, którymi dysponuje dłużnik – ma to kluczowe znaczenie dla treści wniosku o przeprowadzenie egzekucji. Dłużnik egzekwowany ma obowiązek udzielić funkcjonariuszowi organów wykonujących orzeczenia sądowe wszelkich żądanych przez tego funkcjonariusza informacji na temat środków pozostających do jego dyspozycji. Dłużnika egzekwowanego przesłuchuje się w jego miejscu zamieszkania lub wzywa do stawienia się na przesłuchanie prowadzone przez wyznaczonego funkcjonariusza.
Po otrzymaniu sprawozdania sporządzonego przez funkcjonariusza organów wykonujących orzeczenia sądowe urzędnik sądowy (Master) (zob. poniżej) lub główny funkcjonariusz organów wykonujących orzeczenia sądowe wydaje tymczasową decyzję w przedmiocie wniosku o egzekucję. Wyłącznie urzędnik w randze Master jest uprawniony do wydania nakazu zajęcia, nakazu zajęcia wierzytelności dłużnika znajdującej się u osoby trzeciej, nakazu wyznaczenia syndyka oraz nakazu wydawanego na podstawie ustawy o postępowaniu z udziałem organów Korony. W tym kontekście bierze się pod uwagę sytuację finansową dłużnika i inne istotne okoliczności, aby określić najodpowiedniejszy środek, który należy zastosować w celu wykonania wyroku, lub aby ustalić, czy wykonanie wyroku jest w ogóle możliwe. Strony zawiadamia się o wydaniu nakazu i zapewnia się im możliwość wyrażenia sprzeciwu. Jeżeli strony nie wyrażą sprzeciwu, postanowienie o wydaniu nakazu uprawomocnia się; jeżeli jednak wniesiono sprzeciw, rozpoznaje się go w toku rozprawy przed urzędnikiem w randze Master.
Status, role, zakres odpowiedzialności i uprawnienia funkcjonariuszy organów wykonujących orzeczenia sądowe
Na czele Urzędu ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych stoi starszy rangą funkcjonariusz posiadający status i rangę Master (rodzaj urzędnika sądowego), a do jego pracowników zalicza się głównego funkcjonariusza organów wykonujących orzeczenia sądowe (i jego zastępcę), nominowanych funkcjonariuszy oraz funkcjonariuszy organów wykonujących orzeczenia sądowe przypisanych do poszczególnych okręgów Irlandii Północnej.
W zarządzeniu z 1981 r. Urzędowi ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych przyznano prawo do podejmowania czynności wchodzących w zakres jego uprawnień. W tym kontekście szczególnie istotnym uprawnieniem jest możliwość wydawania szeregu wymienionych powyżej nakazów egzekucji. Urząd ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych dysponuje uprawnieniami pomocniczymi służącymi usprawnieniu przebiegu postępowania egzekucyjnego. Uprawnienia te obejmują wydawanie nakazów przejęcia kontroli nad majątkiem i organizowanie przesłuchań świadków, przesłuchiwanie dłużników w kwestii środków pozostających do ich dyspozycji, uwzględniając przesłuchiwanie osób trzecich (które mogą znajdować się w posiadaniu informacji na temat środków dłużnika i jego majątku) oraz przyjmowanie środków pieniężnych odzyskanych w toku postępowania egzekucyjnego.
Urząd ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych jest również uprawniony do odrzucenia wniosku o przeprowadzenie egzekucji. Choć w zarządzeniu z 1981 r. nie wskazano przesłanek uzasadniających podjęcie takiej decyzji, zasadniczo przyjmuje się, że wniosek zostanie odrzucony, jeżeli wnioskodawca nie jest uprawniony do dochodzenia wykonania wyroku. W przypadku braku możliwości wykonania wyroku w rozsądnym terminie (poprzez wydanie dowolnego nakazu egzekucji) Urząd ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych może wydać stosowne powiadomienie w tym zakresie wraz z zaświadczeniem o braku możliwości wykonania wyroku. Urząd ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych dysponuje również szeroko zakrojonymi uprawnieniami w zakresie bezwarunkowego albo obwarowanego warunkami wstrzymania wykonania jakiegokolwiek wyroku.
Korzystanie z usług prawników lub innych przedstawicieli zawodów prawniczych
Każda ze stron lub każda osoba, na którą nakaz wywiera wpływ, może stawić się na przesłuchaniu przed urzędnikiem w randze Master osobiście lub za pośrednictwem pełnomocnika lub prawnika (solicitor).
Wysokość kosztów egzekucji
System wykonywania orzeczeń w Irlandii Północnej jest finansowany z opłat uiszczanych przez jego użytkowników. Obowiązujące opłaty określono w części 1 załącznika do zarządzenia królewskiego z 1996 r. w sprawie opłat z tytułu wykonania wyroków w Irlandii Północnej [Judgments Enforcement Fees Order (Northern Ireland) 1996)] (z późniejszymi zmianami) (SR 1996/101), przy czym ich wysokość zależy od kwoty podlegającej odzyskaniu na mocy wyroku; informacje na temat aktualnych stawek opłat można również uzyskać na stronie internetowej Służby Sądów i Trybunałów Irlandii Północnej.
Zakres właściwości Urzędu ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych określono w zarządzeniu z 1981 r. – obejmuje on następujące wyroki:
Decyzję w kwestii tego, jakiego rodzaju nakaz egzekucji należy wydać w danym przypadku, podejmuje Urząd ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych – wnioskodawca nie może zażądać zastosowania konkretnego środka egzekucyjnego.
Czynności egzekucyjne wobec pensji lub wynagrodzeń można przeprowadzić w toku postępowania wszczynanego na podstawie nakazu zajęcia wynagrodzenia. Wysokość potrącanej kwoty oblicza się, biorąc pod uwagę „standardową stawkę potrącenia” oraz „kwotę wynagrodzenia podlegającą ochronie”. Pierwszy współczynnik to kwota, której potrącenie z wynagrodzenia dłużnika Urząd ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych uznał za uzasadnione, aby pokryć zobowiązania spoczywające na dłużniku na mocy wyroku. Drugi współczynnik to minimalna kwota wynagrodzenia, którą w opinii Urzędu ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych należy pozostawić dłużnikowi, uwzględniając środki znajdujące się do jego dyspozycji i jego potrzeby.
Nakaz zajęcia można wydać w odniesieniu do czterech kategorii majątku:
Majątek niepodlegający zajęciu obejmuje odzież, meble, łóżka i pościel oraz inne podstawowe przedmioty gospodarstwa domowego; narzędzia i urządzenia potrzebne dłużnikowi do wykonywania zawodu do kwoty 200 funtów szterlingów; mienie powierzone dłużnikowi na przechowanie przez inną osobę; oraz majątek znajdujący się w posiadaniu syndyka wyznaczonego przez sąd.
Nakaz obciążenia nieruchomości można wydać w odniesieniu do dowolnych nieruchomości lub prawa własności nieruchomości (estate in land) dłużnika, przy czym pojęcie „prawo własności nieruchomości” obejmuje wszelki udział lub interes, prawo, tytuł, roszczenie, żądanie, opłatę, zastaw lub obciążenie przysługujące dłużnikowi zgodnie z prawem lub zasadami słuszności w odniesieniu do nieruchomości lub w związku z nieruchomościami. Nakazy obciążenia i inne podobne nakazy można również wydać w odniesieniu do majątku niebędącego nieruchomością. Taki majątek to w szczególności fundusze lub akcje organów rządowych i przedsiębiorstw lub spółek publicznych; obligacje niezabezpieczone; środki pieniężne znajdujące się w posiadaniu sądu; oraz udziały w spółkach prywatnych.
Poza zajęciem środków pieniężnych należnych dłużnikowi egzekwowanemu od klienta z tytułu wykonanych prac lub wyświadczonych usług dopuszcza się również możliwość wydania nakazu zajęcia długów, który obejmuje wszelkie środki pieniężne znajdujące się na rachunku bankowym dłużnika lub na jego rachunku prowadzonym w towarzystwie budowlanym.
Każdy nakaz egzekucji wydany przez Urząd ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych ma taką samą moc i wywołuje takie same skutki jak nakaz Wysokiego Trybunału (High Court). Przewidziano różnego rodzaju dodatkowe uprawnienia egzekucyjne, z których można skorzystać w przypadku niezastosowania się przez dłużnika do nakazu egzekucji, w tym:
Przypadki dopuszczenia się obrazy Urzędu ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych mogą zostać skierowane do Wysokiego Trybunału, które może uznać je za równoważne z dopuszczeniem się obrazy Wysokiego Trybunału.
Do zaspokojenia roszczenia pieniężnego będącego przedmiotem wyroku dochodzi w chwili spłaty lub pokrycia kwoty wskazanej w wyroku. Po zaspokojeniu roszczenia uchyla się wszystkie nakazy egzekucji wydane w związku z wyrokiem. Po skutecznym wykonaniu nakazu przywrócenia posiadania nieruchomości lub wydania rzeczy nie dopuszcza się możliwości wszczęcia żadnego innego postępowania z wyjątkiem postępowania w przedmiocie zwrotu kosztów i wydatków związanych z wykonaniem wyroku.
Wierzyciel lub dłużnik egzekwowany mogą zwrócić się do Urzędu ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych o uchylenie, zniesienie lub zmianę treści nakazu egzekucji – w takiej sytuacji dopuszcza się możliwość przeprowadzenia przesłuchania.
Główny funkcjonariusz organów wykonujących orzeczenia sądowe może wnieść odwołanie wewnętrzne do urzędnika w randze Master.
Jeżeli chodzi o zewnętrzne środki zaskarżenia, w przypadkach wskazanych w art. 140 zarządzenia z 1981 r. dopuszcza się możliwość wniesienia odwołania od decyzji Urzędu ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych do Wysokiego Trybunału dotyczącego kwestii faktycznych i prawnych – w pozostałych przypadkach odwołanie od decyzji Urzędu dotyczące kwestii prawnych wnosi się do Sądu Apelacyjnego (Court of Appeal). Nakaz zajęcia wynagrodzenia to jedyny rodzaj nakazu egzekucji przewidziany dla wyroków dotyczących roszczeń pieniężnych w art. 140 – na postanowienie o odmowie wydania konkretnego nakazu egzekucji zasadniczo nie przysługuje zażalenie.
W art. 17 zarządzenia z 1981 r. w sprawie wykonywania wyroków w Irlandii Północnej [Judgments Enforcement (Northern Ireland) Order 1981] i w zasadzie 5 regulaminu z 1981 r. w sprawie wykonywania wyroków w Irlandii Północnej [Judgments Enforcement Rules (Northern Ireland) 1981] przewidziano szereg ograniczeń dotyczących wykonywania orzeczeń. Wspomniane ograniczenia odnoszą się do szeregu różnych sytuacji, w których strona dąży do wykonania orzeczenia. Celem tych ograniczeń jest zapewnienie dłużnikowi ochrony w określonych sytuacjach, m.in.:
a) w przypadku gdy wszczęcie postępowania egzekucyjnego wymaga uzyskania uprzedniej zgody sądu;
b) w przypadku gdy sąd zawiesił lub odroczył wykonanie wyroku, co uniemożliwiłoby przeprowadzenie egzekucji wyroku przez Urząd ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych;
c) w przypadku gdy wniosek o wykonanie wyroku złożono po upływie 6 lat od dnia jego uprawomocnienia się. W takiej sytuacji wierzyciel zwraca się do Urzędu o udzielenie zgody na wykonanie wyroku przed złożeniem stosownego wniosku – decyzję w tej kwestii podejmuje urzędnik w randze Master Urzędu ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych;
d) wniosek o wykonanie wyroku nie zostanie uwzględniony, jeżeli od dnia jego uprawomocnienia się minęło ponad 12 lat;
e) w przypadku gdy złożono więcej niż jeden wniosek o wykonanie tego samego wyroku. Jeżeli złożono więcej niż jeden wniosek, wierzyciel musi zwrócić się do głównego funkcjonariusza organów wykonujących orzeczenia sądowe o udzielenie zgody na wykonanie wyroku przed złożeniem kolejnego wniosku o wykonanie tego samego wyroku;
f) w przypadku gdy wierzyciel dokonał cesji długu na rzecz osoby trzeciej po wydaniu wyroku;
g) w przypadku gdy sąd uzależnił możliwość wykonania wyroku od spełnienia określonego warunku, a warunek ten nie został spełniony, co uniemożliwiłoby przeprowadzenie egzekucji przez Urząd ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych;
h) uwzględnienie wniosku o wykonanie wyroku w przypadku gdy postępowanie w przedmiocie wydania postanowienia zawieszającego egzekucję jest w toku zgodnie z zasadą 103. Przed złożeniem wniosku o wykonanie wyroku należy uzyskać zgodę urzędnika w randze Master;
i) uwzględnienie wniosku o wykonanie wyroku w przypadku gdy wydano postanowienie o wstrzymaniu egzekucji z powodu niewypłacalności zgodnie z art. 14 ust. 1.
Jeżeli Urząd ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych wydał oświadczenie, w którym stwierdził, że wyroku nie można wykonać (art. 19–21 zarządzenia z 1981 r. w sprawie wykonywania wyroków w Irlandii Północnej), takie oświadczenie może zostać uchylone (na wniosek wierzyciela). Stosowny wniosek należy jednak złożyć w terminie 12 lat od dnia wydania oświadczenia o braku możliwości wykonania wyroku.
Zgodnie z art. 16 zarządzenia królewskiego z 1989 r. w sprawie ograniczeń w Irlandii Północnej [Limitations (Northern Ireland) Order 1989] ograniczenia w zakresie wykonywania wyroków (i egzekucji odsetek) przestają obowiązywać po upływie 6 lat od dnia uprawomocnienia się wyroku. Urzędnik w randze Master Urzędu ds. Wykonywania Orzeczeń Sądowych weźmie ten fakt pod uwagę przy rozpoznawaniu wniosku o wykonanie wyroku, który uprawomocnił się ponad 6 lat temu (zob. lit. d) powyżej).
Służba Sądów i Trybunałów Irlandii Północnej
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
W Szkocji czynności prawne, które można podjąć względem dłużników w celu wyegzekwowania spłaty zadłużenia, określa się pojęciem diligence. Egzekucję można przeprowadzić wyłącznie na podstawie wydanego zgodnie z prawem tytułu egzekucyjnego, np. orzeczenia sądu lub dokumentu ustanawiającego dług w określonej kwocie bądź – ogólniej rzecz biorąc – postanowienia sądów cywilnych, w tym dotyczących dokonania lub zaniechania określonej czynności.
Egzekucja obejmuje zajęcie wynagrodzenia, zajęcie rzeczy lub środków pieniężnych znajdujących się w posiadaniu osoby trzeciej (arrestment), zajęcie rzeczy lub środków pieniężnych, zakaz zbywania składników majątku (inhibition) oraz zabezpieczenie spłaty długu majątkiem dłużnika (adjudication for debt).
Zabezpieczenie spłaty długu majątkiem dłużnika
Zabezpieczenie spłaty długu majątkiem dłużnika to znany od bardzo dawna środek egzekucyjny stosowany w odniesieniu do majątku dziedzicznego, którego zastosowanie skutkuje ustanowieniem na rzecz wierzyciela dziedzicznego zabezpieczenia sądowego na majątku. Ten rzadko spotykany środek egzekucyjny jest stosowany wyłącznie w postępowaniach przed Court of Session. Po wydaniu postanowienia o zabezpieczeniu spłaty długu majątkiem dłużnika wyciąg z tego postanowienia zostaje zarejestrowany w odpowiednim szkockim rejestrze nieruchomości (rejestrze chronologicznym lub rejestrze nieruchomości). Wierzyciel, na rzecz którego ustanowiono to zabezpieczenie, nabywa wówczas z reguły takie same prawa jak inni wierzyciele dziedziczni, z wyjątkiem prawa do sprzedaży. Dzięki temu wierzyciel może wytoczyć powództwo o usunięcie dłużnika, jeżeli zajmuje on nieruchomość, lub powództwo o zasądzenie na jego rzecz opłat czynszowych pobieranych od najemców, jeżeli nieruchomość jest wynajmowana. Wierzyciel może zwrócić się do sądu o przyznanie mu prawa własności do nieruchomości, dzięki czemu będzie mógł dokonać jej sprzedaży, dopiero po upływie dziesięciu lat.
Zajęcie rzeczy lub środków pieniężnych znajdujących się w posiadaniu osoby trzeciej
Zajęcie rzeczy lub środków pieniężnych znajdujących się w posiadaniu osoby trzeciej to środek egzekucyjny stosowany w odniesieniu do ruchomości należących do dłużnika, które znajdują się w posiadaniu osoby trzeciej. Jego zastosowanie uniemożliwia osobie trzeciej rozporządzanie zajętym majątkiem. Przedmiotem takiego zajęcia mogą być długi, środki przechowywane na rachunku bankowym, udziały/akcje, środki przechowywane w funduszach powierniczych, polisy ubezpieczeniowe oraz ruchomości materialne. W przypadku ruchomości materialnych znajdujących się w posiadaniu dłużnika odpowiednim środkiem egzekucyjnym jest zajęcie zwykłe (attachment), a nie zajęcie rzeczy lub środków pieniężnych znajdujących się w posiadaniu osoby trzeciej (arrestment).
Zajęcie rzeczy
Wierzyciel może zająć ruchomości materialne znajdujące się w posiadaniu dłużnika i sprzedać je na licytacji w celu odzyskania niespłaconych długów. Niektóre kategorie rzeczy nie podlegają jednak zajęciu, np. narzędzia lub książki potrzebne dłużnikowi do wykonywania zawodu lub pojazdy, które można racjonalnie uznać za potrzebne dłużnikowi i których wartość nie przekracza określonej kwoty. Zajęcia nie można również dokonać w celu wejścia w posiadanie rzeczy znajdujących się w domu/mieszkaniu dłużnika, chyba że sędzia (sheriff) wyda nakaz uprawniający do dokonania nadzwyczajnego zajęcia. Korzystając z tego środka, wierzyciel może zająć środki pieniężne (gotówkę, w tym monety i banknoty w walucie obcej, przekazy pieniężne, instrumenty bankowe itp.) przechowywane w pomieszczeniach należących do dłużnika, przy czym z zajęcia wyłączone są środki pieniężne znajdujące się w domu/mieszkaniu dłużnika oraz środki pieniężne, które ma on przy sobie.
Zajęcie wynagrodzenia
Środki egzekucyjne, które można zastosować wobec wynagrodzenia dłużnika, obejmują zajęcie wynagrodzenia (w celu przeprowadzenia egzekucji pojedynczego długu), zajęcie na potrzeby bieżących płatności alimentacyjnych (służące przeprowadzeniu egzekucji świadczeń alimentacyjnych lub płatności okresowych zasądzonych w orzeczeniu o rozwodzie) lub wydanie nakazu dokonania połączonego zajęcia (tj. nakazu sądowego mającego na celu przeprowadzenie jednoczesnej egzekucji dwóch lub większej liczby tego samego rodzaju długów). Dopuszcza się również możliwość wydania nakazu dokonywania potrąceń z kwoty wynagrodzenia zgodnie z przepisami ustawy z 1991 r. o świadczeniach alimentacyjnych na rzecz dzieci (Child Support Act 1991) w odniesieniu do dowolnej osoby zobowiązanej do uiszczania płatności alimentacyjnych na rzecz dziecka wskutek zajęcia na potrzeby płatności alimentacyjnych. Po otrzymaniu postanowienia o zajęciu wynagrodzenia pracodawca jest zobowiązany potrącać kwotę obliczoną zgodnie z tabelami zawartymi w ustawie z wynagrodzenia dłużnika każdego dnia wypłaty i przekazywać tę kwotę wierzycieli do chwili spłaty długu lub do chwili, w której dłużnik przestanie być jego pracownikiem.
Eksmisja lub wykwaterowanie z nieruchomości
Eksmisję można przeprowadzić na podstawie postanowienia w przedmiocie przywrócenia posiadania majątku dziedzicznego, postanowienia dotyczącego wykwaterowania lub postanowienia dotyczącego eksmisji. Wykwaterowanie to pojęcie stosowane w przypadku, gdy wynajmujący dąży do przywrócenia posiadania nieruchomości zajmowanej przez najemcę. Eksmisja to środek stosowany w celu usunięcia osoby zajmującej nieruchomość dziedziczną, która nie posiada do tego tytułu prawnego.
Zakaz zbywania składników majątku
Zakaz zbywania składników majątku to osobisty środek egzekucyjny uniemożliwiający dłużnikowi sprzedaż lub zbywanie w inny sposób jego majątku dziedzicznego lub ustanawianie jakiegokolwiek zabezpieczenia na tym majątku ze szkodą dla wierzyciela, który wystąpił o wydanie takiego zakazu. Zakaz zbywania składników majątku wchodzi w życie po jego wpisaniu do rejestru zakazów zbywania składników majątku i zabezpieczeń spłaty długu majątkiem dłużnika (Register of Inhibitions and Adjudications). Ustanowienie zakazu zbywania składników majątku zapewnia osobie, która wystąpiła o jego wydanie, pewność, że dłużnik nie będzie mógł swobodnie zbyć swojego majątku dziedzicznego, ale nie przyznaje jej żadnych rzeczywistych uprawnień względem tego majątku. Zakaz zbywania składników majątku to negatywny lub prohibicyjny środek egzekucyjny, który obowiązuje przez okres pięciu lat, przy czym dopuszcza się również możliwość jego wcześniejszego uchylanie, jeżeli wierzyciel wyrazi na to zgodę; następuje to zazwyczaj w chwili spłaty długu.
Organami właściwymi do wykonywania orzeczeń w Szkocji są urzędnicy sądowi (sheriff officers) oraz posłańcy sądowi (messengers-at-arms). Wierzyciele powierzają im odpowiedzialność za wykonywanie orzeczeń sądów lub skierowanych przeciwko dłużnikom nakazów wydawanych przez sądy lokalne (sheriff courts) lub Court of Session, a także dokumentów ustanawiających dług wpisanych do rejestru publicznego (Books of Council and Session) jako podlegające egzekucji.
Postanowienia lub wyroki sądu wydane przez sheriff court w dowolnym okręgu (sheriffdom) w Szkocji lub przez Court of Session oraz pisma wydane przez równoważne organy (np. dokument ustanawiający dług wpisany do rejestru jako podlegający egzekucji) posiadają przymiot wykonalności. Odpis wyrok jest z reguły opatrzony klauzulą wykonalności zgodnie z prawem.
Egzekucję, w ramach której przewiduje się zastosowanie środków egzekucyjnych, przeprowadzają zazwyczaj urzędnicy sądowi i posłańcy sądowi. Są to niezależni specjaliści zewnętrzni pobierający wynagrodzenie za świadczone usługi i dysponujący upoważnieniem wydanym przez głównego sędziego (sheriff principal) w okręgu, w którym są uprawnieni do dokonywania czynności. Urzędnicy sądowi i posłańcy sądowi są objęci kontrolą i nadzorem ze strony sądu, mimo że sąd nie jest ich bezpośrednim pracodawcą. W ustawie z 1987 r. o dłużnikach w Szkocji [Debtors (Scotland) Act 1987] ustanowiono ustawowe ramy kontroli nad procesem ich naboru i szkolenia oraz ramy monitorowania ich zachowania przy przeprowadzaniu czynności urzędowych, natomiast ustawa z 2002 r. o spłacie zadłużenia i zajęciu w Szkocji [Debt Arrangement and Attachment (Scotland) Act 2002] i ustawa z 2007 r. o upadłości i egzekucji itp. w Szkocji [Bankruptcy and Diligence etc. (Scotland) Act 2007] zawierają bardziej szczegółowe przepisy dotyczące pełnionych przez nich funkcji i ich sposobu postępowania. Ponadto wszyscy urzędnicy sądowi muszą wypełniać powierzone im obowiązki zgodnie z konstytucją i uchwałami (bye-laws) Towarzystwa Posłańców Sądowych i Urzędników Sądowych (Society of Messengers-at-Arms and Sheriff Officers).
Skorzystanie z usług prawnika jest konieczne wyłącznie w przypadku niektórych postępowań egzekucyjnych.
Wysokość opłat pobieranych obecnie przez urzędników sądowych i posłańców sądowych z tytułu dokonywania czynności egzekucyjnych została określono w uchwale z 2013 r. dotyczącej wynagrodzenia urzędników sądowych [Act of Sederunt (Fees of Sheriff Officers) 2013] (SSI 2013/345) i uchwale z 2013 r. dotyczącej wynagrodzenia posłańców sądowych [Act of Sederunt (Fees of Messengers-at-Arms) 2013] (SSI 2013/346). Tabele opłat są regularnie aktualizowane.
Wydanie orzeczenia na rzecz powoda (osoby występującej z pozwem) uznaje się zazwyczaj za wystarczające do wszczęcia egzekucji. W przypadku większości postępowań egzekucyjnych odzyskanie długu wiąże się jednak również z koniecznością uprzedniego doręczenia dłużnikowi pakietu zawierającego porady i informacje dotyczące zadłużenia. Nakaz zapłaty to formalne pismo doręczane dłużnikowi, w którym wskazuje się kwotę należną wierzycielowi od dłużnika, z uwzględnieniem wszelkich stosownych odsetek i kosztów. W nakazie dłużnikowi wyznacza się termin czternastu dni na uregulowanie płatności (jeżeli przebywa on w Zjednoczonym Królestwie). W przypadku niespłacenia długu we wskazanym terminie wierzyciel może wystąpić o zastosowanie środków egzekucyjnych w celu odzyskania należnych kwot. W pakiecie zawierającym porady i informacje dotyczące zadłużenia zamieszczono wytyczne dla dłużników dotyczące możliwości uzyskania porady finansowej.
W przypadku nakazu dokonania nadzwyczajnego zajęcia wierzyciel powinien zwrócić się do sądu z wnioskiem o wydanie specjalnej zgody na zajęcie rzeczy innych niż rzeczy niezbędne dłużnikowi do normalnego funkcjonowania znajdujących się w domu/mieszkaniu dłużnika. Rozpoznając taki wniosek, sędzia bierze pod uwagę szereg kwestii. Obejmują one:
Sędzia upewnia się w szczególności, że wierzyciel podjął racjonalne starania na rzecz wypracowania układu dotyczącego spłaty zadłużenia, że zastosował już środki w celu przeprowadzenia egzekucji zadłużenia w drodze zajęcia wynagrodzenia i że w danym przypadku zachodzi uzasadnione podejrzenie, że kwota, którą uda się odzyskać, sprzedając rzeczy dłużnika, które nie są mu niezbędne do normalnego funkcjonowania, na licytacji będzie równa co najmniej kwocie łącznych zasadnych szacunkowych kosztów egzekucji powiększonej o 100 funtów szterlingów.
Zajęcie majątku (środków pieniężnych i ruchomości) znajdującego się w posiadaniu osoby trzeciej to kolejny środek, z którego może skorzystać wierzyciel. Środki pieniężne objęte tego rodzaju zajęciem podlegają zwolnieniu z urzędu po upływie okresu czternastu tygodni, o ile na postanowienie o dokonaniu ich zajęcia w takim trybie nie wniesiono zażalenia. Wszelkie zażalenia należy wnosić do sędziego właściwego sądu – podstawy uzasadniające złożenie zażalenia obejmują nadmierną dotkliwość zajęcia, dokonanie zajęcia przez urzędnika sądowego w nieprawidłowy sposób lub fakt, że zajęte środki pieniężne należą do osoby trzeciej (lub stanowią wspólną własność osoby trzeciej i dłużnika). Aby doprowadzić do przekazania zajętego majątku, wierzyciel powinien wytoczyć powództwo o wydanie rzeczy, którą zajęto u osoby trzeciej (action of furthcoming) – jeżeli sąd je uwzględni, nakaże osobie, w której posiadaniu znajduje się zajęty majątek, przekazanie zajętych rzeczy wierzycielowi.
Jeżeli chodzi o zabezpieczenie spłaty długu majątkiem dłużnika, w przypadku gdy dług pozostanie niespłacony po upływie dziesięciu lat (termin ustawowy), osoba, na rzecz której ustanowiono zabezpieczenie, może przekształcić przysługujące swoje uprawnienie w prawo własności majątku dłużnika. Postępowanie w tym zakresie przeprowadza się przed Court of Session po wytoczeniu powództwa określonego jako powództwo o potwierdzenie upływu terminu ustawowego. Dłużnik może zakwestionować zasadność tego powództwa, jeżeli będzie w stanie wykazać, że spłacił dług.
Zakaz zbywania składników majątku wchodzi w życie w dniu wpisania postanowienia o ustanowieniu zakazu zbywania składników majątku i zaświadczenia o przeprowadzeniu egzekucji w drodze ustanowienia zakazu zbywania składników majątku do rejestru zakazów zbywania składników majątku i zabezpieczeń spłaty długu majątkiem dłużnika. Jeżeli jednak do rejestru zakazów zbywania składników majątku i zabezpieczeń spłaty długu majątkiem dłużnika wpisano zawiadomienie o ustanowieniu zakazu zbywania składników majątku, a postanowienie o ustanowieniu tego zakazu i zaświadczenie o przeprowadzeniu egzekucji wpisano do tego rejestru w ciągu kolejnych 21 dni, zakaz zbywania składników majątku wchodzi w życie w dniu wpisania tego zawiadomienia do rejestru.
Środki egzekucyjne można zastosować w odniesieniu do każdego rodzaju majątku, z wyjątkiem gotówki, którą dłużnik ma przy sobie.
Zabezpieczenie spłaty długu majątkiem dłużnika
Zabezpieczenie spłaty długu majątkiem dłużnika skutkuje ustanowieniem na rzecz wierzyciela dziedzicznego zabezpieczenia sądowego na majątku. Postanowienie o ustanowieniu zabezpieczenia spłaty długu majątkiem dłużnika nie przyznaje osobie, na rzecz której ustanowiono to zabezpieczenie, żadnych bezpośrednich praw do sprzedaży objętych nim składników majątku: przyznaje ono wierzycielowi wyłącznie prawo do pobierania płatności czynszowych, jeżeli nieruchomość dziedziczna jest przedmiotem stosunku najmu, lub prawo do usunięcia dłużnika z tej nieruchomości, jeżeli jest ona przez niego zajmowana.
Zajęcie rzeczy lub środków pieniężnych znajdujących się w posiadaniu osoby trzeciej
Zajęcie rzeczy lub środków pieniężnych znajdujących się w posiadaniu osoby trzeciej skutkuje zamrożeniem środków pieniężnych lub ruchomości należących do dłużnika, które znajdują się w posiadaniu osoby trzeciej. W przypadku dokonania tego rodzaju zajęcia osoba trzecia nie może korzystać z rzeczy lub środków pieniężnych, rozporządzać nimi ani przekazać ich dłużnikowi bez zgody wierzyciela. Przekazanie składników majątku zajętych w tym trybie wierzycielowi wiąże się z koniecznością wszczęcia przez niego powództwa o wydanie rzeczy, którą zajęto u osoby trzeciej. Zajęte środki pieniężne znajdujące się w posiadaniu instytucji finansowej podlegają zwolnieniu z urzędu po upływie 14 tygodni, jeżeli nie wniesiono zażalenia na postanowienie o dokonaniu zajęcia. Jeżeli osoba, w której posiadaniu znajduje się zajęty majątek, pozbędzie się tego majątku, będzie zobowiązana do zwrócenia kwoty odpowiadającej wartości tego majątku wierzycielowi dokonującemu zajęcia. Teoretycznie taka osoba dopuści się również obrazy sądu z uwagi na naruszenie warunków zajęcia. Na osobach, w których posiadaniu znajduje się zajęty majątek, spoczywa zobowiązanie prawne do poinformowania wierzyciela dokonującego zajęcia o istnieniu zajętych składników majątku lub o wielkości tego majątku. Niewywiązanie się z tego zobowiązania może doprowadzić do wydania przez sędziego postanowienia nakazującego osobie, w której posiadaniu znajduje się zajęty majątek, uiszczenie określonej sumy pieniężnej na rzecz wierzyciela dokonującego zajęcia.
Zajęcie wynagrodzenia lub nakaz dotyczący bieżących płatności alimentacyjnych
Jeżeli pracodawcy doręczono postanowienie o zajęciu wynagrodzenia lub nakaz dotyczący bieżących płatności alimentacyjnych, ma on obowiązek potrącić obliczoną kwotę z wynagrodzenia dłużnika i przekazać ją wierzycielowi. Jeżeli pracodawca nie spełni warunków ustanowionych w tych pismach, będzie zobowiązany do zapłacenia wierzycielowi kwoty, którą powinien był mu przekazać.
Eksmisja lub wykwaterowanie z nieruchomości
Postanowienie o eksmisji lub wykwaterowaniu z nieruchomości nakłada na osobę, przeciwko której je wydano, obowiązek opuszczenia nieruchomości wskazanej w wyciągu z tego postanowienia. Jeżeli osoba, przeciwko której wydano postanowienie o eksmisji lub wykwaterowaniu z nieruchomości, odmówi dobrowolnego zastosowania się do treści tego postanowienia i opuszczenia nieruchomości we wskazanym terminie, urzędnicy sądowi mogą zmusić ją do opuszczenia nieruchomości i zabezpieczyć nieruchomość, w stosownych przypadkach przy wsparciu funkcjonariuszy policji. Osobie zobowiązanej do opuszczenia nieruchomości należy doręczyć „nakaz opuszczenia nieruchomości dziedzicznej”, przy czym wykwaterowania lub eksmisji będzie można dokonać dopiero po upływie terminu wskazanego w tym nakazie, chyba że sędzia zniesie ten wymóg.
Zakaz zbywania składników majątku
Wpisanie zakazu zbywania składników majątku do rejestru zakazów zbywania składników majątku i zabezpieczeń spłaty długu majątkiem dłużnika uniemożliwia dłużnikowi sprzedaż lub zbywanie w inny sposób jego majątku dziedzicznego lub ustanawianie jakiegokolwiek zabezpieczenia na tym majątku ze szkodą dla wierzyciela, który wystąpił o wydanie takiego zakazu. Wszelkie rozrządzenie zabezpieczonym majątkiem, ustanowienie na nim standardowego zabezpieczenia lub podjęcie wobec niego innego działania przez dłużnika z naruszeniem zakazu zbywania składników majątku może zostać unieważnione na wniosek wierzyciela, który wystąpił o wydanie tego zakazu.
Postanowienie ad factum praestandum to postanowienie zobowiązujące dłużnika do podjęcia określonej czynności innej niż uiszczenie kwoty pieniężnej – dłużnik ma obowiązek zastosować się do treści tego postanowienia. W postanowieniu należy wyraźnie wskazać, czego oczekuje się od dłużnika, a przy występowaniu o jego wydanie do sądu zaleca się uwzględnienie alternatywnego roszczenia o odszkodowanie na wypadek, gdyby dłużnik nie wywiązał się z obowiązku podjęcia czynności wskazanej w postanowieniu. Niezastosowanie się przez dłużnika do treści postanowienia nie może skutkować pozbawieniem go wolności, chyba że osoba, która wystąpiła o wydanie postanowienia („powód”), zwróci się ze stosownym wnioskiem do sądu, który wydał postanowienie. W takim przypadku do powoda należy wykazanie przed sądem, że dłużnik umyślnie odmawia zastosowania się do postanowienia. Jeżeli sąd uzna, że powodowi udało się to wykazać, może wydać nakaz pozbawienia pozwanego wolności na okres nieprzekraczający 6 miesięcy. Nałożenie na dłużnika kary pozbawienia wolności nie skutkuje wygaśnięciem zobowiązania spoczywającego na nim na mocy postanowienia.
Zajęcie środków pieniężnych
Korzystając z tego środka, wierzyciel może zająć środki pieniężne (gotówkę, w tym monety i banknoty w walucie obcej, przekazy pieniężne, instrumenty bankowe itp.) przechowywane w pomieszczeniach należących do dłużnika i doprowadzić do ich wydania, przy czym z zajęcia wyłączone są środki pieniężne znajdujące się w domu/mieszkaniu dłużnika oraz środki pieniężne, które ma on przy sobie.
Zabezpieczenie spłaty długu majątkiem dłużnika
Po wydaniu postanowienia wyciąg z postanowienia wpisuje się do odpowiedniego szkockiego rejestru nieruchomości. Po dokonaniu takiego wpisu postanowienie uznaje się za ważne, przy czym wierzyciel może zwrócić się do sądu o przyznanie mu prawa własności do nieruchomości, dzięki czemu będzie mógł dokonać jej sprzedaży, dopiero po upływie 10 lat.
Zajęcie rzeczy lub środków pieniężnych znajdujących się w posiadaniu osoby trzeciej
Zajęcie dokonywane w toku postępowania egzekucyjnego może być skuteczne bądź nie. Na przykład bankowi można doręczyć postanowienie o zajęciu rzeczy lub środków pieniężnych znajdujących się w posiadaniu osoby trzeciej, ale jeżeli dłużnik nie posiada rachunku w tym banku lub jeżeli ilość środków na jego rachunkach jest niewystarczająca, dokonanie zajęcia nie doprowadzi do odzyskania jakichkolwiek środków pieniężnych.
Zajęcie rzeczy
Zajęcie zachowuje ważność wyłącznie do dnia przypadającego sześć miesięcy po dniu zajęcia rzeczy albo do dnia przypadającego 20 dni po dniu usunięcia zajętej rzeczy z miejsca, w której dokonano jej zajęcia, w zależności od tego, która z tych dat przypada wcześniej. W nakazie dokonania nadzwyczajnego zajęcia wyznacza się termin, w którym należy dokonać zajęcia.
Zajęcie wynagrodzenia lub nakaz dotyczący bieżących płatności alimentacyjnych
Doręczenie postanowienia o zajęciu wynagrodzenia lub nakazu dotyczącego bieżących płatności alimentacyjnych może być skuteczne albo nie. Jeżeli dłużnik nie jest pracownikiem osoby, której doręczono postanowienie o zajęciu wynagrodzenia, doręczenie to uznaje się za nieskuteczne. Jeżeli dłużnik jest pracownikiem tej osoby, zajęcie wynagrodzenia pozostaje w mocy do chwili spłacenia długu lub do chwili, w której dłużnik przestanie być pracownikiem osoby, której doręczono postanowienie.
Eksmisja lub wykwaterowanie z nieruchomości
Egzekucję przy wykorzystaniu środka egzekucyjnego zatwierdzonego na podstawie postanowienia w przedmiocie wykwaterowania lub eksmisji należy przeprowadzić bez zbędnej zwłoki. W prawie szkockim nie ustanowiono definicji pojęcia „bez zbędnej zwłoki”. Wykładnia tego pojęcia jest uzależniona od konkretnych okoliczności danej sprawy.
Zakaz zbywania składników majątku
Termin przedawnienia zakazu zbywania składników majątku wynosi 5 lat. Osoba, która wystąpiła o wydanie zakazu zbywania składników majątku, może wystąpić do sądu z wnioskiem o przedłużenie tego terminu. W postanowieniu ad factum praestandum należy wyraźnie wskazać czynności, które dłużnik ma obowiązek podjąć, i w jakim terminie ma tego dokonać.
Zajęcie środków pieniężnych
Zajęcie środków pieniężnych będzie skuteczne albo nie. Na przykład jeżeli urzędnik sądowy nie znajdzie żadnych środków pieniężnych w pomieszczeniach należących do dłużnika, zajęcie środków pieniężnych zostanie uznane za nieskuteczne. W przypadku skutecznego dokonania zajęcia środków pieniężnych urzędnik działający z polecenia sądu (urzędnik sądowy lub posłaniec sądowy) musi przedstawić sędziemu sprawozdanie z podjętych czynności przed upływem terminu 14 dni od dnia dokonania zajęcia środków pieniężnych. Urzędnik działający z polecenia sądu przekazuje dłużnikowi i wierzycielowi odpis sporządzonego sprawozdania. Jeżeli sędzia odmówi przyjęcia sprawozdania, zajęcie zostanie uchylone.
Pracodawca lub dłużnik mogą zwrócić się do sędziego o wydanie postanowienia stwierdzającego nieważność nakazu dotyczącego bieżących płatności alimentacyjnych lub postanowienia stwierdzającego wygaśnięcie obowiązku uiszczania tych świadczeń. Sędzia może ponadto wydać postanowienie uchylające ten nakaz, jeżeli dłużnik będzie w stanie wykazać, że prawdopodobieństwo ponownego zalegania przez niego z płatnościami jest niewielkie.
Dłużnik, osoba, w której posiadaniu znajduje się zajęty majątek, lub osoba trzecia mogą zwrócić się do sędziego o wydanie postanowienia uchylającego lub ograniczającego dokonane zajęcie, wnosząc zażalenie na postanowienie o zajęciu. Wspomniane zażalenie należy wnieść w terminie 4 tygodni od dnia dokonania zajęcia.
Stronom przysługuje możliwość wniesienia zażalenia na każde postanowienie sędziego dotyczące zajęcia lub nadzwyczajnego zajęcia. Dopuszcza się również możliwość wniesienia apelacji dotyczącej kwestii prawnych do głównego sędziego, ale wyłącznie za zgodą sędziego. Orzeczenie głównego sędziego w przedmiocie takiej apelacji uznaje się za prawomocne.
Przesłanki uzasadniające zniesienie lub uchylenie zakazu zbywania składników majątku obejmują sytuację, w której nakaz ten wydano z naruszeniem przepisów procesowych, oraz sytuację, w której doszło do zmniejszenia kwoty wskazanej w nakazie zapłaty.
Po dokonaniu wykwaterowania lub eksmisji na postanowienie zatwierdzające zastosowanie tych środków nie przysługuje zażalenie.
Objęcie dłużnika mechanizmem spłaty zadłużenia
Jeżeli dłużnik zostanie objęty sekwestrem, zawrze układ z wierzycielami w upadłości konsumenckiej wykonywany za pośrednictwem nadzorcy układu lub zabezpieczony układ z wierzycielami w upadłości konsumenckiej wykonywany za pośrednictwem nadzorcy układu lub przystąpi do programu spłaty zadłużenia w ramach planu spłaty zadłużenia, wierzyciele nie mogą wystąpić o zastosowanie wobec niego jakichkolwiek dalszych środków egzekucyjnych, o ile spełniono określone warunki. W takiej sytuacji wierzyciel może zasadniczo wytoczyć powództwo w przedmiocie należnych kwot przeciwko syndykowi lub zgłosić dług w ramach dowolnego programu spłaty zadłużenia.
Zawieszenie prawa do wystąpienia o zastosowanie środków egzekucyjnych
Możliwość zawieszenia prawa do wystąpienia o zastosowanie środków egzekucyjnych ma zostać wprowadzona w odniesieniu do wszystkich ustawowych mechanizmów spłaty zadłużenia wskutek zmian w ustawie z 1985 r. o upadłości w Szkocji [Bankruptcy (Scotland) Act 1985], które weszły w życie w dniu 1 kwietnia 2015 r. na mocy ustawy z 2014 r. o upadłości i poradnictwie w zakresie zadłużenia w Szkocji [Bankruptcy and Debt Advice (Scotland) Act 2014]. Oznacza to, że w sytuacji, gdy osoba zgłosi zamiar skorzystania z ustawowego mechanizmu spłaty zadłużenia, zostanie objęta sześciotygodniowym okresem ochrony przed wszelkimi środkami egzekucyjnymi kierowanymi przeciwko niej przez jej wierzycieli. Okres ten odpowiada sześciotygodniowemu okresowi ochronnemu obowiązującemu obecnie zgodnie z ustawą z 2007 r. o upadłości i egzekucji w Szkocji, w której wprowadzono możliwość zawieszenia prawa do wystąpienia o zastosowania środków egzekucyjnych wobec dłużnika, który zamierza wystąpić o objęcie go programem spłaty zadłużenia lub który wystąpił już o objęcie go takim program, lub okresowi sześciu tygodni od dnia, w którym dłużnik poinformował podmiot zarządzający planem spłaty zadłużenia o zamiarze wystąpienia z wnioskiem o objęcie go programem spłaty zadłużenia. Wspomniane okresy sześciu tygodni, w których zawiesza się prawo do wystąpienia o zastosowanie środków egzekucyjnych, mogą jednak zostać w pewnych okolicznościach skrócone lub wydłużone. [Zgodnie z przepisami ustawy z 2020 r. o koronawirusie w Szkocji (Coronavirus (Scotland) Act 2020) okres ochronny, w którym zawiesza się prawo do wystąpienia o zastosowanie środków egzekucyjnych, został przedłużony do 6 miesięcy – zmiana ta obowiązuje do dnia 30 września 2020 r., przy czym termin jej obowiązywania może zostać przedłużony na mocy rozporządzenia].
Termin dokonania płatności
Wydając orzeczenie zobowiązujące dłużnika do uiszczenia określonego rodzaju długów, sąd może wydać postanowienie w przedmiocie terminu dokonania płatności, w którym zapewni dłużnikowi możliwości spłaty należnej kwoty w ratach. Sąd może wydać takie postanowienie również po wszczęciu postępowania egzekucyjnego. Dopóki postanowienie lub nakaz w przedmiocie terminu dokonania płatności pozostaje w mocy, dłużnikowi nie można doręczyć nakazu zapłaty ani zastosować przeciwko niemu żadnych środków egzekucyjnych służących dokonaniu egzekucji długu.
Terminy przedawnienia roszczeń o dokonanie egzekucji zobowiązania
Zobowiązanie wygasa, jeżeli od dnia, w którym stało się wymagalne, minęło dwadzieścia lat, na przestrzeni których nie wystąpiono z roszczeniem o dokonanie jego egzekucji ani nie uznano go w odpowiedni sposób. W związku z powyższym jeżeli w odniesieniu do orzeczenia sądu lub dokumentu ustanawiającego dług nie podjęto żadnych czynności egzekucyjnych przez okres 20 lat, a dłużnik ani żadna osoba występująca w jego imieniu nie potwierdzili jednoznacznie istnienia tego zobowiązania na piśmie, ulega ono przedawnieniu. Jeżeli jednak wierzyciel wystąpi o zastosowanie środków egzekucyjnych w celu wykonania orzeczenia lub dokumentu ustanawiającego dług, a dłużnik jednoznacznie potwierdzi wierzycielowi fakt istnienia długu, wierzyciel będzie mógł dochodzić pełnego zaspokojenia swojego roszczenia wobec dłużnika przez okres kolejnych 20 lat.
Accountant in Bankruptcy (rządowa agencja ds. upadłości)
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.
Wykonanie wyroku to zatwierdzone przez sąd działanie mające na celu nakłonienie dłużników egzekwowanych do zastosowania się do orzeczenia sądu. Wybór metody wykonania wyroku należy wyłącznie do wierzyciela egzekwującego.
Przy wyborze metody wykonania wyroku wierzyciel powinien wziąć pod uwagę, czy:
Poniżej przedstawiono informacje na temat poszczególnych rodzajów środków egzekucyjnych. Wierzyciel egzekwujący powinien wybrać środek, co do którego istnieje największe prawdopodobieństwo, że doprowadzi do odzyskania należnych mu środków pieniężnych.
Sąd nie jest w stanie zagwarantować, że wierzyciel egzekwujący odzyska należne mu środki pieniężne, a podjęcie jakichkolwiek czynności egzekucyjnych wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty sądowej. Mimo że sąd doliczy kwotę opłaty do kwoty należnej od pozwanego, nie będzie mógł zwrócić wierzycielowi uiszczonych przez niego opłat, jeżeli powód nie odzyska środków pieniężnych od pozwanego.
Poniżej przedstawiono poszczególne rodzaje środków egzekucyjnych:
Zajęcie
Egzekucja oznacza wykonanie wyroków sądu w sprawach cywilnych w drodze zajęcia majątku. Aby móc przeprowadzić egzekucję, należy wystąpić do sądu o wydanie nakazu egzekucji. Wydanie takiego nakazu będzie skuteczne wyłącznie w przypadku, gdy pozwany:
Sąd będzie mógł wydać taki nakaz wyłącznie w przypadku, gdy pozwany:
Komornik nie zawsze może zająć i sprzedać majątek pozwanego Wyłączone z zajęcia są na przykład podstawowe artykuły gospodarstwa domowego i narzędzia niezbędne do wykonywania zawodu oraz składniki majątku będące przedmiotem umów dzierżawy z opcją zakupu lub najmu. Komornik nie zajmie majątku pozwanego, jeżeli jego wartość okaże się niewystarczająca do zaspokojenia wierzytelności wskazanej w nakazie po potrąceniu kosztów zajęcia i sprzedaży tego majątku. Sprzedaż na licytacji często pozwala uzyskać zaledwie ułamek pierwotnej wartości sprzedanego składnika majątku. Ponadto majątek pozwanego mógł już zostać zajęty przez komorników wykonujących czynności na podstawie innego nakazu.
Nakaz zajęcia rachunku bankowego
Wierzyciel egzekwujący może wystąpić z wnioskiem do Sądu Najwyższego, aby wierzytelność, którą pozwany posiada u osoby trzeciej, została zamiast tego wypłacona na jego rzecz. W praktyce z metody tej korzysta się w celu zajęcia środków, które pozwany może posiadać na rachunkach bankowych. Jeżeli fundusze znajdujące się na rachunkach bankowych dłużnika okażą się niewystarczające do pokrycia całości zadłużenia, dostępne środki wykorzystuje się do zaspokojenia przynajmniej części wierzytelności.
Postępowania upadłościowe
Jeżeli kwota zadłużenia przekracza 750 funtów szterlingów, wierzyciel egzekwujący może również wystąpić do sądu o ogłoszenie niewypłacalności pozwanego. Postępowanie w tym zakresie wszczyna się przed Sądem Najwyższym. Koszty takiego postępowania mogą okazać się jednak znaczne.
Wezwanie dłużnika do stawienia się przed sądem
Wierzyciel egzekwujący może wystąpić do Wydziału Drobnych Roszczeń Sądu Najwyższego o wezwanie dłużnika do stawienia się przed sądem (roszczenia, których wartość nie przekracza 10 000 funtów szterlingów). Następnie sąd może zobowiązać dłużnika do spłaty zadłużenia w ratach, przy czym niewywiązanie się z tego obowiązku może w niektórych ściśle określonych przypadkach skutkować pozbawieniem dłużnika wolności z tytułu zwłoki w płatności.
Nakaz przekazania informacji
Choć nakaz ten nie stanowi sam w sobie środka egzekucyjnego, jego wydanie umożliwia przesłuchanie dłużników egzekwowanych w kwestii ich majątku, aby zapewnić wierzycielowi egzekwującemu możliwość podjęcia bardziej świadomej decyzji przy wyborze środka egzekucyjnego, z którego chce on skorzystać.
Organem właściwym w zakresie wykonywania orzeczeń w Gibraltarze jest Sąd Najwyższy.
Sąd Najwyższy (w tym jego Wydział Drobnych Roszczeń) może nakazać przeprowadzenie egzekucji w sprawach, w których wydał wyrok.
Komornicy w Gibraltarze są pracownikami Służby Sądowniczej, a zatem są urzędnikami służby cywilnej. Zajmują się oni egzekucją wyroków lub nakazów wydanych i zarejestrowanych w sądach. Wykonują oni tytuły egzekucyjne, przejmują posiadanie nieruchomości oraz odzyskują mienie objęte nakazem zwrotu mienia. Ponadto komornicy wykonują inne czynności, w tym osobiste doręczanie dokumentów oraz nakazów pozbawienia wolności.
Korzystanie z usług prawników lub innych przedstawicieli zawodów prawniczych
Wierzyciel nie musi składać wniosku o przeprowadzenie egzekucji za pośrednictwem prawnika ani żadnego innego przedstawiciela zawodu prawniczego.
Poza postępowaniem prowadzonym w Wydziale Drobnych Roszczeń Sądu Najwyższego postępowanie egzekucyjne może być skomplikowane. Przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego wierzyciele powinni zatem rozważyć zasięgnięcie porady prawnika (solicitor) lub Biura Porad Prawnych dla Obywateli.
Wysokość kosztów egzekucji
Każda z metod egzekucji wiąże się z koniecznością uiszczenia innych opłat sądowych. Jak wspomniano powyżej, choć sąd doliczy kwotę opłaty do kwoty należnej od pozwanego, nie będzie mógł zwrócić wierzycielowi uiszczonych przez niego opłat, jeżeli powód nie odzyska środków pieniężnych od pozwanego. Aby uzyskać dodatkowe informacje na temat obowiązujących opłat, należy skontaktować się z sekretariatem Sądu Najwyższego zlokalizowanym pod adresem 277 Main Street, Gibraltar, numer telefonu (+350) 200 75608.
Jak wspomniano powyżej, w Gibraltarze wybór środka egzekucyjnego należy wyłącznie do wierzyciela egzekwującego. Wierzyciele, którzy uzyskali prawomocny wyrok sądu i których wierzytelność nie została jeszcze zaspokojona, są uprawnieni do dochodzenia wykonania tego wyroku przy wykorzystaniu najodpowiedniejszych dostępnych im środków. Dlatego też sąd uwzględnia dokonany przez wierzyciela wybór środka egzekucyjnego, pod warunkiem że wierzyciel dysponuje prawomocnym wyrokiem i złożył odpowiedni wniosek.
Egzekucję można przeprowadzić z następujących składników majątku:
Nie sporządzono żadnych konkretnych wykazów majątku niepodlegającego zajęciu. Opracowano jednak wytyczne w tym zakresie. Komornik może zająć wyłącznie majątek należący do pozwanego lub którego pozwany jest współwłaścicielem.
Komornik może dokonać zajęcia tylko tego majątku, co do którego można przypuszczać, że uda się go sprzedać z zyskiem na licytacji. Komornicy nie mogą zająć majątku, jeżeli uznają, że zyski z jego sprzedaży okażą się niewystarczające do zaspokojenia choćby części kwoty wskazanej w nakazie po odliczeniu kosztów zajęcia i sprzedaży na licytacji.
Komornicy nie mogą zająć:
W przypadku wydania nakazu zajęcia rachunku bankowego dłużnik egzekwowany, który nie może wypłacić środków pieniężnych ze swojego rachunku bankowego lub rachunku w towarzystwie budowlanym i który twierdzi, że sam doświadcza lub członkowie jego rodziny doświadczają z tego tytułu trudności w pokryciu kosztów zwykłego utrzymania, może zwrócić się do sądu o wydanie nakazu płatności na rzecz osób znajdujących się w niedostatku, który umożliwia dokonanie jednej lub większej liczby płatności na rzecz konkretnych osób.
Zarówno w przypadku dłużników, jak i w przypadku osób trzecich niespełnienie wymogów określonych w nakazach sądowych skutkuje możliwością nałożenia na te osoby sankcji za obrazę sądu. Sankcje takie obejmują obowiązek „wyrażenia czynnego żalu z powodu obrazy sądu” (tj. złożenia przeprosin na ręce sędziego na posiedzeniu jawnym), a w najpoważniejszych przypadkach – karę pozbawienia wolności do 14 dni.
Na bankach spoczywają określone zobowiązania w zakresie ujawniania informacji i zajmowania rachunków bankowych. Jeżeli bank otrzyma nakaz zajęcia rachunku bankowego skierowany przeciwko jednemu ze swoich klientów, nie ma obowiązku ujawnić, ile środków pieniężnych znajduje się na tym rachunku. Bank może wskazać, że na rachunku nie ma żadnych środków pieniężnych, że ilość środków pieniężnych na rachunku jest niewystarczająca do pokrycia całej kwoty zadłużenia, ale może zostać wykorzystana do pokrycia części tej kwoty, lub że środki znajdujące się na rachunku są wystarczające do zaspokojenia całości wierzytelności. Kwestie związane z tym, jakiego rodzaju inne informacje bank jest uprawniony przekazywać, regulują bardzo rygorystyczne przepisy w zakresie ochrony danych osobowych.
We wszystkich nakazach sąd wyznacza termin, w którym strona, przeciwko której skierowany jest nakaz, musi udzielić stosownych informacji lub zastosować się do nakazu oraz poucza o maksymalnym wymiarze sankcji, które grożą za niezastosowanie się do nakazu
Wszystkie sądowe środki egzekucyjne (nakaz zajęcia majątku dłużnika i nakaz zajęcia rachunku bankowego) są wydawane w postępowaniu składającym się z dwóch etapów. Etap postępowania dotyczący środków tymczasowych przeprowadza się wyłącznie na podstawie pism sądowych, a dłużnik egzekwowany nie ma żadnego wpływu na jego przebieg. Aby można było jednak przejść do końcowego etapu postępowań dotyczących każdego z tych środków egzekucyjnych, konieczne jest przeprowadzenie rozprawy i wezwanie dłużnika egzekwowanego do stawienia się na tej rozprawie w celu zapewnienia mu możliwości przedstawienia powodów, dla których uważa on, że planowany środek egzekucyjny nie powinien zostać zastosowany. Wszystkie strony zostaną powiadomione o terminie rozprawy z odpowiednim wyprzedzeniem – niezależnie od specyfiki konkretnej sprawy wyznaczono minimalny okres, który musi upłynąć od zakończenia etapu postępowania dotyczącego środków tymczasowych, przekazania powiadomienia o zwołaniu rozprawy „końcowej”, aż do dnia rozprawy, aby zapewnić dłużnikowi (a także dowolnej osobie trzeciej bezpośrednio zaangażowanej w sprawę, np. bankowi w przypadku nakazu zajęcia rachunku bankowego) możliwość odpowiedniego przygotowania się do rozprawy. Jeżeli termin rozprawy „końcowej” wyznaczono w dniu, który nie jest dogodny dla stron, mogą one zwrócić się o przełożenie rozprawy na bardziej dogodny termin. W takim przypadku nakaz tymczasowy zostanie utrzymany w mocy, ale nie uprawomocni się do chwili zakończenia rozprawy.
Na postanowienie sądu o wydaniu nakazu nie przysługuje zażalenie. W stosownych przypadkach dopuszcza się wyłącznie możliwość wniesienia apelacji od pierwotnego wyroku przyznającego wierzycielowi prawo do wystąpienia o przeprowadzenie egzekucji lub złożenia wniosku o uchylenie tego wyroku. Sąd może odstąpić od egzekucji tylko wówczas, gdy wyrok zostanie skutecznie zaskarżony przez wniesienie apelacji lub uchylony. Jeżeli środek zaskarżenia wobec wyroku wniesiono po tym, jak sąd przychylił się do wniosku wierzyciela o przeprowadzenie egzekucji, nakaz egzekucji może zostać wstrzymany po wystąpieniu do sądu ze stosownym wnioskiem w tym zakresie. W takiej sytuacji komornicy nie mogą zająć majątku, ale mają obowiązek sporządzić wykaz składników majątku, które można będzie następnie zająć i sprzedać w drodze licytacji.
Jeżeli wierzyciel złożył prawidłowo sporządzony wniosek o przeprowadzenie egzekucji do sądu, sąd nie może odmówić wyrażenia zgody na zastosowanie środka egzekucyjnego wybranego przez wierzyciela. Dlatego też nie ma potrzeby, aby wierzyciel miał możliwość wniesienia środków zaskarżenia przeciwko postanowieniu w przedmiocie wyrażenia zgody na zastosowanie środka egzekucyjnego.
Tytuł egzekucyjny jest ważny przez określony czas, tj. 12 miesięcy, z możliwością przedłużenia o dodatkowe 12 miesięcy na mocy postanowienia sądu.
W toku postępowania dotyczącego zajęcia majątku dłużnikowi należy przekazać zawiadomienie o zajęciu wraz z pouczenie, że ma 5 dni na zawarcie z komornikami umowy o pozostawieniu majątku w tymczasowym posiadaniu dłużnika (walking possession). Na mocy tej umowy dłużnik może zatrzymać majątek. Jeżeli dłużnik nie podpisze umowy w terminie 5 dni, komornicy będą mogli zająć majątek i przystąpić do sprzedaży w drodze licytacji.
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.